Poetin speelt spel in Iran en Irak
Pronk verwacht resultaten
van milieutop Zuid-Afrika
PZC
PZC
Kabinet jaagt
sociale partners
in de gordijnen
LPF eenheid
Rusland heeft geld te goed van Saddam maar wil vriend van Bush blijven
27 augustus 1952
dinsdag 27 augustus 2002
Terwijl in de VS de discussie over het omverwerpen van het re
gime van Saddam Hoessein steeds hoger oplaait, profileert
Rusland zich steeds sterker. Het sloot afgelopen week een
handelsovereenkomst ter waarde van 40 miljard dollar met
Irak en met Iran worden besprekingen gevoerd over non-
proliferatie. Christopher Granville analyseert de Russische
belangen en de mogelijke acties die het zal ondernemen.
door Christopher Granville
Het lijkt alsof geen land ter
wereld enige invloed heeft
op de militaire strategie van de
regering-Bush met betrekking
tot Irak. Rusland heeft met een
marginale militaire capaciteit
belangen in deze regio. De echte
belangen van Rusland in de
dreigende oorlog tussen de VS
en Irak liggen echter niet zo zeer
op het militaire vlak. Rusland
heeft buiten het probleem Irak
ook te maken met een ander
land uit 'de as van het kwaad':
Iran.
De regering-Poetin blinkt uit in
zwijgzaamheid waar het de si
tuatie VS-Irak betreft. Wanneer
men zich gedwongen ziet een
standpunt in te nemen, houden
Russische diplomaten het bij de
standaarduitspraak dat acties
tegen Irak door de Veiligheids
raad dienen te worden goedge
keurd. In tegenstelling tot ande
re invloedrijke landen geeft de
regering-Poetin er de voorkeur
aan zich buiten de discussie te
houden. Hieruit blijkt dat men
Ruslands nieuwe en nog fragiele
verzoening met de VS geen
schade wil berokkenen.
Dat gaat echter niet op voor de
Russische politiek met betrek
king tot Iran, waar de regering-
Poetin - ondanks Amerikaanse
pressie - op haar strepen blijft
staan als het gaat om de verkoop
van wapens en civiele nucleaire
kennis aan Teheran. Denucleai-
re kwestie kwam recentelijk ter
sprake tijdens het bezoek van
Spencer Abraham, de Ameri
kaanse minister van Energieza
ken.
Motieven
De Amerikaanse bezwaren te
gen deze Russisch-Iraanse sa
menwerking zijn gericht tegen
de Iraanse motieven voor de
ontwikkeling van kernenergie.
Omdat het land enorme kool
waterstofreserves heeft, heeft
de Iraanse regering op het eerste
gezicht geen enkel belang bij
deze kennis. Tenzij het zelf
kernwapens wil produceren. De
overdracht van kennis op het
gebied van nucleaire technolo
gie door Rusland wordt door
Amerika gezien als een eerste
stap op weg naar dit doel.
Russische functionarissen zeg
gen hierop dat er geen bezwaar
kan zijn tegen deze samenwer
kingsprogramma's, zolang het
ontvangende land de veilig
heidsnormen en de inspecties
respecteert van het IAEA (Inter
nationaal Bureau voor Atoom
energie) - en dót doet Iran. Zij
wijzen er voorts op dat de VS en
andere westerse landen in het
verleden soortgelijke samen
werkingsprogramma's in petto
hadden, onder andere met
Noord Korea, dat de strenge
voorwaarden van de IAEA juist
niet wilde accepteren.
De Russische regering geeft op
dezelfde wijze repliek als het
gaat om de verkoop van conven
tionele wapens aan Iran; deze
staan in geen enkel verband met
de proliferatie van massaver
nietigingswapens. En de VS
moeten het tegendeel maar eens
bewijzen. Na de besprekingen
met Abraham liet Rusland blij
ken dat de implementatie van
nucleaire installaties in Iran
aan onderzoek onderworpen zal
worden. Dit lijkt echter meer op
een tactische zet om de VS ge
rust te stellen, dan op een op
rechte heroverweging over de
samenwerking op nucleair ge
bied met Iran.
Alles wijst erop dat Poetin be
halve het willen bewijzen van de
nieuwe vriendschap met de VS
nog andere doelen voor ogen
heeft. Diepere oorzaken liggen
ten grondslag aan de houding
van Rusland ten opzichte van
Iran en de impliciete instem
ming met de Amerikaanse oor
logsplannen tegen Irak.
Om dit te begrijpen, hoeft men
slecht de externe financiële po
sitie van het land te bekijken.
Alle buitenlandse financiële
vorderingen en schulden van de
voormalige Sovjet-Unie staan
nu op naam van Rusland, wat
inhoudt dat er per jaar zo'n tien
miljard dollar wordt besteed om
de schulden uit het sovjettijd
perk af te lossen. De claims zijn
echter bijna niet meer terug te
vorderen.
Een uitzondering hierop vormt
Irak, de rijke oliestaat. Irak is
Rusland miljarden dollars
schuldig, voornamelijk vanwe
ge exportkredieten voor wa
pens. Het grootste belang dat
Rusland heeft in Irak is het te
rugkrijgen van deze leningen
om daarna de wapenverkoop te
hervatten.
Resoluties
Sinds het einde van de Golfoor
log heeft Rusland deze doelen
nagestreefd en heeft het de re
habilitatie van Irak en Saddam
Hoessein proberen te bewerk
stelligen door middel van im
plementatie van de resoluties
van de Veiligheidsraad en het
opheffen van sancties.
Dit lijkt echter niet langer de
juiste weg. Daarom is het stre
ven van de VS om een andere re
gering in Irak aan de macht te
helpen mogelijk geen slecht
plan, ook al kan men dat niet
openlijk laten blijkenVoor pre
sident Poetin is het het beste
zich voorlopig niet in de kwestie
Irak te mengen en naderhand
voor deze stilzwijgende steun
betuiging beloond te worden
door middel van de invloed die
de VS hebben op het nieuwe re
gime met betrekking tot het af
lossen van de Iraakse schulden
aan Rusland. Mocht Amerika de
oorlog verliezendan i s de situa
tie nauwelijks slechter dan ze
nu al is. De ellende die hieruit
voortvloeit, is het probleem van
Amerika en zijn bondgenoten.
Rusland zou buiten schot blij
ven. De verschillende wijze
waarop Rusland omgaat met
Iran en Irak is niet alleen een be
wijs van Poetins pragmatisme,
maar ook van de geraffineerde
en kundige wijze waarop hij po
litiek bedrijft. De langetermijn-
belangen van Rusland in Iran
behoeven continue betrokken
heid. De islamitische revolutie
van Iran zal zijn beloop hebben
en overgaan in een nieuwe vorm
van nationalisme. Voor Irak
geldt het tegenovergestelde,
omdat behalve het regime het
land zelf ook wel eens zou kun
nen verdwijnen, of op zijn minst
aan een radicale transformatie
onderhevig worden. Het is Poet
ins doel Rusland in een dusdani
ge positie te manoeuvreren dat
het zo'n transformatie ten volle
kan benutten. GPD
Christopher Granville, voormalig
Brits diplomaat, is hoofd strategie
bij de United Financial Group (een
Russische investeringsbank) en be
stuurslid van All Soul's College, Ox
ford.
Van het begin af aan is duidelijk dat de LPF geen
gelukkige hand heeft in de keuze van Kamerle
den en kandidaat-bewindslieden. Voor een deel
valt dit te verklaren uit het feit dat de partij inkorte tiid
uit de grond moest worden gestampt en niet kon bogen
op een arsenaal aan ervaren bestuurders. Maar zo
bleek uit de affaire Philomena Bijlhout en nu ook uit het
voorval rond Kamerlid Eberhard, soms zijn bedenkin
gen over personen met opzet genegeerd. Pim Fortuvn
had al zijn twijfels over Eberhard en wilde hem als par
tijlid royeren. Dat is erna Fortuyns dood niet van geko
men. De informatie werd terzijde geschoven en Eber
hard werd geïnstalleerd als Kamerlid. Ongetwijfeld zal
hebben meegespeeld dat de LPF onvoldoende capabele
alternatieven had.
Het fractiebestuur van de LPF heeft nu voor een op
merkelijke aanpak gekozen. Eberhard krijgt twee we
ken de tijd om te bewijzen dat de aantijgingen over
diefstal niet kloppen. In de tussentijd is hij woordvoer
der-af. Die aanpak getuigt niet bepaald van een groot
vertrouwen in het Kamerlid. Als Eberhard het fractie
bestuur bezweert dat er niets aan de hand is, liggen
twee opties voor de hand: het fractiebestuur gelooft
hem en gaat over tot de orde van de dag, of er is geen ver
trouwen en het Kamerlid wordt op de keien gezet. Met
deze tussenoplossing geeft het fractiebestuur alle
ruimte voor het gezegde 'waar rook is, is vuur'. Eber
hard zal dan ook van goeden huize moeten komen om
zich te ontdoen van de omgekeerde bewijslast die hem
is opgedrongen.
Of is er meer aan de hand? Eberhard verdenkt de nieu
we LPF-fractievoorzitter, Harry Wijnschenk, ervan
dat die de fractie wil zuiveren van diegenen die vorige
week stemden op diens tegenkandidaat Gerard van As
Eberhard heeft zijn rehabilitatie daarom direct gekop
peld aan een noodgedwongen vertrek van Wijnschenk
In feite bevestigt Eberhard hiermee wat de buiten
wacht al vermoedde: binnen de Kamerfractie van de
LPF speelt zich een machtsstrijd af die onherroepelijk
een aantal leden de kop gaat kosten.
Het is misschien allemaal niet fraai wat de jongste poli
tieke beweging van Nederland laat zien. Toch is zo'n
zuivering een logische ontwikkeling. De 26 Kamerle
den die de LPF in rap tempo bijeen moest brengen, heb
ben immers amper een ideologische of politieke achter
grond die hen zou kunnen binden. Mat Herben slaagde
er niet in de kikkers in de kruiwagen te houden. Met
Prinsjesdag voor de deur wacht Wijnschenk de zware
taak om de op een na grootste fractie in de Kamer tot
een werkbaar geheel te smeden. Dat proces, zo merkt
Eberhard dezer dagen, zal zich niet pijnloos voltrek
ken.
Jan Peter Balkenende is
net iets meer dan een
maand premier of hij heeft
de organisaties van werk
gevers en werknemers al
in de gordijnen gejaagd.
De ministerraad besloot
vrijdag dat werkgevers
voortaan twee jaar de
ziektewetuitkering van
werknemers moeten aan
vullen. Dat betekent dat
werkgevers een jaar lan
ger opdraaien voor de
kosten, voordat een werk
nemer in de WAO terecht
komt. Werkgevers en vak
bonden zijn boos.
door Erwin Tuil
Het kabinet-Balkenende be
drijft nieuwe politiek. Na
jaren van paarse compromis
zucht wordt de knuppel weer in
het hoenderhok gegooid. Met
nog drie weken te gaan voor
Prinsjesdag heeft het er veel van
weg dat de regering de sociale
partners voorbereidt op magere
tijden en pijnlijke remedies.
De vakbeweging wordt opge
roepen de looneisen te matigen
om de economie niet nog verder
in de problemen te brengen en in
ruil daarvoor belooft de rege
ring een lastenverlichting van
500 miljoen euro, die in het niet
valt bij de miljarden die het ka
binet wil bezuinigen. Het spaar
loon wordt versneld uitgekeerd
om het zo vrijgekomen geld als
impuls te laten fungeren voor de
economie. En dan was er afgelo
pen vrijdag de aankondiging
dat het kabinet heeft besloten
dat de werkgevers niet langer
één, maar twee jaar de ziekte
wetuitkeringen moeten aanvul
len.
De bonden van werkgevers en
werknemers zijn boos. De socia
le partners vinden het onaccep
tabel dat de regering dit beslo
ten heeft zonder overleg vooraf.
Door de kosten van de Ziekte
wet langer bij de werkgevers
neer te leggen, moeten deze
meer geld neerleggen voor zieke
werknemers. Dat kan er toe lei
den dat werkgevers een strikte
re personeelsselectie gaan toe
passen om zo de kosten te
verminderen. Bovendien, zo
vinden de vakbonden, tast het
kabinetsbesluit de solidariteit
aan.
Het kabinetsbesluit lijkt in elk
geval het voorlopig einde in te
luiden voor het zogenoemde
Akkoord van Wassenaar dat in
1982 tussen werkgevers en
werknemers werd gesloten. Dat
Akkoord geldt als het omslag
punt in de Nederlandse econo
mie en als een van pijlers van het
economische beleid van voor
spoed in de jaren negentig: het
poldermodel.
Die overeenkomst in Wassenaar
hield in, dat de vakbonden hun
looneisen matigden in ruil voor
kortere werkweken. Ook zou de
overheid zich niet te veel be
moeien met de vorming van de
arbeidsvoorwaarden. Werkge
vers en werknemers zouden
vooral onderling de zaken rege
len.
Later werden ook problemen
rond werkgelegenheid en oplei
ding bij de overleggen geregeld.
Arbeidsonrust werd door dit
overlegmodel niet weggeno
men. maar de partijen gingen
ingrijpend anders en construc
tiever met elkaar om.
Bemoeizucht
De reacties nu op het kabinets
besluit van vrijdag geven aan
dat werkgevers en werknemers
vinden dat de overheid te veel
bemoeizucht toont. Met andere
woorden: het kabinet bemoeit
zich rechtstreeks met iets waar
vakbonden en werkgevers zelf
wel uit kunnen komen.
Deze week vindt het reguliere
overleg plaats bij de SER. Dit
overlegorgaan bestaat uit verte
genwoordigers van overheid,
vakbonden en werkgeversorga
nisaties. Ook bewindslieden
zijn uitgenodigd.
Maar CNV-voorzitter Doekle
Terpstra vraagt zich af of hij
daar sinds het ziektewetbesluit
nog wel trek in heeft. „Het kabi
net gaat hiermee de confronta
tie aan met de sociale partners."
Ook werkgeversvoorzitter Van
Kesteren is er niet van gechar
meerd. „Het is onrechtvaardig
van de regering. Die mag nooit
zo geïsoleerd een dergelijk be
sluit nemen."
Balkenende heeft dat echter
toch gedaan en daarmee lijkt hij
een signaal te hebben afgegeven
dat de arbeidsvrede zoals die in
^Wassenaar werd getekend zijn
langste tijd heeft gehad. GPD
door Eelco van der Linden
De wereldtop over duurzame
ontwikkeling, die gisteren
in Johannesburg is begonnen,
wordt omgeven door scepsis en
twijfel, maar oud-minister Jan
Pronk is optimistisch én strijd
lustig. „Ministers en regerings
leiders kunnen hier straks niet
vertrekken zonder harde af
spraken over de uitvoer van
plannen", aldus de speciale ge
zant van VN-secrctaris Kofi
Annan voor deze top.
Pronk, in Johannesburg nog
aangekondigd als de Neder
landse minister van Milieu,
geeft toe dat hij na de laatste
voorbereidende conferentie in
Bali 'erg pessimistisch' was,
maar dat dit nu is veranderd.
„Ja, er is nog geen akkoord over
150 van de 600 paragrafen,
maar de wil om tot resultaat te
komen is er. De afstand tussen
noord en zuid is kleiner gewor
den, en de manier van onder
handelen sterk verbeterd."
De afgevaardigden van twee
honderd landen hebben afge
sproken groepen te vormen met
elk één onderhandelaar. „Die
zitten met elkaar aan tafel, ter
wijl de rest als in een theater op
de achtergrond meeluistert. Het
is veel effectiever." De techniek,
in 1998 in Wenen succesvol uit
geprobeerd bij een top over vei
ligheid, werd altijd door ont
wikkelingslanden afgewezen
vanwege onderling wantrou
wen, maar nu hebben zij het zelf
voorgesteld.
Pronk deelt de allergie voor
meer beloftes en weer 'een nieu
we Bijbel', verwijzend naar het
tien jaar geleden in Rio de Janei
ro opgestelde actieplan 'Agenda
21', dat tot nu vooral niet is na
geleefd. „We moeten het hier
hebben over hoe beleid uit te
voeren, met afspraken over pro
cedures en tijdslimieten." Maar
dat is iets waar de grootste ver
vuiler van de wereld, de Ver
enigde Staten, weer erg aller
gisch voor is. En het is de vraag
of een akkoord zonder deelna
me van de VS enige waarde
heeft.
Het hoofd van de Amerikaanse
delegatie, John Turner, zei afge
lopen weekeinde tegen nieuwe
multilaterale akkoorden of
deadlines te zijn, en veel meer te
zien in akkoorden tussen twee
landen over concrete projecten.
Demonstreren in Johannesburg mag alleen op een speciaal aangewezen traject in de buurt van het con
ferentiecentrum. En daar worden betogers scherp in de gaten gehouden. foto Howard Burditt/RTR
„Actie op de grond moet de test
zijn", aldus Turner. Hoewel dit
enigszins klinkt als wat Pronk
voorstelt, noemt de Nederlan
der deze aanpak 'een groot ge
vaar', omdat zonder algemene
afspraken de VS zich zelf ner
gens aan hoeven te houden en
zonder controlemechanisme
vrijblijvendheid in de hand
wordt gewerkt.
Dat president Bush niet komt,
noemt Pronk 'een slecht teken',
„Ook omdat we er alles aan ge
daan hebben hen te overtuigen
van het belang van zijn komst."
Maar met minister van Buiten
landse Zaken Colin Powell, die
deze week één dag komt, haalt
de top volgens Pronk 'iemand
met visie' in huis. Hij zegt overi
gens zelf te hebben gemerkt dat
er in Washington wel degelijk
veel belangstelling is voor plan
nen die moeten voorkomen dat
de aarde uitgeput raakt en mil
jarden mensen tot diepe armoe
de veroordeeld blijven
De aanslagen van 11 september
zullen ermee verband houden,
hoewel Pronk meteen kantteke
ningen plaatst bij die hang naar
het creëren van veiligheid. „Je
moet veiligheid voor iedereen
nastreven. Iedereen heeft recht
op een veilige plek, een huis, een
baan. Als dat niet gebeurt, zeg
gen ze 'het systeem wil ons niet'
en keren ze zich tegen het sys
teem met geweld."
Traangas
Degenen die nu al vinden dat
het systeem hen in de maling
neemt en dat dit in demonstra
ties tot uiting moet komen, heb
ben het zwaar in Johannesburg.
Zaterdagavond gebruikte de
politie wapenstok en traangas
om een demonstratie te stoppen
waarvoor geen toestemming
was gegeven. De demonstran
ten vroegen ironisch genoeg om
het recht vrij te mogen demon
streren tegen de top.
Zondag liet de politie \yeten dat
nergens meer in Johannesburg
gedemonstreerd mag worden.
met uitzondering van het an
derhalve kilometer lange tra
ject in de buurt van het confe
rentiecentrum dat daar speciaal
voor is gereserveerd.
Prishani Naidoo van de Zuid-
Afrikaanse beweging tegen pri
vatisering en globalisering,
sprak van 'de top van de repres
sie' en beschuldigde president
Mbeki van methoden uit de
apartheidstijd. Twaalf actie
voerders van Greenpeace,
waaronder enkele Nederlan
ders, maakten ook kennis met
de inderdaad weinig zachtzin
nige aanpak van de Zuid-Afri
kaanse politie, toen ze zaterdag
nabij Kaapstad demonstreer
den tegen een nieuw type kern
centrale in ontwikkeling. Ze
werden met boten klem gevaren
en gearresteerd. „Ik snap niet
waarom mensen niet proteste
ren op de plaats die daarvoor is
toegewezen", aldus een woord
voerder van de politie. GPD
pagina 5: Mbeki hekelt
recht van de sterkste
RIJKSWATERSTAAT
Rijkswaterstaat betrekt eind
september twee gesrestau-
reerde vleugels van het Ab
dijcomplex in Middelburg.
De vleugels, die in mei 1940
geheel werden verwoest, zijn
in oude glorie hersteld. De
kantoren zijn klaar.
TELEVISIE- Op de jaarlijk
se radiotentoonstelling in
Londen is een nieuwe vin
ding getoond: de televisie-te
lefoon, waarmee bellers el
kaar kunnen zien. Gehoopt
wordt dat het apparaat bin
nenkort op de transatlanti
sche lijn naar New York te
gebruiken is.
De radiotentoonstelling
staat helemaal in het teken
van de nieuwste snufjes.
BURGEMEESTER - De 31-
jarige Simon Francke uit
Sint Laurens wordt de nieu
we burgemeester van Kerk-
werve. Francke werkt nu op
het secretariaat van Sint
Laurens. Hij volgt W. Baas
op, die onlangs burgemeester
van Sint Laurens is gewor
den. De Schouwse gemeente
Kerkwerve staat op de nomi
natie opgeheven te worden.
De benoeming van Francke
lijkt er op te duiden dat de
plaats nog enige tijd zelf
standig kan blijven.
Internet: www.pzc nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail web@pzc nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 12 00 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tiidens kantocmen
zondag van 16 00 tot 18 00 uur
Tel (0118)484000
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bii acceptgirobetaling geldleen
toeslag van /,--)
per maand 19.25
per kwartaal. 52. -
per jaar 798,--
Voor toezending per postgeld!
een toeslag
E-mail: abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag:
zaterdag 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35.93,00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
Voor gewone advertenties
Tel (0118) 484240
Fax (0118)470100
Voor kleintjes Tel (0118)484321
Fax. (0118)484370
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-corcem De a»
3an ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vO°»on«
(abonnementenjadm/nislratie en om u te (laten) intormeren over voor u relevante Opstenen d
ducten van de titels en de werkmaatschappij van Wegener ol door cns zorgvuldig ges*H*™j*
derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bi| PZC atoe' y
lezersservice. Postbus 18.4380 AA Vlissingen
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D Bosscher (ad|unct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530ACTerneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115)645741
E-mail: redtern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax (0114)372771
E-mail redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax (0111)454657
E-mail redzzee@pzc nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vri|dag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst.
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10 30 uur
Behoort tot ÜJGQGDGr
