Europese Unie krijgt
zwaar sanctiewapen
PZC
Toenadering
van Japan en
Noord-Korea
Nasa ziet popster Lance Bass
wel zitten als ruimtetoerist
Washington overwoog kamikazes
Fataal busongeluk in Spanje
Eunuch ontslagen als burgemeester
Tieners krijgen levenslang
Vliegtuigcrash eist zestien levens
Onzachte landing tijdens demonstratie para's
Nieuwe auto kopen?
Kijk en vergelijk
AutoTrack.nl
Brits eilandje zoekt schaapherder met partner
Madrid wil
Batasuna ook
buiten Spanje
aanpakken
«mshut laiHii
"1
lïiisl! rrarr
M» F I!
i p'«
1*1111
IgYURTTA SULH Cil
iÉin^fiïTi!
Tokio is sauna
WTO stemt in met maatregelen tegen exportsteun VS
Vice-president
Kenia ontslagen
Smeltend poolijs
biedt schepen
nieuwe routes
zaterdag 31 augustus 2002
LONDEN - De Amerikaanse regering heeft op 11 september
vorig jaar overwogen eventueel met ongewapende gevechts
vliegtuigen gekaapte passagierstoestellen neer te halen. On
bewapende jets moesten trainingsvluchten onderbreken om
nieuwe aanslagen te voorkomen.
Dit blijkt uit de documentaire Clear The Skies, die de Britse
omroep BBC morgen uitzendt. ,,Het was mogelijk dat piloten
zou zijn gevraagd hun leven te offeren", aldus een kolonel in
het programma.
Uit onderzoek van de makers blijkt verder dat op het moment
van de aanslagen slechts vier gevechtsvliegtuigen het noord
oosten van de Verenigde Staten beschermden. ANP
CACERES - Drie Portugezen zijn omgekomen door een bus
ongeluk in het zuidwesten van Spanje. Zeker 42 inzittenden
raakten gewond. Het ongeluk gebeurde in de nacht van don
derdag op vrijdag vlakbij Cóceres.
De bus met oudere Portugezen was op de terugweg vanuit
Lourdes, een bedevaartplaats in Frankrijk. De drie doden zijn
twee vrouwen van 63 en 65 jaar en de 30-jarige buschauffeur
De oorzaak van het ongeval is nog niet duidelijk. AFP
NEW DELHI - Kamla Jaan Mauside eerste eunuch die ooit in
India burgemeester is geworden, heeft zijn baan verloren na
een juridisch conflict over zijn geslacht. De burgemeester
claimde een vrouw te zijn. De rechtbank oordeelde dat Mausi
een man is en dus onterecht een baan bezette die in dit geval
voor een vrouw was bestemd.
Bij de verkiezingscampagne in 1999 had Mausi opgegeven
een vrouw te zijn, wat in tegenspraak was met zijn officiële
papieren. Zijn verslagen tegenstander in de verkiezingen te
kende protest aan.
India telt naar schatting 1,5 miljoen eunuchen, ofwel gecas
treerde mannen. DPA/ANP
PEKING - Een rechtbank in China heeft twee jongens die in
juni een illegaal internetcafé in Peking in brand staken, tot le
venslange gevangenisstraf veroordeeld.
Dat heeft het persbureau Xinhua gisteren gemeld. De brand,
de ergste in Peking in vijftig jaar, kostte 25 mensen het leven.
De twee jongens, van wie er een veertien jaar is, ontliepen
door hun leeftijd de doodstraf. Een meisje dat ook bij de
brandstichting betrokken waskreeg twaalf j aar gevangenis
straf. Een twaalfjarige jongen moet naar een heropvoedings
gesticht in de Chinese hoofdstad.
Peking besloot na de brand ongeveer 14.000 internetcafés te
sluiten omdat ze de veiligheidsregels overtraden. De cafés
zijn populair omdat bijna niemand een pc heeft. RTR/ANP
MOSKOU - Een vliegtuigongeluk aan de oostkust van Rus
land heeft aan zestien mensen het leven gekost. Bergingsploe-
gen vonden gisteren het wrak van een klein vliegtuig dat don
derdag in de buurt van zijn bestemming Ajan aan de Zee van
Ochotsk verdween.
Aan boord waren veertien passagiers en twee bemanningsle
den. Niemand heeft het ongeluk overleefd. Volgens de Russi
sche televisiezender ORT had de piloot vier keer geprobeerd
om in dichte mist te landen. AP
Volgens Kerr bestaat de kans
dat over een jaar of tien een
nieuwe scheepvaartroute ont
staat die de Atlantische Oceaan
en de Stille Oceaan met elkaar
verbindt. De route begint ten
zuiden van IJsland, en gaat
langs de westkust van Groen
land in noordelijke richting. Via
het noorden van Canada en
Alaska zouden schepen uitein
delijk de Stille Oceaan kunnen
bereiken.
De noordelijke route zou een
aantrekkelijk alternatief kun
nen vormen voor die door het
Panamakanaal, dat bijna ne
gentig jaar geleden werd ge
opend. De alternatieve route is
7000 kilometer korter en is bo
vendien een stuk goedkoper.
Schippers hoeven dan geen tol
te betalen om door het kanaal te
varen. Een ander probleem met
het Panamaalkanaal is dat
schepen er vaak moeten wach
ten. Bovendien is deze water
weg te klein voor de grootste
containerschepen, die nu ge
dwongen zijn een lange omweg
te maken via de zuidelijke route
langs Kaap Hoorn in Zuid-
Amerika.
Nadelen
Maar aan de noordelijke zee
route kleven ook nadelen. Door
het smelten van het ijs en het
toenemende scheepvaartver
keer veranderden de eetpatro
nen van vissen, zeehonden en
ijsberenHetzelfde geldt voor de
Inuit in het Noordpoolgebied
die voor hun levensonderhoud
afhankelijk zijn van de dieren
die er leven. ANP
ANKARA - De Turkse sergeant Levent Karabulut smakt tussen het publiek op de grond, nadat tijdens de afdaling zijn valscherm in het ongerede raakte na een aanvaring met
een andere parachutist. Het ongeluk gebeurde tijdens een show in de Turkse hoofdstad Ankara ter gelegenheid van Overwinningsdag. Karabulut hield lichte verwondingen
over aan zijn onzachte landing op het beton, zijn collega landde veilig op het gras. foto Burhan Ozbilici/AP
door Ans Bouwmans
WASHINGTON - Vorig jaar
was de Nasa nog fel tegen het
idee van een commerciële ruim
tereiziger. Dat kon echt niet,
meende de Amerikaanse ruim
tevaartorganisatie.
Desondanks werd de Ameri
kaanse miljardair Dennis Tito
na betaling van 20 miljoen dol
lar door de Russische collega's
de ruimte ingeschoten voor een
bezoek aan het internationale
ruimtestation ISS. Maar nu
heeft Nasa het licht gezien. Een
popster spreekt jongeren aan en
dus is deze week in Houston de
loper uitgelegd voor zanger
Lance Bass van 'N Sync.
Het 23-jarige tieneridool wordt
de jongste ruimtereiziger ooit,
als hij op 28 oktober als derde
niet professionele gast in een
Russische Sojoez stapt voor een
tiendaagse missie naar het
ruimtestation. „Verbazingwek
kend", noemde Bass zijn ver
blijf in Houston, waar hij met
een Russische en Belgische as
tronaut werd voorbereid op zijn
verblijf in het ISS. Eerder on
derging hij trainingen in Star
City, bij Moskou. De popster
heeft verder een spoedcursus
Russisch gevolgd, waardoor hij
het nu 'een beetje' spreekt.
Tv-serie
De reis van de zanger is een deal
van het Russische ruimteagent
schap met een productiemaat
schappij in Los Angeles die er
een serie tv-programma's over
wil maken. Bass zei ja omdat hij
jongeren wil inspireren exacte
vakken - zijn favoriete lessen op
de middelbare school - te volgen
en om interesse in ruimtereizen
te kweken, zo zei hij op een pers
conferentie in Houston. Daar
viel hij vooral op door het re
cordaantal keren dat hij het
woord 'verbazingwekkend' ge
bruikte: 41 keer.
Nasa hield de deur vorig jaar ge
sloten voor Tito, die ook niet
welkom was in het Amerikaan
se deel van ISS omdat hij in de
Advertentie
y De autosite voor heel Nederland
weg zou zweven en ze liever
geen amateur in het ruimtesta
tion wilden. Nu noemde Charles
Precourt, chef van de Nasa-as-
tronauten, het 'passend voor de
Nasa' om een beroemdheid als
Lance Bass te trainen en zo de
jongere generatie in Amerika
aan te spreken. Alhoewel Nasa
nu het commerciële gebruik van
het ruimtestation ISS toestaat,
zijn de Amerikanen niet van
plan zelf toeristen te gaan mee
nemen op hun reizen.
De ongeveer 20 miljoen dollar
die nodig zijn voor de ruimtetrip
zijn nog niet helemaal geregeld,
maar de tv-producenten ver
trouwen er op dat er voldoende
sponsors zijn. De twee vorige
ruimtetoeristen betaalden hun
reis zelf.
Het Russische ruimteagent
schap Rosiaviakosmos begon
met ruimtetoerisme, omdat het
krap bij kas zit. GPD
Ruimtetoerist Lance Bass wordt door een technicus voorzien van
een microfoontje voor zijn persconferentie in Houston.
foto Richard Carson/RTR
LONDEN - Gezocht: getalenteerde herder
voor zeshonderd schapen op een Brits eiland.
Moet echtgenote hebben.
Het eiland Lundy bij de zuidwestkust van En
geland is op zoek naar een schaapherder die
ook toezicht wil houden op de wilde Sikaher-
ten, geiten en pony's op het eiland. Maar het ge-
isoleerde leven is volgens het eilandbestuur
niet geschikt voor een man of vrouw zonder
partner. „We zoeken een stel, hoewel het pro
bleem is dat we hier geen scholen hebben", al
dus bestuurslid Paul Roberts.
Lundy, net vijf kilometer bij nog geen kilome
ter groot, heeft een grote zeevogelpopulatie die
veel toeristen trekt. Vaste menselijke bewoners
kent het eiland echter nauwelijks: twintig om
precies te zijn. Er zijn drie vuurtorens, een
burcht, een boerderij en geen auto's. Verder is
er een winkel, een openbare telefoon en een
pub. De elektriciteit wordt iedere avond uitge
schakeld, wat het leven vooral in de winter
maanden soms zwaar kan maken, waarschuw
de Roberts.
De huidige schaapherder vertrekt volgende
maand na vijf jaar trouwe dienst. AP
door Peter van Nuijsenburg
TOKIO - De Japanse premier
Junichiro Koizumi zal op 17
september een officieel bezoek
brengen aan de Noord-Kore-
aanse leider Kim Jong II. Het be
zoek, het eerste van een Japanse
regeringsleider sinds het be
staan van het stalinistische
regime in Pyongyang, is een
doorbraak in de van oudsher ge
spannen verhoudingen tussen
de twee landen.
Koizumi verklaarde gisteren
dat hij zijn bezoek heeft afge
stemd met de Zuid-Koreaanse
president Kim Dae Jung en de
Amerikaanse president George
Bush, de andere regeringslei
ders die belang hebben bij het
doorbreken van het isolement
van het tot nu toe alle contacten
met de buitenwereld schuwen
de Noord-Koreaanse bewind.
Klim Dae Jung heeft zijn presi
dentschap voornamelijk gewijd
aan het ontdooien van de rela
ties met Pyongyang. Beide sta
ten vochten vijftig jaar geleden
een bloedige oorlog uit en zijn
formeel nog in staat van oorlog.
De VS beschouwen Noord-Ko
rea als een schurkenstaat.
Contacten
Het bezoek van Koizumi past in
het diplomatieke offensief dat
Kim Jong II onlangs op diverse
fronten is begonnen. Hij bracht
vorige week een bezoek aan
Moskou, waarmee de relaties
zeer koel waren en hervatte na
een lange impasse de onderhan
delingen met Zuid-Korea over
economische samenwerking.
Contacten op cultureel en sport
gebied met het zuiden werden
geïntensiveerd en de hereniging
van familieleden, die door de
oorlog van elkaar gescheiden
werden, staat weer op het pro
gramma.
En begin deze week mocht een
Japanse delegatie in Noord-
Korea een van de neteligste
kwesties aansnijden die de be
trekkingen tussen Tokio en Py
ongyang zeer vertroebeld heb
ben. Noord-Koreaanse agenten
hebben twintig tot dertig jaar
geleden elf Japanners ontvoerd
en Pyongyang heeft steeds ge
weigerd hen vrij te laten. Dit
thema zal ook de top tussen Koi
zumi en Kim Jong II beheersen
Normalisering van de betrek
kingen is zonder de vrijlating
van deze elf niet mogelijk.
Met de nieuwe openheid wil
Kim Jong 11 steun verwei-ven
voor zijn land dat regelmatig
geteisterd wordt door hongers
noden en in de greep is van een
ernstige economische crisis. In
dit kader passen ook berichten
dat Kim Jong II begonnen zou
zijn het starre economische sys
teem te liberaliseren. Zijn uit
eindelijke doel zou verzoening
met de Verenigde Staten zijn.
Het bezoek van Koizumi moet
daartoe de weg vrijmaken. GPD
MADRID - De Spaanse justitie
wil dat de activiteiten van de
Baskische onafhankelijkheids
partij Batasuna ook in Frank
rijk, België, Nicaragua en
Australië worden verboden.
Justitie is hard bezig dat te rea
liseren.
De activiteiten van Batasuna,
die wordt beschouwd als de po
litieke tak van de terreurgroep
ETA, zijn onlangs al in Spanje
verboden. De partij verplaatste
haar hoofdkantoor daarop naar
Frankrijk.
Volgens een woordvoerder van
het Franse ministerie van Bin
nenlandse Zaken zou een ver
bod op de activiteiten van Bata
suna en het illegaal verklaren
van de partij in Frankrijk niet al
te moeilijk zijn, meldde de
Spaanse krant El Pafs. Madrid
beschouwt Batasuna als deel
van een terreurgroep en Frank
rijk zou het daarmee eens zijn.
De kranten El Pafs en El Mundo
berichtten voorts dat de Spaan
se justitie wil dat kantoren van
Batasuna in Brussel en de Nica
raguaanse hoofdstad Managua
worden gesloten. Verder gaat
justitie een verzoek indienen bij
de Australische regering om de
website van Batasuna te verbie
den. De internetpagina van de
organisatie is in Australië gere
gistreerd. ANP
iwïrêr «art
l«arm •■■«f*'
"UB- •'SRSfnrntarain
§5S= IBs
door Peter van Nuijsenburg
TOKIO - Tokio zucht onder de vermoedelijk heetste zomer uit
zijn geschiedenis. De temperatuur liep de afgelopen weken op
tot tegen de veertig graden en daarmee schaart de Japanse
hoofdstad zich bij koplopers als Bangkok en Jakarta. Maar
terwijl deze broeikassen in de tropen liggen, heeft - of liever
had - Tokio een klimaat dat vergeleken kan worden met dat
van Barcelona.
De afgelopen honderd jaar is de temperatuur met drie graden
gestegen, vier keer zo veel als in de rest van de wereld. Mete-
reologen vrezen dat als deze trend zich voortzet, Tokio op den
duur onleefbaar zal worden voor zij n zeventien miljoen inwo
ners. Tokio is wat de deskundigen een 'hitte-eiland' noemen.
De natuurlij ke warmte wordt vastgehouden en versterkt door
de duizenden vierkante kilometers beton en staal die Tokio
ook door de hoge luchtvochtigheid tot de grootste sauna ter
wereld dreigen te maken.
Tokio is bovendien een asfaltjungle. Er zijn te weinig parken
en plantsoenen die voor verkoeling kunnen zorgen. Wie over
dag de straat op moet, wordt geadviseerd genoeg te drinken
en een handdoek mee te nemen, 's Avonds koelt het nauwelijks
af. Slapen is alleen mogelijk met airconditioning.
Gealarmeerd door deze ontwikkeling heeft het gemeentebe
stuur besloten tot een serie maatregelen. Op nieuwe gebou
wen moeten groenstroken worden aangelegd, die ten minste
20 procent van het dak beslaan. Er zullen ontluchtingsgaten
in het wegdek worden geboord. Onder de stad moet een koel
systeem worden aangelegd. Bij de wegenaanleg zal een nieuw
soort wegdek woi-den gebruikt dat de hitte minder lang vast
houdt.
Experts betwijfelen of deze maatregelen effect zullen hebben.
Het zal hooguit één graad uitmaken. Alleen de aanleg van
meer en grote parken biedt soelaas. En dat stuit op economi
sche bezwaren. Want de grondprijzen in Tokio behoren tot de
hoogste ter wereld. GPD
van onze redactie buitenland
GENEVE - De wereldhandels
organisatie WTO geeft de Euro
pese Unie toestemming voor
handelssancties tegen de Ver
enigde Staten tot een bedrag
van vier miljard dollar per jaar,
zo heeft de WTO gisteren be
kendgemaakt. Het is verreweg
het hoogste sanctiebedrag sinds
de oprichting van de WTO in
1995.
Het al vijf jaar slepende conflict
betreft de belastingvoordelen
die de VS geven aan exporteren
de bedrijven als Boeing en Mi
crosoft in het kader van het
Foreign Sales Corporation-pro-
gramma (FSC). De EU ziet die
als ongeoorloofde exportsubsi
dies en kreeg daarin begin dit
jaar gelijk van de WTO. De or
ganisatie moest nog wel de om
vang van de toegestane sancties
bepalen.
De Europese Commissie, het da
gelijks bestuur van de EU, heeft
gisteren meteen laten weten
NAIROBI - President Daniel
arap Moi van Kenia heeft vice-
president George Saitoti giste
ren ontslagen. Dat heeft de
staatsradio in het Oost-Afri
kaanse land gemeld. Een offici
ële reden is niet gegeven.
Saitoti is onder Moi dertien jaar
vice-president geweest. Hij is
het er niet mee eens dat Moi de
41-jarige Uhuru Kenyatta als
toekomstig president van Kenia
wil. Deze weinig politiek erva
ren zakenman is de zoon van Jo-
mo Kenyatta, de eerste presi
dent van het land.
Volgens critici wil Moi na zijn
aftreden via Kenyatta toch de
touwtjes in handen houden.
De presidentsverkiezingen zijn
in februari. R.TR/DPA
WASHINGTON - Het smelten
van het ijs in het Noordpoolge
bied biedt op termijn wellicht
perspectieven voor de scheep
vaart. Naast het Panamakanaal
zou in het noorden van Noord-
Amerika een nieuwe route bloot
kunnen komen te liggen, aldus
Richard Kerr in een artikel in
het wetenschappelijke blad Sci
ence.
voorlopig niet naar het sanctie
wapen te grijpen. Als de VS nog
voor de congresverkiezingen in
november de fiscale exportsub
sidies opheffen, dan is de zaak
voor de EU over en uit. „De
maatregelen zijn een flinke
prikkel voor de VS om een einde
te maken aan deze enorme ille
gale exportsubsidie", aldus EU-
Commissaris Lamy (Handel).
Ontstemd
Vier miljard dollar is het bedrag
dat de EU had verlangd en komt
overeen met de jaarlijkse kosten
van het FSC-programma. De
VS erkennen de WTO-regels te
hebben geschonden, maar
schatten de jaarlijkse schade
voor de EU op ongeveer 1 mil
jard dollar. De Amerikaanse
handelsvertegenwoordiger Ro
bert Zoellick was ontstemd. „Ik
ben teleurgesteld dat onze lage
re cijfers niet zijn geaccep
teerd." Zoellick zei dat de Ame
rikaanse regering samen met
het Congres de wet gaat aanpas
sen naar de normen die in de we
reldhandel gelden.
In overleg met de lidstaten en de
industrie gaat Lamy een lijst
opstellen met Amerikaanse pro
ducten die kunnen worden ge
troffen.
Of de EU de sancties ook werke
lijk gaat opleggen, laat Lamy
afhangen van de vorderingen
die de VS maken. „We krijgen
bemoedigende signalen. Sanc
ties zijn echt het laatste redmid
del", zegt ambtenaar Nikos Zai-
mis van de Commissie in een
toelichting.
De EU-onderhandelaars moe
ten omzichtig opereren. Op de
achtergrond speelt een ander
handelsconflict: de staalheffin-
gen die de VS hebben ingevoerd.
Officieel wordt ontkend dat de
ze twee zaken iets met elkaar te
maken hebben. Toch is er een di
lemma: als de EU de toegestane
sancties meteen zou opleggen,
zou de broze verhouding met de
VS verslechteren. En als de EU
het sanctiewapen in de la laat
liggen, maakt dat een slappe in
druk en dat tast de onderhande
lingspositie aan.
Het FSC bestaat al achttien
jaar, maar de De EU besloot pas
in 1997 tot stappen. De Ameri
kanen kwamen een paar keer
met aanpassingen van de rege
ling, maar de WTO oordeelde
telkens dat die onvoldoende
waren.
Het precieze sanctiebedrag is
4,043 miljard dollar en mag
worden geheven door import-
heffingen op Amerikaanse pro
ducten, tot een maximum van
100 procent per product. ANP
