boefjes lachen zich soms slap
Zimbabwe is tikkende tijdbom
Duitsland houdt
alles bij het oude
pI'
Fransen jagen hoeren,
bedelaars en zwervers
weg uit stadscentra
C jdinrichtingen hebben last van nieuwe wetgeving
16 augustus 1952
vrijdag 16 augustus 2002
Opvoeden. Daar draait het om in de jeugdinrichting en niet
om opsluiten. Maar een onlangs ingevoerde wet maakt het de
groepsleiding vooral moeilijk. „Onze jongens lachen zich
soms slap", zegt Madeleine van Toorenburg, directeur van de
Leij in Vught.
door Stephan Jongerius
Etenstijd bij een van de groe
pen van justitiële jeugdin
richting de Leij in Vught. De pot
schaft doperwtjes, aardappels
en een stukje vlees. Een van de
twaalf jongens begint inet erw
tjes te schieten. Het dreigt direct
uit de hand te lopen.
De groepsleiding stuurt in zo'n
geval de boosdoener even naar
zijn kamer, zou je denken. Maar
zo simpel ligt dat niet in een
jeugdinrichting. Alleen als er
een echte noodsituatie is en als
de veiligheid in het geding is,
- Nederland telt zeventien
justitiële jeugdinrichtin
genmet 1900 plaatsen. Er
worden jaarlijks circa
4500 jeugdigen opgevan
gen en behandeld. Den
Hey-Acker in Breda telt
124 plaatsen, de Leij (op
het terrein van Nieuw Vos-
seveld in Vught) 96.
- De Beginselenwet justi
tiële jeugdinrichtingen is
per 1 september 2001 van
kracht geworden. Ze ver
vangt oude verbrokkelde
wetgeving.
- Jeugdigen kan volgens
de wet geen andere beper
kingen van hun grond
rechten worden opgelegd
dan voor het doel van de
vrijheidsbeneming nood
zakelijk is.
- Jonge gedetineerden
kunnen klagen over hun
behandeling. De directie
moet zich voor de beklag-
commissie van de inrich
ting verantwoorden,
waarna beroep mogelijk is
bij raad voor strafrecht
toepassing en jeugdbe
scherming. De procedure
kan maanden duren.
kan de groepsleiding eigen
machtig een jongen naar zijn
kamer sturen. In andere geval
len beslist de directeur over or
demaatregelen. Straffen mag de
groepsleiding al helemaal niet,
dat is voorbehouden aan de di
rectie.
Zo staat het in de Beginselenwet
justitiële jeugdinrichtingen die
noggeen jaar van kracht is. „Die
wet geeft ons dagelijks proble
men", zeggen Madeleine van
Toorenburg, directeur van de
Leij, de Vughtse dependance
van jeugdinrichting Den Hey-
Acker in Breda en Veronica
Smits, juriste van Den Hey-Ac
ker.
In de inrichtingen zitten jeugdi
gen van twaalf tot achttien jaar
die een misdrijf hebben begaan
(of daarvan worden verdacht),
maar soms ook kinderen die
door de rechter onder toezicht
zijn gesteld. Van Toorenburg:
„Bij ons draait het in eerste in
stantie om opvoeden, niet om
beheersen en beveiligen zoals in
een volwasseninrichting. Wij
bootsen zoveel mogelijk een ge
zinssituatie na. Met twaalf van
deze jongens is dat al lastig.
Maar de wet maakt het ons on
nodig moeilijk. Die ondermijnt
de opvoedende rol van onze
groepsleiders."
Formulieren
De directrice van de Leij spreekt
van het 'wacht-maar-tot-papa-
thuiskomt-effect'. In het geval
van de erwtjes moet zij als direc
trice formeel beslissen over een
straf. „Maar ik wil dat mijn
groepsleiders gewoon zelf kun
nen ingrijpen. Nu zijn ze veel te
vaak bezig allerlei formulieren
in te vullen voor een door mij te
bepalen straf. Ondertussen la
chen die jongens zich slap."
Smits en Van Toorenburg heb
ben beiden zitting in de 'com
missie implementatie en evalu
atie beginselenwet'. „De dienst
justitiële inrichtingen richtte
die zelf op, omdat we zo tegen de
regels aanlopen. In de loop van
volgend jaar hopen we met een
voorstel te komen."
Tal van voorbeelden maken dui
delijk hoezeer de wet knelt. „Als
thuis je kind de videorecorder
vernielt, houd je een tijdje zijn
zakgeld in. De directeur kan
hier hoogstens een geldboete
van een week zakgeld opleggen
die nog niet eens zonder toe
stemming van die jongen van
zijn rekening ingehouden mag
worden."
De wet schrijft voor dat iedere
jeugdige twaalf uur per dag een
groepsprogramma aangeboden
moet krijgen. Maar voor drukke
jongens, er zitten veel hyperac
tieve jongeren in de inrichtin
gen, is dat veel te rigide. „Voor
hen is het vaak alleen maar fijn
om een extra uurtje op hun eigen
kamer te zijn."
Bendesjaaltje
Ook de bezoekregeling levert
problemen op. Soms komen er
leden van jeugdbendes aan en
die houdt de directie liever bui
ten de deur. „Dan gaat zo'n jon
gen met zijn rode bendesjaaltje
naar zijn bezoek, terwijl we hem
juist even uit die sfeer willen
houden. Maar de wet schrijft
voor dat we alleen van bepaalde
personen bezoek mogen weige
ren. Praktisch is dat ondoen
lijk."
Het is beslist niet alleen een the
oretisch probleem, verzekeren
Smits en Van Toorenburg. „Al
les wat de groepsleiding zegt en
beslistkan ter discussie worden
gesteld en dat gebeurt ook." Op
elke cel ligt een dertig pagina's
tellend geschrift met de huisre
gels, de rechten en plichten. In
Vught en Breda worden weke
lijks zeker tien klachten inge
diend. „We proberen natuurlijk
zo praktisch mogelijk met dit
probleem om te gaan en de wet
soms de wet te laten. Wij boffen
dat onze beklagcommissie oog
voor het probleem heeft. Maar
dat is niet bij iedere jeugdin
richting het geval en de hogere
beroepsinstantie hanteert sim
pelweg de wet."
Dat heeft de Leij in de praktijk
al ondervonden. Als er ouders
op bezoek komen, gaat de
groepsleiding bij voorkeur met
de jongen mee. „Vanuit opvoe
dingkundig oogpunt willen we
ook met die ouders contact heb
ben. Daardoor moeten we soms
jongens zonder bezoek even op
hun kamer zetten. Een klacht
leidde ertoe dat we hun schade
vergoeding hebben moeten be
talen. Dat is toch de wereld op
zijn kop?" GPD
Gestimuleerd door het
aantreden van een nieuwe
rechtse regering heeft een
relatief groot aantal ste
den in Frankrijk besloten
de plaatselijke politiever
ordening aan te scherpen.
Daardoor wordt het mo
gelijk harder op te treden
tegen bedelaars, zwerf
jongeren en prostituees.
Zelfs katten zijn hun leven
niet meer zeker.
door Henk Glimmerveen
De ene na de andere gemeen
te in Frankrijk verandert
zijn politieverordening. Het
aantreden van een nieuwe re
gering heeft ook op plaatse
lijk niveau de weg vrijge
maakt voor een repressiever
optreden van de wetshandha-
vers.
Het zijn niet de allerkleinste ge
meenten die het voortouw heb
ben genomen voor een nieuw
beleid: Metz, Bordeaux, Gren
oble, Mulhouse, Castres,
Angoulême, Straatsburg, Troy-
es, Quimper, Colmar en Orléans
zijn flinke steden die alle - vol
gens de burgemeesters - met
'echt grote stadsp roblemen'
kampen. Zoals het agressieve
bedelen en de stormachtige
groei van het aantal prostituees.
Beide activiteiten, in hoofdzaak
uitgeoefend door Oost-Europe
anen, hebben het stadsbeeld en
de sfeer in veel gemeenten dras
tisch veranderd en het gevoel
van onveiligheid bij veel bur
gers vergroot. De winst van
Jean-Marie Le Pen bij de recen
te presidentsverkiezingen
wordt voor een belangrijk deel
toegeschreven aan deze onlust
gevoelens.
Rust
De socialistische burgemeester
van Mulhouse, Jean-Marie Boc-
kel, zegt onomwonden dat de
nieuwe maatregelen vooral be
doeld zijn om 'de bewoners een
zekere rust te garanderen'. Be
delen in zijn gemeente mag
voortaan niet meer tussen zeven
uur 's ochtends en elf uur 's
avonds in voetgangersgebie-
den, bij terrassen en in parken, 's
Nachts kunnen de bedelaars ge
woon hun gang gaan.
Zijn gaullistische collega van
het nabijgelegen Metz, Jean-
Marie Rausch, zegt klip en klaar
dat de zege van rechts bij de ver
kiezingen de opvattingen in het
gemeentehuis hebben veran
derd en dat maatregelen 'onont
koombaar' waren.
Veel gemeentebestuurders heb
ben het evenwel moeilijk om de
nieuwe politieverordeningen i
van correcte teksten te voor
zien. Zo kan het gebeuren dat in 1
Grenoble zwerfjongeren als
groep niet worden aangepakt.
Zwerfjongeren die een hond bi]
zich hebben, zijn daarentegen
de pineut.
Ln Orléans, een van de repres
siefste steden van Frankrijk,
heeft de burgemeester de open
bare ruimte 's avonds verboden
gebied verklaard voor zowel
prostituees als voor jongeren
onder de dertien jaar.
Dat alles gaat evenwel de be
stuurders van de gemeente Sens
in het departement Yonne nog j
niet ver genoeg. Er is al een:
avondklok ingesteld voor jon-1
geren onder de dertien; dege-l
nen die geluidshinder veroor
zaken, kunnen een hoge boe
te tegemoet zien en bedeler,
is al helemaal uit den boze in
Sens.
Zwerfkatten
Nu zijn de zwerfkatten aan de
beurt. Er lopen er ongeveer!
tweehonderd rond in Sens en
dat is veel te veel„Iedere zwerf
kat die de veiligheid, de rust of j
de volksgezondheid in gevaar
brengt kan in een kooi worden
opgesloten", luidt artikel één)
van een nieuwe gemeentelijke!
verordening.
Hoe dat moet gebeuren, is niet
duidelijk. De dierenbescher-1
ming in Sens zegt geen ruimte
te hebben. Maar een kat is een
kat en geen mens, zegt burge
meester Marie-Louise Fort
ferm. Een uitspraak die voor het J
voortbestaan van de zwerfkat
ten in Sens niet veel goeds voor
spelt. GPD
door Wierd Puk
Het is een open deur, maar
aan de vooravond van de
Bondsdagverkiezingen mag hij
wel weer eens worden ingetrapt:
Duitsers zijn een conservatief
volk. Ze reageren openlijk af
wijzend op zelfs maar sugges
ties van verandering.
Dat erin Duitsland zeker in eco
nomisch opzicht iets móet ver
anderen, is wel duidelijk. De
crisis, die het land verlamt,
heeft zichtbare vormen aange
nomen. In vergelijking met Ne
derland oogt in Duitsland alles
tegenwoordig wat ouderwetser
en smoezeliger. Het land lijkt
een fikse opknapbeurt nodig te
hebben. Maar niet alleen ont
breekt hiervoor het geld, ook de
politieke wil is maar mondjes
maat aanwezig.
De meeste Duitsers zullen bij de
parlementsverkiezingen op 22
september stemmen op Gerhard
Schroder (SPD) of Edmund
Stoiber (CDU/CSU). Beiden
spreken zich uit tégen radicale
hervormingen, bijvoorbeeld
waar het gaat om de flexibilise
ring van de arbeidsmarkt, het
snijden in het ruimhartige stel
sel van sociale voorzieningen of
het rendabeler maken van de
gezondheidszorg. Beiden profi
leren zich als mannen van het
veilige midden ('Kanselier van
het midden', staat nadrukkelijk
op een verkiezingsaffiche van
de SPD), als politieke leiders die
de vrijgevige verzorgingsstaat
in beginsel willen handhaven.
Beiden uiten daarom regel
matig hun afkeer van wat zij
'Amerikaanse toestanden' noe
men.
Daardoor zitten de kiezers met
de handen in het haar: 46 pro
cent bekent niet te weten op wie
te stemmen. Maar dat het weer
één van de twee grote volkspar
tijen (SPD of CDU/CSU) zal
worden, staat wel vast. De con
servatieve Duitsers houden nu
eenmaal van voorspelbaarheid
en regelmaat.
Verschil
Wat een verschil met de recente
verkiezingen in Nederland,
waaraan Pim Fortuyn met zijn
risicovolle en uitdagende popu
lisme een geheel nieuwe dimen
sie wist toe te voegen. De roe
rige Duitse geschiedenis ver
hindert in deze tijd de op
komst van dergelijke, radicale
politici.
Niet alleen zijn de Duitsers in de
vorige eeuw door periodes van
groteske inflatie gegaan, waar
door miljoenen mensen aan de
bedelstaf raakten, politiek
avonturisme stortte het volk bo
vendien in bloedige oorlogen.
Met in het achterhoofd de beel
den van Hitier en een verwoest
land, werden begrippen als sta
biliteit en continuïteit de be
langrijkste criteria voor de ge
middelde Duitse kiezer.
Dus was het even schrikken
toen Gerhard Schroder zich on
langs, controversieel, uitsprak
voor amnestie voor belasting
ontduikers. Als een deel van de
honderden miljarden, die Duit
sers in het buitenland hebben
gestald, terugkeert en wordt ge
ïnvesteerd in de ernstig hape
rende Oostduitse economie, dan
was Schroder bereid af te zien
van strafmaatregelen. In de oos
telijke deelstaten, waarover het
communistische verleden zo'n
zwarte schaduw werpt, ligt de
werkloosheid rond de 20 pro
cent, het landelijke gemiddelde
is 9,7 procent.
'Een duidelijker signaal dat
Schroder echt wanhopig is, is
nauwelijks voor te stellen', rea
geerde een commentator ijzig.
Het regende verontwaardigde
reacties in de ingezonden brie
venrubrieken. „Dit is een cy
nisch gebaar en een oorvijg voor
de eerlijke belastingbetaler",
sputterde een fiscaal expert.
Het voorstel, onderdeel van het
plan van de commissie Hartz,
die de werkloosheid in drie jaar
met de helft wil terugbrengen
tot twee miljoen, sneuvelde bin
nen de kortste keren.
Hoongelach
Over de uitgelekte verdere plan
nen van de commissie heeft
Schroder niets dan lof. Het pro
gramma bevat allerlei frisse
ideeën, waaronder nadruk op
deeltijdwerk en het strenger
aanpakken van fraude met
werkloosheidsuitkeringen.
Schroder kondigde aan de plan
nen zo snel mogelijk te willen
omzetten in beleid. Maar die be
lofte werd ontvangen met hoon
gelach ('Een konijn uit de hoed,
na vier jaar nietsdoen') en afge
daan als een verkiezingsstunt.
Oppositionele politici schuiven
de Hartz-voorstellen van tafel
met de kritiek dat uitvoering er
van veel te veel geld gaat kosten
Zij vertrouwen op een ijzeren
wet: de Duitse kiezer houdt niet
van veranderingen. Al helemaal
niet als ervoor moet worden be-
taald. GPD
HITTEGOLF - Zuid- en mid
den-Europa wordt geteisterd
door een hittegolf. In Wenen,
waar het al een paar dagen 37
graden Celsius is, moeten in
woners zuinig aan doen met
water. Cafébezoekers mogen
maar een halve liter bier per
persoon bestellen. De con
sumptie van wijn en limona
de is erg gestegen.
HAGELBUI - Slagregens,
rukwinden en hagel teister
den gistermiddag een deel
van Zeeland. Voor enkele
fruittelers in de Zak van
Zuid-Beveland was de vierde
hagelbui van het seizoen de
nekslag. Hun oogst is mis
lukt. De bui was zo hevig dat
de scheepvaart op delen van
de Westerschelde stilgelegd
moest worden wegens be
perkt zicht. Een uur nadat de
bui was uitgewoed, lagen her
en der nog grote, puntige ha
gelstenen op straat.
KABINET - Formateur Don
ker heeft een extra-parle
mentair kabinet gevormd.
Daarin komen ministers van
PvdA, KVP, ARP en CHU. De
fracties van deze partijen
zijn buiten de laatste onder
handelingen gehouden. Naar
verwachting wordt het nieu
we kabinet over enkele da
gen gepresenteerd.
Internet: www pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vhssingen
E-mail.web@pzc.nl
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vhssingen
Tel (0118)484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-maiï redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)273000
Fax. (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax (0115)645741
E-mail redtern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax. (0114) 372771
E-mail: redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111) 454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8 30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8 00 tot 10-30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concem De
aan ons verstrekte gegevens hebber, wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt noorow
(abonnementen )adnvnislratie en om u te (talen) informeren over voor u relevante d'en^eneric-
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gespeet»*
derden Als u op deze intormatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij PZC.atoe
lezersservice, Poslbus 18,4380 AA Vlissingen
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstilden,
zaterdags tot 12.00 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tijdens kantooruren
zondag van 16.00 tot 18 00 uur
Tel. (0118) 484000
Fax (0118) 470100
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van J.-)
per maand: 19.25
per kwartaal: 52,-
per jaar 198,--
Voor toezending per post geldt j
een toeslag
E-mail abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor jj
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag 1-
zaterdag 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW j
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65,597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeveni PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
Voor gewone advertenties.
Tel: (0118) 484240
Fax:(0118)470100
Voor kleintjes: Tel. (0118) 484321
Fax (0118)484370
Behoort tot Wegener
Grierson zegt dat de regering de
prijzen van maïsmeel in de win
kel op minder dan een derde van
de kostprijs houdt, terwijl het
geld voor subsidies ontbreekt.
„Hoe dat kan? Door geld te
drukken en zelf actief te zijn op
de zwarte markt. Zie hier de
perfecte doodlopende weg. De
inflatie beloopt 150 procent en
de lonen zijn zonder megaver-
hogingen waardeloos, maar
voor verhogingen is geen geld."
Ook Grierson weet niet wie de
lont in het kruidvat steekt. „De
werknemers van het elektrici
teitsbedrijf vragen opslag. Als
zij staken, kan er opstand uit
breken. Maar ook alle ingredi
ënten voor een hongeroproer
zijn aanwezig. Als er een flink
oproer ontstaat hebben de auto
riteiten geen enkele kans."
Grierson voorspelt dat de 'ge
wone' soldaten en politieagen
ten dan de zijde kiezen van de
opstandelingen. „Zij hebben
dezelfde problemen en zullen
niet op hun eigen volk schieten.
Straatgevechten
Hoe staat het volk op tegen zijn
onderdrukker? Morgan Tsvan-
girai, oprichter en leider van de
Beweging voor Democratische
Verandering (MDC), lijkt de
juiste man om die vraag te be
antwoorden. „Moegabe wil ons
verleiden tot straatgevechten,
wat hem het excuus zou geven
om alle politieke activiteit stil te
leggen", zegt de man die in
maart met geweld en fraude
weggehouden werd van het pre
sidentschap. De MDC blijft
doorgaan op de oude weg. Dat
betekent naar de rechter stap
pen om gelijk te halen.
Tsvangirai heeft zojuist verno
men dat op 11 november het
proces tegen hem begint wegens
vermeende organisatie van een
staatsgreep en het voorbereiden
van een aanslag op Moegabe.
Hij wordt de hele dag gecontro
leerd en zijn pas is ingenomen.
Toch zegt hij blij te zijn met het
proces: „Elke basis voor de be
schuldiging ontbreekt, en ze
weten dat." Naar verwachting
wordt ook rond november de
voedselcrisis nijpend, Tsvan
girai. „Wij kunnen richting ge
ven als het volk rebelleert. Maar
eerst moeten de mensen bewij
zen, dat ze voor de zaak willen
vechten en sterven."
Maar er is een paradoxaal pro
bleem: de internationale voed
selhulp H ij mag het niet zeggen
maar in zijn hart deelt hij de
conclusie van Norman Grier
son. Die zei: „De hulp houdt de
omtwenteling tegen en houdt
Moegabe in het zadel." GPD
Het leger herstelde januari 1998 de orde in Highfiles, een voorstad van de hoofdstad Harare, waar de
bevolking in opstand kwain tegen de sterk gestegen voedselprijzen. foto EPA
een broodmagere vrouw de
graankorrels die van een
vrachtwagen zijn afgevallen.
Alle waarnemers zijn het erover
eens dat de bom nog dit jaar
barst. Dat gebeurt als de magere
oogst is opgegeten en het lange
wachten begint op de nieuwe
aanplant. „We zijn goed in over
leven. Dat hebben we geleerd
toen Rhodesië werd geboycot",
zegt Norman Grierson, boer in
de tijd van Ian Smith en nu een
erkend landbouwconsultant
voor donors en ambassades.
„De situatie is heel, heel erg
slecht", zegt Grierson in zijn
kantoor in Harare. „De eerste
slachtoffers van de honger val
len. Dat gebeurt op het platte
land, waar altijd wel iets te eten
was en - pikant - Robert Moega
be zijn machtsbasis heeft. Pro
bleem is dat de doden er niet op
vallen. De reactie moet uit de
steden komen, waar het politie
ke bewustzijn groot is en de op
positie sterk."
Cruciaal
Dat die reactie komt, staat voor
Grierson als een paal boven wa
ter, en ook dat voedsel een cru
ciale rol kan spelen. Hij pakt
zijn rekenmachine. „Neem
maïs, ons belangrijkste voedsel
product. Door de landbezettin
gen is de productie 550.000 ton,
eenderde van het zo desastreuze
vorig jaar. Om te overleven heeft
Zimbabwe 130.000 ton per
maand nodig, maar de regering
lukt het met kunst en vliegwerk
80.000 ton binnen te halen."
door Eelco van der Linden
Praktisch de hele productie in
Zimbabwe ligt stil. Alleen
de makers van de befaamde
beeldjes werken door. Hun
voorraden groeien, want de toe
risten blijven weg. Wie randen
of dollars bij zich heeft, krijgt de
waar hijkans cadeau.
„Koop alsjeblieft wat, want ik
moet eten. Maïsmeel. Ik ga het
zelf halen in Zuid-Afrika", zegt
Shingirai, die langs een uitvals
weg net buiten Harare zijn beel
den maakt. Dat hij nog leeft
dankt hij aan de vele landgeno
ten, die aan aids sterven. „Ge
lukkig heb ik mijn grafstenen",
zegt de beeldhouwer. Aan de
overkant van de weg. verzamelt
