Al dat geld verziekt de boel
Wedstrijd vaak begin van grote zangcarrière
PZC
Wulpsheid wijkt
voor braafheid
Nieuwe cd van overleden Eva Cassidy
Bettie Serveert
terug na sabbatsjaar
Vocalisten Concours
26
vrijdag 23 augustus 2002
et sabbatsjaar
van Bettie
Serveert zit erop.
De Amsterdamse
rockformatie die onder meer
met Live en Counting Crows
door de Verenigde Staten
toerde, werkt momenteel in
de studio aan een album. Het
grote geld stroomt niet meer
binnen en de productie van
de nieuwe plaat doet Bettie
Serveert zelf. Het deert
zangeres Carol van Dyk
allerminst. „We zijn
onafhankelijk en kunnen
doen wat we willen."
Sinds Bettie Serveert in juli
vorig jaar een rustpauze
aankondigde, is het stilletjes ge
weest rond de band. De inmid
dels driekoppige formatie, op
gericht in 1991 en vernoemd
naar tennisster Betty Stöve,
heeft het sabbatical year 'benut'
zoals het volgens de betekenis
van het woord hoort. „Letterlijk
vertaald betekent het een stu
diejaar", zegt Carol van Dyk
(40). De zangeres speelde de af
gelopen periode in de country
band Chitlin' Fooks met onder
anderen ex-Metal Molly-zanger
Pascal Deweze.
Gitarist Peter Visser (39) bege
leidde Ellen ten Damme. „En
dat was behoorlijk aanpoten,
want ik had op gitaar nog nooit
andere nummers gespeeld dan
die van de 'Betties'. Ik had twee
weken de tijd om alles te leren,
terwijl ik van sommige akkoor
den nog nooit had gehoord. En
het eerste optreden was direct
op Lowlands."
Het moge duidelijk zijn dat de
Amsterdamse band, verder be
staande uit bassist Herman
Bunskoeke, niet heeft stilgeze
ten. „Ik heb nog nooit zo hard
gewerkt als het afgelopen jaar",
zegt Van Dyk. „Een plaat opne
men met Chitlin' Fooks is iets
wat ik al heel lang wilde doen. In
oktober komt de tweede alweer
uit, die overigens meer blues is
dan country. En ik vind een
poosje afstand nemen wel goed.
Zodoende jga je alles wat je hebt
gedaan objectiever bekijken. Ik
concludeer dat naar mate ik
langer met muziek bezig ben, ik
het steeds fijner vind.
Bettie Serveert, dat grote be
kendheid vergaarde met de sin
gles 'Tom Boy' en 'Kids All
right', bestaat al ruim tien jaar.
Toch waren de 'uitstapjes' voor
de ervaren bandleden zeer zeker
leerzaam. Van Dyk vindt bij
voorbeeld dat Visser in de korte
periode bij Ellen ten Damme
'ontzettend veel' heeft bijge
leerd. Voor de gitarist zelf was
het jaar vrijaf heel belangrijk
om de dingen te doen die hij zelf
leuk vond. „Dat deed hij toch
al", grapt Van Dyk. Visser: „Eh,
maar nu zonder ook maar één
concessie te doen."
Tijdens het 'sabbatical' waren er
weliswaar geen Bettie Serveert-
Zangeres Carol van Dyk: „De beste kunst moet eigenlijk underground gaan, zodat niemand zich ermee kan bemoeien."
optredens, maar wel de voorbe
reidingen voor een vijfde al
bum. Visser die met Van Dyk
bijna alle tekst en muziek
schrij ft, kocht in januari dit j aar
een 16-sporen tape. „Samen
met Carol ben ik thuis wat op
dat apparaat gaan pielen." Vol
gens Van Dyk bestond er geen
vooropgezet plan. „We waren
gewoon aan het schrijven en
componeren. Dat is iets wat we
al bijna zestien jaar doen, lang
voordat 'Bettie' werd opge
richt."
De beste manier voor het tot
stand brengen van nieuwe songs
is volgens Van Dyk lekker plaat
jes draaien en een goed koud
biertje. „Heerlijk toch", zegt ze.
„Geen druk, geen haast. Alleen
hadden we in het begin wat
moeite met die 16-sporen tape,
want we hadden echt geen idee
hoe dat pokkending werkte. De
in februari volgend jaar te ver
schijnen plaat heet Log 22."
Het proces geschiedde allemaal
zonder drummer Reinier Veld
man. Hij besloot verder te gaan
met zijn andere band Young Pi
lots, waardoor het altijd als
kwartet opererende Bettie Ser
veert momenteel een trio is.
Voor in de studio heeft de band
een toetsenist en twee drum
mers ingehuurd. Op het podium
zal de samenstelling per optre
den anders zijn. „Het is even
Geen bewuste keuze, vindt Vis
ser. „Zo werkt het meestal niet.
Als je een plaat maakt kun je
niet zeggen: 'We gaan het dit
keer helemaal anders doen.'
Uiteindelijk komt eruit wat er
uit komt; je kunt niet afdwingen
puzzelen wanneer iedereen be
schikbaar is", zegt Van Dyk.
„Maar je kunt er wel vanuit
gaan dat ik, Peter en ook Her
man altijd aanwezig zijn."
Met Log 22 gaat Bettie Serveert
op dezelfde weg verder die het
met Private Suit (release 2000)
was ingeslagen. Minder frivool
en luchtig klinkend dan Dust
Bunnies ('97), meer gebruik van
toetsen en minder up-tempo.
welke richting het opgaat."
Bij de laatste cd nam John Pa
rish (o.a. 16 Horsepower) de
productie voor zijn rekening.
Deze keer doet Bettie Serveert
het weer helemaal zelf. Dat deed
de band ook bij het debuutal
bum Palomine en dat is nog al
tijd de best verkochte. Maar
voor Visser is dat niet de reden.
„Private Suit was een goede
consequent doorgevoerde plaat.
Maar als je een producer in de
arm neemt, bepaalt hij hoe de cd
eruit gaat zien. Bij alle vier de
albums die we hebben uitge
bracht, heb ik het idee dat het
wel goed is, maar toch is er een
aantal dingen dat ik anders zou
hebben gedaan. Nu kunnen we
dat tenminste ook uitvoeren."
„Maar we hebben ook gewoon
geen geld voor een producent",
vult Van Dyk zonder enkele
schroom aan. „Ons budget is
klein, maar dat vind ik helemaal
niet erg."
De krappe kas is nog steeds een
gevolg van de breuk met het
Amerikaanse platenlabel Mata
dor in '99. Vanwege financiële
perikelen werd Bettie Serveert
met vele andere bands op straat
gezet. Dat was toch even schrik
ken voor de formatie die jaren
lang gold als één van Neerlands
meest succesvolle bands in de
Verenigde Staten op dat mo
ment. „We hadden wel onze
vrijheid terug", zegt Van Dyk.
„Sindsdien zijn we onafhanke
lijk en kunnen doen wat we wil
len. Tegenslag? Dat is iets wat je
kunt overwinnen."
Het is zes jaar geleden dat
Eva Cassidy overleed. Ze
was pas 33 jaar en slechts in
kleine kring bekend als zange
res. Ze overleed voordat ze door
de platenmaatschappijen was
ontdekt, doof als die waren ge
weest voor haar zangkwalitei
ten. Eva Cassidy zong alle stij
len en was niet in een hokje te
stoppen. Pas na haar overlijden
kreeg ze postuum erkenning,
toen de cd Songbird werd uitge
bracht met daarop een compila
tie van het beste van haar twee
in kleine oplage uitgebrachte
platen.
Haar ouders, Barbara en Hugh
Cassidy, zien er nauwlettend op
toe dat er zorgvuldig met de na
gedachtenis van hun dochter
wordt omgegaan. Zij houden
streng toezicht op datgene wat
in naam van Eva wordt uitge
bracht. Maar er blijkt nog ge
noeg te zijn. Eva Cassidy was
vaak in de studio van producer/
musicus Chris Biondo. Zij putte
uit een enorme repertoirekennis
- jazz, blues, soul, gospel - en als
de band meedraaide, was een
tweede opname zelden nodig.
Deze week verschijnt een nieu
we (de vijfde) cd van Eva Cassi
dy die de titel Imagine draagt.
Producer Biondo heeft ervoor
gekozen de live- en demo-opna
men puur te houden en geen ex
tra muzikanten toe te voegen.
Hier en daar is het Eva Cassidy
alleen met gitaar: 'It doesn't
matter anymore' (bekend ge
worden als laatste opname van
de verongelukte Buddy Holly),
'Imagine' van John Lennon,
'Early morning rain' van Gor
don Lightfoot, 'Tennessee
Waltz' van Patty Page en 'Dan
ny Boy', het bijna stuk gezongen
kroeglied uit de Angelsaksische
wereld. In alle gevallen geldt de
constatering dat niemand eer
der deze songs op de manier van
Eva Cassidy heeft geïnterpre
teerd: met diep gevoel voor de
teksten en originele variaties op
de melodielijnen. Al zong Eva
veelal covers van andere arties
ten, haar uitvoering voegde al
tijd weer een nieuwe dimensie
Met de release van Private Suit
herstelde Bettie Serveert zich
op eigen kracht met het eigen la
bel Palomine (inderdaad ver
noemd naar de debuut-cd). Voor
de bijbehorende tournee speel
de de band in het voorprogram
ma met Live en Counting
Crows. Toch doet Bettie Ser
veert het vooralsnog met een be
scheiden inkomen. Visser: „De
beste kunst moet eigenlijk un
derground gaan, zodat niemand
zich ermee kan bemoeien, ook
financieel niet. Al het geld dat
erbij komt kijken, verziekt de
boel toch alleen maar."
Kortom, plezier blijft voorop
staan. Van Dyk: „Muziek maken
is het enige dat ik leuk vind. En
bovendien: met dit beroep kan
ik iedere dag tot tien uur uitsla
pen, terwijl bijna iedereen
's ochtends om zeven uur moet
opstaan."
Vincent Okker
Bettie Serveert speelt woensdag 28
augustus in Ekko (Utrecht) en don
derdag 29 augustus inRotown (Rot
terdam) Meer informatie op
wiow. bet tieserveertcom
Vorig jaar sloeg het Festival
Oude Muziek in Utrecht zijn
publiek nog om de oren met
prikkelende concerten rond een
eetbaar Kasteel der Liefde en
een thema als Middeleeuwse
seks en geweld. Dit jaar is de
wulpsheid geweken en voert
muzikale braafheid weer het
hoogste woord.
Menige oude-muziek-die-hard
zal het als een pikanterie erva
ren dat het Festival Oude Mu
ziek dit jaar ernst maakt met de
negentiende eeuw. Want die
eeuw is in deze editie (vanaf
vandaag tot en met zondag 1
september) bijzonder goed ver
tegenwoordigd. Arie Abbenes
speelt als opening Schumann,
Schubert en Mendelssohn op
het beiaard van de Domtoren.
Het tweedaagse STIMU sympo
sium (komend weekend) is ge
wijd aan negentiende-eeuwse
uitvoeringspraktijk. Er valt een
viertal (vermeende) reconstruc
ties van negentiende-eeuwse
muzieksalons bij te wonen. En
het openingsconcert dat de su-
perromantische titel 'Walde-
snacht' draagt heeft Schubert
als centrale componist.
Verder is er nogal wat Beetho
ven. Zo spelen Johannes Leer
touwer (viool) en Julian Rey
nolds (fortepiano) alle tien
vioolsonates die de componist
schreef op de drempel van de ne
gentiende eeuw, en staat ook het
Vriendenconcert volledig in het
teken van de Weense componist.
En wellicht schiet Rameau's
klavecimbelsuite op moderne
Steinwayvleugel en gelardeerd
met hedendaagse composities,
of de Bach/Kurtag-sandwich
van Collegium vocale Gent en
Ensemble Prometheus een en
keling nog in een verkeerd keel
gat.
Veel is al gezegd over de 'toela
ting' van het Combattimento
Consort met zijn deels moderne
instrumentarium op het festi
val. Onder de vlag van de Natio
nale Reisopera en Onafhanke
lijk Toneel wordt Rameau's
opera Platée op de festivalplan
ken gebracht. Dirigent en mo
dernstrijker Jan Willem de
Vriend lacht niet eens in zijn
vuistje en zal doodgemoede
reerd tijdens het Festivaldebat
(zondag 1 september om 14.00
uur) de degens kruisen met de
opvattingen van darmsnaarfa
naat Johannes Leertouwer. Die
overigens bij het debat niet aan-
wezig zal zijn. Hij speelt een
paar kerken verderop rond die
tijd zijn laatste Beethovensona
tes.
Het programma biedt voor het
overige conflictloze oude-mu-
ziekfestivalthema's, zoals de
muziek die Schütz schreef voor
de Goede Week (vier concerten)
Jezuïtenmuziek, on middel
eeuwse muziek rond de Adriati-
sche zee. Maar, we ontmoeten
ook opvallend veel oude oude-
muziek-vips. John Eliot Gaidi-
ner voert met zijn English Baro
que Soloists en Monteverdi
Choir Handels 'L'Allegro ed il
Penseroso' uit (donderdag 29
aug.). Frans Brüggen en zijn Or
kest van de Achttiende Eeuw
spelen tijdens het Vriendencon
cert onder meer Beethovens
'Eroica' (maandag 26 aug.). Ton
Koopman komt met Carl Phi-
lipp Emanuel Bachs herontdek
te 'Matthaus-Passion' (morgen)
en als slotconcert presenteert
Paul van Nevel met het Huelgas
Ensemble een nieuwe versie van
Poliziano's 'Favola di Orfeo'.
Zoveel gevestigde oude-mu-
ziekspecialisten zagen we nog
niet in een eerdere editie van het
festival bijeen.
De samenwerking met filmthe
ater 't Hoogt is een waardige
vervanger van de inmiddels
voorgoed gesloten videoclub.
Met maar twee films: Le Roi
Danse van Gérard Corbiau over
Lodewijk XIV en zijn hof com
ponist Lully, en The Great Mr.
Handel uit 1942 van Norman
Walker, lijkt het festival terecht
te kiezen voor kwaliteit boven
kwantiteit.
De Oude Muziekmarkt is weer
present in het laatste weekend,
en naast het officiële program
ma speelt zich dit jaar ook weer
een flink aantal (gratis) fringe-
concerten af. Dit keer elke och
tend rond de klok van elf in de
Winkel van Sinkel, maar ook
's middags verspreid door de
stad. En wie dit alles (en nog
veel meer) moet missen legt zijn s
oor te luister bij Radio 4. Net als i
vorig jaar maakt de AVRO op
names van de avondconcerten
in Muziekcentrum Vredenburg
die voor een deel rechtstreeks
worden uitgezonden.
Joke Dame
Holland Festival Oude Muziek: van-
af vandaag t/m zondag 1 september
Informatie via Organisatie Oude
Muziek: www.oudemuziek.nl en
030-2303838.
toe aan de liedjes. Op Imagine
staan ook songs die ze opnam
met meerdere musici, zoals 'Fe
ver' van Little Willie John waar
op ze wordt begeleid door haar
viool spelende broer Dan, 'Who
knows where the time goes' van
de eveneens te vroeg gestorven
Sandy Denny, 'You've changed'
van Billie Holiday en 'I can only
be me' van Stevie Wonder. De
enige echt nieuwe song op deze
cdis'Stillnotready',inl987 op
genomen als demo met bevrien
de musici als Chris Izzi en Leo
LaSota.
Tom van Rijswijk
Meer informatie:
www.evacassidy. org
Jan van den Bossche, programmeur van het Festival Oude Muziek in
Utrecht. foto GPD
De Nederlandse radio is er rechtstreeks
bij. De BBC komt ook. Concerten, een
jury met grote namen, een speciaal voor het
evenement gecomponeerd lied, alles staat in
de startblokken voor het 44ste Internatio
naal Vocalisten Concours (IVC), eind sep
tember in 's-Hertogenbosch. Voor de win
naars is er meer te halen dan anders, en dan
hebben we het niet in de eerste plaats over
geld. Het Internationaal Vocalisten Con
cours is vaak het beginpunt van een grote
zangcarrière.
Het concours duurt dit jaar van 20 tot 29
september. Het is breder van opzet dan
voorheen. De voorselecties hebben 43 deel
nemers opgeleverd. De kwaliteit is hoog,
verzekert IVC-directeur Mare Versteeg. Hij
heeft de zangeressen en zangers al gehoord,
op cassettebandjes of zelfgebrande cd-tjes
die ze hebben ingestuurd.
Begin juli. Bij het IVC zijn meer dan hon
derd aanmeldingen binnengekomen. De
vraag is: wie worden uitgenodigd voor het
concours? Tenor Hein Meens is een van de
'blinde' luisteraars. Hij wil zelfs niet weten
waar de zanger of zangeres vandaan komt.
„De eerste noot is bepalend", zegt Meens.
„Maar je moet ze meer kansen geven." Bij
een zwakke start wil hij daarom toch nog
een ander lied of een andere aria horen. Ie
dereen heeft meer bijdragen ingezonden.
Zwijgend maakt de tenor aantekeningen.
Maar soms moet hij zijn hart luchten: „Dat
is een zanger, die doet wat met de muziek.
En die pianist kan er ook wat van
Pijnlijke beslissingen zijn niet te vermijden.
Zoals over een Oost-Europees zangeresje
dat twee jaar geleden ook meedeed. Ze
kwam helemaal met de bus want ze had
geen geld, en ze deed het goed. Maar uit de
door haar opgestuurde opname blijkt dat ze
sindsdien niet heeft bij geleerd. Het is dus
nee, hoe vervelend ook. Het IVC stelt kwali
teit boven alles. In de concoursjury zitten
zangsterren, maar ook mensen die weten
hoe je in de muziekwereld aan de bak komt.
Een mooie stem alleen is niet genoeg. Be
langrijk zijn ook uitstraling, persoonlijk
heid, kunnen omgaan met impresario's en
mediaBegeleiding door de j ury van de deel
nemers hoort bij het IVC. In openbare work
shops maar ook in persoonlijke gesprekken,
vaak aan de hand van videobeelden van het
optreden van een kandidaat tij dens het con
cours.
De jury telt grote namen: de Nederlandse
dolf Jansen De juryleden geven ook mas-
terclasses of doen mee aan een forumdiscus
sie over omgang met de audiovisuele media.
Tijdens de finale op 29 september kan als
vanouds het publiek meestemmen en is er
weereen persjury. Voor het eerst luistert ook
een jongerenjury mee.
mezzo-sopraan Jard van Nes, de Ameri
kaanse sopraan Gail Gilmore, de Franse di
rigent Roberto Benzi, Huub van Dael (jury
voorzitter en voormalig directeur van De
Doelen in Rotterdam), de Duitse opera-in
tendant Hans-Dieter Rosen, de Deen Ivar
Munk (artistiek leider van het Nederlands
Kamerkoor), de Engelsman Graham Hill
(BBC-radio), de Nederlandse pianist Ru-
Nieuw is eveneens de bijdrage van het Bra
bants Conservatorium. Twee keer brengt de
muziektheater-afdeling een programma
met onder meer een deel van Into the woods
van de Amerikaan Stephen Sondheim; deze
musical is op dit moment een succes op
Broadway. Met dit project blikt het IVC
vooruit naar 2003, als voor het eerst een mu
sical-concours wordt gehouden. Iets nieuws
is ook de voor het IVC geschreven composi
tie van Micha Hamel op teksten van Apolli-
naire. Het werk duurt ongeveer vijf minuten
en de componist heeft het in allerlei varian
ten aangeleverd: voor alt, mezzo-sopraan,
sopraan, bas, bariton en tenor, met piano
begeleiding en tevens georkestreerd voor
symfonie-orkest. Het werk is vanaf de halve
finale verplicht.
Iedere deelnemer heeft de partituur al thuis
gekregen. De tekst is in het Frans. „Een
mondiaal gekende taal", aldus de IVC-di-
recteur. „Ze ook verplichten Nederlands te
laten zingen, op zo korte termijn, vonden we
te ver gaan." Er is een aparte Prijs van het
Nederlandse Lied; de twee deelnemers die
het er het beste van afbrengen zingen ook op
de finale-avond, ongeacht hoe ze verder
presteerden. Van de 43 deelnemers zijn er 25
sopranen en 8 mezzo-sopranen. De man
nenstemmen zijn in de minderheid met 1 te
nor, 7 baritons en 2 bassen. De deelnemers
komen deze keer uit Nederland, Roemenië,
Korea, China, Duitsland, Polen, Finland.
Oostenrijk, Engeland, USA, Uzbekistan,
Taiwan, Frankrijk en Rusland. Concerten
zijn voor een zangcarrière belangrijker dan
prijzen. Het IVC is met Opera Zuid in onder
handeling om een winnende zanger ot
zangeres als reserve te krijgen voor een be
langrijke operarol. Het Nederlands Phil-
harmonisch Orkest wil een van de prijswin
naars laten optreden in een concert. Maar de
geldprijzen liegen er ook niet om. De prijs
voor de grote winnaar heet de Prijs van de
Stad 's-Hertogenbosch (20.000 euro). De
meest all-round deelnemer krijgt de Arleen
Auger-pri js (4500 euro). Andere prijzen zijn
de Caroline Kaartprijs (2750 euro voorde
beste Nederlandse kandidaat), de Margie
Weideman Prijs voor het Lied (4500 euro
voor de beste liederenzanger of -zangeres), j
de Essent Publieksprijs (3400 euro, toege- 1
kend door het publiek) en de Essent Pers-
prijs (3400 euro, toegekend door muziekre
censenten).
Nico Koolsbergen
Internationaal Vocalisten Concours20 t/m 29
Sept., Theater aan de Parade, Den Bosch.
