Manaus heeft z'n beste tijd gehad
PZC
Brazilië stopt met subsidies aan industriestad in regenwoud
het weer
puzzel
L
l
L
-
G
I
I
E
R
G
M
E
I
S
U
W
Heer Bommel en de Kwinkslager
Casper Hobbes
/u
recept
Wentelteefjes met roomijs a 1'orange
O
3
O zonni9
o iy
qj m No
vrijdag 30 augustus 2002
Zeeland: Kalmpjes
Een beeldbuis fabriceren in de deelstaat Sao Paulo. Het half
fabrikaat per boot en vrachtwagen vervoeren naar de vijfdui
zend kilometer noordelijker gelegen junglestad Manaus en
daar met andere in het binnen- of buitenland vervaardigde
onderdelen assembleren tot een televisie. Het toestel vervol
gens terugbrengen naar dichtbevolkte afzetmarkten in het
zuiden. Brazilië zit opgescheept met een reusachtig industrie
complex 'in the middle of nowhere' dat de regering goud geld
kost.
door Frans Lindenkamp
Het lijkt het paard achter de
wagen spannen. Maar toch
hebben de opeenvolgende Bra
ziliaanse regeringen ten koste
van vorstelijke subsidies een
florerende industrie uit de
grond gestampt in het tropisch
regenwoud.
Het bizarre initiatief stamt uit
het midden van de jaren zestig.
Het toenmalige militaire regime
zag beren op de weg en wilde het
dunbevolkte noorden van Bra
zilië beschermen tegen de ver
meende expansiedrift van om
ringende buurlanden.
Gekozen werd voor een strate
gie om de regio te bevolken door
industrieën aan te trekken.
Oud-president Castelo Branco
bood een scala van belasting
voordelen in het vooruitzicht
voor bedrijven die vanaf de oe
vers van de Amazone de binnen
landse markt zouden bevoorra
den. Het waren de dagen dat
Brazilië streefde naar een on
vervalste autarkie (volledige
economische zelfstandigheid).
Sinds 1967 hebben circa 300 be
drijven zich naar Manaus laten
lokken. Daaronder zijn opval
lend veel multinationale onder
nemingen. Zij fabriceren er de
meest uiteenlopende produc
ten. Van cd's en motoren tot hor
loges, computers, stereo-instal
laties en tv's.
Zelfvoorzienend
In de begindagen moest zowat
alles worden ingevlogen. Tot
zelfs groente aan toe. „Maar te
genwoordig is de stad praktisch
zelfvoorzienend. Dat dagelijks
voedsel nu nog van buiten zou
komen, gebruikt de handel als
argument om de prijzen kunst
matig hoog te houden", vertelt
Philips-directeur Dj alma Alves
da Silva op zijn kantoor aan de
rand van de jungle-industrie
stad. Philips streek in 1971 als
een van de eerste internationale
ondernemingen in Manaus neer.
De elektronicagigant produ
ceert er jaarlijks anderhalf
miljoen tv's, 400.000 dvd's, 1,2
miljoen audioapparaten en
computermonitoren met een ge
zamenlijke waarde van 400 mil
joen euro.
Net als alle andere ondernemin
gen in Manaus geniet Philips
een serie aantrekkelijke fiscale
voordelen. Er geldt vrijstelling
van de federale belastinghef
fing van 16 procent over elk
eindproduct en er bestaat een
korting van 88 procent op de im-
portbelasting en 75 procent op
inkomstenbelasting. „Daarmee
compenseren we de transport
kosten, want die maken het
eindproduct flink duurder. Dat
komt omdat we op duizenden
kilometers van de afzetmarkten
zitten", legt Alves uit. Philips
heeft de totale investering van
circa 200 miljoen euro inmid
dels al terugverdiend.
Koopjesparadijs
In vroeger dagen toen de Brazi
liaanse economie nog afge
schermd werd door torenhoge
importtarieven functioneerde
het geïsoleerd gelegen Manaus
als een belastingvrije haven
voor nationale koopjesjagers.
Wie er een videorecorder kocht,
betaalde met het uitgespaarde
geld zijn retourvliegticket naar
de junglestad en hield er een
minstens nog een leuk uitstapje
aan over. Maar met de opruk
kende internationalisering van
de wereldeconomie die ook Bra
zilië aanvang jaren negentig
De haven van Manaus. Dankzij vorstelijke subsidies van achtereenvolgende Braziliaanse regeringen is midden in de jungle een florerende
industrie uit degrond gestampt. foto Frans Lindenkamp/GPD
mee zoog, is Manaus zijn positie
van intern koopjesparadijs
kwijt.
De vooruitzichten zijn zelfs
somber, want de Braziliaanse
wet bepaalt dat in 2013 gedaan
is met de fiscale voordelen. Dan
moeten de bedrijven zich zelf
bedruipen. Met name de indu
strie in het zuiden van het land,
waar zich de afzetmarkten be
vinden, pleit hiervoor, omdat de
belastingvoordelen concurren
tievervalsend zijn.
Philips-voorman Alves - en met
hem het hele politieke estab
lishment van noordelijk Brazi
lië - voorspelt een sociaal-eco
nomische ramp als de fiscale
handreikingen worden inge
trokken. Praktisch de hele indu
strie trekt dan weg en het ander
half miljoen inwoners tellende
Manaus wordt in dat geval on
vermijdelijk weer de spookstad
waarin het veranderde toen de
rubberexport begin vorige eeuw
instortte, nadat de Engelsen het
zaadje van de rubberboom
naar Maleisië hadden gesmok
keld.
Belegging
Alves stelt dat de leegloop van
Manaus eindigt in de immense
sloppenwijken van Rio de
Janeiro en Sao Paulo. De omge
rekend één miljard euro die de
Braziliaanse schatkist jaarlijks
misloopt met de belastingdou
ceurtjes voor Manaus, zijn vol
gens hem een prima belegging in
demografische spreiding. Toe
komst is er naar zijn zeggen vol
doende, zeker nu het industrie
complex leert exporteren. Maar
niet zonder belastingvoordelen.
GPD
artikel
dezelfde
blijk
kleef-
middel
dun lapje
vlees
losplaats
land in
Europa
T
T
4
onder
wereld
1
persoon
lijk vnw.
insect
stieren
vechter
geurig
kruid
nage
slacht
infaam
in het
asvaas
7
5
jaar
houding
mager
T
groot
moeder
waterrijk
weiland
2
vies
oude
maat
snelle
loop
6
blad
groente
3
balspel
In dit diagram is een woord van 12 letters verstopt.
Het is te vinden door, beginnend bij het vakje met
de stip, telkens een vakje naar links, rechts, onder,
boven of diagonaal te verspringen. Elke letter wordt
één keer gebruikt. Hoe luidt het zoekwoord?
Horizontaal: 1. Voegwoord
(4); 4. Saaier kan het verlan
gen niet zijn (5); 7. Ontvangt
verstand bij binnenkomst (7);
8. Prettig om niet grof te doen
(3); 9. Bak(steen) (3); 10. Door
elkaar zal ze geselen niet 'nice'
vinden! (7); 12. Zit in de weg
bij een rondrit (7).
Verticaal: 2. Schuift en gaat
aan de rol met vlees (4); 3.
Die munitie is pikant van
smaak (6); 4. Reden waarom
een schip niet zinkt (8); 5. Dit
paard eren zou hem te gronde
richten (4); 6. Aan de andere
kant is spraak het helemaal
(6); 9. Het is ook een bijpro
duct (4); 11. Gehucht om op
te zitten (3).
Oplossingen van gisteren:
Kruiswoordraadsel:
HORIZONTAAL: 1. Proeffles; 9. eend; 10. aalt; 11. li; 12. ons; 14. ia; 15. smoes; 17.
nap; 19. tok; 21. pen; 22. keu; 23. mol; 25 Idh; 27. tombe; 30. ne; 32. ave; 33. ok; 34.
gros, 36. home; 38. afbetalen. VERTICAAL: 1. Pelen; 2. rei; 3. on; 4. edom; 5. fase;
6. la; 7. eli; 8. stank; 13. non; 15. spelt; 16 stele; 18. Apo, 20. oud; 23. manga; 24.
dmv; 26. haken; 28. oase; 29. beha; 31. erf; 33. ome; 35. Ob; 37. ol.
Crypto-overlapper:
Horizontaal: 5. Darrennen; 6. klimoppen; 7. opstekerk, 8. brieventa.
Verticaal: 1. Kasloperk; 2. promotief; 3. inspekken; 4. beheerste. ©JFS NL
„Hoorde ik je over een kwink praten, Bommel? Dat is toe
vallig. In het bos ontmoette ik een kindse grijsaard, die het
over kwinken had."„Dat is aan u te zien," zei heer Bommel
medelijdend. „Aan uw pak, bedoel ik. Typisch kwinken-
vverk. Kijk, het is zo; alles kan als men maar gelooft dat het
kan. En als men dat niet gelooft, kan men een kwink krij
gen, al weet ik dan ook niet hoe."
De magistraat had vergeefs getracht de uitleg te volgen en
nu schudde hij gemelijk het hoofd. „Dat is baarlijke non
sens", zei hij korzelig. „Baarlijke nonsens?!", herhaalde
heer Ollie verontwaardigd. Hij greep een tak van de slin-
VOLGENS HIJ HEB IK HITN
GEZICHT BINNENSTEBUITEN
GEBLAZEN!
-i 1
9-19
Hans Belterman
Overal waar brood wordt gegeten kent
men gerechten die met brood worden
bereid. De wentelteefjes zijn daarvan een
bekend voorbeeld. Typisch Nederlands
zijn ze niet want zowel in de VS als in vrij
wel alle landen van Europa zijn ze al heel
lang bekend. Alleen wij springen met het
kaneel vrij royaal om en dat heeftte maken
met de Verenigde Oostindische Compag
nie en dat is een ander verhaal.
Voor 4 personen: 12 sneetjes witlcasino
(brood; 2 eieren; 35 gram suiker; 1 1/4
theel. kaneel; 4 dl melk; ca. 60 gram boter.
Voorts: 4 grote bollen vanille roomijs
(kant-en-klaar); 1 eetl. ragfijn gehakte ge-
confijte sinaasappelschillen (oranjesnip
pers); 4 eetl. likeur met sinaasap-
pelsmaak.
Verwijder de korsten van het brood. Klop
in een kom eieren en suiker tot een romig
mengsel. Voeg er, onder voortdurend roe
ren en kloppen, kaneel en 3 dl melk aan
toe. Blijf zolang roeren en kloppen tot een
volkomen glad mengsel is verkregen.
Voeg wat extra melk toe indien het meng
sel wat al te dik is uitgevallen. Laat de
sneetjes brood in het melkmengsel we
ken.
Verhit een koekenpan en laat er een klontje
boter (ca. 20 gram) in smelten. Wacht tot
Vooruitzichten
weer
zaterdag
HL
zondag
maandag
dinsdag
Sêl
max.
21°
21°
23°
23°
min.
16°
15°
15°
15°
wind
NW 4
NO 4
NO 4
NO 4
Zon
vandaag
op 6.53
onder 20.35
Maan
vandaag
op 23.22
onder 14.44
D Toonder Studio's
Nautisch bericht
Er waait een overwegend matige zuidwestenwind, kracht 3 a 4.
De temperatuur van het kustwater is ongeveer 22 graden.
gerwinde om zichzelf waardig overeind te trekken. „Non
sens?", riep hij uit. „Hier staat een heer die een sprekend
voorbeeld is van het werk van een kwink. Bont en blauw en
lelijk verstuikt! Maar alles wat er is gebeurd, kan logisch
verklaard worden, en daarin schuilt de moeilijkheid." De
ze uitleg maakte de zaak voor de burgemeester niet helder
der. doch voordat hij verdere navraag had kunnen doen,
raakte de klimplant los van de torenmuur. Het rukken van
heer Bommel was te veel geweest voor de bejaarde be
groeiing, en nu stulpte zich het bladerdak over de aanwezi
gen.
Waterstanden
VRIJDAG
Hoog water
Laag water
30 AUGUSTUS
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
07.16
190 19.29
185
01.08
17513.16
150
Terneuzen
07.32
213 19.50
208
01.36
184 13.40
161
Cadzand
06.46
184 19.05
177
00.46
16612.49
142
Roompot Buiten
07.16
146 19.35
142
00.59
132 13.04
107
Roompot Binnen
08.20
125 20.36
126
02.16
121 14.14
100
Zierikzee
08.40
146 20.55
143
02.20
13914.25
115
Krammersl. West
08.56
155 20.53
154
02.25
142 14.29
121
Hanswee rt
08.05
22420.17
220
02.01
200 14.06
178
Stavenisse/Yers.
08.46
151 20.55
151
02.26
13914.37
118
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
LK 31 AUGUSTUS uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
07.56
173 20.20
163
01.45
164 14.00
140
Terneuzen
08.16
195 20.40
186
02.04
17414.26
151
Cadzand
07.29
166 19.56
155
01.25
15413.35
130
Roompot Buiten
08.05
134 20.40
127
01.45
12514.10
102
Roompot Binnen
08.54
11921.14
118
02.56
11714.54
098
Zierikzee
09.15
138 21.35
132
02.55
132 15.10
111
Krammersl. West
09.36
148 21.50
145
03.00
13915.16
118
Hansweert
08.46
208 21.10
199
02.36
191 14.48
170
Stavenisse/Yers.
09.22
144 21.46
140
02.53
13515.16
116
door Bill Watterson
het schuim grotendeels is weggetrokken.
Bak er 4 wentelteefjes snel aan weerszij
den goudbruin in. Houd ze warm. Bak
daarna de overige wentelteefjes. Roer de
helft van de fijngehakte oranjesnippers
door de likeur. Bestrijk de wentelteefjes er
mee.
Presentatie: leg de ijsbollen in het midden
van de ijskoude bordjes. Schik de wentel
teefjes eventueel diagonaal door gesne
den) er rondom. Bestrooi het ijs met de
rest van de oranjesnippers.
Tip: vervang de wentelteefjes door zelfge
bakken poffertjes.
Een depressie van winterformaat trekt vandaag van Noord-ler-
land naar Schotland. Behalve veel regen wordt er ook een stevi
ge zuidwester verwacht. Een andere depressie bij het noorden
van Noorwegen verdrijft de warmte uit Scandinavië. In het noor
den en westen is dat al gelukt en het is regenachtig bij tempera
turen rond de 15 graden. In zuidoost-Zweden blijft het nog even
goed. Op het vasteland van Europa ligt een hogedrukgebied dat
de zomer in het zadel houdt. Er is overal flink wat zon en het
wordt 23 tot 28 graden. Alleen in zuid-ltalië en Griekenland val
len nog enkele zware buien. In Roemenië, Oekraïne, Turkije,
Spanje en Portugal is het zonnig en warm met temperaturen van
27 tot 33 graden.
Door: Grieta Spannenburg
In alle rust gaat het Zeeuwse weer
beeld over van hooimaand augustus
naar de eerste herfstmaand, september. Atmosferisch spektakel
met stevige onweersbuien wordt de komende dagen niet verwacht
Helemaal droog zal het niet zijn, maar het aandeel neerslag blijft
beperkt door de invloed van een nabij gelegen hogedrukgebied.
Voor wat betreft de temperatuur zitten we ruim in de 20 graden.
Daarmee lijkt de overgang naar de volgende maand vrij aange
naam te verlopen. Vandaag ligt het hogedrukgebied voornamelijk
ten zuiden van ons. De wind is zuidwest en matig, kracht 4.
Gedurende de ochtendperiode zijn er vrij veel wolkenvelden, maar
in de loop van vanmiddag lost deze bewolking op. Dat betekent
een toename van het aandeel zonneschijn. De temperatuur komt
uit op een graad of 22 a 23. Vanavond klaart het almaar verder op
en wordt het grotendeels helder. Prima weer voor de barbecue-of 1
terrasliefhebbers. Wel is nu, zo tegen het einde van augustus, goed
te merken dat de dagen weer
korter worden. Rond de klok
van 21.00 uur is het nagenoeg
donker.
Morgen begint met redelijk wat
zon, maar dan arriveert in de
loop van de dag meer bewol
king. Later in de middag of aan
het begin van de avond is een
enkele losse bui mogelijk. Bij
een iets aantrekkende wind,
die tegelijkertijd draait naar
noordwest, is het net wat koe
ler dan vandaag met een graad
of 21. Na morgen draait de
wind naar noordoost, waarmee
heel geleidelijk de warmere
lucht terugkeert. Vanaf maan
dag of dinsdag neemt vervol
gens de kans op een enkele
L*. VERWACHTING VOOR
DUI lOe. VRUDAG30AUGUSTUS201
Wolken en
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
lichte sneeuw
matige sneeuw
ma
k k
Koulront
licht bewolkt
zware sneeuw
onnei
a A
lichte regen
hagel
Warmlelronl
matige regen
Samengesteld front
zwaarbewolkt
zware regen
Isobaar
Europa: Nog zomer
27 O-
102*0
27
- 28'
A 29
A 32 33
VERWACHTING VOOR VRIJDAGMIDDAG 30 AUGUSTUS 200?.
