Advies: minder vakantie leraar
PZC
Prijs Nederlands treinkaartje
in middenmoot van Europa
Fraude langs
wegen provincie
Zuid-Holland
Taxichauffeurs Schiphol
staken tegen ronselaars
Onderwijsraad komt met plan voor verminderen werkdruk
Buurtsupers
keren terug
op platteland
Dramatische
toename van
longkanker
bij vrouwen
Te veel runderen op Veluwezoom
Fietsersbond
wil onmiddellijk
dodehoekspiegel
Oplichtster lokt mannen met reisje
JES aanvaardt excuses
Tanker na aanvaring in Rotterdam
Beruchte eetpiraat weer actief
Drinkwater Limburg moet gekookt
J.V
im.
«XI
vrijdag 30 augustus 2002
doorCarine Neefjes
AMSTERDAM - Om leraren te
ontlasten van de hoge werkdruk
moeten ze hun werk spreiden
over 45 tot 47 weken, waardoor
ze veel minder vakantie zullen
hebben. Nu moeten ze binnen
een schooljaar van 40 of 41 we
ken hun werk hebben verricht.
Als docenten net als in veel an
dere sectoren hun werk over
meer weken spreiden, dan heb
ben ze het veel minder druk.
Dat staat in een rapport van de
Onderwijsraad, het belangrijk
ste adviesorgaan van de minis
ter van Onderwijs. De raad
spreekt over 'onorthodoxe mid
delen' om de werkdruk vanlera
ren te verlichten. Het gaat om
MARRUM - Supermarktketen
CoopCodis streeft ernaar om
voor 2004 negentig buurtsuper-
markten te openen op het plat
teland in Noord- en Midden-
Nederland. De eerste Coop-
Compact-tcstwinkel is deze
week geopend in het Friese
Marrum. In deze winkels zijn de
prijzen van de producten gelijk
aan die in de stad.
De afgelopen jaren verdwenen
honderden buurt winkels uit
kleine dorpen omdat de winkel
tjes niet konden concurreren
met supermarkten in grote
plaatsen of steden. Toch is de
buurtsupermarkt volgens for
mulemanager M. Burgers van
CoopCodis onmisbaar.
,Voor een gezin waarbij de moe
der overdag geen auto heeft is
het ideaal. Bovendien is de soci
ale functie van de buurtwinkels
belangrijk", aldus Burgers. Be
halve levensmiddelen zijn er in
de buurtsupermarkten ook
postzegels en strippenkaarten
te koop. Naast de testwinkel in
Marrum worden er binnenkort
nog twee testwinkels in het wes
ten van het land geopend. ANP
UTRECHT - Onder Nederland
se vrouwen is een dramatische
stijging van longkanker gecon
stateerd. Het aantal gevallen
steeg in de periode tussen 1989
en 1998 met 50 procent.
Onder mannen daalde het aan
tal gevallen van longkanker in
die periode met 22 procent. Dat
is te verklaren doordat vrouwen
de afgelopen decennia meer zijn
gaan roken en mannen minder.
Dat blijkt uit twee rapporten
van de Nederlandse Kankerre
gistratie.
Trend
De rapporten geven een over
zicht /an de incidentiecijfers
van kanker in Nederland, ofte
wel hoe vaak kanker voorkomt.
De stijging van longkanker bij
vrouwen is de meest opvallende
trend.
Verdei is prostaatkanker bij
mannen sterk toegenomen
(37 procent), evenals slokdarm
kanker. Galblaaskanker nam af
met procent. Bij vrouwen
nam borstkanker flink toe met
16 prccent.
Zowel bij mannen als bij vrou
wen s:eeg het aantal nieuwe ge-
valler, van huidkanker. Volgens
de onderzoekers komt dat door
te ved onbeschermd zonnen in
de jaren zeventig en tachtig.
Voord Nederlanders in de kust
provincies werden getroffen
door luidkanker.
De oiderzoekei-s hebben bere
kend dat één op de drie Neder
landers ooit in zijn of haar leven
kanker krijgt.
Manien hebben nog een iets
grota-e kans dan vrouwen, maar
het \erschil wordt steeds klei
ner. De sterfte door kanker
daalt
Nieuwe gevallen
In 1998 werden in totaal 66.000
nieuve gevallen van kanker
vastgesteld.
De neest voorkomende vorm
was borstkanker, met ruim
10.0(0 gevallen, gevolgd door
longkanker met bijna 9000
meuve gevallen, darmkanker
(8600 nieuwe gevallen) en pros
taatkanker (6600).
Lonjkanker was in 1998 het
meeit dodelijk, met 8600 sterf
gevallen, gevolgd door darm
kanker 4400 en borstkanker
(3603). In totaal stierven in 1998
37.0)0 Nederlanders aan kan
ker, dat is 8 procent minder dan
in 1S89. ANP
docenten in het primair onder
wijs, voortgezet onderwijs en
beroeps- en volwasseneneduca
tie.
Volgens de raad maken leraren
nauwelijks overuren, maar er
varen ze het lesgeven als zwaar.
De hoge werkdruk is voor een
belangrijk deel te wijten aan het
feit dat het werk van leraren on
evenredig over het jaar is ver
spreid. In een relatief korte pe
riode van 40 tot 41 weken moet
de klus geklaard zijn. Daar
naast zijn er veel pieken bij de
start en afronding van het
schooljaar als hectische weken
met toetsen en rapporten het
werk zwaar maken.
Assistenten
Op veel scholen wordt het lesge
ven al verlicht door de inzet van
onderwijs-assistenten. Toch
zijn deze hulptroepen niet vol
doende en daarom pleit de raad
voor een 'flexibele invulling van
de arbeidstijd'.
„Een naïef plan", zo stelt de Al
gemene Onderwijsbond (AOb)
op het advies. „Het heeft geen
zin om leraren bijvoorbeeld een
paar weken langer tij dens de zo
mervakantie te laten werken.
Dan is er simpelweg niets te
doen: er zijn immers geen leer
lingen."
Volgens de AOb heeft werkdruk
niets te maken met het feit dat
docenten hun werkzaamheden
in 40 of 41 weken per jaar moe
ten proppen. „Niet die korte pe
riode, maar leerlingen zorgen er
voor dat het werk zwaar is. En
regels als proefwerken en toet
sen die binnen een week moeten
zijn nagekeken. Of ouders die na
schooltijd over hun moeilijk le
rende zoon of dochter willen
praten. Als een docent tijdens de
zomer drie weken extra op
school gaat zitten, dan kan hij al
deze klussen niet doen. Daar
wordt niemand beter van", al
dus AOb-woordvoerder M. Ees
termans.
De schoolperiode voor leerlin
gen verlengen, dus minder va
kanties, vindt de bond een
slecht plan. „Kinderen hebben
die rust nodig om af te bouwen
en op te laden." De werkdruk
kan alleen worden verminderd
door leraren minder lesuren te
geven, stelt de AOb. GPD
RHEDEN - Natuurmonumenten heeft een overschot aan Schotse Hooglanders in Na
tionaal Park Veluwezoom. Het park telt, twintig jaar nadat de eerste tien runderen
werden uitgezet, 230 dieren. De runderen mogen volgens de huidige regels, die oor
merken voorschrijven, niet buiten het park komen. Snelle aanpassing van de wet is
daarom nodig, aldus Natuurmonumenten. Door het grote aantal dieren dreigt de ko
mende winter een tekort aan voedsel. Natuurmoinumenten voedert de runderen lie
ver niet bij, omdat de kudde daardoor alleen maar verder groeit. Er zijn 100 tot 150
dieren te veel in het park. foto Toussaint Kluiters/ANP
door Dylan de Gruiji
UTRECHT - De boodschap is lastig, reali
seert directeur NS Reizigers, A. Meer-
stadt, zich. Twee prijsverhogingen van de
treinkaartjes in één jaar. „Maar er zijn ge
woon niet meer smaken. Ik kan ze in ieder
geval niet bedenken."
Hij had het onheil maanden geleden al
aangekondigd: het treinkaartje wordt
fors duurder, want de spoorwegen verke
ren financieel in zwaar weer. Noodge
dwongen investeringen in extra personeel
en treinstellen kleuren de cijfers van NS
Reizigers rood.
Gebaar
En dan was er ook nog het besluit van de
toenmalige NS-directie om in januari de
inflatiecorrectie niet in de treinkaartjes te
verrekenen. Een gebaar naar de gedu
peerde reizigers waardoor de NS forse in
komsten heeft misgelopen: „Zo'n gebaar
mag dan voor de hand hebben gelegen; ik
denk dat toen niemand de schade heeft
kunnen voorzien."
Vorige week sijpelde al naar buiten dat de
NS de inflatiecorrectie over 2002 alsnog
wilde doorvoeren. De Tweede Kamer en
reizigersorganisatie Rover reageerden
verbolgen. Hadden de NS niet toegezegd
daarvan af te zien?
„Nee", antwoordt Meerstadt. „Als je de
geschriften erop naslaat, kan je zien dat er
is gezegd dat de prijzen per 1 januari dit
jaar niet verhoogd zouden worden. Dat is
ook gebeurd. Reizigers hebben een extra
jaar lang geen prijsverhoging hoeven be
talen."
Bovendien, benadrukt hij, houden de NS
zich aan Tetter én de geest' van het con
tract met het Rijk. Daarin staat dat het
treinkaartje jaarlijks met het inflatiecij
fer plus twee procent mag stijgen. Voor
2002 en 2003 zou dat neerkomen op ruim
elf procent. „We gebruiken dus niet die
volle bandbreedte."
Sinds de verzelfstandiging van de NS, in
1995, is die maximaal toegestane prijs
verhoging nog nooit gevraagd. „Terwijl
de overheid de treinkaartjes vroeger ge
woon elk jaar met zes procent verhoogde.
Dat is na '95 nooit meer gedaan. Daar
heeft de marktwerking dus voor ge
zorgd."
Om dat aan te tonen, hebben de NS de
prijzen in Europa op een rijtje gezet. Ne
derland zit in de middenmoot. In Zwitser
land, Groot-Brittannië en ook Denemar
ken is de trein een stuk duurder. In
Duitsland moet de reiziger ook iets meer
betalen. In Frankrijk liggen de prijzen ge
lijk met Nederland. De spoorwegen in
België, Zweden en Spanje zijn goedkoper.
Fors
Dat positieve geluid verhult echter niet
dat de prijsstijging van het treinkaartje
volgend jaar fors is. „Ik besef heel goed
dat sommige van onze klanten aangewe
zen zijn op de trein, dat we geld uit hun
portemonnee halen. Maar we móeten wel.
Van de overheid krijgen we geen cent,
sinds we zijn verzelfstandigd. Sterker
nog: we moeten elk jaar meer infraheffing
- de vergoeding voor gebruik van het
spoor-betalen."
Tegenover het duurdere treinkaartje staat
de grootscheepse sanering die de NS in het
eigen bedrijf gaat uitvoeren. Bezuinigin
gen op kantoorpersoneel en medewerkers
van externe bureaus moeten tientallen
miljoenen euro's opbrengen. „Dat snijdt
heel diep en is meer dan we van onze klan
ten verwachten, desondanks moeten we
ook naar hen toe." GPD
AMSTERDAM - De Fietsers
bond doet een dringende oproep
aan vrachtwageneigenaren om
zo snel mogelijk een dodehoek
spiegel op de wagens aan te
brengen. Directe aanleiding is
de dood van een 27-jarige
vrouw. Ze kwam vorige week
om in Amsterdam doordat een
vrachtwagenchauffeur haar
niet opmerkte in zijn dodehoek.
De mede-studenten van het
slachtoffer en co-assistenten
van de Universiteit van Amster
dam zijn een e-mailactie begon
nen in de richting van de minis
ter van Verkeer en Waterstaat.
Zij willen dat De Boer zich sterk
maakt voor betere bescherming
van fietsers en met onmiddellij
ke ingang de verplichting in
stelt voor een dodehoekspiegel
voor busjes en vrachtwagens.
„Dit eisen wij als leeftijdgeno
ten en collega's én als toekom
stige artsen. Wij voelen het als
onze verantwoordelijkheid ons
hier hard voor te maken.",
schrijven de mede-studenten.
De actie wordt gesteund door
schrijfster Anna Enquist. Haar
dochter overleed vorig jaar op
de Dam in Amsterdam toen zij
niet werd opgemerkt door een
vrachtwagenchauffeur. ANP
LEEUWARDEN - De politie waarschuwt oudere mannen
voor een geraffineerde oplichtster uit Friesland.
De vrouw probeert via kennismakingsadvertenties in contact
te komen met zestigplussers. Nadat het contact is gelegd, gaat
ze een paar keer bij de man op bezoek. Zo wint ze het vertrou
wen. Vervolgens haalt ze haar slachtoffer over samen op reis
te gaan. Zij regelt de tickets, zegt ze. Het slachtoffer moet het
geld voor zijn ticket aan haar overmaken. Als de vrouw het
geld binnen heeft, verdwijnt ze van het toneel. Inmiddels
heeft zich aan aantal slachtoffers bij de politie gemeld. GPD
DEN HAAG - De Stichting Japanse Ereschulden (JES) ac
cepteert de excuses van de Haagse burgemeester Deetman
voor de gang van zaken tijdens het staatsbezoek van de Ja
panse keizer twee jaar geleden aan Den Haag.
De bij de stichting aangesloten oorlogsslachtoffers uit het
voormalige Nederlands-Indië, mochten niet langs de route
van de keizer demonstreren. Zij hebben dat juridisch aange
vochten. De onafhankelijke Aviescommissie bezwaarschrif
ten in Den Haag heeft onlangs geoordeeld dat de grondrech
ten van de demonstranten toen zijn geschonden. Deetman
heeft daarop in een brief excuses aangeboden aan de organi
satie. De toenmalige voorman van de demonstranten B. Bou-
man zegt 'verrast' te zijn door de excuses. „Mijn standpunt is,
jongens, laten we het hierbij laten." GPD
ROTTERDAM - De Bow Eagle, de chemicaliëntanker die
maandagavond betrokken was bij een aanvaring voor de
Franse kust, heeft gisteren toestemming gekregen de haven
van Rotterdam binnen te varen.
Daaraan voorafgaand onderwierpen de havenautoriteiten
het vaartuig aan controle. Ook werd een kleine reparatie ver
richt.
De Bow Eagle was op weg van Brazilië naar Rotterdam, toen
maandagavond de aanvaring met de Franse vissersboot
plaatsvond. Het ongeval kostte vermoedelijk vier vissers het
leven. Mogelijk wordt de bemannning van de Bow Eagle
doodslag door nalatigheid ten laste gelegd. ANP/AFP
LEEUWARDEN - De 57-jarige man die landelijk bekend
staat als 'de eetpiraat', is weer aangehouden. Dat heeft de po
litie in Friesland gisteren bekendgemaakt.
Het afgelopen weekeinde werd de man drie keer gesignaleerd
in Lemmer. Volgens de politie eet en drinkt de hij veel vaker
zonder te betalen, maar doen horecaondernemers lang niet
altijd aangifte.
De eetpiraat is meerdere malen veroordeeld tot een gevange
nisstraf van enkele maanden. Het werkgebied van de man
strekte zich de afgelopen jaren uit over heel Nederland. Als
onderpand kregen de horecaondernemers zijn kunstgebit,
maar ze zagen de man nooit terug. ANP
SINT ODILIËNBERG - Waterleidingmaatschappij Limburg
(WML) heeft de inwoners van de dorpen Sint Odiliënberg en
Lerop gewaarschuwd het drinkwater uit de kraan eerst te ko
ken. In het water zijn e-colibacteriën ontdekt.
De bacterie is in het water terechtgekomen tijdens werk aan
het net. Daarbij kwam regenwater in de leidingen. ANP
1 KtAyv
van onze redactie binnenland
SCHIPHOL - Taxichauffeurs van Schiphol Taxi
hebben gisterochtend een wilde staking uitgeroe
pen. Zij weigerden enige uren passagiers mee te
nemen van de officiële standplaats voor de aan
komsthal van de luchthaven. Tientallen taxi
chauffeurs blokkeerden de doorgang naar deze
opstapplaats, die daardoor vrijwel leeg was.
De taxichauffeurs hervatten gistermiddag hun
diensten, omdat directeur D. Grijpink van Taxi
Centrale Amsterdam (TCA) niet de goodwill van
de luchthaven wilde verspelen.
De chauffeurs van Schiphol Taxi voerden actie te-
Taxichauffeurs staken op Schiphol om aandacht
te vragen voor de concurrentie van collega's zon
der speciale Schipholvergunning.
foto Harmen de Jong/GPD
gen een uitspraak van de rechtbank in Haarlem.
De rechtbank verklaarde deze week een boete, op
gelegd door de marechaussee aan een taxichauf
feur zonder Schipholvergunning, ongeldig. Alle
taxichauffeurs kunnen nu hun diensten aanbie
den op de luchthaven, ook de 'vrije rijders' die
daarvoor geen toestemming hebben van Schip
hol. De taxichauffeurs met een Schipholvergun
ning protesteren met name tegen het ronselen van
klanten in de aankomsthal door 'vrije rijders'.
TCA vormt samen met taxibedrijf Bergisch Boek-
hoff en Frissen (BB&F) en vijf kleinere bedrijven
Schiphol Taxi. Zo'n driehonderd taxi's hadden op
Schiphol het exclusieve recht om gebruik te ma
ken van de officiële standplaats voor de aan
komsthal.
De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa)
haalde vorig jaar een streep door dit exclusivi-
teitsrecht. Na een overgangsperiode moet op
Schiphol, net als in de rest van Nederland, de vrije
markt zijn werk gaan doen. ANP
door Peet Vogels
en Alex Bogers
DEN HAAG - Ambtenaren van
de provincie Zuid-Holland heb
ben willens en wetens valse fac
turen van aannemers goed ge
keurd. Wegwerkzaamheden die
voor de provincie werden uitge
voerd, zijn niet gecontroleerd en
er bestond geen administratie
van. Ambtenaren werden onder
druk gezet om hieraan mee te
doen.
Dit bleek gisteren bij de open
bare verhoren van de parlemen
taire enquêtecommissie naar de
bouwnijverheid.
De gang van zaken werd be
schreven in een begin dit jaar
door Arthur Andersen (tegen
woordig Deloitte Touche) uit
gevoerd onderzoek bij de afde
ling Beheer en Onderhoud van
de provincie. De griffier van de
provincie, M. van Wieringen-
Wagenaar, kwam bij de com
missie uitleg geven over de be
vindingen van de provincie na
en tijdens opstelling van het
rapport.
Potjes
In de valse facturen werd niet
uitgevoerd werk rond de wegen
in rekening gebracht. De gang
van zaken met deze 'potjes' was
volgens de ambtenaren nodig
om bezuinigingen te omzeilen
en incidenteel werk te betalen,
zoals het opruimen van takken
na een storm. Alles werd bijge
houden in schaduwboekhou
dingen.
Structureel werd een vijf tot
tien procent hogere begroting
opgesteld.
Volgens onderzoeksleider P.
Schimmel van Arthur Andersen
werd in veel gevallen door amb
tenaren 'met de beste bedoelin
gen valsheid in geschrifte ge
pleegd'. Mensen waren boos
over een aantal bezuinigingen
en poogden ze op eigen houtje
terug te draaien.
Forse druk
Uit gesprekken die de griffier
van de provincie liet voeren met
ambtenaren bleek dat forse
druk werd uitgeoefend om mee
te doen aan het systeem. De grif
fier hoorde van ambtenaren dat
ze mee moesten doen als ze car
rière wilden maken. Een enkele
keer is gezegd: „Ik breek je po
ten."
Of al het geld ook is gebruikt
voor werkzaamheden is in veel
gevallen niet te controleren, De
administratie ontbreekt en tij
dens het werk is niet gecontro
leerd. Wel werd zo nu en dan bij
het werk een ambtenaar gesig
naleerd die uit hoofde van zijn
functie helemaal niet hoefde te
controleren.
Een aantal ambtenaren ver
moedt dat niet al het geld juist is
gebruikt. Een getuige verzucht
te tegenover Andersen: „Ik heb
anderen toegestaan om uit pot
jes te graaien."
Geruchten
Andersen stuitte tijdens het on
derzoek op tal van geruchten
over omkoping van hoge ambte
naren. Schimmel noemde ver
bouwingen aan privé-woningen
en het verslepen van een boot,
Bewijzen voor de juistheid van
deze geruchten heeft de accoun
tant niet gevonden. Soms kon
dat niet omdat de rijksrecher
che ook bezig is met een onder
zoek naar fraude in Zuid-Hol
land.
De provincie heeft naar aanlei
ding van het onderzoek mensen
ontslagen, geschorst, op non-
actief gesteld en ernstig toege
sproken, zo zei de griffier van de
provincie. Eén ambtenaar is nog
niet op de vingers getikt op ver
zoek van justitie. GPD
