Medicus is geen Homo universalis
PZC
Beestenboel in Terneuzen
Platenmaatschappij
zet Racoon op straat
Muziekdag met bekende
bands moet 't Beest aan
oefenruimte helpen
12
lezers schrijven
WCT XIX
WCT XX
WCT XXI
WCT XXII
WCT XXIII
WCT XXIV
Sloeweg
Zwanen
kunst cultuur
GELICHT
Persoonlijke
ontwikkeling
dinsdag 17 september 2002
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet datd=
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. Der&
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge-
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Naar aanleiding van het artikel
'Meerderheid voor aanleg WCT'
het volgende. Hoe is het moge
lijk dat het onderzoeksbureau
ISK/Nova een enquête onder
ruim 200 Zeeuwen een repre
sentatieve steekproef durft te
noemen. Dat betekent dat als
ruim 110 Zeeuwen, verspreid
over de provincie wonend, het
ergens mee eens zijn 'de meer
derheid' dezelfde mening heb
ben! U kunt ook een enquête
houden onder 500 inwoners van
Zuid-Beveland. Ik ben be
nieuwd welk beeld er dan uit
komt. De negatieve gevolgen
van de aanleg betreft voorna
melijk de overlast voor de Mid
den-Zeeuwse bevolking en dan
nog vooral de Zuid-Bevelan
ders.
R.C. van den Bosch
Vogelzangsweg 26, Goes
Het bevreemdt mij dat de WD
pas nu een discussieavond over
de WCT organiseert, op 17 sep
tember. Zijn ze nu pas wakker
geworden, konden ze niet ach
terblijven bij de andere politie
ke partijen of is dit een excuus
voor later om te kunnen zeggen
'er was geen of weinig belang
stelling voor'? Immers zij hou
den deze avond op dezelfde
avond als Zeeland Anders die
publiekstrekkers heeft zoals
prof. Van der Zwan, prof. En
gelsdorp Gastelaars en de eco
noom E.J. Loontjens.
Frieda Weers
Ring 22, Nieuwdorp
WCT het klinkt bekend in de
orenkoste wat het kost moet de
WCT er komen en het liefst over
de ruggen van de gewone men
sen heen. Protesteren, tegen
spraak, bezwaren worden aan
de kant geschoven. De WCT, nu
en wat er gaat komen, is voor la
ter. Dan heeft Bruinooge toch
zijn zin gekregen boven alles.
Besef echter wel wat er gaat ver
anderen, meer verkeer, toren
hoge kranen aan de kust en dat
alles omdat het goed is voor de
provincie. Op deze manier gaan
wij als Zeeland op Rotterdam
lijken en wel op een negatieve
manier, een tweede Maasvlakte
in de achtertuin en daarmee de
touristen die dan wegblijven.
Zeeland rust en ruimte is dan
voorbijFelle torenhoge kranen
als torens met een mooie na
tuurlijke dijk van gestapelde
containers met een landelijke
uitstraling van heen en weer
tourende vrachtwagens, heer
lijk toeven in ons mooie Zee
land. Bezint eer gij begint, ach
dat was vroeger.
Rob Dreesens
Meanderhof 29, Middelburg
Ik vraag mij af wat de naden
kende burgers van Zeeland nog
kunnen doen om deze machts
geile bestuurders ervan te over
tuigen, dat de aanleg van de me-
ga-containerhaven een grote
fout is. De provocatie van gede
puteerde Bruinooge om al
bouwketen neer te zetten op de
geplande locatie bewijst dat hij
lak aan alles heeft. De Jaknik
kers in de gemeenteraad zijn
toch alleen figuranten op het to
neel.
Klaus Bartuselc
Prinses Margrietstraat 103
Nieuwdorp
In de PZC van 13 september
meldt Jan Blomme, hoofd van
de Studiedienst van het Ant
werpse Havenbedrijf, iets op
merkelijks. Hij voorziet filepro
blemen in Zeeland wanneer
grote containerschepen Ant
werpen niet kunnen bereiken en
daarom moeten afmeren aan de
WCT. Afvoer van de extra con
tainers zal volgens hem leiden
tot dichtslibbing van de Zeeuw
se wegen. Hij wenst dit Zeeland
niet toe en ik deel zijn wens. Het
opmerkelijke is dat Blomme er
vanuit gaat dat de WCT deze ex
tra schepen kan ontvangen,
m.a.w. dat de WCT een capaci
teitsoverschot zal hebben. Dat
wijkt af van de prognose van de
initiatiefnemers, die rekenen op
een volledige benutting van de
nieuwe containerhaven. Ster
ker nog, de beloofde gouden
bergen zijn daarop gebaseerd.
Was de opmerking niet afkom
stig van Jan Blommedan had ik
er geen waarde aan gehecht.
Maar Blomme kent de trans
portwereld als zijn broekzak.
Hij weet ook dat het Sloegebied
geen verdere groei van de WCT
toelaat. In vol bedrijf zal het
plafond 1,5 miljoen containers
per jaar bedragen. Als concur
rent zal de WCT daarom be
perkt blijven voor Antwerpen.
Anderzijds brengt aanleg van
de WCT de verdieping van rfs
Westerschelde, politiek gezien
alleen maar dichterbij. Var
Blomme mag Boskalis dus mor
gen al starten met de aanleg.
Mijn conclusie is dat Blomnif
werkelijk vermoedt dat de WCI
de overslagprognoses van dt
initiatiefnemers niet zal waar
maken. Hij schaart zich daar
mee (onbedoeld) in de rij des
kundigen die hierover reeds hun
twijfel uitten. Misschien iets!
voor Zeeuwse Statenleden om
bij stil te staan wanneer ze hun
eindoordeel vormen over dt
WCT.
Vincent IÜaf
Westsingel 138, Go®
Gedeputeerde Bruinooge zou
vast geïrriteerd zijn na het lezer:
van de volgende, domme, zin:
,,Het komt wel meer voor dat
politici door hun partij tijdelijk
als gedeputeerde neergezet
worden in de AbdijNet zo ge-
irriteerd ben ik als ik lees dat de
aannemer die de WCT gaat bou
wen, zijn keten alvast neerzeteu
elektrisch aansluit. De Staten
moeten nog besluiten of de WCT
er komt. De stoppen slaan bij
mij door als de gedeputeerde
stelt: „Het komt wel meer voor
dat een aannemer tijdelijk ke
ten en containers op een terrein
van het Havenschap neerzet,"
Denkt hij nu werkelijk dat de
intelligente kiezers met dit ant
woord tevreden zijn gesteld!
Eens temeer sta ik met mijn
mond vol tanden als men mij
vraagt waarom ik, nog, lid ben
van een..partij.-waar ook hij lid
van is.
J. W. Minder hou',
Haymanstraat 7, Middelburg
Momenteel zijn we in Zuid-Be-j
veland getuige van één van dij
grootste infrastructurele blun'
ders van de laatste jaren in!
Zeeland: de renovatie van dt
Sloeweg. Er wordt een twee
baansweg opgeknapt waarvan-
af volgend jaar al het verken»
van en naar Zeeuws-Vlaande-
ren, het verkeer van en naar he!
Sloegebied en wellicht overeen
paar jaar de vervoersbewegin-
gen van en naar de Westerschel
de ContainerTerminal (WCI;
gebruik van gaan maken. Dital-
les dus op een tweehaansweg
met simpele op- en afritten bij
de A58, twee rotondes en stop
lichten op de kruising 's-Hee-
renhoek-Lewedorp! Ga nu
's morgens en 's avonds eens kij-j
ken bij de afslag Deltaweg bijj
Goes dan kunt u zich een beeld I
vormen van wat zich volgend
jaar vergroot op de Sloeweg
vanaf de afslag op de A58 rich
ting tunnel/Sloegebied én op de
sluiproutes gaat afspelen. He!
was beter geweest deze renova
tie niet uit voeren en het geld
daarvoor te reserveren om daar
mee de rijksoverheid volgend
jaarna de opening van de tunnel
ervan te overtuigen dat de Sloe
weg verdubbeld moet worden.
Gezien de lage prioriteit die
Zeeland landelijk heeft bij de
toewijzing van middelen voor
infrastructuur, vrees ik dat we
door deze renovatie in Den
Haag voorlopig niet meer aan dei
beurt komen. Ik sta positief te
genover de komst van de WCT
naar Zeeland, maar ga er wel
vanuit dat de bestuurders bij de
uitvoering harde voorwaarden
stellen aan de randvoor-waar
den die bij iedere fase van dil
project gelden, waaronder, naar
mijn mening, de verdubbeling
van de Sloeweg.
Ad Lijmbach
Roompotstraat 26, Leioedorp
Elke dag zaten de zwanen in on
ze voortuin en poetsten ze de ve
ren, aten wat, dronken wat en
vertrokken. Om af en toe het
water in te gaan. De laatste tijd
werden ze vaak verjaagd door
jongeren of mensen die ze niet
wilden. Het was zo'n mooi ge
zicht, de ouders en hun jongen.
Veel mensen kwamen een kijkje
nemen. Ze waren dan ook ge
wend aan mensen. Aan de
Schuitvaartgracht kwamen ze
al vele jaren. (En veel mensen
vonden dat fijn en mooi.) De
laatste tijd was het moeilijk. Vo
rig jaar stierven veel jongen
door de werkzaamheden aan de
watergang. Het jaar daarvoor
werden ze op kerstnacht meege
nomen. (Heb de politie nog êe~
beid.) En dit j aar lij kt het erop of
ze vergiftigd zijn, vijf zwanen
dood op één dag. Het is een triest
eind van een mooi verhaal,
Maar we zijn toch blij dat de
zwaan misschien een nieuwe
toekomst gaat opbouwen. Ho
pelijk worden ze op de nieuwe
plek niet verjaagd of nog erger
in het jachtseizoen geschoten.
We zullen maar hopen, en bewa
ren de foto's als mooie herinne-l
rinS-
Laura Dirkj
Violenlaan 3, VlissingeA
door Claudia Sondervan
Ziektebeelden heet het nieuwe
boek voor medici. Maar verwacht
geen opsomming van symptomen.
Ai*ts en Literatuur had ook gekund, in
het verlengde van Arts en Auto, Arts
en Zeilboot en hoe al die tijdschriften
ook heten die in wachtkamers bij pa
tiënten het clichebeeld van dokters
vrijetijdsbeleving stevig staven.
Het is een readereen verzameling
teksten en tekstfragmenten, ter ge
bruik voor diagnose van de eigen blik
en die van anderen. Een literair refe
raat voor een betere bedside manner.
Zo moet het boek Ziektebeelden wor
den gezien, vindt de Zierikzeese
wetenschapsjournalist Frans Meu-
lenberg. Hij is een van de drie redac
teuren van Ziektebeelden, Essays
over literatuur en geneeskunde. „Of
tewel: wat een arts gelezen moet heb
ben", vat notaris Wim Klaassen uit
Zierikzee samen. Met verpleeghuis
arts Flip Nieuwenhuize en chirug en
oud-directeur van de Oosterschelde-
ziekenhuizen Arthur van Es vormen
zij het Zeeuwse deel van het zestigtal
auteurs dat neerschreef waarom zij
een roman, novelle, gedicht of essay
voor dokters aanbevolen houden.
Het schrijvers veld is even wijds als de
besproken literatuur: namen als Win
nie Sorgdrager en Adriaan Morriën,
A. J. Dunning en Martin van Ameron-
gen en boeken als Camus' De Pest,
Proust's A la recherche du temps per-
du, De Gebroeders Leeuwenhart en
Zuster Belinda, Madame Bovary en de
Bijbelse Job. Morgen krijgt ex-minis
ter Els Borst het boek gepresenteerd
tijdens de publiekslezing over litera
tuur en geneeskunde aan de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam.
Technocratisch
Simon Vestdijk heeft het in 1964 ge
probeerd, met zijn boekje De zieke
mens in de romanliteratuur. Maar art
sen lezen niet. Ja, vakliteratuur, en de
annonces van de promovendi. Van Es:
„Artsen worden beschouwd als intel
lectuelen, Maar een academische titel
maakt nog geen Homo universalis.
Medici zijn erg technocratisch. We
zijn sterk gericht op handelen: we zijn
immers zoveel jaren bezig met studie
eer we eindelijk wat mogen doen. Me
dici denken dat ze heel maatschappe
lijk bezig zijn. Maar dat zijn ze nou
juist niet. Je leert het ook niet. Dat le
ren is iets heel anders dan een rijtje
symptomen oplepelen bij een ziekte-
quenties van him handelen overza
gen, zou de wereld er beter uitzien'.
„Artsen zijn net zo erg als juristen.
Eenmaal klaar met de studie en be
gonnen met werk hebben ze nauwe
lijks carrièreperspectief. Er is geen
intellectuele groei. Persoonlijke ont
wikkeling is het aller-allerbelangrijk-
ste. Een hiërarchische stijging is daar
bij de impetus. Maar die ontbreekt in
onze kringen. Je kiest op je 28e je spe
cialisatie, je vestigt je met wat geluk
op je 35e en dat is het dan. Daarna ben
je puur operationeel bezig, misschien
nog eens tactisch-strategisch. Er is
weinig dwang om je persoonlijk op
een hoger vlak te tillen.
Een arts werkt solitair en dat is het
grootste probleem van ziekenhuizen:
er is geen hiërarchie. Ook al werk je in
een maatschap met vijf artsen, die
kunnen gemakkelijk volstrekt andere
opvattingen hebben. Ziekenhuis en
samenwerkingsvorm zijn puur facili
tair. Je wordt nergens op aangespro
ken. Er wordt niet van elkaar geleerd
en je hoeft de ander niet te beconcur
reren. In zo'n klimaat ga je ook niet
twijfelen. Twijfel is de grondslagvoor
bewustzijn. Bewustzijn doet je op
zoek gaan naar maatschappelijk hou
vast. Ik sprak laatst een arts die zei zo
blij te zijn dat alle verrichtingen door
de verzekeraar waren vrijgegeven.
Nou kon hij ook patiënten behande
lingen geven zonder medische nood
zaak. Besef je weiwat je daar zegt, heb
ik gevraagd. Die arts was blij met de
vrijheid, zonder stil te staan bij de
vraag of die vrijheid wenselijk is."
We hebben ons geweten laten centra
liseren door de wetgevende overheid.
Balkenende probeert het met 'herstel
van normen en waarden' terug te
schuiven. Maar als Menno ter Braak
zei: dat moet uit de mensen zelf ko
men. Dat kan door het onderwijssys
teem te verbeteren.",Ik verwacht wel
kritiek op wat ik heb geschreven over
Ter Braak," besluit Van Es. „Of ik
hoop op kritiek? Ik hoop dat lezers
niet alles klakkeloos accepteren."
Ziektebeelden biedt 75 persoonlijke
vensters op geneeskunde in menselijk
perspectief, duidt Meulenberg. Els
Borst krijgt morgen het eerste exem
plaar. „Niet als ex-minister, maar als
exponent van de menselijke genees
kunde met behoud van integriteit,"
zegt Meulenberg. „Een soort vrouwe
lijke Montaigne", beaamt Klaassen.
„Heel zuiver", knikt Van Es.
In 2003 verschijnt bij uitgever Lemma
te Utrecht een zusterboek voor de psy
chiatrie.
door Anita Tournois
TERNEUZEN - Sibylle Bil en
Rob van Geijn zijn allebei in de
ban van het dier. Bil toont een
voorkeur voor schapen en kip
pen. Olifanten, apen en leeuwen
spelen een hoofdrol in het werk
van van Geijn. Op uitnodiging
van Stichting Toonbeeld expo
seren zij hun schilderijen in de
hal en de passerelle van het
stadhuis in Terneuzen.
Naast een fascinatie voor het
dier vertonen Bil en Van Geijn
meer overeenkomsten. Beiden
schilderen figuratief, altijd her
kenbaar, maar nemen tevens
een grote vrijheid in het uitbeel
den van de dieren. Met kunde en
passie worden expressie, karak
ter, structuur, houding en acti
viteit van het dier met grove
penseelstreken neergezet. Door
de vaak toegepaste felle tinten
en de manier van werken ont
staat een kleurig, levendig ge
heel met veel beweging.
Toch is er verschil. Bil is gebio
logeerd door het autochtone
dier, Van Geijn haalt zijn inspi
ratie hoofdzakelijk uit jungle of
dierentuin en toont een specifie
ke voorkeur voor het uitbeelden
van het uitheemse. Bil woont in
Knokke-Heist. Zij volgde cur
sussen beeldende kunst en
aquarel. Schilderen leerde zij op
de Avondschool aan de Acade
mie in Brugge. Haar werk ken
merkt zich door heldere, felle
kleuren en primaire tinten als
rood en blauw voeren de boven
toon. Hiermee vormt het au
thentieke wit en bruin van de
verenpracht van de kip of het
wollen kleed van het schaap een
duidelijk contrast. Soms wordt
aan de verf structuur toege
voegd, bijvoorbeeld voor het
kippenvoer op de grond, zodat
door Ernst Jan Rozendaal
GOES - Racoon zit zonder pla
tencontract. Platenmaatschap
pij Sony heeft de van oorsprong
uit Goes afkomstige popgroep
onlangs op straat gezet. „Daar
komt het wel op neer", zegt ma
nager Arend van der Zee van
Racoon. „Om precies te zijn
heeft Sony afgezien van de in
het platencontract opgenomen
optie op het uitbrengen van een
derde album."
Het gaat slecht met de platen-
business. „Dan wordt met een
scherpere blik naar de cijfers
gekeken", verklaart Van der
Zee. „Bij Racoon bleek dat de
investeringen en de verkoop van
de albums elkaar niet ophef
fen." Hoewel de relatie met So
ny volgens de manager het laat
ste half jaar moeizaam verliep,
kwam de breuk toch als een ver
rassing. „We hadden een nieuwe
single opgenomen en zouden die
los van een album gaan uitbren
gen. Ineens zag Sony daar toch
vanaf en werd zelfs het vertrou
wen in Racoon helemaal opge
zegd."
Van der Zee verwacht niet dat
de opzegging van het contract
voor Racoon het begin van het
einde is. „We zijn volop bezig
met nieuw materiaal. De nieu
we liedjes moeten gewoon zo re-
tegoed worden dat we straks
naar geïnteresseerde productie-
of platenmaatschappijen kun
nen stappen met de mededeling:
'We hadden het zo en zo ge
dacht. Doen jullie mee of niet?'
En als live-band hebben we zo'n
solide reputatie opgebouwd,
dat het al dan niet hebben van
een platencontract ons voorlo
pig niet van optreden zal weer
houden."
een zekere mate van reliëf wordt
verkregen.
Typisch voor Bil is het toepassen
van vierkanten en rechthoeken
in felle tinten. Eenmaal wordt
zelfs plastic toegepast. De die
ren, solitair, met zijn tweeën of
in groepjes - pikkend, rond
scharrelend, broedend, darte
lend of gelaten - worden voor en
buiten deze vensters geplaatst,
zodat deze een soort luik vor
men, waar men in kijkt of waar
uit het dier te voorschijn komt.
Bil legt uit waarom: „In eerste
instantie paste ik deze vorm
binnen het kader toe om de com
positie interessanter te maken
en diepte te creëren. Maar door
mijn fascinatie voor deze dieren
- ik zie mijn onderwerpen van
uit mijn venster - plaats ik op
deze manier het dier buiten zijn
leefgebied en krijgt het zodoen
de nog meer aandacht."
Ook bijzondere aandacht krijgt
de olifant. Van Geijn maakte
verschillende series van dit dier.
De ene keer worden ze uitge
beeld in verf met felle kleuren
als rood, geel en blauwgroen op
doek, de andere keer summier
van tint, in stemmig zwart-wit-
bruin met pastel op bruin pak
papier. Ook hij bestudeert zijn
onderwerp terdege en weet de
typische houding en manier van
bewegen van het dier goed vast
te leggen. Zo zien we het profiel
van een volwassen olifant, maar
ook een olifant die trompettert
of een babyolifant tussen de be
nen van zijn moeder. Grappig is
dat in één werk ook een vierkant
kadertje en in een ander werk
een doolhof achter het dier ge
plaatst is, waarmee een link ligt
Sibylle Bil plaatst de dieren op haar schilderijen buiten hun leefgebied, waardoor ze meer aandacht
krijgen.
naarhetwerkvanBil. Naast oli
fanten heeft de kunstschilder
een zwak voor apen en leeuwen,
die atletisch en sterk door hem
zijn uitgebeeld. Van Geijn ge
noot zijn opleiding aan de Ko
ninklijke Academie voor Beel
dende Kunsten in Den Haag.
foto Charles Strijd
Tentoonstelling l/m 27 september in
het stadhuis van Terneuzen.
Openingstijden van ma. t/m vr. van
9.0017.00 uur
door Mieke van der Jaqt
GOES - 't Beest in Goes mag dan een 'po
dium' heten, een plaats waar theater,
muziek en film gezien en gehoord kun
nen worden, maar het is nog veel meer. Al
vanaf het begin is 't Beest een broed
plaats voor jong talent en dat willen ze
bij 't Beest graag zo houden.
Het is alleen niet makkelijk. Nog steeds
oefenen vijf of zes bandjes in de grote
zaal. Maar ze moeten een paar beschik
bare uren, een avond en een stukje van
een middag, met elkaar delen, 't Beest zit
te springen om een oefenruimte en zon
dag 22 september wordt een begin ge
maakt met een fonds daarvoor.
't Beest wil een belangrijke rol in het
Zeeuwse popwezen blijven spelen. Een
band als Racoon bijvoorbeeld, is in 't
Beest begonnen en zo zijn er nog wel een
paar op te noemen, die op muzikale wor
tels in 't Beest zijn uitgegroeid tot veelbe
lovende bands. Vanwege het tijdsaspect
en omdat de grote zaal niet echt geschikt
is als oefenruimte, wil 't Beest al heel lang
een studio waar bandjes kunnen oefe
nen. Een kelder of een bunker tussen 't
Beest en de nieuwe schouwburg in, bij
voorbeeld. Daar is nog wel plaats voor
een ruimte die de plek tussen de Westwal,
het Bleekplein en de Beestenmarkt tot
een echt cultuurbolwerk zou kunnen
maken.
Omdat dromen niet helpt, heeft 't Beest
besloten een paar vliegen in een klap te
slaan. Op de autoloze zondag, die in Goes
per prille traditie met cultuur wordt in
gevuld, komen de levende bewijzen van
die broedfunctie spelen voor een oefen
ruimte. Tussen 18.00 en 19.00 uur is er,
als de muziek even stilvalt, een discussie
onder leiding van Martin Oosterling over
het popklimaat in Zeeland. Een verder is
er, vanaf 12.00 uur, muziek.
Voor het middagprogramma hebben zich
veertien bands aangeboden, waaronder
The Speedkings en X-proofdie ook in 't
Beest hebben geoefend. Alle bands spe
len ongeveer twintig minuten op een po
dium op de Beestenmarkt. Anchor, Gert
de Meijer, United Forces, Puk, Edwin
Theenaart, Smalltown Cynics, NoCode
en Francis Levoy The Blowrags, ko
men uit Zeeland. Zork, Rob Rieser en
Gutfuck komen van elders om het stre
ven te steunen.
Het begin van een startkapitaal moet 's
avonds worden verdiend, als de bezoe
kers vijf euro entree moeten betalen.
Daar komen dan ook bijzondere acts
voor, want Eat Roadkill, de ingeloste
Zeeuwse Belofte die inmiddels uit elkaar
iskomt voor de gelegenheid weer bij een.
Dat geldt ook voor Kam je Haar. Beide
bands zetten hun eerste schreden in 't
Beest. Flavour oefent nog steeds in de
zaal, waar ze nu op het festivalpodium
spelen. Nuff Said repeteert elders maar
speelde vaak genoeg op het Goese podi
um. 's Middag is er tussen de optredens
door een veiling van van Zeeuwse popre
lieken. De bas van Jan Chris de Koeijer,
waarmee hij in Gorefest speelde, gaat
van de hand en ook de T-shirts waarmee
Racoon op de hoes van de eerste CD po
seert, worden verkocht. De netto barop-
brengst gaat in z'n geheel in het oefen-
ruimtefónds.
beeld. In de angelsaksische opleidin
gen is het gebruik van literatuur ge
woon. Daar begint studie met jaren
van ontwikkeling in cultuur, geschie
denis, maatschappelijke ontwikke
ling vóór het vak zelf aan bod komt.
Ons onderwijssysteem is zo gefocust
op de beheersing van een vak, er is
geen ruimte voor bredere scholing. Ik
vind dat jammer. Een arts komt heel
dichtbij de mens, raakt aan al diens
intimiteit. Artsen leren in him oplei
ding alles over professionele distan
tie, maar weinig over medemenselijk
heid. Daarin blijven veel dokters
onmachtig."
De literatuur biedt hen een uitsteken
de staalkaart aan emoties, maat
schappelijke weging, gedachtenwe-
relden, kortom: een context van
levensRolmodellen ook, vindt Klaas
sen. Hij kreeg de Essays van de late
middeleeuwer Montaigne ooit als een
presentje. „Ik kende hem als de schrij
ver van gevleugelde woorden. Toen ik
de essays ging lezen, merkte ik dat die
steeds persoonlijker worden, op een
open manier. 'Dit is een eerlijk boek'
begint hijen dat geloof ik ook, al staat
het ook vol tegensprekingen. Mon
taigne beschrijft hoe hij ondanks hel
se pijnen door nierstenen voldoening
vindt in het dagelijks bestaan. Die
man ervoer dat vijfhonderd jaar gele
den, maar het is razend actueel. Bij
hem draait het om het recht te mogen
sterven in harmonie met zijn leven.
Het thema dat Klaassen bij Montaig
ne vond is de noodzaak van verstand
bij kennis. „Ik had een hoogleraar die
aankondigde dat jaar het onderwerp
legaat te behandelen. 'En wellicht zal
dat woord ook twee', drie keer vallen,'
zei die man. In zijn colleges kwam
geen arrest van de Hoge Raad aanbod,
maar wel alles wat er om legaten
speelt en wat er aan raakt. In de loop
der jaren heb ik gemerkt dat ik heel
vaak teruggrijp op de context die hij
ons destijds meegaf en daar mijn
voordeel mee doe."
Consequenties
Van Es citeert vrij naar Menno ter
Braak voor een persoonlijk stok
paardje: 'Als mensen meer de conse-
Drie van de Zeeuwse auteurs, Arthur van Es, Wim Klaassen en Frans Meulenberg willen met de uitgave Ziektebeelden
het denkraam van artsen te verbreden. foto Marijke Folkertsma