Werkgelegenheid valt altijd tegen
FILM
PZC
Katja komt niet onder seks uit
BYIrIE
1#
Zwijgen en onverschilligheid in Amen
,\<>wer Ter%
lezers schrijven
WCT XII
WCT XIII
WCT XIV
Modelspoorclub
0800 - 0231 231 (GRATIS)
kunst cultuur
woensdag 11 september 2002
De aanleg van de Westerschelde Con
tainer Terminal zorgt voor beroering.
In een vijfdelige serie besteedt de
PZC-redactie aandacht aan de ver
schillende aspecten van de WCT. Dat
gebeurt aan de hand van een aantal
stellingen. Voor de tweede aflevering
luidt de stelling: Voor de ontwikkeling
van de werkgelegenheid is de WCT
niet nodig.
Lezers kunnen reageren op de artike
len en op het plan voor de WCT. Dat
kan via internet (www.pzc.nl), via de
fax (0118-470102) of per post (postbus
18, 4380 AA Vlissingen).
door Jeffrey Kutterink
De vraag hoe de werkgelegenheid
in Zeeland zich ontwikkelt zon
der de bejubelde containerkade is
door niemand onderzocht. Bewerin
gen dat andere sectoren onvoldoende
banen bieden, kunnen niet met cijfers
worden onderbouwd. Hoogleraar R.
van Engelsdorp Gastelaars: „De WCT
kost veel ruimte en levert niet de voor
spelde arbeidsplaatsen op. De econo
mische kracht zit hem juist in het
landschap."
De hoogleraar kan er met de pet niet
bij. Wie een afweging wil maken of de
containerkade er moet komen of niet,
moet op zijn minst beschikken over
twee scenario's, vindt hij. Eén waarin
staat wat de effecten zijn als de WCT
wordt aangelegd en één met wat er ge
beurt als de kade er niet komt. „En
juist dat laatste scenario bestaat
niet."
De discussie over de containerkade
vindt professor doctor Van Engels
dorp Gastelaars dan ook eenzijdig.
Hij is als sociaal geograaf en plano
loog verbonden aan de Faculteit der
Maatschappij - en Gedragsweten
schappen aan de Universiteit van
Amsterdam. Hij doet onderzoek naar
de relatie tussen mens en omgeving.
En hij verricht toekomstverkennin
gen ten aanzien van de ruimtelijke in
richting van Nederland. De effecten
op de werkgelegenheid betrekt hij
nauw bij zijn onderzoeken. Sinds de
jaren zeventig komt hij in Zeeland.
„De aanleg van de containerterminal
is voor Zeeland geen optie." De cijfers
kent hij uit het hoofd. De kade gene
reert volgens prognoses 800 directe en
1650 indirecte arbeidsplaatsen. „Dat
gelooft u toch zeker niet? Ik ontken
niet dat de WCT banen oplevert. Maar
niet in die hoeveelheden. Kijk wat is
gebeurd in Harlingen, Moerdijk en
Oost-Groningen. Elke keer valt de
groei van werkgelegenheid tegen.
Daar namen bestuurders ook beslui
ten op basis van voorspellingen die
nooit zijn uitgekomen."
De hoogleraar verwerpt de gedachte
om Zeeland tegelijkertijd te zien als
industriële groeier en als het groene
gebied van de rust en ruimte. „Dat is
niet haalbaar. De WCT kost veel ruim
te. Denk daarbij ook aan nieuwe we
gen en spoorwegen. Bovendien vesti
gen bedrijven zich niet meer op een
industrieterrein, maar gaan langs de
weg zitten. Die ontwikkelingen hou je
niet tegen. Een open gebied als Zee
land is daarom kwetsbaar. Daar kun
je niet zoals in Brabant bedrijven
wegstoppen achter de vele bomen."
Hart
Zeeland is, betoogt Van Engelsdorp
Gastelaars, het tweede Groene Hart
van Nederland. „Bestuurders besef
fen het nog niet. Maar zet je in op con
tainers, dan verziek je visueel het
landschap. De Bevelanden en
illustratie Cor de Jonge
Zeeuws-Vlaanderen kunnen het dan
wel schudden."
De economische kracht van Zeeland
zit hem juist in het landschap, denkt
de hoogleraar. „Dan ontwikkelen de
havens zich inderdaad niet verder.
Van mij mogen die op termijn afster
ven. Ze zijn dan alleen van belang
voor lokale bedrijven.
Zeeland moet het volgens hem zoeken
in bedrijven die diensten verlenen aan
bijvoorbeeld consumenten. Daar
groeit de werkgelegenheid het hardst,
stelt hijIn het Groene Hart ontstaan
volgens de hoogleraar de mooiste be
drijven: zoals een taartenfabriekje en
een bedrijfje dat de inhoud van we
tenschappelijke tijdschriften voorbe
reidt. Kleine bedrijven. Een paar
werknemers, niet groter. Ook rijke ge
pensioneerden die verzorgd willen
worden en een tuinman nodig hebben.
Vergis je niet, bij elkaar gaat het om
honderden arbeidsplaatsen.
De realiteit is dat de groei van het aan
tal nieuwe bedrijven in Zeeland stag
neert, bleek onlangs uit 'Bedrijvendy-
namiek 1998-2001'van de Kamer van
Koophandel Zeeland. Vooral de food-
sector en de markt- en straathandel
doen het slecht. De adviesbureaus zijn
de afgelopen vier jaar onstuimig ge
groeid. Evenals het aantal automati
seringsbedrijven, uitzendbureaus en
beveiligingsdiensten.
Ingezoomed op de industriële werk
gelegenheid in Vlissingen-Oost en de
Kanaalzone is het aantal arbeids
plaatsen sinds 1995 met 14,6 procent
gedaald.
Dat is voor adjunct districtsmanager
J. Kempen van het Centrum voor
Werk en Inkomen (vroeger arbeidsbu
reau) in Roosendaal juist reden om de
komst van de WCT toe te juichen. De
instantie heeft als doel om de arbeids
markt transparant te maken en het
beslag op uitkeringen te verminderen.
Elke bijdrage daaraan is koren op de
molen van het CWI, geeft Kempen toe.
Aanvulling
„De containerterminal is een goede
aanvulling op bestaande werkgele
genheid", stelt hij. Maar: „Voorwaar
de is dat de bedrijven die participeren
geen werknemers van buiten Zeeland
meenemen. Dat zou de werkgelegen
heid frustreren. Voor de bouw van de
Westerscheldetunnel werd gezegd dat
het project veel banen voor Zeeuwen
zou opleveren. Dat is uiteindelijk
nauwelijks gebeurd."
Gekeken naar het werkzoekenden be
stand (in totaal 9304), concludeert
Kempen dat ruim 1400 mensen direct
aan de slag kunnen als de WCT er
komt. Ruim 2400 Zeeuwen zijn met
een steuntje in de rug (opleiding) ook
direct plaatsbaar. Gekeken naar
West-Brabant en Rijnmond, komen
daar volgens het CWI nog eens 17.121
mensen bijDan gaat het onder meer
om beroepen in de sectoren beveili
ging, bewaking en om expeditie- en
havenmedewerkers. Kempen: „De af
gelopen jaren zijn veel meer mensen
aan het werk gekomen. Denk aan
parttime- en deeltijdbanen. Maar het
aantal formatieplaatsen heeft niet
zo'n grote groei doorgemaakt. Dus el
ke uitbreiding is welkom."
Q www.pzc.nl
dossier WCT
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Na alle negatieve berichten over
de WCT in Lezers Schrijven nu
ook eens eindelijk een positief
geluid van de Zeeuwse bevol
king. Lang heb ik me geïrriteerd
aan al die mensen die om wat
voor reden dan ook tegen de
plannen waren van de provincie
en Zeeland Seaports. Ik vind dat
gedeputeerde Bruinooge zelfs
een compliment verdient voor al
zijn energie die hij er afgelopen
jaren heeft ingestoken en door
het Sloegebied bij ondernemers
in binnen- en buitenland op de
kaart te zetten. Overigens ook
voor zijn inzet in Terneuzen. Ik
ben één van die mensen voor wie
de haven werk oplevert en met
mij ken ik al snel zo'n 200 men
sen die er baat bij hebben dat de
terminal er komt. Ik wil ook nog
wel even kwijt dat ik dagelijks
voor mijn werk tussen de con
tainers rij in Antwerpen en dat
ik nooit in een file sta van
vrachtwagens en ook niet hoef
te wachten voor ellenlange trei
nen met containers. Hes-
se/Noord Natie doet hier uitste
kend logistiek werk. Nee, de
WCT moet er gewoon komen en
ik heb ook al een naam ervoor:
deBruinooge-terminal. Ik hoop
nu ook dat al die zure tegenstan
ders wat zachter gaan roepen.
Henk Ketting
Koepelstraat 21
Serooskerke (W)
Lezers Schrijven WCT IX van
M. J. Breel blijkt een persoon
lijk stokpaardje betreffende een
onhoudbaar standpunt te zijn.
Het Sloe was eeuwenlang de ri-
oolafvoer van de toen stinkende
stad Middelburg. Transport
naar het Sloe van het menselijk
afval vond namelijk plaats via
lozingen in de grachten en door
spoelen na hoog tij. In het Sloe
was binnen een eeuw alle leven
geweken en het Vlissingse
strand kwam ieder laag tij on
der de stinkende smeerboel van
Middelburg te zitten. Afdam
men van het Sloe was al een ver- 1
ademing, de ambtenarenpoep
ging voortaan richting Veere.
Inpolderen zorgde voor bedek-
king van deze gore milieuspaar
pot en de afsluiting van de on
dergrond door de industrie I
maakte de boel eindelijk goed
begaanbaar. Nu de stinkende
Middelburgse mesthoop, ge-
naamd Kaloot, moet wijken i
voor de WCT, schreeuwt men
moord en brand. Wat echter ge-
beuren moet laten de milieube-
wegingen achterwege, namelijk
Parijs met Noord-Frankrijk en
Brussel met geheel België zoda-
nig onder druk zetten dat ze de
eigen afval gewoon thuis hou-
den en onze schone Wester
schelde eindelijk terugbezor-
gen. Dus allemaal te stokpaard
en geef die viezeriken, inclusief
het voltallige Europese bestuur
er eens flink van langs. Dat zou 1
aanzienlijk beter zijn dan hier j
voortdurend de werkgelegen
heid onderuit te halen.
N. A. Blomme i
Ruys de Beerenbrouckstraat 32
Vlissingen
Volgens de PZC van 9-9 zijn de
kaarten geschud wat betreft het
aanleggen van de WCT. Jammer 1
dat de PZC-redactie nu pas met
uitgebreide achtergrondrepor
tages komt, nu volgens insiders
het besluit tot aanleggen van de
terminal slechts een hamerstuk
zal worden in de eerstvolgende
vergadering van Provinciale
Staten over de voor Zeeland en
in het bijzonder voor Zuid-Be
veland zeer belangrijke beslis
sing.
A.Schout
JQC Lenshoeklaan 7
Kloetinge
SAS VAN GENT - De model- i
spoorvereniging Zeeuws-
Vlaanderen houdt zaterdag 21
september van 10 tot 15 uur een i
open dag en ruilbeurs in De
Speye in Sas van Gent.
Hoofdrolspelers Katja Schuurman en Egbert Jan Weeber beantwoorden samen met schrijver Kees van Beijnum (midden) vragen over de
film Oesters van Nam Kee. foto Lex de Meester
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Ze mag her en
der hebben aangegeven dat ze
het een beetje zat wordt, ze ont
komt er niet aan. Als Katja
Schuurman ondervraagd wordt
over haar rol in Oesters van
Nam Kee gaat het toch echt over
seks. Zo ook gisteren, op het fes
tival Film by the Sea in Vlissin
gen, tijdens een onderhoudende
talkshow in een zaal vol middel
bare scholieren.
Eerst wordt om half tien 's och
tends de film vertoond, waarna
Schuurman, hoofdrolspeler Eg-
bert Jan Weeber. producent/
scenarist Hans de Wolf en - met
enige vertraging omdat hij in de
Film Literatuur jury zit -
schrijver Kees van Beijnum in
de zaal plaatsnemen voor een
door René Mioch geleid gesprek
met de leerlingen. Tijdens de
eerste seksscène van de film
klinkt in de zaal al wat geschuif
en gezucht, als Schuurman bin
nenkomt, fluistert een jongen
net hard genoeg 'Ooh my God'.
Meteen volgt de eerste vraag:
„Waarom moet er zoveel seks in
de film?" Schuurman dient de
vragenstelster meteen van re
pliek: „Vond je het vervelend?"
Nou een beetje wel eigenlijk.
„Het gaat over een heftige lief
de", legt Schuurman uit. „Daar
hoort dat bij. Er wordt wel een
verhaal verteld. Het gaat niet zo
van: genoeg gekletst nu weer
wat tieten en een kont erin."
Het onderwerp interesseert de
jongeren, zoveel is duidelijk.
„Gaan jullie in het echt ook met
elkaar?", willen ze weten. Wee
ber: „Geloof die bladen toch
niet." En, een vraag van Mioch:
houd je rekening met wat wel en
niet in beeld komt tijdens een
vrijscène? „Dat is wat moeilijk
met twee camera's", antwoordt
Schuurman. „Achteraf kun je
wel zeggen: dit beeld vind ik
mooi en dat beeld niet." En dat
script, wil de filmjournalist we
ten, staat daar nu: rechterhand
op linkerborst, T-shirt van Ber
ry uit, lunch? Bijna wel, zegt
Weeber, die vervolgens een
anekdote vertelt over de Belgi
sche cameraman die wil dat
Berry (Weeber) en Thera
(Schuurman) gelijk klaarko
men. „Stond-ie met zijn camera
boven ons: Tien, negen, acht...
Achteraf kun je erom lachen,
maar op het moment zelf denk
je: Waar ben ik in godsnaam mee
bezig?"
Censuur
Als De Wolf, die voor seks con
sequent het eufemisme zoenen
gebruikt, het vuur na aan de
schenen wordt gelegd over ver
meende censuur in de seksscè
nes, gaat het zowaar over het
vak van filmmaken. Hij legt uit
dat altijd veel meer minuten
film worden geschoten dan bij
de montage uiteindelijk worden
gebruikt. En de heisa in enkele
media ging over welgeteld ne
gen seconden. De Wolf en Van
Beijnum geven vervolgens aan
dat een boek en een film twee
verschillende dingen zijn. De
vader van hoofdpersoon Berry,
in het boek al twaalf jaar dood,
leeft in de film gewoon en bij de
gewelddaad aan het eind van de
film wordt een pistool gebruikt
in plaats van een steen. „Een
steen is zo lullig. Ik vind het
mooi als die jongen een gun
heeft", aldus De Wolf in een po
ging nu wel de taal van jongeren
te spreken.
Het gaat nog even over cocaïne
en bloopers om weer uit te ko
men bij seks in een Nederlandse
film. Want dat de gedachten van
veel scholieren niet uitgaan
naar het boek of de filmmonta
ge, blijkt als Mioch halverwege
een jongen aan het woord laat
die al enige tijd zijn vinger heeft
opgestoken. „Nou wil ik het
praatje niet onderbreken, maar
mijn vraag is of ik met Katja op
de foto kan."
Tijdens Film by the Sea is Oesters
van Nam Kee vandaag nog te zien
(16 uur).
door Ernst Jan Rozendaal
Constantin Costa-Gavras gaat in Amen in op de vraag waarom de geallieerden en de katholieke kerk
tijdens de Tweede Wereldoorlog doof bleven voor de berichten dat de nazi's systematisch de joden uit
moordden. foto Lex de Meester
guur, in Fontana zijn verschil
lende jezuïeten die toegang
hadden tot de paus verenigd,
maar feitelijk is de film hele
maal juist. We hebben zeker
vijftien boeken over deze kwes
tie gebruikt. De film roept niet
zozeer de vraag op wat de men
sen destijds deden om de massa
vernietiging te voorkomen,
maar net zo goed wat wij daar
vandaag aan doen. Ik beschouw
Amen daarom niet alleen als een
historische maar ook als een ac
tuele film. Wat is er aan de hand
als individuen zich verzetten,
hun best doen misstanden aan
de kaak te stellen, maar de men
sen aan de top niets doen?"
Dilemma's
„Het is een feit dat de mensen
met macht tijdens de oorlog op
de hoogte waren van de concen
tratiekampen en de gaskamers.
Hitler had in Mein Kampf al op
geschreven wat hij wilde en
vanaf het moment dat hij aan de
macht kwam, ging hij dat in
praktijk brengen. Op een enke
ling na reageerde niemand. Dus
dachten de nazi's dat ze hun
gang konden gaan. En zeker de
katholieke kerk was goed geïn
formeerd. Zoals in de film wordt
gezegd, is dat de best denkbare
inlichtingendienst. De leden
van de kerk zitten overal en de
organisatie is een pyramide. De
informatie gaat naar boven en
belandt uiteindelijk bij de paus.
Het werkelijke thema van Amen
is het zwijgen. En meteen daar
aan gekoppeld de onverschillig
heid."
In Amen wordt het feilen van de
katholieke kerk bepaald niet
ongenuanceerd bekeken. Cos
ta-Gavras heeft veel oog voor de
dilemma's waarmee kerk- en re
geringsleiders worstelden.
„Natuurlijk liep de paus het ri
sico dat zijn organisatie en hij
zelf door de Duitsers zouden
worden vernietigd. Maar als je
dat accepteert, geef je toe aan
terrorisme. Bovendien is hij een
moreel leider. Zijn macht ont
leent hij aan het feit dat hij staat
voor gerechtigheid, menselijke
waardigheid en vrijheid. Daar
om geloven mensen in hem.
Natuurlijk had Pius XII de jo
denvervolging niet kunnen
stoppen, maar hij had er de aan
dacht op kunnen vestigen. Hij
verkoos te zwijgen."
Amen heeft internationaal de
rol van de kerk in de Tweede We
reldoorlog weer onder de aan
dacht gebracht. In Vlissingen
gaat Costa-Gavras vanavond ih
discussie met bisschop Muskeqs
van Breda die al te kennen hee|t
gegeven de visie van de regis
seur 'onwaarachtig' en 'schari-
dalig' te vinden. Costa-Gavr-^s
reageert voorzichtig. „Ik ken
zijn argumenten niet. Alle te
genwerpingen die ik tot nu toe
heb gehoord waren ontstellend
zwak, maar misschien komt hij
met iets nieuws. Ik ben bereid
me door hem te laten overtui
gen. Maar ik hoop ook dat ik
hem kan overtuigen met mijn
argumenten."
Amen is vanavond in CineCity te
zien om 19 uur (na afloop discussie
tussen Costa-Gavras en Muskeits
en zondag om 13.30 uur.
Advertentie
3
Lezersservice - bezorgklachten - informatie over abonnementen
VLISSINGEN - Vanavond
vindt, in bijzijn van de regis
seur, de presentatie plaats van
een van de meest controversiële
films van Film by the Sea. In
Amen gaat de van oorsprong
Griekse maar in Parijs woon
achtige Constantin Costa-Ga
vras (1933) in op de vraag waar
om de geallieerden en de
katholieke kerk tijdens de
Tweede Wereldoorlog doof ble
ven voor de berichten dat de na
zi's systematisch de joden uit
moordden.
Hoofdpersoon van de film is de
SS-officier Kurt Gerstein (Ul-
rich Tukur). Hij is chemicus en
heeft het gas Zyklon-B ontwik
keld om ongedierte te bestrij
den. Als hij merkt dat het Duitse
leger dit gas gebruikt om de jo
den uit te roeien, komt hij als
christen in gewetensnood. Met
de jonge Italiaanse jezuïet Ric-
cardo Fontana (Mathieu Kasso-
vitz) zet hij alles op alles om de
geallieerden en het Vaticaan op
de hoogte te brengen. De Ameri
kanen weigeren met de Duitsers
te onderhandelen om de joden te
redden, omdat dit het einde van
de oorlog zou vertragen. Paus
Pius XII reageert niet op de
smeekbede van Gerstein en
Fontana, onder meer uit vrees
dat de Duitsers Vaticaanstad
zullen aanvallen. Het knappe
van Amen is dat Costa-Gavras
in een spannende film het ui
terst complexe dilemma van
handelen of niet handelen aan
de orde stelt.
„Voor de film hebben we ruim
anderhalf jaar aan research ge
daan", vertelt de regisseur.
„Gerstein is een historische fi-
