Test meet gezondheid Nederland
PZC
JgJi
f^HH
Wespensteek leidt zelden
tot meer dan jeuk en bulten
PZC
HOI GEZOND LEEST U
Maak van elke
dag een feest
Hoe ouder de mens,
hoe groter de oren
Voorrang voor lezers
It
Preventie is het toverwoord voor een gezonde samenleving
GRATIS FITTEST VOOR ONZE LEZERS
Herstel hersenletsel
Sporten en infecties
Onderzoek stotteren
Problemen adoptiekinderen
Hergebruik vliegtuiglucht
Hormoon remt eetlust
dinsdag 20 augustus 2002
door Paulus Smits
DEN HAAG - Hoe gezond is Ne
derland? Of: hoe ongezond zijn
we met zijn allen? De Nationale
Gezondheidstest moet ant
woord geven op deze vraag. Het
is de bedoeling dat tussen 16 en
23 september duizenden Neder
landers hun lichamelijke toe
stand laten meten.
De Nationale Gezondheidstest
2002 is bedoeld om een repre
sentatief beeld te krijgen van de
gezondheidstoestand van de
Nederlandse bevolking. Maar
de individuele deelnemers krij
gen direct na afloop van de test
al een persoonlijk fitheidspro
fiel uitgereikt. Verschillende
doelgroepen nemen deel aan de
test: de Nederlandse beroepsbe
volking van 16 tot 65 jaar, maar
ook chronisch zieken, arbeids
ongeschikten en werknemers in
specifieke branches.
Preventie is het toverwoord
voor een gezonde samenleving.
Een groep mensen die ziekte
voorkomt door een afgewogen
leefpatroom, heeft minder last
van ziekte, van wachtlijsten,
van chronische aandoeningen,
van volle verpleeghuizen en van
stress. Bij preventie horen zaken
als goede voeding, voldoende
bewegen en afwisseling op z'n
tijd. De stichting Pur Sang, die
het idee van de gezondheidstest
nader heeft uitgewerkt, staat
onder voorzitterschap van
Geert-Jan van der Sangen. Hij
Jheeft in de loop der jaren meer
landelijke projecten opgezet,
waaronder de keten De Gezon
de Zaak, die zich richt op reïnte
gratie van arbeidsongeschikte
werknemers. Pur Sang denkt
dat ook op het gebied van pre
ventie veel winst te behalen
valt.
In het verleden bleek dat het
merendeel van de Nederlanders
de eigen leefstijl te positief be
oordeelt. Zo is een kwart van de
bevolking te zwaar, rookt een
derde van de Nederlanders bo
ven de zestien, en beweegt twee
derde van de mensen te weinig.
De Nederlandse Hartstichting,
het ministerie van Volksge
zondheid, Welzijn en Sport,
TNO Arbeid en de stichting Pur
Sang lieten al drie keer eerder
de gezondheidstoestand van de
Nederlander onderzoeken.
Maar de Nationale Gezond
heidstest van dit jaar is het
grootste wetenschappelijke on
derzoek naar fitheid en leefstijl
dat ooit onder de bevolking is
gehouden. In 150 sportscholen,
fysiotherapiepraktijken en fit
nesscentra kunnen deelnemers
hun conditie laten meten door
daarvoor speciaal opgeleide
personeelsleden
V ragenformulier
Dat gaat als volgt: na binnen
komst vult de testpersoon een
uitgebreid vragenformulier in.
De vragen behelzen de medi
sche gegevens, de leefstijl (ge
woontes, risicofactoren), voe
dingsgewoontes en vragen over
bewegen.
Advertentie
PZE-LEZERS DOEN MEE AAN DE:
Nationale
Gezondheidstest
0 a!s lezer van de PZC kunt zich als eerste aanmelden voor een
gratis test in het kader van de Nationale Gezondheidstest
Naast een test ontvangt u een persoon!^ fitheidsprofiel en
een advies op maat over beweging en eefstijl
Bel nu naar 0800-laatutesten of 0800-5228883
voor het maken van een afspraak Dit nummer is
tot en met 21 september 2002 elke werkdag bereikbaar
van 9.00 tot 20.00 uur en op zaterdag van 10 00 tot 14.00 uur.
U kunt zich ook aanmelden via
wwwnationalegezondheidstest.com
GRAAG TOT ZIENS IN
EEN VAN DE 150 TESTCENTRA
BREDA - Bejaarde mensen
hebben vaak opvallend grote
oren. Het lijkt zelfs wel of ze
met de jaren steeds groter
worden. Dat is ook zo: oren
blijven doorgroeien als men
sen ouder worden. Dit werd
reeds lang vermoed, maar
was nog nooit wetenschap
pelijk bevestigd. Drie Ameri
kaanse onderzoekers hebben
dat onlangs wel gedaan.
De wetenschappers consta
teerden dat oren van oudere
mensen doorgroeien met ge
middeld 0,51 mm per jaar, zo
blijkt uit een publicatie in
het Amerikaanse blad New
Scientist. „We hadden de
aanwijzingen altijd al, maar
het is nu wetenschappelijk
vastgesteld", aldus KNO-
arts P. Dijkstra uit Breda
„Bij het aanmeten van oor
stukjes voor hoortoestellen
bij oudere mensen zie je dat
die stukjes vaak ruimer gaan
zitten. Dat kon volgens ons
aan twee dingen liggen: dat
de oorstukjes een beetje
krimpen of dat de oren groei
en. Het laatste is dus het ge
val." Tijdens het onderzoek
in de Verenigde Staten werd
nog een uitstekend li
chaamsdeel opgemeten: de
neus. Neuzen blijken met het
toenemen van de leeftijd ech
ter niet onderhevig te zijn
aan groei. GPD
Voorgaande jaren leverden deze
vragenlijsten al interessante ge
gevens op. Zo bleek dat twee
derde van de Nederlanders te
weinig doet aan lichaamsbewe
ging. Veel mensen bewegen
hooguit amper dertig minuten
per dag actief. Dan gaat het
vooral om wandelen, fietsen,
zwemmen, fitnessen. Maar
traplopen, een rolstoel voortdu
wen of een partijtje golf spelen
telt ook mee. „Niet-bewegen,
zegt Van der Sangen, „heeft
meer negatieve gevolgen voor je
gezondheid dan roken! Als je
dan toch rookt, is het in elk ge
val beter dat je erbij beweegt",
stelt hij. Bij de gezondheidstest
hoort ook een meting van de
buikomvang en de lengte van de
testpersoon. Ook zijn gewicht
en de Body Mass Index (BMI)
wordt bepaald. Het slot van de
Nationale Gezondheidstest be
staat uit een fietsproef, waarbij
de conditie gemeten wordt.
Alle gegevens worden direct
verwerkt in een persoonlijk fit
heidsprof iel, waaraan ook nog
eens een leefstijladvies worden
gekoppeld. Van der Sangen:
„De mensen ervaren dat door
gaans als een prettige spiegel."
Want, zoals een oude wijsheid
luidt: meten is weten.
DEN HAAG - Wie zich nü aanmeldt, kan volgende maand gratis
meedoen aan de Nationale Gezondheidstest. Lezers van deze krant
krijgen als eersten de kans zich op te geven. Dankzij een onder-
zoekssubsidie is de test voor de zesduizend snelste inschrijvers gra
tis, daarna wordt een onkostenvergoeding in rekening gebracht.
Aanmelden kan via www.nationalegezondheidstest.com of telefo
nisch via 0800-5228883, dagelijks tussen 09.00 en 20.00 uur en op
zaterdagvan 10.00 tot 14.00 uur. De medewerkers van deNationale
Gezondheidstest maken dan een afspraak met u. De test zelf wordt
in september afgenomen, in een van de testcentra in de eigen regio.
Wie niet niet bij de eerste zesduizend behoort, kan de test toch laten
afnemen. De gegevens worden dan echter niet meer gebruikt voor
het landelijk wetenschappelijk onderzoek. In dat geval wordt een
eigen bijdrage van 20 euro gerekend.
In 150 sportscholen, fysiotherapiepraktijken en fitnesscentra kunnen deelnemers hun conditie laten meten.
Het bepalen van het gewicht en het meten van de buikomvang maken deel uit van de gezondheidstest.
door Maarten Molenaar
DEN HAAG - Wespen zijn voor
al in augustus en september na
drukkelijk aanwezig. De voor
dit jaar gevreesde invasie blijft
waarschijnlijk uit, maar ook de
ze (na)zomer zullen weer dui
zenden Nederlanders op een
pijnlijke manier kennismaken
met de insekten. Het gaat in en
kele gevallen zelfs om een ont
moeting met dodelijke afloop.
Een wespen- of bijensteek is
voor de meeste slachtoffers een
vervelend, maar onschuldig in
cident. Volgens internist-aller-
goloog dr. G. Nierop kan zo'n
steek echter levensbedreigend
zijn. „In Nederland overlijden
jaarlijks twee tot vijf mensen
aan de gevolgen van een bijen-
of wespensteek". Wespen zijn
vooral in augustus en september
prominent aanwezig.
Directeur H. Schalk van het
Kennis en Adviescentrum
Dierplagen in Wageningen ver
wacht niet dat er deze (na)zomer
meer wespen dan anders zijn.
Verhalen als zou door de zachte
winter en het vriendelijke voor
jaar een ware invasie van wes
pen voor de deur staan, wijst hij
stellig van de hand. „Wij hebben
daarvoor geen enkele aanwij
zing. Als er een grote plaag op
komst zou zijn, hadden we al
lang signalen gekregen van par
ticulieren, gemeenten en onge-
diertebestrijders".
Ook woordvoerder B. Bosman
van de Nederlandse Vereniging
van Ongediertebestrijdingsbe-
drijven voorziet geen plagen.
Dat neemt niet weg, dat er ook
dit jaar weer op diverse plaatsen
grote aantallen wespen zullen
rondzoemen. Het is niet duide
lijk hoe vaak wespen en bijen
toeslaan. Wel is bekend hoeveel
Nederlanders zich per jaar tot
de huisarts wenden nadat ze
zijn belaagd door een insekt.
„Dat zijn er bijna 20.000. Maar
er worden in Nederland natuur
lijk veel meer mensen gestoken.
Lang niet iedereen neemt con
tact op met de huisarts", zegt
R. Verhey van het Nederlands
instituut voor onderzoek vai^i.
de gezondheidszorg (Nivel).
Medewerkster P. van Leeuwen
van de gelijknamige Haagse
huisartsenpraktijk denkt dat zij
ongeveer twintig telefoontjes
per jaar krijgt van patiënten die
door een wesp of een bij zijn ge
stoken. „Het is bijna nooit nodig
dat iemand naar de praktijk
komt. Het uitzuigen van het gif
en een nat verband op de plek
waar het insekt heeft toegesla
gen zijn meestal afdoende".
Anders ligt het als een patiënt
klaagt over benauwdheid of
braken. „Die symptomen kun
nen namelijk duiden op een al
lergische reactie en dan laten we
iemand wel onmiddellijk ko
men", verklaart Van Leeuwen.
Assistente M. Otto van de Goud
se huisartsenpraktijk Cools/-
Hackeng wijst patiënten die
bellen na een bijen- of wespen
steek altijd op mogelijke com
plicaties. „De gevolgen blijven
bijna altijd beperkt tot een klei
ne zwelling, maar je weet maar
nooit. Ik vraag patiënten de
plek waar ze zijn gestoken te
koelen en contact op te nemen
als ze andere klachten krijgen.
Dan zijn ze namelijk overgevoe
lig voor een insektensteek".
Zwellingen
Bij een milde overgevoelig
heidsreactie ontstaan grote jeu
kende zwellingen, die in het erg
ste geval enkele dagen blijven.
Ernstiger zijn de gevallen waar
bij niet alleen sprake is van een
lokale zwelling, maar ook van
andere symptomen. Het kan
dan gaan om rode ogen, een lo
pende neus, een plotselinge
bloeddrukdaling die gepaard
gaat met duizeligheid, opzwel
ling van het strottenhoofd of de
luchtpijp waardoor ademnood
ontstaat en braken. De reacties
treden meestal binnen een
kwartier na een steek op. Als
niet onmiddellijk wordt inge
grepen, kunnen hart- en adem
halingsstoornissen ontstaan die
zelfs kunnen leiden tot de dood.
Volgens internist-allergoloog
Nierop kan een allergische reac
tie goed worden bestreden met
medicijnen. Het is naar haar
zeggen wel absoluut noodzake
lijk dat iemand die overgevoelig
is voor een bijen- of wespen
steek deze medicijnen altijd bij
zich heeft. „Het meest gangbare
middel is een injectiepen waar
mee een slachtoffer adrenaline
in het lichaam kan spuiten".
De internist-allergoloog heeft
geen aanwijzingen dat het aan
tal Nederlanders dat allergisch
reageert op een insektensteek
sterk groeit. „Maar het zullen er
de komende jaren eerder meer
dan minder worden, omdat al
lergieën in zijn algemeenheid
steeds vaker voorkomen".
MAASTRICHT - Bedrust is niet van invloed op het herstel J
een licht hersenletsel, concludeert J. de Kruijk (universitd ffa
Maastricht) in het vakblad Journal of Neurology, Neurosur]rf"
gery and Psychiatry op basis van een onderzoek onder 107 naj Zo
tiënten. po
De patiënten die een week bedrust hielden, meldden naze 8e2
maanden nog even veel klachten als de patiënten zonder bed. P5
rust. «e
poi
BRUNEL - 's Ochtends sporten is minder gezond darl
's avonds sporten. In de ochtend is de gevoeligheid voor infec
ties groter doordat het afweersysteem dan minder steri'
werkt.
Het sporten zelf veroorzaakt bovendien een tijdelijke extrJ
afname van de afweer. Dat schrijft L. Dimitriou (universitei'
Brunei) in het vakblad Britsh Journal of Sports Medicine ol
grond van een vergelijkend onderzoek onder 14 wedstriid-
zwemmers.
foto CeesZorn
HAMBURG - Stotteren berust op afwijkende verbindingen
tussen hersencellen die betrokken zijn bij het plannen var
woorden en het besturen van de tong en keel.
Dat concludeert M. Sommer (universiteit Hamburg) in hp.
medisch tijdschrift the Lancet op grond van MRI-metinge
bij stotteraars. Deze verbindingen ontstaan volgens Sommp
in de periode dat kinderen leren pratenWaarom dit soms mis
gaat is nog niet duidelijk.
STOCKHOLM - Bij jongeren die als kind vanuit een ande
land zijn geadopteerd komen psychische problemen, (ge
slaagde) zelfmoordpogingen en verslavingen ongeveer drie
maal vaker voor dan bij niet-geadopteerde jongeren.
Deze conclusie trekt A. Hjern (Karolinska Institutet, Stock
holm) in het medisch tijdschrift The Lancet. Hij baseerde zij!
conclusie op basis van de resultaten van een vergelijkend on
derzoek.
Hjern stelt dat adoptiebureaus toekomstige adoptie-ouder
op deze risico's dienen te wijzen.
SAN FRANSISCO - Mensen die reizen in een modern vlieg
tuig waarin de lucht grotendeels wordt hergebruikt, meidei
binnen een week na de vlucht niet vaker verkoudheden of an
dere infecties dan mensen die reizen in een vliegtuig waam
de lucht constant wordt ververst.
Dat schrijft J. Zitter (University of California, San Francisco
in het medisch tijdschrift JAMA op grond van een vergeli]
kend onderzoek onder 1100 passagiers. De vrees was dat her
gebruik van lucht meer infecties zou veroorzaken.
LONDEN - Inspuiten van een hormoon afkomstig uit de dam
vermindert bij mensen de eetlust met ongeveer eenderde. Di
hormoon, voorlopig luisterend naar de naam PYY3-36,
daardoor mogelijk een goed wapen in de strijd tegen overge
wicht, speculeert R. Batterham (Imperial College, Londen)
het wetenschappelijk tijdschift Nature.
delijk kunnen we samen in dezi
kamer dit probleem toch niet
oplossen. Al heb ik er wel begnj
voor dat u dit als een onrecht er
vaart."
„Mijn man is nooit positief ge-'
weest, dokter. 'Je ziet alles wat j
somber in, hè Henk?". „Daar is
dan ook reden genoeg voor",
zegt hij. „Heb ikdaarzohard
voor gewerkt!"
Tja, dat schiet niet op. Ik kan
hem niet een-twee-drie veran
deren, maar hij heeft zich zelf
ermee. Met een positieve hou
ding benut je elke dag. Ik denk
aan een ander echtpaar. Ze zijn
ooit in de oorlog gevangen ge
zet, zijn van joodse huize. Als ik
bij hen kom is het altijd een
feest. Ze genieten van elke dag
dat ze samen zijn. Door licha-
melijke achteruitgang kunnen
ze niet echt meer goed uit de
voeten, maar gelukkig is hun
Het verwijderen van een wespennest is geen klus om zelf even te doen.
foto CeesZorn
door Marieke van Schie
We komen even bij u terug,
want de apotheek zegt dat
we deze medicijnen zelf moeten
betalen, zegt meneer Van der
Ham. Demonstratief legt hij de
verpakking neer van het laatste
doosje dat zijn vrouw van mij
gekregen heeft. Mevrouw Van
der Ham kijkt wat benard, maar
steunt hem uiteindelijk en zegt:
„Zoals u weet heb ik al jaren last
van mijn benen. Mijn schoonzus
krijgt wel pillen van haar dokter
die ze niet hoeft te betalen. Kan
ik niet diezelfde pillen krijgen
als die van haar?"
Ik overweeg nog eens mijn mo
gelijkheden en leg het aan hen
voor. „U heeft last van zere be
nen, al jaren spataderen, die zo
goed mogelijk behandeld zijn in
het ziekenhuis. Steunkousen
kan u niet verdragen, met deze
warmte. En het overgewicht
draagt zijn steentje bij. Natuur
lijk kan u daar langzaam aan
niets meer aan veranderen, ik
weet dat u daar al jaren erg uw
best voor heeft gedaan. Maar
dan zitten we nu met dit pro
bleem. Ik geef nog een ander re
cept, en dan kijken we of die pil
len wél in de vergoeding vallen
Terwijl ik een recept maak, zegt
haar man:,Ik vind dat alle dok
ters hiertegen in opstand moe
ten komen? Vroeger hoefden we
nooit bij te passen. Ik betaal er
toch voor?"
Meneer Van der Ham heeft zijn
leven gewerkt in een archief, erg
zorgvuldig elke dag alles bijge
houden, en zijn vrouw werkte
bij enkele dames in de buurt en
verdiende zo een aardig bedrag
bij. Zo kon ze de extraatjes in
huis halen, en de kinderen laten
leren. Heel knap, hun huis glimt
je nog steeds tegemoet, al is het
straatbeeld erg veranderd. Een
groot aantal buren is verhuisd
en nu kunnen ze hun praatje niet
echt meer kwijt. De mensen zijn
beiden aan het werk als twee
verdiener, of ze spreken een an
dere taal. Daardoor zijn ze als
echtpaar na zijn pensioen meer
op elkaar aangewezen,
„Heeft u vanmorgen in de krant
gelezen dat een positieve le
venshouding u wel 7,5 jaar lan
ger laat leven?", vraag ik. „Het
schijnt nog belangrijker te zijn
dan een goede bloeddruk en een
laag cholesterolgehalte. Daar
kunt u toch makkelijk zelf wat
aan doen? Lach toch eens wat
meer, en probeer over dit pro
bleem heen te stappen. Uitein-
geest intact. Ze lezen, ontvan
gen vrienden en familie, eten er,
drinken van de goede dingen
van het leven, en stralen zo vee.
liefde naar elkaar uit, dat ik er
graag kom. „Wat is toch uw ge
heim?", vroeg ik eens. Hij lac'nn
eens stil voor zich uit, en keek
zijn vrouw aan. „Toen ik na de
oorlog terug naar huis kwam, Kl
ik ontdekte dat mijn vrouw ook
nog in leven was, hebben weel
kaar beloofd dat we ons geen
dag meer af lieten pakken. Ik
heb ontdekt dat stress de groot
ste boosdoener in het leven is. El
staat zo veel in de kranten ge
schreven over gezonde voeding
en gezond milieu, maar waar he|
echt op aankomt is dat je genie!
van wat je over hebtWe zijn er
in geslaagd de positieve kant
van het leven vast te houden, all
de zon niet buiten schijnt,
schijnt die wel in ons hart. Na
tuurlijk hebben we ook onze
moeilijke dagen, maar ons de-
vies houdt ons op de been: 'maai
van elke dag een feest'."
Marieke van Schie is huisarts I