Terreur Wit-Rusland houdt aan
PZC
PZC
Energiebedrijven verdienden
aan import van groene stroom
Franse illegalen
blijven vechten
voor een status
Goede opleiding kan
ontucht door artsen
mogelijk voorkomen
Amnesty gebruikt voetbalinterland om aandacht te vragen voor misstanden
7 september 1952
zaterdag 7 september 2002
Het is droevig gesteld met de mensenrechten in Wit-Rusland.
Opponenten van het regime van Aleksander Loekasjenko
worden achtervolgd, bedreigd, zonder proces gevangen gezet
en gemarteld. De pers en justitiële macht zijn gemuilkorfd.
Andere critici verdwijnen en worden gedood, zo ivordt ge
vreesd. Amnesty International grijpt de interland tussen Wit-
Rusland en het Nederlands elftal aan om aandacht te vragen
voor de situatie in de voormalige sovjetrepubliek.
door Frans van den Houdt
Ze hebben niks meer te
verliezen, zeggen beide
vrouwen ferm over hun onop
houdelijke speurtocht naar de
waarheid omtrent de verdwij
ning van him echtgenoten. Ze
worden voortdurend bedreigd
en achtervolgd door veilig
heidsmensen van het totalitaire
regime van Aleksander Loekas
jenko, maar blijven in binnen-
en buitenland actie voeren.
„Onze mannen zijn we kwijt, en
daarmee een belangrijk deel
van ons leven. Ons enige doel is
nu erachter komen wat er pre
cies met hen is gebeurd. De bur
gers in ons land zijn bang ge
maakt door de regering. Als wij
de strijd niet voortzetten, doet
niemand het."
Irina Krasovkaja en Svetlana
Zadavskaja zijn in de week voor
de interland tussen Wit-Rus
land en Oranje in Nederland om
de aandacht te vestigen op de
schrijnende mensenrechtensi
tuatie in hun land en op te roe
pen tot een internationaal on
derzoek naar de verdwijningen.
Ze spreken met Tweede-Ka
merleden en ambtenaren van
het ministerie van Buitenlandse
Zaken. Tijdens de interland,
vandaag in Eindhoven, delen ze
samen met Amnesty Internatio
nal pamfletten uit en ontrollen
ze op de tribune een groot span
doek. „Hoe meer aandacht voor
de verschrikkingen in ons land
hoe beter", stelt Krasovkaja.
„Waarom niet tijdens een voet
balwedstrijd? Iedere man houdt
van voetbal en is straks ook op
de hoogte van de situatie in Wit-
Rusland."
De voormalige sovjet-republiek
werd in 1991 onafhankelijk. De
hoop bestond aanvankelijk dat
de politieke veranderingen in
het land een gunstige uitwer
king zouden hebben op de rech
ten van de bevolking. Die hoop
werd al snel de bodem ingesla
gen. Het regime van de sinds
1994 aan de macht zijnde
Loekasj enko verviel al snel in de
onderdrukkende praktijken
van de voormalige Sovjet-Unie.
Opponenten worden zonder
aanklacht opgepakt, gemarteld
en steeds vaker ter dood veroor
deeld. Andere critici van het re
gime verdwijnen. Zo ook de
echtgenoot van Irina Krasovka
ja, Anatoli, de eigenaar van een
uitgeverij die nauw samen
werkte met oppositieleider Vik
tor Gontsjar, die gelijktijdig
verdween.
Doodseskaders
Sinds beide mannen op de
avond van 16 september 1999
een bezoek hadden gebracht
aan een sauna in de hoofdstad
Minsk, is niets meer van of over
hen gehoord. De overheid ont
kent iets met de verdwijning te
maken te hebben en weigert een
onderzoek. Voor Krasovkaja
lijdt het echter geen twijfel dat
de regering verantwoordelijk is.
„De dag voor de verdwijning
had Loekasjenko in een toe
spraak gezegd dat het tijd was
voorgoed af te rekenen met de
oppositie." De ontvoeringen
worden volgens haar uitgevoerd
door doodseskaders, die hande
len in opdracht van procureur-
generaal Viktor Sjaiman en mi
nister van Binnenlandse Zaken
Joeri Sivakov.
Aanwijzingen daarvoor haalde
zij onder meer uit documenten
over de sinds 7 juli 2000 vermis
te echtgenoot van Svetlana Za
davskaja, Dmitri. Hij was
cameraman van de Russische
omroep ORT in Wit-Rusland en
Irina Krasovkaja en Svetlana Zavadskaja: „Als wij de strijd niet voortzetten, dan doet niemand 1
verdween toen hij op weg was
naar het vliegveld om een colle
ga uit Moskou op te halen. Svet
lana brengt de verdwijning" in
verband met een documentaire
die haar man maakte over Tsje
tsjenië, waarin wordt aange
toond dat Wit-Rusland wapens
levert aan de rebellen. Ook had
hij in een kranteninterview ver
klaard, dat Wit-Russische sol
daten meevechten aan de kant
van de Tsjetsjeense opstande
lingen. „Hij was kritisch, maar
eerlijk en beschaafd en er was
geen enkele reden om hem op te
pakken, laat staan te laten ver
dwijnen", aldus Zadavskaja.
Om de precieze waarheid over
het lot van hun echtgenoten bo
ven tafel te krijgen, trekken bei
de vrouwen langs binnenlandse
en internationale instanties
(Europees Parlement, OSCE,
Amerikaanse en Russische
regering). Het regime van
Loekasjenko reageert daarop
met aanhoudende bedreigingen
en achtervolgingen. „Recher
cheurs hebben letterlijk tegen
ons gezegd: 'we weten steeds
precies wat jullie doen, dus pas
op", zegt Zadavskaja. „Ze oefe
nen continu een psychologische
terreur op je uit."
Inzinkingen
Krasovkaja en Zadavskaja zijn
vaak erg bang geweest, hebben
vele inzinkingen te verwerken
gekregen en dachten meer dan
eens zichzelf te gronde te rich
ten met hun acties, maar geven
niet op. Ze willen de verwerpe
lijke praktijken van het Loeka-
foto Phil Nijhuis/GPD
sjenko-regime wereldwijd aan
de kaak stellen in de hoop dat er
spoedig een eind aan komt. De
hoop dat ze ook hun echtgeno
ten terugvinden is nog niet hele
maal vervlogen, maar wel
geslonken tot een sprankje.
Krasovkaja: „Met mijn ver
stand ga ik ervan uit dat hij
dood is, maar in mijn hart blijf
ik hopen op zijn terugkeer.Za
davskaja: „Zonder de hoop dat
mijn man nog leeft, kan ik niet
verder. Maar die hoop neemt ie
dere dag af." GPD
Een huisarts uit Driebergen werd deze week aangehouden op
verdenking van ontucht met een patiënte. Al jarenlang wor
den huisartsen tijdens hun opleiding voorbereid op de om
gang met en voorkoming van seksuele gevoelens voor patiën
ten.
van onze
redactie binnenland
Iedere huisarts moet dank
zij zijn opleiding vroegtij
dig kunnen onderkennen dat
hij seksuele of intieme gevoe
lens jegens een patiënt koes
tert, zegt Luc van Bérkestijn,
adjunct-hoofd van de huis
artsenopleiding aan de Uni
versiteit Utrecht.
„De dokter moet bijvoor
beeld inzien dat een patiënte
hem zit te versieren. Hij moet
dat professioneel kunnen pa
reren. Anders moet hij terug
naar de opleiding."
Een seksuele relatie tussen
huisarts en patiënt kan niet
en mag nooit, is het motto
waaronder aan de Neder
landse huisartsenopleidin
gen al jaren aandacht wordt
besteed aan de dagelijkse en
soms emotionele contacten
met patiënten.
De huisarts kan lichamelijk
contact met de patiënt vrij
wel niet vermijden. „Maar
tijdens de opleiding worden
de artsen in spe er voortdu
rend van bewust gemaakt te
herkennen, dat ze al voor
dien positieve of erotische
gevoelens voor de patiënt
hebben opgedaan. En daar
mee rekening te houden bij
hun onderzoek", zegt Van
Berkestijn.
Al zeker twintig jaar heeft de
omgang met patiënten alle
aandacht tijdens de studie,
zegt Van Berkestijn. De dok
ter verloor in de jaren zestig
zijn status als notabel, en
huisarts en patiënt zaten
steeds meer op voet van ge
lijkheid tegenover elkaar in
de behandelkamer en pati
ënten bespreken openhartig
hun relatie- en seksuele pro
blemen met de huisarts.
„Sinds eind jaren zeventig
hebben we de ervaring dat
patiënten en artsen er schade
aan oplopen wanneer ze met
elkaar in bed eindigen", zegt
Van Berkestijn.
De omgang met patiënten, en
zeker buiten de medische
contacten vallende gevoe
lens, zijn nu consequent punt
van bespreking in de oplei
ding. Er worden rollenspelen
gedaan, waarvoor soms ook
professionele acteurs wor
den ingehuurd. Dat betreft
onder meer scènes waarin
een mannelijke huisarts zich
zo professioneel mogelijk
moet blijven opstellen tegen
een flirtende patiënte.
Van Berkestijn: „Tegen een
patiënte die vraagt wat de
dokter van haar vindt, moet
de huisarts in zo'n rollenspel
duidelijk zeggen dat ze als
arts en patiënt tegenover el
kaar zitten."
Een vast ritueel is dat stu
denten in groepjes een deel
van de ochtenduren inrui
men voor het bespreken van
contacten met patiënten die
ze opdoen in de praktijkop
leiding. Dat gebeurt in bij
zijn van een psycholoog.
„Studenten kunnen elkaar
dan onder meer vragen: Hoor
ik nou goed dat je gesteld
bent op die patiënt?"
Verdere bewustwording
vindt plaats tijdens twaalf
supervisiebijeenkomsten.
„Alle training is erop gericht
dat ze later als arts met me
degevoel naar een patiënt
kunnen luisteren, maar vol
doende afstand bewaren.
'Maximale betrokkenheid
met minimale distantie", zo
als de Utrechtse professor
Rümke het uitdrukt. „Je
moet er als dokter alert op
zijn. Het kan en mag nooit
zover kunnen komen dat je
van ontucht wordt beschul
digd." GPD
door Uwe Gepp
Ze komen uit Mali, China, Al
gerije of Ivoorkust. Ze zijn
jaren geleden niet inmiddels
verlopen toeristenvisa Frank
rijk binnengekomen of zijn blij
ven hangen, nadat hun asiel
aanvraag was afgewezen.
Met ongeregeld werk, waarbij
niemand naar papieren vraagt,
houden ze het hoofd boven wa
ter. De sans-papiers ('zonder
papieren', oftwel illegalen) le
ven ondergronds, door de auto
riteiten en de maatschappij
geduld en door de politiek gro
tendeels vergeten.
Met de bezetting van de wereld
beroemde basiliek in Saint-De
nis bij Parijs en bijna dagelijkse
demonstraties hebben zij on
langs echter aandacht gevraagd
voor hun problemen.
Bewaker
Seribi Ba Bertin kwam in 1999
naar Frankrijk. Door 'politieke
en economische problemen'
verloor hij zijn baan in het mi
nisterie van Verkeer in zijn va
derland Ivoorkust, zo vertelt de
47-jarige illegaal. Hij is mo
menteel bewaker in een winkel
centrum in een buitenwijk. Met
zijn twee jaar oude dochter en
zijn vriendin - trouwen kan hij
als illegaal niet - woont hij in het
huis van een vriend.
Samen met enkele honderden
lotgenoten demonstreert Bertin
op een plein in het hartje van
Parijs. Overal in Frankrijk ko
men momenteel illegalen bij el
kaar, omdat er steeds weer ge
ruchten zijn dat zij een legale
status kunnen krijgen.
Uitzichtloos
De kerk in Saint-Denis stroom
de in korte tijd vol met duizen
den die hopen eindelijk te
ontsnappen uit de uitzichtloze
situatie die de illegaliteit is. Na
twee weken maakten zij - zon
der succes - vrijwillig een einde
aan de actie. De katholieke kerk
zet zich al jaren in voor de sans-
papiers, maar ook de druk van
de kerk kan de regering niet tot
soepelheid bewegen.
Naast Bertin staat een Chinees
gezin met twee kleine kinderen.
Zhaoxing Chen draagt als pseu-
do-identificatiebewijs de Fran
se geboorteoorkonde van zijn
zoon. Zijn echtgenote heeft al
leen een verlopen Chinees pas
poort op zak. Het gezin spreekt
geen Frans.
Ook Moussa Konate heeft na
twaalf jaar de hoop op een Fran
se verblijfsvergunning nog niet
opgegeven. Met zes familiele
den woont hij in het huis van een
oom in Noord-Parijs. De 39-ja-
rige Malinees werkt, zwart in de
bouw.
Lijsten
Hoeveel mensen illegaal in
Frankrijk zijn weet niemand. In
19 9 71 iet d e nieuwe regering van
de socialist Lionel Jospin lijsten
rondgaan voor verblijfsvergun
ningen. Van de 143.000 illegalen
clie zich meldden, kregen er
80.000 de felbegeerde docu
menten.
Maar veel mensen durfden het
niet aan zich te melden en tallo
ze nieuwe sans-papiers zijn er
sindsdien bijgekomen, zegt Xa-
vier Thierry van het Instituut
voor Demografische Studies
(INED) in Parijs. Bijna 40.000
mensen hebben in 2000 in
Frankrijk asiel aangevraagd,
maar minder dan 20 procent
kreeg een verblijfsvergunning.
De procedure duurt gemiddeld
anderhalf jaar en veel mensen
haken af en gaan in de illegali
teit.
In 1993 verscherpte de conser
vatieve minister van Binnen
landse Zaken Charles Pasqua
de immigratiewetgeving, die
ook door het kabinet van Jospin
grotendeels intact gelaten wei'd.
Drie jaar later kwamen de ille
galen voor het eerst in het ge
weer en bezetten de kerk Saint-
Bernard in Parijs. Na de ontrui
ming door de politie protesteer
den in de zomer van 1996 zo'n
15.000 mensen.
Een voor een
De nieuwe rechtse regering van
premier Jean-Pierre Raffarin,
die zich inzet voor 'laiu and or
der', lijkt van het opvlammen
van de illegalenprotesten niet
onder de indruk. De zaken zul
len dan ook een voor een worden
bekeken zegt minister van Bin
nenlandse Zaken Nicolas Sar-
kozy.
Daarom zullen Bertinen Konate
en duizenden anderen waar
schijnlijk verder door het leven
moeten zonder legale status en
kunnen zij theoretisch elke dag
uitgezet worden. AP
9iffi8Ê®
Windmolens langs het Gooimeer bij Almere. Consumenten die gekozen hebben voor groene stroom zijn volgend jaar hun voordeeltje
kwijt. foto Robin Utrecht/ANP
Het belastingvoordeel voor groene-
stroomklanten wordt gehalveerd en ver
dwijnt voor producenten. In 2001 vloeide
150 miljoen euro uit de schatkist naar het
buitenland, dit jaar stond de teller in juli
al op ruim 200 miljoen euro. „De regeling
schoot z'n doel volledig voorbij", conclu
deert Theo de Lange van het Energieon
derzoek Centrum Nederland in Petten.
doorFokko Bosker
Theo de Lange, werkzaam bij beleids
studies op het ECN in Petten, heeft de
cijfers nog eens op een rij gezet. Ze tonen
klip en klaar de scheefgroei aan tussen de
binnenlandse opwekking van groene
energie en import. „Energiebedrijven ver
dienden enorm aan de import van groene
energie."
Door de fiscale stimuleringsregeling werd
vorig jaar 7,5 terawattuur (TWh) elektri
citeit uit buitenlandse biomassacentra
les, windparken en waterkrachtcentrales
naar Nederland gesluisd, terwijl de bin
nenlandse producti e op 19 TWh bleef ste
ken.
De op dat moment ruim half miljoen klan
ten namen van dat stuwmeer aan groene
stroom slechts 1 TWh af. Het merendeel
van al die duurzame energie uit het bui
tenland werd gewoon verkocht als ordi
naire grijze stroom, terwijl de bedrijven
een leuk fiscaal 'groen' voordeel in hun
zak staken. „En dat was nooit de bedoe
ling van de stimuleringsmaatregel", zegt
De Lange.
Nederland is te ver voor de muziek uitge
lopen door als enige land ook buitenland
se stroom in aanmerking te laten komen
voor de stimuleringsmaatregelen. De be
doeling van de vrijstelling van de ecotaks
was een groei van de duurzame stroom-
productie. Daarvan is weinig terechtge
komen. „Wat er al stond aan windparken
of centrales is extra gespekt." Duitse pro
ducenten brachten hun windstroom lie
ver over de grens dan het binnenlands af
te zetten.
Energiebedrijf Nuon vertekent het beeld
door te doen alsof de maatregelen tot een
investeringsstop leiden op windparken in
het buitenland. „Het was al een tijd dui
delijk dat de huidige regeling onhoudbaar
was, de strop voor de schatkist werd met
de maand groter." De Lange kan zich niet
voorstellen dat het concern haar investe
ringen louter op de bestaande regeling
heeft gestoeld.
Op windenergie schat hij de winst van
energiebedrijven op 4 eurocent per kWh,
bij biomassa bedraagt de marge in som
mige gevallen zelfs 6 eurocent per kWh.
Nuon, Essent en Eneco hebben de afgelo
pen jaren kortom vele tientallen miljoe
nen opgestreken aan bonus. „Enkele
concerns plengen nogal wat krokodillen
tranen als zij de aangekondigde beleids
wijziging kritiseren.
Charmante regeling
Het merendeel van de aanbevelingen van
ECN is door het ministerie van Economi
sche Zaken overgenomen. De Lange rept
van een charmante regeling die het weg
lekken van overheidsgeld naar het bui
tenland deels indamt. Waarschuwend:
„Het gat is beslist nog niet gedicht. Door
dat er nog al tij d voor groene-energieklan-
ten een aftrek van 3 eurocent per kWh
bestaat, blijft de import van met name
biomassa uit de Scandinavische landen
voor energiebedrijven interessant." De
nieuwe mix van vrijstelling van ecotaks
en stimuleringssubsidies op de productie
van duurzame energie juicht De Lange
toe. De 6 miljoen aansluitingen betalen
een opslag van 35 euro elk. Met die 210
miljoen euro wordt de stimulering van de
productie betaald.
Het ministerie belooft de producenten
ook nog eens dat de jaarlijks vastgestelde
vergoeding tien jaar van kracht blijft.
„Juist het gebrek aan investeringszeker
heid werd in het verleden door energiebe
drijven opgevoerd als belangrijke reden
om niette investeren in binnenlandse pro
ductiecapaciteit", constateert De Lange.
De energiebedrijven die duurzame
stroom onder de prijs van gewone elektri
citeit leveren, krijgen het door de koers
wijzigingmoeilijk. De Lange meent dat de
marge op duurzame stroom voor de overi
ge concerns zo groot is dat zij de prijsver
hoging voor de klant voorlopig wei kun
nen opvangen. Onderlinge concurrentie
leidt daartoe, aldus De Lange.
Essent en Nuon hebben inmiddels al aan
gekondigd dat zij in de toekomst hetzelfde
tarief in rekening brengt voor groene of
grijze stroom. En nog altijd hoeven ze
geen verlies te lijden.
De Consumentenbond verweet in een eer
ste scherpe reactie de overheid de consu
menten te bedriegen door aan de vrijstel
ling te tornen terwijl de inmiddels 1,3 mil
joen afnemers van groene stroom daar
mee juist waren gelokt.
De Lange nuanceert die stellingname.
„De schuld ligt niet alleen bij het kabinet.
De leveranciers hebben jarenlang wel erg
vette marges gehad. Ik vind het heel ac
ceptabel dat zij straks op de import van
stroom minder winst maken.GPD
KATHOLIEKEN - De eerste
groep rooms-katholieke
Zeeuwen maakte vorige
week een tocht naar de
K.R.O.-studio in Hilversum.
In de radiostad bezichtigde
meh.de studio van de katho-
liekeVmroep en in de avond
uren werden de opnamen
bijgewoond van het eerste
'Negen heit de klok'-pro-
gramma van dit seizoen.
NACHTBOOT - Met ingang
van heden vaart op het tra
ject Kruiningen-Perkpolder
v.v. der Provinciale Stoom
bootdiensten 's nachts een
uurdienst voor het vracht
vervoer. De eerste nachtboot,
de Moerdijkpont, vertrekt
om 2.20 uur van Kruiningen.
Het invoeren van deze nacht
dienst vloeide voort uit deve-
le verzoeken welke Gedepu-
terde Staten uit cle zakenwe
reld bereikten. Vaak moet het
vrachtverkeer wachten bij-
het veer Kruiningen-Perk
polder. Dankzij de steun van
Rijkswaterstaat werd de mi
nister van Verkeer en Water
staat bereid gevonden om
voor een maand de proef met
deze dienst te nemen.
KWARTEL - Op een perceel
te Oosterland werd een broe
dende kwartel aangetroffen.
Het nest bevatte acht eieren.
Voor deze tijd van het jaar
een zeldzaamheid.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
OostsouburgseweglO
Postbus 18
4380 AA Vlis-singen
Tel. (0118) 484000
Fax: (0118) 470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissïngen:
Postbus 18
4380 AAVIissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (011-3) 273000
Fax. (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Temeuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115) 645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Huist: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114) 372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vri|dag
van 8.00 tot 17 00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
internetredactie:
Postbus 18
4380 AAVIissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12.00 uur.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag- tijdens kantooruren
zondag; van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van ?,--)
per maand. 19,25
per kwartaal: 52,--
perjaar- 198,--
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail: abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag; 1,~
zaterdag:€. 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle adverlentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd.
Voor gewone advertenties:
Tel: (0118) 484240
Fax:(0118)470100
Voor kleintjes; Tel. (0118) 484321
Fax: (0118)484370
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dal wordl gebruik! voor onze
(abonnementen)adminislratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, afdeling
lezersservice, Postbus 18.4380 AA Vlissïngen.
Behoort tot tUGCJGnsr
