VS misbruikten VN-missie Irak
Qwest erkent boeken van
miljard aan fictieve omzet
PZC
Boeing ziet brood in
theorie verminderen
effect zwaartekracht
5
Zweedse leider wapeninspecteurs beschuldigt Washington van spionage
Turks parlement
zet eerste stap
naar vervroegde
verkiezingen
Britse rechter
ziet geen
extra risico
in de pil
Oekraïnse vliegers beschuldigd van criminele nalatigheid
Doden bij geweld in Borneo
Geen spuitbussen voor Britse jeugd
Man schiet doodzieke vrouw dood
Frankrijk verbiedt radicale groep
Zimbabwe creëert voedseltekort
Aartsbisschop Sydney
vindt abortus erger dan
misbruik door priesters
Duitse politici
rommelen met
staats-airmiles
Vast op bank Great Barrier Reef
dinsdag 30 juli 2002
van onze redactie buitenland
STOCKHOLM - De Verenigde
Staten hebben de VN-wapenin-
specties in Irak door Unscom
gebruikt voor hun eigen spiona-
gedoeleinden. Die beschuldi
ging komt van de Zweed Rolf
Ekéus, die van 1991 tot 1997 lei
ding gaf aan Unscom, zo meldde
de krant Svenska Dagbladet
gisteren. Met die uitspraak be
vestigde hij vermoedens die al
langere tijd bestonden, zowel in
Irak als in het Westen.
Volgens Ekéus worden achter de
schermen pogingen gedaan om
de angel uit de Amerikaanse
plannen voor een aanval op Irak
te halen door Bagdad te dwin
gen weer VN-inspecteurs toe te
laten, desnoods door 'zware mi
litaire ondersteuning'. Wat hij
daarmee bedoelde, wilde hij
niet uitleggen.
ANKARA - Het Turkse parle
ment heeft gisteren de eerste
stap gezet om in november ver
vroegde verkiezingen te hou-
den.
I Van de 550 parlementariërs
hadden 451 hun zomerreces on
derbroken om te stemmen over
I een eerste motie over de ver
vroegde kiesgang. De afgevaar-
I digden verwezen de motie naar
de parlementscommissie voor
constitutionele zaken, die van-
I daag bijeenkomt om een beslis-
j sing te nemen. Morgen of don-
derdag zal dan de voltallige
I volksvertegenwoordiging bij el -
kaar komen om te stemmen over
de vervroegde kiesgang. De ver
kiezingen zijn voorzien voor 3
november.
De beslissing van het parlement
is tegen de zin van premier Ece-
vit. Behalve zijn partij stemden
j alle andere partijen in het parle-
j ment voor een vex-vroegde stem-
busgang. DPA/RTR
LONDEN - Ruim honderd En
gelse vrouwen hebben een pro
ces verloren tegen drie fabri
kanten van anticonceptiepillen
van de zogeheten derde genera
tie, waaronder het Nederlandse
Organon. De meeste vrouwen
zeiden trombose te hebben op
gelopen door het gebruik van de
pil, anderen zijn nabestaanden
van vermeende dodelijke
slachtoffers van het pilgebruik.
Maar volgens de 'High Coui-t',
de Engelse administratieve
rechtbank, is het gebruik van de
derdegeneratiepil niet ï-iskanter
dan voorgaande versies van de
pil.
Het betwiste middel is in de ja
ren tachtig op de markt geko
men onder namen als Marvelon,
Mercilion en Minulet en wordt
in Nederland en andei-e landen
op grote schaal geslikt.
Van meet af aan is bekend dat
pilgebruik tot een licht ver
hoogde kans op trombose leidt,
maar volgens de vrouwen heb
ben de gedaagde fabrikanten -
behalve Organon waren dat het
Amerikaanse Wyeth en het
Duitse Schexing - ten onrechte
1 niet bekendgemaakt dat de der
degeneratiepil een nog groter ri
sico zou opleveren.
De rechter gaat echter af op een
onafhankelijke studie waaruit
blijkt dat geen sprake is van ex
tra hoog risico. Ook resultaten
van andei-e studies, waaruit een
licht verhoogd risico blijkt, zijn
niet van dien aai-d dat de claim
van de vrouwen kan worden ge
honoreerd, aldus de High Couil.
Utrecht
De rechtbank doelt hierbij on-
1 der meer op onderzoek van de
Universiteit van Utrecht uit
1999, waarin een verhoogd risi
co op ti-ombose wei'd geconsta
teerd. Maar ook de Uti-echtse
onderzoekers zelf achtten dat
risco nog steeds zo klein, dat zij
geen i-eden zagen voor een ver-
bod op de derdegeneratiepil.
Zo'n vei'bod is er ook nooit ge
komen, noch in Groot-Brittan-
nië, noch in Nedei-land.
De kwestie speelt sinds 1995
toen enkele ondei-zoekers alax-m
sloegen, waardoor de vei-koop
van derdegeneratiepillen tijde
lijk kelderde, ook in Nedeiiand.
De gedaagde fabrikanten toon
den zich gisteren verheugd over
de uitspraak. Advocaten van de
vrouwen onderzoeken of het zin
heeft om in hoger beroep te
gaan. GPD
Volgens Ekéus probeerde de
Amerikaanse x-egering in de
Unscom-tijd onder meer door
de infiltratie van twee agenten
inlichtingen te krijgen over de
vei'blijfplaatsen van de Iraakse
dictator Saddam Hoessein.
Daai-voor zouden zij gebruik
hebben gemaakt van afluister
apparatuur
Die activiteiten gingen ver bui
ten het mandaat van de VN-Vei-
ligheidsraad voor de wapenin
specties. Ekéus zei dat hij zich
persoonlijk bijzonder had geër
gerd aan die spionageactivitei-
ten. Hij benadrukte dat die zich
niet hadden voorgedaan tijdens
zijn periode bij Unscom, ook al
oefenden de VS grote druk uit.
Op de vraag of de VS later meer
geluk hadden, gaf hij een ont
wijkend antwoord. „De druk
werd steeds groter."
De inspecteurs van Unscom
werden door hun eigen regerin
gen betaald. Vooral de Ameri
kaan Scott Ritter veroorzaakte
grote irritaties bij Irak, dat de
indruk zei te hebben dat hij met
een dubbele agenda werkte.
Unscom werd in 1998 opgehe
ven toen Irak elke verdere mee
werking weigerde. Zij werd op
gevolgd door Unmovic, dat
woi'dt betaald en aangestuurd
door de VN. Ook deze commissie
is niet welkom in Irak.
Het Amerikaanse ministerie
van Defensie bestudeert een ris
kante strategie om Saddam
Hoessein uit te schakelen. Door
eerst Bagdad en een of twee
commandocentra en wapende
pots aan te vallen zou Hoesseins
bewind snel ten val worden ge
bracht. Dat heeft de Ameri
kaanse krant The New York Ti
mes gistei-en gemeld.
De Bagdad-eei'st-benadering is
gebaseerd op het militaire ver
mogen van de VS om over lange
afstanden toe te slaan tegen een
groot doelwit. Voorstanders van
het plan zeggen dat het beant
woordt aan de grote wens om
een strategie te vinden waar
voor niet een kwart miljoen
Amerikaanse troepen nodig is,
maar die toch hard genoeg aan
komt.
Doelen
De belangrijkste doelen zouden
zijn Saddam Hoessein doden of
uitschakelen en voorkomen dat
Irak massavernietigingswa
pens gebruikt. Functionarissen
van het Pentagon, die volgens
de krant anoniem willen blij
ven, denken dat het kan lukken
om liet commando- en controle
systeem lam te leggen. Dat is
sterk gecentraliseerd en zeer
autoritair. De meeste Iraakse
officieren zijn er niet op ge
traind om te improviseren in het
geval ze van hun bevelhebbers
worden afgesneden. Ook kan
het zijn dat die officieren, als ze
vrezen dat Hoessein is ver
moord, de moeite niet meer ne
men om massavernietigingswa
pens in te zetten.
Volgens de defensie-functiona
rissen is het plan nog niet
formeel aan president Bush
voorgelegd. Ook wordt nog een
aantal alternatieven overwo
gen. ANP/DPA
door Jessica Smeenk
LONDEN - Onderzoekers van
vliegtuigfabrikant Boeing ver
diepen zich in de ideeën van een
omstreden Russische weten
schapper die zegt dat het effect
van zwaartekracht kleiner kan
worden gemaakt. Zij onderzoe
ken een experiment van Jevgeni
Podkletnov, die zegt dat hij een
constructie heeft bedacht om
voorwerpen af te schermen van
de aantrekkingskracht van de
aarde.
Veel wetenschappers vinden
hun Russische collega een chai-
latan. Maar Boeing neemt hem
serieus, meldde de Bx-itse om
roep BBC. Zij heeft inzage ge
had in documenten waarop het
gerenommeerde defensietijd
schrift Jane's Defence Weekly
de hand heeft weten te leggen.
Uit die documentatie blijkt dat
Boeing het onderzoek naar de
bevindingen van Podkletnov
heeft ondergebi-acht bij de su
pergeheime afdeling Phantom
Works in Seattle, die px-ojecten
behandelt die niet bekend mo
gen worden. De dix-ecteur van
door Jessica Smeenk
TORONTO - Abortus is mo
reel verwerpelijker dan sek
sueel misbiuik van kinderen
door priesters. Dat heeft de
roomskatholieke aartsbis
schop van Sydney, George
Pell, op de Wereldjongeren
dagen in Canada tegen een
groep deelnemers gezegd.
Dat meldde de Canadese
krant The Globe and Mail.
Afgevaardigde Greg Rickeit
uit de Amei'ikaanse staat
Kentucky vertelde aan de
krant dat hij aan Peil had ge
vraagd wat hij met die uit
spraak bedoelde. Daarop zou
Peil hebben gezegd dat 'het
altijd vernietiging van men
selijk leven is'. De Australi-
sche Rooms-Katholieke
Kerk wil geen commentaar
Phantom Works, Geoi-ge Mil-
ner, heeft tegen Jane's gezegd
dat de ontdekking van Podklet
nov lijkt te kloppen.
Podkletnov zegt dat hij er tij
dens een expei'iment in 1992 op
de universiteit van het Finse
Tampere in is geslaagd het effect
van de zwaartekracht te ver
minderen. Hij zei daar te heb
ben bevestigd dat voor-werpen
gewicht verliezen als zij boven
een supergeleidende kerami-
sche plaat worden gehouden die
ronddraait boven krachtige
elektromagneten. De verminde-
i-ing van de zwaartekracht is ge
ring, circa 2 procent, maar dat
kan voor de luchtvaart al een
enorme besparing betekenen
aan brandstofkosten.
Defensiepoot
Niet alleen Boeing houdt zich
bezig met de theorie van Pod
kletnov, ook de defensiepoot
van het Britse BAe Systems en
het Amerikaanse ruimtevaart-
agentschap Nasa kijken of zij
het experiment van de Rus kun
nen herhalen en of zij er hun
voordeel mee zouden kunnen
doen. aldus de BBC. ANP
geven op de uitspraken van
Peil. Een woordvoerster zei
tegen de Australische om
roep ABC dat er van de zijde
van de kerk geen commen
taar is te vei-wachten voor
Peil uit Canada is terugge
keerd.
Pell is eei'der in opspraak ge-
r-aakt, omdat hij niets onder
nomen zou hebben na klach
ten over seksueel misbruik
door geestelijken. Ook heeft
hij slachtoffers schadever
goeding betaald op voor
waarde dat zij hun mond
zouden houden. Dat heeft ge
leid tot oproepen om zijn af-
treden.
Peil heeft ook geweigerd ka
tholieke homoseksuelen ter
communie te laten gaan. Hij
beargumenteerde dat met:
„God schiep Adam en Eva,
en niet Adam en Steve.ANP
Een man bidt bij de bloemen die zijn neergelegd op de plaats waar zaterdag een militair vliegtuig verongelukte tijdens een vliegshow op de Oekraïnse vliegbasis bij Lviv.
Zeker duizend mensen kwamen bijeen om de slachtoffers te herdenken. foto Dima Gavrish/EPA
van onze redactie buitenland
KIEV - De openbare aanklager in Oe
kraïne heeft de piloten van het ge
vechtsvliegtuig dat afgelopen
weekeinde neerstortte tijdens een
luchtvaartshow, gisteren beschuldigd
van nalatigheid. Ook hun meerderen
treft dit verwijt.
Bij de luchtramp kwamen 83 mensen
om het leven, onder wie 23 kinderen.
Bijna tweehond mensen liepen venvon-
dingen op, van wie meer dan twintig in
kritieke toestand verkeren.
Procxxreur-generaal Pyskoen zei dat
'veel wijst op criminele nalatigheid
door militaire functionarissen'. Ook
zijn er 'aanwijzingen voor criminele
daden door de piloten'. Volgens de
hoogste aanklager van Oekraïne had
den de vliegers 'verkeerde takengekre
gen van hun superieuren, die geen
rekening hadden gehouden met de
noodzakelijke veiligheidsmaatregelen.
„Ik weet dat wij nu al kunnen zeggen
dat er sprake is van nalatigheid, mili
taire nalatigheid. Dat het gaat om een
misdaad begaan door de strijdkrach
ten", aldus Pyskoen. Hij sprak van 'zeer
ernstige schendingen van de veilig
heidsregels'. Hij wees erop dat de pilo
ten met hun Soekhoi-27 veel te laag bo
ven de toeschouwers hadden gevlogen.
De vliegers konden zich zelf op het al
lerlaatste moment met hun schietstoel
in veiligheid brengen. RTR/AFP
JAKARTA - Leden van de inheemse Dayak-gemeenschap in
het Indonesische deel van Borneo hebben vier immigranten
van het eiland Madura onthoofd. De politie heeft dat gisteren
verklaard.
Door de moorden is opnieuw de vrees voor grootschalig et
nisch geweld opgelaaid. Begin vorig jaar slachtten inheemse
Maleiers zeker 500 Madui-ezen af in een poging hun territori
um te 'zuiveren' van vreemde invloeden.
Volgens de politie van de stad Sampit in Midden-Kalimantan
hebben vijf Dayaks een bekentenis afgelegd voor de moord op
de vier Madux-ezen. Het zou gaan om i-oofmoorden. AP
LONDEN - De Britse x-egex-ing gaat het verkopen van spuit
bussen met verf en stiften met onuitwisbare inkt aan jongeren
tot achttien jaar verbieden. Volgens The Guardian is het de
bedoeling om zo de graffiti te bestrijden
Het kabinet overweegt ook om de politie de bevoegdheid te
geven jongeren aan te houden waarvan het vermoeden be
staat dat ze spuitbussen bij zich hebben. Bx-itse gemeenten
hebben op de maatregelen aangedrongen. ANP
MÜNCHEN - Een 65-jarige man heeft gisteren in een ver
pleeghuis in München zijn tien jaar jongei-e echtgenote en een
personeelslid van de inx-ichting doodgeschoten. Daarna heeft
hij zelfmoord gepleegd, deelde de politie mee.
In zijn woning tx-of de politie een brief aan waax-in de man zijn
motief voor de moord uiteenzette. Hij schreef het niet langer
te kunnen aanzien dat zijn vrouw, die op sterven lag, zo ver
schrikkelijk moest lijden. Ook was hij kwaad dat de dix-ectie
van het verpleeghuis weigerde hem dag en nacht aan het bed
van zijn echtgenote te laten zitten. DPA
PARIJS - De Franse regering verbiedt de extreem-rechtse
Unité Radicale. Maxime Bx-unerie, die op 14 juli op de Parijse
Champs-Elysées op president Jacques Chirac schoot, is lid
van de splintergroep.
Regeringswoox-dvoex-der Copé zei gisteren dat de Unité Radi
cale kan wox'den verboden op grond van een wet uit 1936. Die
is indertijd aanvaard wegens de opkomst van exti-eem-recht-
se en antiparlementaire groepen in de jaren voor de Tweede
Wex-eldoox-log. Groepex-ingen die aanzetten tot discriminatie,
haat en rassengeweld kunnen op grond van de wet worden
verboden. UR-activist Brxxnerie vuurde tijdens de parade op
de nationale feestdag een schot af op de president met een .22
kaliber geweer. AP
LONDEN - Aanhangers van de Zimbabwaanse president
Moegabe zijn verantwoordelijk voor het ontstaan van voed
seltekorten in gebieden waar oppositie is tegen het staats
hoofd. De mensen daar krijgen geen voedselhulp. Tegenstan
ders van Moegabe wordt ook vex-boden graan te kopen, zo
meldde de BBC gisteren.
Hulporganisaties waarschuwden al eerder voor hongersnood
in zuidelijk Afrika. In steden eten de mensen noodgedwongen
eens per dag. Op het platteland is de situatie schrijnender.
Zimbabwe kampt met een grote droogte waardoor de oogsten
tegenvallen. Bijkomend probleem is het beleid van Moegabe
om blanke boex-en te vex-jagen. ANP
van onze redactie economie
DENVER - Het Amerikaanse
telecomconcerix Qwest heeft
toegegeven tussen 1999 en 2001
te hebben gesjoemeld met de
boekhouding. Het heeft een be
drag van 1,16 miljard dollar aan
niet-bestaande omzet in de boe
ken opgenomen.
Topman Richard Notebaert
heeft de Amex-ikaanse beurs-
waakhond SEC over de on
rechtmatigheden ingelicht.
Dankzij de malvei'saties leek
het voor de buitenwacht alsof
Qwest voor ruim 1 miljard dol
lar capaciteit op zijn netwerken
en telecommunicatieappara-
tuur had verkocht. Het gaat
echter om schijnvex-kopen van
netwerkcapaciteit aan andere
bedrijven, een veel toegepaste
boekhoudtruc.
De omvang is relatief enox*m, al
dus de New York Times zondag.
Naar nu blijkt was bijna een
vijfde van alle in de boeken op
genomen tx-ansacties over het
gebx-uik van het netwerk door
klanten in die jaren fictief.
De SEC en de Amerikaanse jus
titie waren al een onderzoek be
gonnen naar malvei'saties bij
Qwest, dat een miljai-denschuld
heeft. Qwest is samen met KPN
eigenaar van het intussen fail
liete kabelbedrijf KPNQwest.
Het in Denver gevestigde be
drijf is, na de overname voor 50
miljard dollar van US West, een
van de grootste in de VS. Het
heeft in veertien staten de lokale
telefonie in handen.
Door Notebaerts bekendma
king is Qwest de j ongste telg van
de telecombedrijven die omzet-
en winstcijfers hebben opge
klopt ten gunste van een hogere
beurskoers en de schijn van kre
dietwaardigheid. Eerder vielen
branchegenoten Adelphia, Glo
bal Crossing en WorldCom al
door de mand.
Qwest kondigde zondag aan al
zijn vexwachtingen over 2002 in
te trekken en met nieuwe cijfers
te komen die waarschijnlijk
veel slechter zullen zijn. De tele-
commarkt is ingestort en kent
grote overcapaciteit. „Als ik
kijk naar de economie, dan krijg
ik te weinig vertrouwen om eni
ge voorspelling over herstel te
doen", aldus Notebaert. Qwests
nieuwe accountant, KPMG, is
volgens hem nog niet in staat
deze herziene cijfers over het
tweede kwartaal te presenteren.
Notebaert ontkent dat Qwest in
de fase van WorldCom zit. Die
telecomx-eus staat op het randje
van bankroet en heeft surseance
van betaling aangevraagd. „We
zijn niet de volgende die valt. We
geloven er juist goed aan te doen
door dit open te bespreken."
Nederland
Analisten van banken voorzien
geen boekhoudschandalen in
Nederland. J. Versteeg van Fi
nanciële Diensten Amsterdam:
„Dat Qwest nu naar buiten
komt heeft te maken met het feit
dat bestuurders op 14 augustus
hun handtekening moeten zet
ten onder de kwai-taalresulta-
ten om aan te tonen dat er niet
geknoeid is. Ik verwacht dat er
de komende weken nog meer za
ken loskomen."
Qwest en KPN deden zaken met
dochter KPNQwest. Analist B.
Siebx-and van SNS Securities
heeft vragen over de boekhou
ding van KPN. „KPN heeft bij
de kwartaalcijfers 113 miljoen
euro op KPNQwest afgeschx-e-
ven voor onderhoudscontracten
bij capaciteitsverkopen. Het
blijft onduidelijk hoe het zit.
maar het klopt niet." RTR/ANP
BERLIJN - De voormalige
Oost-Duitse communistenlei
der Gregor Gysi heeft gisteren
misbruik van airmiles toegeven.
Hij dreigt daarmee het tweede
slachtoffer te worden van het
airnxiles-schandaal in de Duitse
politiek, na Groenen-woord-
voerder £em Özdemir.
Die moest vorige week vrijdag
aftreden nadat duidelijk was
gewox-den dat hij ail-miles die hij
had gespaard op officiële vluch
ten, had gebruikt voor privé-
doeleinden. Volgens de regels
van het paiiement moeten air
miles die zijn 'verdiend' op door
de staat betaalde vluchten, ver
volgens ook weer gebruikt wor
den voor dienstvluchten.
Gysi is nu minister van Econo
mische Zaken van Bei-lijn. AFP
CAIRNS - De Griekse bulkcarrier Doric Chariot ligt muurvast op
een zandbank bij het Great Barrier Reef, op 600 kilometer van
Cairns in Australië. De bemanning van het vrachtschip, met aan
boord 53.000 ton kolen en 375 ton stookolie, heeft na een voorlopig
onderzoek geen schade of lekken gemeld. De Doric Chariot heeft
een bemanning van 22 koppen. foto Brian Cassey/AP