Klassieke muziek in het oerwoud
PZC
Europese musici geven Braziliaans Manaus beetje van oude sfeer terug
puzzel
Heer Bommel en de Kwinkslager
Casper Hobbes
recept
Groene theesorbet met bitter lemon
het weer
Sk
O
dinsdag 20 augustus 2002
Het is niet de meest voor de hand liggende plek om een opera
gebouw neer te zetten. Toch gaat de Braziliaanse junglestad
Manaus al ruim een eeuw prat op haar fabuleuze concerttem
pel. Om de vergane culturele glorie uit de tijd van de rub
berhausse, begin vorige eeuw, nieuw leven in te blazen 'im
porteerde' de deelstaat Amazonas musici vanachter het voor
malige IJzeren Gordijn. Sindsdien klinken Mahler, Beetho
ven en Bach weer door het oerwoud.
door Frans Lindenkamp
Toen de Oost-Europeanen het
aanbod ter ore kwam, moes
ten de meesten de atlas raadple
gen om te kijken waar Manaus
ligt. Vijf jaar geleden verruilden
een veertigtal klassieke musici,
sommigen met gezin, het in de
winter vaak koude klimaat
thuis voor het 'Turks stoombad'
aan de Amazone-rivier.
De musici, overwegend Bulga
ren en Wit-Russen, hadden in
hun geboorteland met goed ge
volg de beoordelingstesten
doorstaan en liepen warm voor
het buitenissige idee van oud
gouverneur Amazonino Mendes
om in het dampende Manaus
een filharmonische orkest te
formeren van muzikanten uit
het failliete Oostblok. Het plan
was onderdeel van een breder
initiatief om de Braziliaanse
'junglehoofdstad' aantrekke
lijker te maken voor toeris
ten.
Nieuwsgierigheid
Wat trok deze musici naar het
oerwoud? Voor de Bulgaarse
Margarita Chtereva (30), de
Russische Svetlana Kozlova
(34) en de Wit-Russen Valentina
Gostigovicht (30) en Vadim
Ivanov (29) was het een combi
natie van het warme klimaat,
nieuwsgierigheid en de histori
sche achtergrond van het in
drukwekkende 'Teatro Ama
zonas'. Daarmee verwoorden
zij ook de motieven van het
overgrote deel van hun colle
ga's.
Het operahuis stamt uit de pe
riode dat Brazilië goud geld ver
diende met de rubberexport.
Eind negentiende eeuw wisten
de rubberbaronnen van gekkig
heid niet wat ze met de binnen
stromende rijkdom moesten
doen. Daarom besloten zij hun
wens van een eigen operage
bouw te realiseren. Grote Euro
pese orkesten konden nu naar
het Amazonegebied worden ge
haald. Zo hoefden de rijke Bra-
zilanen niet meer zelf naar de
Oude Wereld te reizen om ze
daar te zien spelen.
Er heerste een mentaliteit dat je
cultuur kunt kopen. De patse
righeid van de bourgeoisie ging
in die dagen alle perken te bui
ten. Huisdieren en paarden kre
gen champagne te drinken, de
elite stak sigaren aan met bank
biljetten en de vuile was liet men
in Lissabon doen. Alles van eni
ge waarde in Manaus kwam uit
het buitenland. Zo werden de
koepel, het dak en het (marme
ren) interieur van het theater uit
Frankrijk en Italië geïmpor
teerd. Toen het gebouw in 1896
na zeventien jaar arbeid einde
lijk af was, was het 167-voudige
uitgegeven van het oorspronke
lijke budget.
Lang hebben de artistieke
hoogtijdagen van Manaus niet
geduurd. In 1902 brak gele
koorts uit waardoor internatio
nale orkesten de reis niet meer
aandurfden. Tien jaar later zak
te de rubbermarkt als een kaar
tenhuis in elkaar, nadat de
Engelsen het zaadje van de rub-
berplant naar Maleisië hadden
gesmokkeld uit onvrede met de
hoge prijzen. En ook uit onvrede
met de slechte kwaliteit, want
veel rubberbaronnen maakten
hun product zwaarder door er
stenen en glas in te verwerken.
Manaus veranderde van één van
de rijkste steden ter wereld in
een spookstad.
Gedurende Tweede Wereldoor
log deed het operagebouw
dienst als brandstofdepot en in
de jaren zeventig als sporthal.
Het concertgebouw in Manaus waar nu de musici uit het voormalige Oostblok triomfen vieren.
Met de voltooiing van de restau
ratie in 1995 en de oprichting
van het 'Filarmonica Amzonas'
heeft de stad haar verloren
grandeur een beetje teruggekre
gen.
Buitenkans
De violistes Svetlana en Valen
tina gingen op de uitnodiging in,
omdat zich in 1997 dit prachtige
Braziliaanse buitenkansje
voordeed. „Nee, niet omdat we
in ons land voor een hongerloon
zouden spelen." Ook haar Bul
gaarse collega Margarita wil
dat misverstand uit de wereld
helpenZe komt uit een nest van
klassieke musici en haar vader
was een veelgevraagd violist.
„Met mijn loon onderhield ik
vijf familieleden. Ik ben echt
niet uit Sofia weggegaan, om
dat mijn maag rammelde. Maar
omdat ik mijn vleugels wilde
uitslaan."
Allen hebben een passie voor
Brazilië, zijn verknocht geraakt
aan de welige natuur en de sou
plesse en warme ongedwongen
heid waarmee de Brazilianen
leven. Ook het voor Oost-Euro-
pese begrippen riante salaris
telt mee. Intussen zijn vijf jaar
verstreken en niemand piekert
erover nu al terug te keren naar
het vaderland. Klarinettist
Vadim wil zelfs helemaal niet
meer weg. Hij huwde een Bra
ziliaanse en heeft een dochter
tje.
Buiten de frequente voorstellin
gen en repetities om, geeft ie
dereen onderricht op de mu
ziekschool van Manaus of geeft
privé-les. Ook wordt bijgesnab-
beld met het spelen op huwe
lijks- en examenfeesten en in
1 2 3 4 5 6 7
9 10
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes let
ters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het
voorgaande woord plus 1, het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters
van het voorgaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen
de letters op de vet omlijnde regel een woord.
1. Ellende, muziekstuk, Andesgier; 2. uniek, familie, voordracht; 3. hulp van Sint
Nicolaas, voorkeur, heilstaat; 4. deel v.e. vaartuig, vis, verpakking van drank; 5.
kleur, lofrede, vrolijk rumoer; 6. zwak, graveur, rangtelwoord; 7. deel v.d. voet,
voorjaar, rijgsnoer; 8. loven, schande, donder en bliksem; 9. deel v.e. bijenkorf, oog-
vocht, Schotse stof; 10. pluim, wal, lofwaardig.
Horizontaal:
1. Een stoot van benzine (4);
4. Dat bier bevindt zich meer
in de diepte (5); 7. Niet accep
teren betekent een andere
richting nemen (7); 8. Stotend
sterrenbeeld (3); 9. Lokletters
(3); 10. Insect met een onte
vreden gezicht (7); 12. De sla
ger is aan de deur (7).
Verticaal:
2. Daarop volgt nog een meis
je (4); 3. Intens verwarde sport
(6); 4. Oefenstof voor een
schilder (8); 5. Neem van ons
het honderdste deel! (4); 6.
Voor de rest krijgt een Duitser
geen thee (6); 9. Water onttrek
ik aan een Yankee (4); 11.
Spaans water in Brazilië (3).
Oplossingen van gisteren:
Horizontaal: 1. Oor; 5. ros; 7. oordeel; 8. Ate; 9. Ems; 11. strop; 14. si; 16. af; 17.
era; 18. Eta; 19. ar; 20. ma; 22. stand; 25. iel; 27. Eos; 29. genegen; 30. moe; 31. lek.
Verticaal: 2. Oot; 3. roes; 4. ader; 5. reep; 6. olm; 8. aks; 10 sof; 12. taart; 13.
opeen; 15. Ier; 16. aam; 19. aai; 21. ais; 22. slee; 23. amen; 24. deel; 26. ego; 28.
one.
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Spaarzaam; 6. stokbrood; 8. prikken; 9. snert; 10. nok.
Verticaal: 1. Spotprent; 2. krab; 3. kanonnen; 5. modegek; 7. koker.
Toonder Studio's
De dokter had heer Ollie uit zijn verband bevrijd, zonder te
merken dat de windsels zich op een slordige wijze om zijn
eigen voet en die van zijn patiënt hadden geslingerd. „Zo",
sprak hij, nadat hij heer Bommels geschroeid gelaat van
enige pleisters had voorzien. „De huilen en schrammen he
len vanzelf wel; daar hoeven we ons niet zo ongerust over te
maken. En verder moeten we vooral voorzichtig zijn. U
bent ernstig geschokt, meneer Bommel. Maar rust en ont
spanning zullen u er wel gauw weer bovenop helpen. Alles
een beetje kalm aan doen, vooral het traplopen." Zo spre
kende leidde de geneesheer de lijder de gang door, juist op
door Bill Watterson
Hans Belterman
De groene thee van het Indonesische ei
land Java staat borg voor een uiterst
geurig mild kopje thee. Daarvan kun je een
uitstekende sorbet maken die onder ande
re als een nagerecht kan worden opge
diend. Daarnaast kan men de sorbet pre
senteren als een verfrissing op warme
dagen.
Groene thee is in de westerse wereld be
kend geworden door de gunpowder tea uit
China die er uitziet als kleine verfrommel
de propjes. De smaak is heel opvallend en
wordtin het westen door de echte kenners
hoger gewaardeerd dan loong ching die
als de beste thee uit Kanton wordt be
schouwd. Groene thee wordt niet gefer
menteerd maar gestoomd. Bij het drogen
treedt evenwel een bescheiden fermenta
tie op waardoor groene thee de karakteris
tieke smaak ontleend.
Voor ca. 6 porties: 3/4 liter neutraal bron-
of mineraalwater; 8 gram (4 zakjes a 2
gram) groene Java thee; 3 eetl. limoen- of
citroensap; 300 gram geleisuiker, ca. 3 dl
1 blikje) bitter lemon, ijskoud.
Breng het water aan de kook en laat de
thee er boven een uiterst laag afgestelde
warmtebron 4 - 5 minuten in trekken.
Schakel de warmtebron uit. Verwijder de
theezakjes. Roer er limoen- of citroensap
en geleisuiker door. Blijf roeren tot de sui
ker is opgelost.
Laat de thee koud worden. Doe alles over
in een wijde kom. Plaats de kom in de diep-
Zeeland: Minder warm
Door: Johan Reuter
foto Frans Lindenkamp/GPD
hotels. Margarita geeft daar
naast nog gratis vioolles aan
sloppenwijkkinderen.
Van de lokale bevolking leerden
ze drie keer per dag een douche
te nemen, maar echt Braziliaan
zullen ze zich nooit gaan voelen.
„Het begrip tijd wordt te ruim
opgevat en iedereen werpt het
afval achter zich op straat
neer", merkt Vadim op. Opmer
kingen daarover worden niet
begrepen. Alleen al daarom blij
ven ze een opvallende verschij
ning tussen de gebruinde 'Ama-
zonenses'. GPD
In vergelijking met afgelopen week
einde is het merkbaar frisser gewor
den in Zeeland en Brabant. Toen werd het bij ons lokaal nog tro
pisch warm met maxima boven 30 graden. Net zoals eerder deze
zomer was het in Zeeland het warmst. In Wilhelminadorp werd het
31 graden en in Westdorpe 30,3 graden. Amateurstation Clinge
wist met 30,6 graden ook weer een tropische dag in de wachtte
slepen en heeft daarmee een lokale hittegolf. Daarvoor moeten er
vijf dagen oprij zijn van minstens 25 graden en drie van die dagen
moeten ten minste 30 graden halen. De komende dagen zit dat er
niet meer in want de temperatuur gaat juist verder omlaag. Dat
komt door meer bewolking, maar ook door een naar noord en later
naar noordwest draaiende wind. Daarmee wordt relatief frissere
lucht aangevoerd. Ook het stabiele zomerweer raken we-kwijt. Niet
dat de zomer nu meteen voorbij is, maar er staan ons een paar
dagen met buien te wachten. Vooral vandaag kan het behoorlijk
tegenvallen. Bewolking over
heerst en er vallen soms buien.
Hoeveel regen er precies gaat
vallen is nog niet te zeggen
omdat de verschillende atmo
sfeermodellen daarover van
mening verschillen. Als het
meezit valt er maar een paar
millimeter en blijft het verder
droog. De temperatuur komt
uit op 23 graden.
Na morgen wordt het minder
warm met maxima rond 20
graden. De kans op buien blijft
ook dan aanwezig, maar wordt
wel steeds kleiner. Vanaf zater
dag draait de wind naar zuid
en wordt relatief warmere
lucht aangevoerd. Samen met
meer zonnige perioden gaat de
temperatuur weer in de lift.
Vooruitzichten
weer
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
max.
20°
21°
24°
24°
min.
16°
16°
15°
15°
wind
NW 5
NW 4
ZO 4
N 3
Zon
O
vandaag
op 6.37
onder 20.57
Maan
vandaag
op 20.21
onder 3.05
het moment dat de bel ging. Het was Tom Poes, die zich te-
ruggehaast had naar Bommelstein, omdat hij erg ongerust
was. „Heer Ollie is in gevaar!zei hij toen Joost opendeed.
„Ik dacht dat ik de kwink te pakken had, maar dat was niet
waar. Hij moet hier nog zijn en daarom kan er van alles ge
beuren!"
„Dat is heel betreurenswaardig", begon de bediende onge
rust, maar verder kwam hij niet, doordat een donderend la
waai achter hem zijn aandacht trok. Het waren heer Bom
mel en zijn arts, die gestruikeld waren over het verband, en
die nu botsend en bonkend van de trap stortten.
Nautisch bericht
Het zicht is matig en de kans op onweer is vrij klein. Er staat een
zwakke tot matige noordelijke wind, kracht 2 tot 3. De tempera
tuur van het kustwater bedraagt 20 graden.
Waterstanden
DINSDAG
20 AUGUSTUS
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
WOENSDAG
21 AUGUSTUS
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog
uur cm
00.54 189
01.16 212
00.31 182
00.54 146
02.17 129
02.25 150
02.30 157
01.46 224
02.26 152
water
uur cm
13.29 187
13.50 210
13.06 178
13.35 140
14.40 123
15.00 143
15.05 152
14.26 222
14.55 147
Laag water
uur cm uur cm
07.26 15819.55 181
07.45 169 20.18 192
07.06 150 19.29 173
07.25 11419.44 132
08.20 1 06 20.44 122
08.35 123 21.05 140
08.36 126 20.59 145
08.05 184 20.42 208
08.30 12321.00 141
Laag water
uur cm uur cm
08.09 164 20.42 1971
08.36 175 21.08 209 1
07.44 155 20.20 189
08.04 112 20.34 141 j
09.14 1 05 21.44 1311
09.35 121 22.05 148
09.30 127 21.56 155
09.02 193 21.33 226
09.37 123 21.55 151
Europa: Onweer
vriezer. Klop na 20 minuten de theemassa
met 2 vorken even flink op. Plaats de kom
opnieuw in de diepvriezer. Herhaal, hier
na nog tweemaal steeds na 20 minuten,
het opkloppen van de theemassa. Hier
door worden de grove ijskristallen gebro
ken.
Laat de massa na 1 uur 3 x opkloppen)
stijf bevriezen. Trek er 2 1/2-3 uur voor
uit. Plaats de kom met het sorbetijs 10
minuten voor het opdienen in de koel
kast.
Presentatie: verdeel het sorbetijs over 6
hoge (wijn-ofchampagne)glazen. Schenk
bitter lemon er over. Leg eventueel een
klein rood vruchtje, zoals een (bos)aard-
beitje, op het sorbet ijs.
Het overgrote deel van Europa heeft nog steeds fantastisch
vakantieweer met veel zon en hoge temperaturen. Op de meeste
plaatsen is het zomers warm, 25 graden. In de landen rondom
de Middellandse Zee is het nog steeds tropisch warm, 30 gra
den. Zoals gebruikelijk vallen er ook onweersbuien in Europa.
De meeste vallen op de grens met koelere lucht, die vanaf de
oceaan de hitte boven het continent probeert te verdrijven, met t
name langs de zuidwestkust van Noorwegen, in de Benelux en
in het westen van Frankrijk. Plaatselijk komt weer veel water
naar beneden, mogelijk met wateroverlast als gevolg. In het zui- I
den van Italië en in Griekenland valt slechts een enkele zomerse I
donderbui.
