Jungle herbergt nog veel geheimen
Ook zon beïnvloedt ozonlaag
Paard is niet slim
maar kan wel
goed onthouden
10
Nederlandse apendeskundige werkt aan natuurreservaten in Brazilië
Slaapapneu
Muis als opslagplaats voor sperma
Pantsermateriaal vult gaatjes
Vlieg moet medicijn helpen maken
Onderzoek naar schizofrenie
postzegels
vrijdag 16 augustus 2002
door Frans Lindenkamp
MANAUS - In de jungle van
Brazilië woont apendeskundige
Marc van Roosmalen. Hij maak
te naam door zes nieuwe apen
soorten toe te voegen aan het be
stand waarvan de wetenschap
dacht dat dat compleet was.
Voor Van Roosmalen is dit het
bewijs dat het Amazonegebied
nog vele geheimen herbergt. De
primatoloog maakt zich daar
om sterk het oerwoud te be
schermen door het oprichten
van natuurreservaten. „Wie een
nieuwe apensoort naar zich ver
noemd wil hebben, moet dona
teur worden."
Op de weg naar de luchthaven
van de Braziliaanse junglestad
Manaus torent een levensgrote
apenkooi uit boven de daken.
Hier woont de vermaarde Ne
derlandse bioloog Marc van
Roosmalen (55). In zijn achter
tuin houdt hij de apen die hij op
zijn wetenschappelijke expedi
ties door het tropisch regen
woud uit de pan redt. Vangen
doet hij ze niet. Dat verbiedt de
wet. „Ik praat de babyaapjes bij
de oerwoudbewoners los, die ze
als huisdieren houden. Hun
moeders zijn meestal al opge
diend als maaltijd en de jonkies
wachten hetzelfde lot."
Eenmaal thuis bestudeert hij
him gedrag. DNA-onderzoek
doet Van Roosmalen aan het
Nationale Onderzoeksinstituut
voor het Amazonegebied (Inpa)
waar hij in dienst is. Van Roos
malen geniet wereldfaam. Hij
ontdekte zes onbekende apen
soorten in de afgelopen zes jaar.
Zijn jongste ontdekking - de
Callicebus bernardi - vernoem
de hij naar prins Bernhard. Dit
als eerbetoon voor de inzet van
de prins-gemaal voor wereld
wijd natuurbehoud.
De ontdekkingen van Van Roos
malen zijn ongekend, want tot
voor kort werd er nog vanuit ge
gaan dat zowat alle apen ter we
reld voor de wetenschap bekend
waren. Het is voor hem het on
omstotelijke bewijs dat het tro
pisch regenwoud nog veel
geheimen herbergt en dat dit
laatste ongerepte natuurgebied
ter wereld voor de ondergang
gered moet worden. Van Roos
malen vertelt dat het einde van
zijn ontdekkingen nog lang niet
in zicht is. Hij verzekert nog
veertien nieuwe apensoorten in
het 'vizier' te hebben.
Wat lokte Van Roosmalen in
1986 met zijn gezin naar het
Amazonegebied? De Tilburger -
van huis uit botanicus - rondde
eind jaren zeventig zijn docto
raal af aan cle Universiteit van
Groningen. Voor zijn thesis had
hij in Suriname drie jaar onder
zoek gedaan naar het dieet en
het verspreidingsgebied van
slingerapen. Het resulteerde in
de publicatie Surinaams Vruch-
tenboek. Van Roosmalens
vrouw Betty verzorgde de illu
straties. Het Braziliaanse mi
nisterie van wetenschap en
technologie was onder de in
druk van zijn werk en Van Roos
malen kreeg daarop een vaste
betrekking aangeboden van het
Inpa in Manaus om een zelfde
vruchtenboek over het Brazili
aanse Amazonewoud te schrij
ven. Hij hapte toe en ging nooit
meer weg.
Door de jaren heen is zijn des
kundigheid over apen zoveel
toegenomen, dat hij zich mag
rekenen tot de mondiale elite
onder de primatologen. In Bra
zilië staat hij op eenzame hoog
te. De honderd apensoorten die
het continent telt zitten in zijn
geheugen gegrift. Hij herkent
een nieuwe ondersoort in één
oogopslag. Het verschil zit hem
met name in haarkleur, maar
ook in stemgeluid. De Callice
bus bernardi - de 'prins Bern
hard aap' - heeft een typische
oranje baard.
Indianen
Meestal meert Van Roosmalen
aan bij 'caboclos' langs de rivier.
Deze gemeenschappen van
halfbloeden - dikwijls nakome
lingen van indianen en negers -
bestaan uit twintig tot veertig
personen gevormd door een
paar families. „We richten ons
op gezinnen die aapjes houden,
vertellen dat we onderzoek
doen en vragen of we de beestjes
mogen fotograferen", licht Van
Roosmalen toe.
door Kees Buijs
DEN HAAG - Paarden hebben
geen zesde zintuig, maar wel een
goed geheugen en een scherpe
reuk. Ze reageren op signalen
waarvan mensen zich niet be
wust zijn. Stephen Budiansky
doet een boekje open over de
viervoeter die eigenlijk had
moeten uitsterven.
Paarden hebben relatief grote
hersenen voor een dier van hun
formaat. Maar het grootste deel
ervan hebben ze alleen nodig om
op de been te blijven. Misschien
komt het daardoor dat ze niet
erg snel van begrip zijn.
In experimenten om uit twee
voederplaatsen telkens de goe
de te kiezen, leren paarden het
kunstje even moeizaam als
aquariumvissen, cavia's en oc
topussen. Problemen oplossen
zoals hindernissen omzeilen is
evenmin hun sterkste kant:
honden, apen en roofdieren zijn
daarin van nature beter dan
planteneters zoals paarden.
Maar hebben paarden eenmaal
iets geleerd, dan onthouden ze
het uitstekend. En ze zijn bui
tengewoon goed in het leggen
van vei'banden wat bij zich som
mige paarden wreekt in de
hardnekkige gewoonte verkeer
de verbanden te leggen. Ook
wordt vaak gezegd dat ze ge
dachten kunnen lezen of voor
uitlopen op onze wensen en
plannen.
Een paard dat elke ochtend rus
tig aan de dag begint, raakt op
gewonden op de dag van de vos
senjacht. Een paard gaat over in
korte galop voordat zijn berij
der hem daartoe aanspoort. Het
wordt alert als zijn berijder al
leenmaar denkt aan een hinder
nis die nog niet in zicht is. En je
hebt paarden die sommen op
lossen door met hun hoeven op
de grond te stampen of met hun
hoofd te knikken.
Met gedachten lezen of een wis
kundeknobbel heeft het niets te
maken. Ze reageren op heel klei
ne, soms onbewuste aanwijzin
gen van de mens, schrijft de
Amerikaanse wetenschaps
journalist Stephen Budiansky
in De aard van het paard. Zelfs
het lichtjes aanspannen van de
spieren van de ruiter is een aan
wijzing die paarden aanvoelen.
Slimme Hans, een paard dat een
eeuw geleden niet alleen som
metjes kon maken maar ook
vragen over politiek beant
woordde, werd onbewust ge
stuurd door zijn eigenaar, de
voormalige Berlijnse onderwij
zer Wilhelm von Osten. Als het
paard begon te tellen, stond zijn
eigenaar er gespannen bij. Zo
dra het bij het juiste getal was
aangekomen, ontspande Von
Osten zich; zo wist het dier pre
cies hoe laat het was.
Meer spectaculaire beweringen
over paarden die gedachten
konden lezen, zijn regelrecht
bedrog. In de jaren twintig van
de vorige eeuw zei men in de
Amerikaanse staat Virginia van
Lady Wonder dat het helder
ziend was: het paard kon vragen
beantwoorden die mensen niet
aan haar, maar fluisterend aan
haar eigenaar hadden gesteld.
De truc werd uiteindelijk door
zien door een goochelaar: Lady
Wonders eigenaar gaf haar sig
nalen door onopvallende bewe
gingen met een zweep.
Het vermogen van paarden om
zelfs in onbekend gebied feil
loos de weg naar huis te vinden,
heeft geleid tot veronderstellin
gen over een zesde zintuig. Al
weer onzin. Vermoedelijk laten
ze zich leiden door herken
ningstekens die ze zich hebben
ingeprent, en door hun grote
reukvermogen. Op kilometers
afstand kunnen ze letterlijk de
stal ruiken, mits de wind uit de
goede hoek waait.
Mens en paard trekken een slor
dige zesduizend jaar samen op.
Van de meer dan vierduizend
soorten zoogdieren die de afge
lopen tienduizend jaar op aarde
leefden, is het paard een van de
tien soorten die zich met succes
door de mens lieten temmen.
Vanuit de evolutie gezien is het
een wonder dat het paard nog
bestaat: een dier met de afme
tingen van een paard is eigenlijk
bij na gedoemd om uit te sterven
Een groot voordeel is dat ze
kunnen leven op een dieet waar
op herkauwers met eenzelfde
formaat zich gewoon niet in le
ven kunnen houden.
Budiansky's boek is een ode aan
het paard. Maar de lezer moet
niet terugdeinzen voor een flin
ke portie evolutietheorie en bio
logie. GPD
Stephen BudianskyDe aard van
het paard. Een onderzoek naar de
evolutie, de intelligentie en het ge
drag van paarden - Uitgeverij Het
Spectrum, gebonden, 320 pag.,
29,50.
Waar het om gaat is dat we hun
vertrouwen winnen, want dik
wijls denken ze dat we van de
milieupolitie zijn. Zijn ze een
maal gerust gesteld, dan vragen
we of ze ons meenemen over de
bospaden. Daar waar de vruch
ten uit de boom zijn gevallen,
bevinden zich de apen." Verlo
pen de contacten gesmeerd, dan
durft Van Roosmalen het aan
het gezinshoofd te smeken een
babyaapje af te staan. Hij heeft
dan al lang door dat het een
nieuwe (onder)soort betreft.
Thuis is de geijkte plaats om het
beestje te bestuderen. Niet al
leen op gedrag, maar bovenal
ook op kleurverandering van de
vacht. Van Roosmalen legt uit
dat het extreem moeilijk is om
de wezentjes in gevangenschap
in leven te houden. „Apen zijn
erg gevoelig voor de virussen
van mensen. Daarom kan studie
alleen in de achtertuin plaats
vinden en niet in diergaarden
waar het wemelt van het perso
neel."
Zijn kennis wil Van Roosmalen
omzetten in blijvend natuurbe
houd. Daartoe biedt de Brazili
aanse natuurwet sinds 1996 de
mogelijkheid via een wetgeving
die voorziet in de creatie van
particuliere natuurreservaten,
zogeheten RPPN's. Privé-per-
sonen mogen lappen oerwoud
opkopen en bestemmen voor
permanent natuurbehoud.Van
Roosmalen prijst de door de
Braziliaanse overheid be
schermde status van deze gebie
den als een van de meest rigide
ter wereld. „In Nederland ken
nen we al honderd jaar het ver
schijnsel natuurreservaten.
Maar hier kunnen die pas sinds
kort gecreëerd worden. Veel tro
pisch regenwoud is in bezit van
particulieren. Meestal zijn dat
de nazaten van de rubberbaron
nen. De Braziliaanse staat heeft
destijds veel oerwoud verkocht
met het oog op de rubberpro
ductie. Maar met het smokkelen
uit Brazilië van het zaadje van
de rubberboom door de Engel
sen is dit gedeelte nooit econo
misch geëxploiteerd
Van Roosmalen wil deze grond
daarom opkopen en onderbren
gen in een stichting. De prijzen
per hectare schommelen rond de
tien euro. RPPN's ter grootte
van een kwart van Nederland
zijn volgens hem goed haalbaar.
Donaties hiervoor hoopt hij on
der meer binnen te halen met de
'verkoop' van de naam van door
hem ontdekte en nog weten
schappelijk te benoemen soor
ten. Roosmalen: „Wie een nieu
we soort naar zich vernoemd wil
hebben, kan zijn naam op die
manier vereeuwigen."
Intussen staat de eerste RPPN
eraan te komen op vierhonderd
kilometer buiten Manaus in een
gebied tussen de rivieren Purus
en Solimoes. Het geld voor dit
reservaat, met een oppervlakte
ter grootte van de provincie
Utrecht, is verstrekt door een
Nederlandse zakenman die zich
niet bekend wil maken. Het is
volgens Van Roosmalen met
vijftien soorten het gebied met
de hoogste diversiteit aan apen
ter wereld.
Hij bespeurt dat zijn contacten
met de lokale bewoners na al die
jaren een mentaliteitsomslag
teweeg hebben gebracht. „Je
ziet dat de oerwoudbewoners
een groenere kijk op de wereld
beginnen te ontwikkelen. Vroe
ger hadden ze geen flauw benul
dat zij leven van het laatste on
gerepte regenwoud op aarde. Ze
gaan er nu zorgvuldiger meer
om ."GPD
Marc van Roosmalen ontdekt nog steeds nieuwe apensoorten.
foto Frans Lindenkamp/GPD
AFULA - Slaapapneu, het
steeds stokken van de ademha
ling tijdens de slaap, leidt bij
mannen tot een verminderde
aanmaak van testosteron.
Dat verklaart waarom mannen
met slaapapneu vaak klagen
over een verminderde zin
in vrijen, schrijft R. Luboshitz-
ky (Haemek Medisch Center,
Afula) in het vakblad Journal of
Clinical Endocrinology Meta
bolism op grond van testos-
teronmetingen bij vijftien per
sonen. GPD
door Martijn Hover
AMSTERDAM - Chloorfluor
koolwaterstoffen, of CFK's,
zijn verantwoordelijk voor de
afbraak van de ozonlaag rond
de aarde. Hoewel CFK's al ge
ruime tijd verboden zijn, zijn
ze in de atmosfeer nog lang
niet uitgewerkt, ontdekten
Nederlandse onderzoekers die
de geschiedenis van de ozon
laag boven Antarctica hebben
bestudeerd. Ze ontdekten dat
ook de zon een rol speelt in de
'ozonhuishouding' van de
stratosfeer.
Op een eilandje voor de kust
van Antarctica staat een klein
zonnebankje. Het is daar neer
gezet door bioloog Jelte Roze-
ma van de Amsterdamse Vrije
Universiteit. Het bankje is be
doeld voor stuifmeelkorrels.
Dat zijn namelijk uitstekende
'indicatoren' voor de hoeveel
heid UV-straling die in het
Antarctische gebied door de
alsmaar dunnere ozonlaag
heen weet te dringen. In hun
zonnebankje bestoken de ge
leerden stuifmeelkorrels van
de schaarse planten die in de
slechts twee maanden durende
Zuidpoolzomer tot bloei ko
men, met uiteenlopende doses
UV-straling. De korrels pro
duceren namelijk een soort na
tuurlijke zonnebrandcrème
tegen een overmaat aan UV.
IJkpunten
„Wij kunnen heel precies me
ten hoezeer de korrels veran
deren onder invloed van ver
schillende doses", legt Rozema
uit. „Dat geeft ons een aantal
'ijkpunten' voor stuifmeelkor
rels die we in de natuur aan
treffen. Door ook te kijken
naar fossiele stuifmeelkorrels
en naar stuifmeel in vaak eeu
wen oude herbaria, kunnen we
vaststellen hoeveel UV-stra-
ÓP
/f
A/"
-kr"~
i
-jir
ÏËllPÉfcr
De zonnebank op Antarctica: niet om te zonnebaden maar voor pollenonderzoek.
foto GPD
ling op een gegeven moment in
het verleden tot op het aardop
pervlak is doorgedrongen. En
daaruit kunnen we weer aflei
den hoe dik de ozonlaag op dat
ogenblik was."
Het onderzoek toont aan dat
behalve de mens bok de zon
een rol speelt in de ozonlaag.
„Het vooi'naamste resultaat
was dat er tijdens perioden
van verhoogde zonne-activi-
teit, als de zon méér ultravio
lette straling van het UVc-ty-
pe uitzendt, ook meer ozon
wordt gevormd. Het ozon
blokkeert vervolgens de zoge
naamde UVb-straling, de
meest schadelijke vorm van
UV-straling."
Het stuifmeelonderzoek van
Rozema bevestigt de vermoe
dens van andere onderzoekers
met betrekking tot de relatie
tussen zonne-activiteit en de
dikte van de ozonlaag. Hoe ac
tiever de zon is, zo luidt de con
clusie, hoe dikker de ozonlaag.
Rozema erkent dat dit soox-t
onderzoek, waarbij aan ver
anderingen in atmosferische
en klimatologische omstan
digheden een niet-menselijke
oorsprong wordt toegeschre
ven, tegenstanders van kli-
maatmaati'egelen zoals het
Kyoto-protocol in de kaart
kan spelen.
„Maar dat zou toch een erg
kortzichtige reactie zijn",
voegt hij daai'aan toe. „De na
tuurlijke schommelingen die
wij meten in de dikte van de
ozonlaag liggen namelijk tus
sen 4 en hooguit 12 procent. Bij
het door CFK's (en mogelijk
ook andere stoffen zoals stik
stofoxiden) veroorzaakte 'gat'
in de ozonlaag gaat het om een
vermindei'ing van de hoeveel
heid stratosfeiüsche ozon met
wel 60 pi'ocent. De menselijke
invloed is dus veel groter dan
de natuurlijke schommelin
gen."
Rozema ziet de aanhoudende
aantasting van de ozonlaag als
een groot probleem. „Er speelt
namelijk nog een andere fac
tor mee. Door het versterkte
broeikaseffect dat mede het
gevolg is van de enorme hoe
veelheden CO, die de mens
heid de ondei'ste lagen van de
dampkring inpompt, daalt na
melijk de tempei'atuur van de
sti-atosfeer, de bovenste laag
van onze atmosfeer De 'warm-
tehuishouding' van de damp
kring als geheel probeert
namelijk een evenwicht te
bewai'en, met als gevolg dat als
het beneden warmer wordt,
het boven kouder wordt. En
hoe kouder het is, hoe snel
ler CFK's in staat zijn om het
ozon in de stratosfeer af te bre
ken." GPD
DEN HAAG - Muizen kunnen in de toekomst dienst doen als
een i-eservoir voor zaadcellen. Wetenschappers zijn erin ge
slaagd bij muizen sperma van varkens en geiten te produce
ren, door kleine stukjes zaadbal onder de huid van de muizen
te transplanteren. De methode kan in de toekomst mannen
helpen om vader te worden, zelfs als de eigen teelballen zijn
verwijderd.
Amerikaanse celbiologen brachten van pasgeboren geiten en
varkens kleine stukjes zaadbal - ter grootte van een flinke
korrel suiker - aan onder de huid op de rug van een muis. De
transplantaten groeiden in koxde tijd uit tot gezonde teelbal
len. Het is voor het eerst dat onderzoekers muizen sperma la
ten producex-en van andere zoogdieren.
Tot nu toe woi'dt voorafgaande aan een zware kankerbehan
deling of veiwijdering van cle teelballen zaad ingevroren, zo
als bij wielx-enner Lance Armstrong. Probleem is dat het inge
vroren zaad vaak van slechte kwaliteit blijkt. De nieuwe
methode werkt ook bij jongens die vóór de puberteit hun teel
ballen verliezen. Zij kunnen dankzij de resex-veteelbal als vol
wassene toch vader worden. GPD
SINGAPORE - Het materiaal is uitgevonden om legervoer
tuigen mee te pantseren, maar een Singaporaanse uitvinder
heeft een nieuwe bestemming gevonden: gaatjes vullen. Het
polymeer bestaat uit glas- en koolstofvezels en is geschikter
dan wat tandartsen nu gebruiken, omdat het tegelijkertijd
licht, sterk en flexibel is, aldus de 38-jaiige SeeramRama-
krishna, docent aan de universiteit van Singapore.
Ramakrishna kwam op het idee tijdens een toevallige ont
moeting met een collega van de faculteit tandheelkunde. Hij
heeft in Singapore en in de Verenigde Staten patent aange
vraagd op het tandheelkundige gebruik van het materiaal.
Kogels tegenhouden doen tanden die met het materiaal zijn
behandeld niet, maar wel 'absorberen ze de energie, net zoals
een kogelvrij vest'. AP
ROTTERDAM - Een bedrijf dat verbonden is aan deErasmus
Universiteit Rotterdam wil een vliegenboerderij opzetten
voor het maken van medicijnen. Genetisch gemodificeerde
vliegen moeten daar goedkoop eiwit gaan produceren. Die ei
witten vormen de basis voor de aanmaak van bijvoorbeeld
groeihormonen en bloedproducten.
Volgens prof. dr, F. Gi'osveld, moleculair bioloog en mede-op
richter van het bedrijf Minos Biosystems, zijn vliegen een
goed alternatief voor de genetisch gemodificeerde dieren als
konijnen en hamstei's die de laatste jaren voor het maken van
medicijnen zijn gekweekt.
„In de vliegenfarm kan sneller eiwit woi"den geproduceerd",
zegt Gx-osveld. „Wel heb je er miljarden voor nodig. Kijk maar
hoe snel die larven zich vermenigvuldigen." Grosveld denkt
dat de eerste boei'derij er binnen twee jaar staat. Hij werkt sa
men met wetenschappers van de Univei'siteit van Kreta. ANP
KIEL - Schizofi'enie is mogelijk het gevolg van een verstoorde
ontwikkeling van de gliacellen, hei'sencellen die de zenuw
cellen in het brein ondersteunen. Dat oppert H. Moises (uni
versiteit Kiel) in het vakblad BMC Psychi atry op grond van de
bevinding dat schizofrenie vaak gepaai'd gaat met een ver
stoorde aanmaak van groeifactoren voor gliacellen. De 'slech
te' gliacellen zouden een correcte verwei'king van signalen in
de hersenen verhindei'en. GPD
Albanië was er vijf jaar gele
den razendsnel bij. Acht
dagen na het overlijden van
Moeder Teresa (25 augustus
1910 - 5 september 1997, win
naar van de Nobelprijs voor de
vrede in 1979) verscheen al een
100 1.-zegel. Sindsdien zijn er
nogal wat zegels aan haar ge
wijd.
Samen met Mahatma Gandhi
(1869-1948, wiens vijftigste
sterfdag in 1998 werd hei-
dacht), Albert Einstein (1879-
1955, die tal van keren werd af
gebeeld ter gelegenheid van
honderd jaar Nobelprijzen) en
Elvis Presley (1935-1977, die
het komende najaar 25 geleden
is overleden en clan net als in
1997 weer veelvuldig zal wor-
den hei'dacht) staat Moeder Te
resa bovenin de top-10 van de in
de afgelopen jaren het meest op
zegels afgebeelde personen. Na-
tuuiiijk wordt hierbij het Britse
koningshuis (met prinses Dia
na) buiten beschouwing gela
ten.
Cyprus geeft naar aanleiding
van de vijfde sterfdag van Ag
nes Gonxha Bejaxhiu, ofwel
Moeder Tei'esa van Calcutta, op
12 september een 40c-zegel uit.
En ongetwijfeld zal deze zegel
door andere worden gevolgd.
In de afgelopen vijf jaar kwa
men de volgende landen met
Moedei-Tei'esazegels: Centraal
Afrikaanse Republiek (21/2
1997), dertig zegels gewijd aan
wereldoi'ganisaties met op één
zegel Moeder Teresa; Sao 'Tomé
en Principe (20/10 1997), één ze
gel in velletje, Moeder Teresa sa
men met prinses Diana; Como-
ren (15/12 1997), één zegel;
Palestina (17/12 1997), twee ze
gels; Argentinië (27/12 1997),
één zegel; Bhutan (1998), één ze
gel; Mozambique (1998), één ze
gel; Italië (5/1 1998), twee ze
gels; Oeganda (9/1 1998), diie
zegels o.a. met pi'inses Diana;
Gabon (30/1 1998), negen zegels
en twee velletjes; Burkino Faso
(24/2 1998), één zegel in een vel
letje; Palau-Eilanden (12/3
1998), strip van vier zegels;
Bhutan (25/3 1998), negen ze
gels en twee velletjes; Dsjibouti
(25/3 1998), één zegel; Papoea
Nieuw-Guinea (29/4 1998),
twee zegels (paar, doorloper);
Zaïre (6/8 1998), twee zegels
waarvan er één in een velletje;
Italië/Albanië (5/9 1998), twee
zegels, gemeenschappelijke uit
gifte; Peru (5/9 1998), één zegel;
Brazilië (25/10 1998), blok van
vier met op één zegel Moeder Te
resa; Ethiopië (9/3 1999), vier
zegels; Ierland (31/9 1999), één
van de zes zegels uit het eerste
velletje 'eeuwwisseling' samen
met Grace Kelly, Jesse Owens,
Kennedy, de Ierse zanger John
McCoi'mack en Mandela; Sene
gal (9/10 1999), Nobelprijswin
naars, vier zegels met op alle
Moeder Teresa; Micronesië
(18/12000), twaalf zegels ter ge
legenheid van de eeuwwisseling
met o.a. Moeder Teresa; Barba
dos (5/10 2001), zes zegels met,
winnaars van de Nobelprijs i
voor de vrede, op één daarvan
Moeder Teresa.
I be:
he
MOOïK TWiSA
290[
SVERICE
Zweden gaf op 25 november
1986 een serie uit met daarop
portretten van winnaars van de
vredesprijs in 1979; op één van
de zegels Moeder Teresa.
Voor de Bxbtten is hij de grootste
componist aller tijden. Groter
dan Mozart, Bach, Beethoven oi
wie dan ook. Paul McCaitney
Samen met John Lennon (1940-
1980) componeerde hij songsdie
miljoenen mensen nog altijd
neuriën. De ex-Beatle, Sir Paul
(60), is echter niet alleencompo-
nist en musicus, maar ook schil
der en tekenaar. En sinds 1 juli
verkopen de posterijen van het
Eiland Man zes zegels met bloe
men getekend door Paul Mc
Cartney, alsmede zijn handte
kening. Titel: 'Happy Memories
of the Isle of Man'; waarden'
22p, 26p, 29p, 52p, 63p en 77p.
Duitsland heeft op 8 augustus
vier bijzondere zegels uitgege
ven. Drie daarvan zijn een uit
breiding van een serie. In die
van 'Bilder aus deutschen Stad-
ten' verscheen een 56-eui'ocent-
zegel met daarop het Museum-
eiland Berlijn (sinds 1999 op^'
Wereldei'fgoedlijst van de,
UNESCO); in de serie 'Dienst
am Nachsten' een 56c-zegelge-i
wijd aan de vx-ijwillige brand
weer en in de serie 'Aufrechte
Demokraten' een portretzege.,
(56c) waarmee de sociaal-de
mocraat Josef Felder (1900-j
2000) wordt herdacht. De vierde
zegel (153c) toont het Commu-|
nicatiemuseum in Berlijn.
Hero Wit ipr-
