Geknoei in kerncentrales Japan
Europa zet zich buitenspel
PZC
VN-top Johannesburg zit in beslissende fase
Bhutto uitgesloten bij
verkiezingen Pakistan
Vermeende kaper ontkent plan aanslag ambassade
Energiebedrijf Tokio liet keuringsrapporten herschrijven
Albanezen laten
vijf ontvoerde
Macedoniërs vrij
Jazzmusicus
Lionel Hampton
overleden
Dode illegalen in vrachtwagen
Galg voor verkrachters Pakistan
Spaanse politie ontmantelt bom
Veel privé-e-mails vanaf werkplek
Pompen Boeings vertonen kuren
NIEUW: de Ford Transit Business
en Cool Edition TDCi
2002
13-
maandag 2 september 2002
van onze redactie buitenland
STOCKHOLM - De Zweedse
politie ondervraagt al vier da
gen de man die donderdag is
aangehouden op de luchthaven
van de Zweedse stad Vasteras
omdat hij in een toilettas in zijn
handbagage een pistool had
verborgen. De man, de 29-jarige
Zweed Karem Chatty, wordt of
ficieel vastgehouden wegens
verboden wapenbezit.
De politie kan Chatty tot van
middag vasthouden. Een rech-
ter moet beslissen of hij daarna
nog in hechtenis mag worden
gehouden.
Volgens de Zweedse militaire
inlichtingendienst was Chatty
van plan het vliegtuig van Rya-
nair waarmee hij naar Londen
zou vliegen, op een Amerikaan
se ambassade in Europa te laten
neerstorten. Maar directeur M.
Linderoth van de Zweedse vei
ligheidspolitie Sapo sprak met
grote beslistheid deze lezing
tegen. Zij ontkende ook dat de
politie op zoek is naar vier ver
meende handlangers van Chat
ty, die een Zweedse moeder en
een Tunesische vader heeft.
Verklaring
De advocaat van Chatty, N. Ug-
gla, zei tegen Zweedse media
dat zijn cliënt alle verdachtma
kingen van de hand wijst. Ug-
gla, die Chatty al een aantal ma
len had bijgestaan als advocaat
in strafzaken, zei dat zijn cliënt
een verklaring heeft voor het
pistool. Verder mag hij van de
justitie niets zeggen over wat hij
met zijn cliënt besproken heeft.
Vast staat wel dat Chatty zich in
1998 heeft bekeerd tot de islam
en dat hij in 1996 in de Verenig
de Staten vlieglessen heeft ge
had. Dit laatste roept herinne
ringen op aan de aanslagen van
bijna een jaar geleden op New
York en Washington, die uitge
voerd werden door kapers die in
de VS vlieglessen hadden ge
had.
Bij zijn aanhouding vertelde
Chatty dat hij samen met ruim
twintig anderen op weg was
naar een islamitische conferen
tie in Birmingham. De organisa
toren van de conferentie zeiden
niet te weten of Chatty tot de
deelnemers behoorde. ,,Wij ken
nen hem niet", zei Abu Kaha-
deejah van de organisatie.
Na de aanslagen van 11 septem
ber vorig jaar heeft de Zweedse
veiligheidsdienst Chatty onder
vraagd om vast te stellen of hij
banden onderhield met de ter
reurorganisatie Al Qaeda van
Osama bin Laden. Na zijn aan
houding heeft de Zweedse poli
tie in Chatty's flat informatie
over extremistische islamiti
sche organisaties gevonden, zo
deelde een woordvoerder mee.
Maar er zijn geen aanwijzingen
gevonden over banden van de
Zweed met Al Qaeda of andere
militante organisaties. ANP
door Peter van Nuijsenburg
TOKIO - In Japan is een schan
daal losgebarsten over verval
sing van keuringsrapporten
over de veiligheid van kerncen
trales.
De leiding van het Energiebe
drijf van Tokio gaf in het week
einde toe dat de afgelopen twin
tig jaar defecten aan vitale
onderdelen van kerncentrales
zijn verzwegen of gebagatelli
seerd. De president-directeur
en de bedrijfsleider hebben ver
klaard te zullen aftreden. Het
energiebedrijf heeft een intern
onderzoek ingesteld.
Het schandaal werd onthuld
door Nisa, de instantie die toe
zicht houdt op de veiligheid van
kerncentrales. Nisa maakte be
kend dat het energiebedrijf in
29 gevallen de keuringsrappor
ten van het Amerikaanse Gene
ral Electric International (GEI),
dat de centrales inspecteerde,
heeft vervalst. De specialisten
van de GEI moesten de rappor
ten herschrijven op last van het
energiebedrijf. Een specialist
trok aan de bel en speelde de Ni
sa de oorspronkelijke rapporten
toe, die veel kritischer waren
over de veiligheid van de cen
trales dan de latere officiële
rapporten.
Hoe ernstig de defecten in de
centrales waren is niet bekend,
maar experts sluiten niet uit dat
Japan alleen bij toeval aan een
of meerdere rampenis ontsnapt.
De leiding van het energiebe
drijf heeft naar het zich laat
aanzien om twee redenen de
rapporten vervalst. In de eerste
plaats zou stilleggen van de cen
trales voor de noodzakelijke re
paraties te duur zijn. De pro
ductie van elektriciteit door
kerncentrales is nauwelijks
goedkoper dan door kolencen
trales en stopzetting van de pro
ductie zou dat geringe prijs
voordeel teniet doenOok zou de
discussie over de noodzaak van
kerncentrales, die ongeveer in
eenderde van de Japanse ener
gievoorziening voorzien, weer
worden opgerakeld. Het tweede
motief was dat men paniek bij
het publiek wilde voorkomen.
Berichten over defecten zou de
bevolking mogelijk nog meer
mobiliseren tegen de bouw van
nieuwe kerncentrales.
Ongelukken
Het schandaal rond het Tokiose
energiebedrijf is niet het eerste
dat de Japanse exploitanten van
kerncentrales een slechte naam
heeft bezorgd. De afgelopen ja
ren hebben ze regelmatig gepro
beerd ongelukken in kerncen
trales te verdoezelen. Drie jaar
geleden vond in Tokaimura het
ernstigste ongeval plaats. Hon
derden werknemers, leden van
reddingsploegen en inwoners
van de stad werden blootgesteld
aan radioactieve straling. Twee
van hen zijn uiteindelijk aan de
gevolgen overleden. De bijna-
ramp in Tokaimura heeft het
verzet tegen kernenergie zo ver
sterkt, dat de bouw van nieuwe
centrales voor onbepaalde tijd
is uitgesteld. GPD
SKOPJE - Vijf Macedoniërs die
vrijdag door gewapende Alba
nezen werden ontvoerd, zijn op
vrije voeten. Zij zijn ongedeerd.
Door de ontvoering liepen de
spanningen sterk op in de voor
malige Joegoslavische repu
bliek, waar volgende maand
parlementsverkiezingen zijn.
De Albanezen dwongen in het
westen tussen Gostivar en Teto
vo een bus tot stoppen en namen
vijf passagiers mee. Volgens de-
politie waren de ontvoerders ge
lieerd aan Ali Ahmeti, voorma
lig topman van het Nationale
Bevrijdingsleger. Zij eisten de
vrijlating van Albanezen die
vastzitten, omdat zij betrokken
zouden zijn bij de dood van twee
politiemensen vorige week
maandag. AFP/ANP
NEW YORK - De bekende jazz
muzikant Lionel Hampton is
zaterdag op 94-jarige leeftijd in
New York overleden. De ver
maarde vibrafonist overleed in
een ziekenhuis in Manhattan.
Hampton stond bekend als een
van de grootsten in de jazzwe-
reld en werkte samen met be
roemdheden zoals Benny Good
man en Charlie Parker.
Hampton ontving in 1995 tij
dens het North Sea Jazz Festival
in Den Haag de jaarlijkse Bird
Award voor zijn creativiteit en
enthousiasme, aldus de jury
destijds.
Hampton was eigenlijk drum
mer, maar hij legde zich later
toe op de vibrafoon. Hij gaf het
instrument een volwaardige
plaats in de jazzmuziek.
Hampton trad voor het eerst
met zijn band in 1953 in Neder
land op. Tijdens een optreden in
Amsterdam een jaar later, raak
te het publiek zo buiten zinnen
dat het al dansend door de vloer
zakte.
In 1997 brandde zijn apparte
ment in Lincoln uit, waardoor
veel van zijn muziekarrange-
menten verloren gingen. ANP
Duizenden betogers trekken door de sloppenwijk Alexandra bij Johannesburg op weg naar de wijk Sandton, waar de wereldtop over duurzame ontwikkeling wordt gehou
den. foto RTR
van onze redactie buitenland
JOHANNESBURG - De onder
handelingen op de VN-top over
duurzame ontwikkeling zijn
gisteren in de beslissende fase
aanbeland. De Europese Unie
heeft een aantal belangrijke
punten binnengehaald, maar
gisteravond lagen er nog een
paar op tafel.
Daaronder zijn die op het ge
bied van water en energie, de ac
centen die Nederland heeft ge
kozen voor de conferentie van
de Verenigde Naties in Johan
nesburg.
Er zijn onder meer afspraken
gemaakt voor het behoud van
biodiversiteit, over het terug
dringen van de schadelijke ef
fecten van chemicaliën en over
de nationale strategiën die lan
den moeten ontwikkelen voor
duurzame ontwikkeling. Alle
maal punten waar de EU hoog
op heeft ingezet, aldus bronnen
dichtbij de Nederlandse delega
tie.
Speciaal VN-adviseur voor de
conferentie Pronk haalde zater
dag nog hard uit naar de unie
omdat die haar hand zou heb
ben overspeeld door donder
dagavond uit de besprekingen
weg te lopen. Hij noemde dat
'heel dom' en schadelijk voor de
belangen van de unie.
Struikelblok
De verwachting is dat er zeker
ook vandaag nog over een aan
tal cruciale punten moet wor
den onderhandeld, voordat de
staatshoofden en regeringslei
ders ernaar gaan kijken.
Het grootste struikelblok lijkt
de gelijkwaardigheid tussen
handel en duurzame ontwikke
ling. De EU wil dat die relatie zo
blijft, andere blokken zien lie
ver dat handelsbelangen priori
teit krijgen boven duurzaam
heid.
Ook belangrijke punten op het
gebied van water en energie wa
ren gisteravond nog niet gere
geld, tot spijt van Nederland.
Dat er op onderdelen overeen
stemming is, wil nog niet zeggen
dat dit ook zo worden vastge
legd in de slotverklaring van de
top. De partijen moeten het over
alle zaken eens worden voordat
ze met een eindverklaring ko
men. ANP
ROME - Een Italiaanse chauffeur heeft in zijn verhuiswagen
vijf dode illegalen gevonden. Dat heeft de politie zaterdag be
kendgemaakt. Onbekend is hoe de vijf zijn omgekomen.
Volgens Italiaanse media zijn de doden vermoedelijk Koerden
van ongeveer dertig jaar. In de wagen zaten nog vier andere
vluchtelingen. Zij zijn er slecht aan toe en zijn naar een zie
kenhuis gebracht.
De verhuiswagen kwam uit de Bulgaarse hoofdstad Sofia en
was per veerboot vanuit Griekenland naar de havenstad Bari
gereisd. Bij een tankstation langs de snelweg bij Avellino
hoorde de chauffeur geklop in de vrachtruimte van zijn wa
gen en ontdekte hij de verstekelingen. RTR/AFP
DERA GHAZI KHAN - Vier mannen die een vrouw ver
krachtten om haar familie te straffen zijn gisteren in Pakistan
ter dood veroordeeld. Ook twee mannen die opdracht gaven
tot de verkrachting hebben de doodstraf door ophanging op
gelegd gekregen. Acht verdachten zijn vrijgesproken.
De raad van stamoudsten van de Mastoi-stam in het dorp
Meerwala gaf vier mannen in juni opdracht een 30-jarige Gu-
jar-vrouw te verkrachten omdat haar 11-jarige broertje sek
suele omgang zou hebben gehad met een Mastoi-vrouw.
Volgens de officier van justitie hadden de Mastois in Meer
wala, die in hoger aanzien staan dan de Gujars, de aantijging
tegen de jongen verzonnen toen deze dreigde naar buiten te
brengen dat hij was verkracht doorMastoi-mannen. AP
BILBAO - De politie in Spaans Baskenland heeft gisteroch
tend vroeg in Bilbao een zware bom onschadelijk gemaakt.
Het explosief was verborgen in een bestelauto, die zaterdag
door leden van de terroristische afscheidingsbeweging ETA
was gestolen.
Volgens de politie was de bomauto geladen met 30 kilo explo
sieven, die kennelijk hadden moeten ontploffen toen een pa
trouille van de Baskische politie voorbijkwam.
De politie kon de bom onschadelijk maken dankzij de tip van
de eigenaar van de gestolen bestelauto. AFP
WIESBADEN - Europeanen blijken massaal privé e-mails
vanaf de werkplek te versturen. Gemiddeld 87,6 procent van
alle werknemers geeft toe persoonlijke correspondentie op
een computer van de baas af te handelen.
Dit blijkt uit een onderzoek van de vacature-website Mons-
ter.com. In totaal reageerden 9600 mensen uit twaalf landen.
Een groot deel handelt dagelijks tijdens werktijd zijn particu
liere elektronische post af. DPA
WASHINGTON - De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA
heeft luchtvaartmaatschappijen in de VS opgedragen binnen
vier dagen in totaal 1400 Boeings te inspecteren. Mogelijk is
er iets mis met de brandstofpompen, die daardoor een explo
sie kunnen veroorzaken.
De FAA liet weten dat er geen ongelukken zijn gebeurd door
ondeugdelijke brandstofpompen, maar bij inspecties zijn
verkeerd aangesloten en beschadigde kabels aangetroffen in
pompen die er tijdens een vlucht plotseling mee ophielden. De
defecte kabels kunnen vonken of kortsluiting veroorzaken.
Wereldwijd gaat het om.3300 toestellen. ANP
van onze redactie buitenland
KARACHI - De Pakistaanse
oud-premier Benazir Bhutto
kan zich nergens kandidaat
stellen voor de parlementsver
kiezingen van 10 oktober in
haar land. De kiescommissie in
haar Zuid-Pakistaanse geboor
tedorp Larkana maakte giste
ren bekend dat zij Bhutto's kan
didatuur afwijst, omdat ze niet
bij de rechtbank was versche
nen om zich te verantwoorden
voor een aanklacht wegens cor
ruptie.
Eerder had de kiescommissie in
Ratto Dero in het zuiden van het
land al bepaald dat Bhutto geen
kandidaat kon zijn.
Bhutto, die premier was van
1988 tot 1990 en van 1993 tot
1996, werd in april 1999 met
haar echtgenoot tot vijf jaar cel
en een boete van ruim negen
miljoen euro veroordeeld we
gens het aannemen van steek
penningen. Het hooggerechts
hof besloot in april 2001 deze
veroordeling voorlopig onge
daan te maken. Bhutto krijgt
een nieuw proces.
Wel werd ze dit jaar twee keer
schuldig bevonden aan vlucht
gedrag, omdat ze niet kwam op
dagen bij de rechtbank. Wegens
die veroordelingen is Bhutto
'niet gekwalificeerd om mee te
doen aan de verkiezingen', oor
deelden de kiescommissie in
Ratto Dero en Larkana.
Een van Bhutto's advocaten zei
de beslissing te zullen aanvech
ten. Bhutto zelf, die in Groot-
Brittannië woont, heeft al laten
weten door te gaan met de strijd
voor een plaats op de kandida
tenlijst.
Een andere oud-premier,
Nawaz Sharif, heeft zich uit so
lidariteit met Bhutto als kandi
daat teruggetrokken. Hij was de
opvolger van Bhutto.
Het militaire bewind heeft ge
zegd dat Sharif, net als Bhutto,
wordt opgepakt als hij terug
keert naar Pakistan. RTR/ANP
Advertentie
tot €1.200,- introduktie voordeel
BESTELAUTO VAN HET JAAR
Het had op geen passender
plek kunnen gebeuren. Op
driehonderd meter van
kasteel Elsinore waar Ham
let ten onder gaat aan zijn
eigen twijfels, bereikte za
terdag het buitenlands be
leid van de Europese Unie
een dieptepunt. Oorzaak
zijn dezelfde menselijke te
kortkomingen die in het to
neelstuk van Shakespeare
leiden tot de val van de
Deense prins: wantrouwen,
twijfel, achterdocht en ei
genbelang.
door Hetty van Rooij
HELSINGOR - De Europese
ministers van Buitenlandse Za
ken zijn er in het afgelopen
weekeinde in het Deense Hel-
singor niet in geslaagd om de ge
lederen gesloten te houden.
Dat lijkt op het eerste gezicht
niet erg: het ging om een infor
mele bijeenkomst en er werden
geen besluiten voorzien. Maar
het belang van de op tafel lig
gende onderwerpen maakt de
diepgewortelde verdeeldheid
wel degelijk tot een serieus pro
bleem.
Als de vijftien lidstaten er niet
in slagen om elkaar te vinden,
dan bestaat er immers domweg
geen gemeenschappelijk bui
tenlands beleid en staat de EU
in de internationale gemeen
schap buitenspel.
En als de landen van de Europe
se Unie het niet eens worden
over een gemeenschappelijke
koers rond het Internationaal
Straf hof of een mogelijke oorlog
tegen Irak, waarom zouden de
Amerikanen zich dan iets van de
EU aan hoeven te trekken?
Eerst het strafhof, het parade
paardje van de Europese Unie
en een doorn in het oog van de
Verenigde Staten. De Britten
kiezen de kant van de Amerika
nen. De Italiaanse premier-an
nex-minister van Buitenlandse
Zaken Berlusconi vraagt zich
hardop af waarom hij zich ei
genlijk iets van zijn Europese
partners aan moet trekken. Het
probleem gaat een maand in de
ijskast en de kandidaat-landen
krijgen het vriendelijke verzoek
om even op een besluit te wach
ten.
Maar die verdeeldheid brengt
Bulgarije, Slovenië of Letland
in een onmogelijke positie. Zij
krijgen uit Washington te horen
dat de militaire hulp, of hun toe
komstig Navo-lidmaatschap, in
analyse
gevaar komt als ze niet doen wat
de Amerikanen willen. Ze krij
gen uit Brussel te horen dat ze
zich moeten schikken naar de
koers van de Europese Unie. Na
de bijeenkomst in Denemarken
is het nog maar de vraag of die
koers er komt. En als dat niet
lukt, dan slaat de EU een dubbe
le flater: ze geeft haar enige wa
pen tegen de Amerikaanse boy
cot van het strafhof uit handen
en slaagt er tegelijkertijd in de
kandidaat-landen van zich te
vervreemden.
Dan de mogelijke aanval op
Irak. De Duitsers en de Fransen
wijzen een Amerikaanse aanval
af, de Britten proberen de VS te
vriend te houden en tegelijker
tijd het Europese kamp niet van
zich te vervreemden. Het 'alter
natief' dat de EU Amerika te
bieden heeft, is broodmager:
een oproep aan Saddam omVN-
wapeninspecteurs toe te laten.
De vraag 'wat te doen als dat
niet lukt' wordt niet beant
woord. Dat kan ook niet, omdat
de overeenstemming niet verder
reikt dan die ene stap. Daar ein
digt het gemeenschappelijke
Europese buitenlands beleid,
hoezeer buitenlandgezant Sola-
na ook zijn best doet.
Toch was er in het weekeinde
ook een klein lichtpuntje. Alle
vijftien ministers schaarden
zich eensgezind achter een
Deens vredesplan voor het Mid
den-Oosten dat voorziet in de
voorlopige oprichting van een
Palestijnse staat. Alleen, het is
het zoveelste EU-plan dat de
wereld wordt ingestuurd. Het is
een plan waar niemand proble
men mee kan hebben. En het zal,
net als alle eerdere plannen, de
loop van het conflict tussen Is
raël en de Palestij nen niet ver
anderen. GPD
Ford Transit
Business Edition TDCi
O 92 kW (125 pk) TDCi motor
O stuurbekrachtiging
O bestuurdersairbag
O zeer comfortabele verwarmbare
bestuurdersstoel met lendesteun
b 6.6 m3 laadruimte en lage laadvloer
Business Edition TDCi
normaal 17.045,-
Buslness Edition voordeel 700,-
TDCI introductie voordeel 500.-
nu voor 15.845,-
n Ford Transit v
Ford Transit
Cool Edition TDCi
O 92 kW (125 pk) TDCi motor
O airconditionig
O 16 Inch licht metalen velgen
2 airbags
Q centrale dubbele portiervergrendeling
met afstandbediening
O metaallak
radlo/cd-speler
Cool Edition TDCi
nu voor
voordeel 500,-
21.195,-
995,-
n eltevenngskosten. Qam. brandslofve
O. COa gr/km: van 216-28