Bedrijven uit op bouw raketschild
PZC
VS zeggen steun bevolkingsfonds op
Waffen-SS in Estland krijgt eigen monument
J oods-Amerikaanse
auteur Chaim Potok
overlijdt aan kanker
26 juli
Werk voor EADS moet Europese weerstand verminderen
Recordpartij
anabolen
aangetroffen
Gewonden bij treinongeval België
Havel verlaat ziekenhuis
Hond zwemt zestien kilometer
Ecevit staakt verzet tegen
vervroegde verkiezingen
Gewelddadige milities houden huis in Atjeh
Maansteendieven gepakt
IJslanders eten weer walvis
Williams hoofd Anglicaanse Kerk
SUPER
SUMMER SALE
Vanaf
woensdag 24 juli 2002
van onze redactie buitenland
TALLINN - Organisaties van
veteranen in Estland hebben
een monument laten bouwen
voor de Estlanders die tij
dens de Tweede Wereldoorlog
bij de Waffen-SS hebben ge
diend.
Het monument, een Estlandse
soldaat in SS-uniform, wordt
volgens de krant Postimees
binnenkort in de kustplaats
Parnu onthuld.
Op het gedenkteken komt een
inscriptie met de tekst: „Voor
alle Estlandse soldaten die in
de Tweede Vrijheidsoorlog
voor hun vaderland en een vrij
Europa tussen 1940 en 1945
zijn gevallen." Ongeveer
100.000 inwoners van de Balti-
sche staat zouden in de Waffen-
SS aan de zijde van de nazi's
hebben gestreden. Een deel
van hen zou vrijwillig tot deze
elite-eenheid zijn toegetreden.
Tijdens de Duitse bezetting,
van 1941 tot 1944, werden in
Estland ongeveer duizend Est
landse en verscheidene duizen
den buitenlandse joden ver
moord. Maar de historici zijn
het erover oneens of de Waffen-
SS bij de slachtingen betrok
ken was. Estland heeft vaak
kritiek gekregen over de ma
nier waarop het met zijn
geschiedenis omgaat. De
woordvoerder van het gemeen
tebestuur van Parnu zegt dat
zijn stad niet erg blij met het
monument is, maar er zich ook
niet tegen verzet. DP A
door Klaas Hoeneveld
en Dick van Willigen
FARNBOROUGH - Het Ameri
kaanse lucht- en ruimtevaart
concern Boeing gaat samen met
zijn Europese branchegenoot
EADS werken aan de ontwik
keling van een raketschild in de
ruimte. De twee concerns
maakten dit gisteren bekend op
de internationale luchtvaart-
I show in het Engelse Farnbo-
I rough.
Boeing-topman Phil Condit
I verklaarde dat de Amerikaanse
en Europese bedrijven de han-
den ineen slaan 'om eenheid te
tonen tegen een gemeenschap
pelijke bedreiging'. EADS liet
weten trots te zijn om partner
van Boeing te worden. „We ge
loven dat de afweer van raket
ten een belangrijk deel van de
veranderende defensie is en dat
die ertoe bijdraagt de vrede in
de wereld te handhaven."
Het is voor het eerst dat Boeing
enEADS, producent van de Air
bus-vliegtuigen, samenwerken.
Ze zijn aartsconcurrenten op
het gebied van de vliegtuig
bouw. De Amerikanen zouden
de Europeanen bij dit omvang
rijke defensieproject willen be
trekken om op die manier tege
moet te komen aan weerstand in
Europa tegen het omstreden
Internationaal
Binnen het Amerikaanse minis
terie van Defensie is al maanden
gesproken over een manier om
de tegenstanders in Europa
vriendelijk te stemmen over het
dure ruimteschild. Met de aan
kondiging van de alliantie tus-
BRUSSEL - Bij huiszoekingen
heeft de Belgische politie 550
kilo anabole steroïden inbeslag-
genomen. Het is de grootste par
tij anabolica die ooit in West-
Europa werd onderschept. De
vangst heeft een waarde van
137,5 miljoen euro.
Een vrouw en twee mannen zijn
aangehouden, onder wie een
Nederlander. Gistermiddag zijn
twee van hen op last van Justitie
voorlopig op vrije voeten ge
steld, omdat zij goed hebben
meegewerkt aan het onderzoek.
De aangehouden Nederlander
woont in de Belgische grens
plaats Maaseik. Wat zijn rol
precies is, moet de politie nog
uitzoeken. „De drie hebben be
kentenissen als trafikant (tus
senpersoon, red.) afgelegd. Het
kan zijn dat de opdrachtgever
uit het buitenland komt", aldus
gerechtelijk directeur De Buys-
scher van het arrondissement
Tongeren.
De huiszoekingen vonden dins
dag en vorige week vrijdag
plaats in de plaatsen Bocholt,
Maaseik en Zonhoven, ook vlak
over de grens in Belgisch-Lim
burg. De anabolica trof de poli
tie aan in Zonhoven, in een ver
laten huis. De producten waren
bestemd voor zes landen. Welke
dat zijn, zegt de politie niet. De
politiewoordvoerster in Brussel
erkende dat het voor de hand
ligt. dat Nederland daar bij zit.
Zij gaat ervan uit dat er nog
meer anabolen boven water ko
men.
DeBuysscher verwacht op korte
termijn meer aanhoudingen te
verrichten. ANP
Advertentie
Rolf Benz, Ligne Roset,
TopForm, Molinari,
Jori, Auping
nu met fikse
zomerkortingen:
uit voorraad leverbaar!
de Jonge Hoek van Dijke
Heinkenszand
sen Boeing en EADS wil het
Witte Huis van het vooral Ame
rikaanse programma veel meer
een internationaal project ma
ken.
In het beginselakkoord van de
twee concerns is nog niets afge
sproken over financiële ver
plichtingen. De overeenkomst
biedt echter voldoende ruim
te aan beide zijden van de At
lantische Oceaan om op rege
ringsniveau de handen ineen te
slaan.
Harde politieke steun vanuit de
Europese hoofdsteden is vol
gens de twee partijen nodig, wil
het beginselakkoord kans van
slagen hebben. EADS heeft de
ze week bij monde van een van
zijn directieleden laten weten
dat het concern grote belang
stelling heeft voor het raket
schild.
Zolang de Europese regerings
leiders niet met financiële toe
zeggingen over de brug ko
men, heeft EADS nog geen
hoop op een order vanuit Was
hington. ANP
LEDE - Een politieagent bekijkt de schade aan de
trein, waarvan de wagons gistermiddag op elkaar
klapten. Bij het incident vielen zestien lichtgewon
den.
Ter hoogte van het station van het Belgische plaats
je Lede, tussen Gent en Aalst, brak tijdens het rij
den de zogenoemde koppelingsbrug tussen twee wa
gons.
Het voorste deel van de trein kwam door het automa
tische remsysteem tot stilstand, waarna het achterste
deel erop botste. Daardoor brak de trein in drie stuk
ken. foto Thierry Roge/RTR
van onze redactie buitenland
WASHINGTON - De Verenigde
Staten staken hun financiële
bijdrage aan het VN-bevol-
kingsfonds UNFPA. Het fonds
zou het geld hebben gegeven
aan Chinese organisaties die
zich zouden bezighouden met
gedwongen abortus en sterilisa
tie.
De 34 miljoen dollar die voor dit
jaar was gereserveerd voor UN
FPA gaat nu naar ontwikke
lingshulp en niet naar de VN-
organisatie, deelde de woord
voerder van het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Was
hington gisterochtend mee.
Het bevolkingsfonds, dat zich
bezighoudt met gezinsplanning
en geboortebeperking, ontkent
dat het steun heeft gegeven aan
gedwongen abortus en sterilisa
tie. VN-secretaris-generaal Ko
fi Annan betreurt de stap van de
VS. Die kan tot gevolg hebben
dat andere landen meer moeten
bijdragen om het werk van de
UNFPA op peil te houden. Het
hoofd van de UNFPA, Thoraya
Obaid, waarschuwde de Ameri
kaanse regering dat het stopzet
ten van de hulp tienduizenden
mensen het leven gaat kosten.
Het verlies van 34 milj oen dollar
is 'verwoestend voor vrouwen
en kinderen in de armste lan
den', aldus Obaid. Het geld zou
twee miljoen ongewenste zwan
gerschappen, 800.000 abortus
sen, 4700 doden onder zwangere
vrouwen en 77.000 gevallen van
kindersterfte hebben voorko
men, zo rekende de UNFPA-
cheffin voor. Volgens de nieuwe
staatssecretaris voor Ontwik
kelingssamenwerking Van Ar-
denne heeft Nederland geen re
den te twijfelen aan de kwaliteit
van het werk van UNFPA. De
beschuldigingen tegen het
fonds zijn meermalen onder
zocht.
Een onafhankelijke missie vond
eerder dit jaar geen bewijs voor
de aantijgingen. Nederland zal
bij de VS pleiten terug te komen
van het besluit. RTR/AFP/ANP
PRAAG - President Vaclav Havel van Tsjechië heeft gisteren
het militair ziekenhuis in Praag verlaten. Hij werd er vorige
week opgenomen, nadat hij wegens chronische bronchitis een
bezoek aan Frankrijk had moeten afbreken.
De 65-jarige president zal volgens de Tsjechische radio eerst
enkele dagen uitrusten in zijn zomerverblijf, het Lany-kas-
teel, ongeveer dertig kilometer van Praag. Daarna gaat hij op
vakantie naar Portugal. Havel werd in 1996 geopereerd, na
dat in zijn rechterlong kanker was vastgesteld. Sindsdien lag
hij verscheidene keren in het ziekenhuis. DPA/AFP
LONDEN - De tweejarige labrador Todd heeft zich het leven
gered door zestien kilometer te zwemmen, nadat hij bij de
noordpunt van het Zuid-Engelse eiland Wight van de boot
van zijn baas overboord sloeg. Zes uur lang worstelde hij zich
door het ijskoude water van de zee en de inham Southampton
Water, waar hij niet ver van zijn woonplaats aan wal kwam.
Een voorbijganger bracht de hond naar de politie, die dankzij
de chip met gegevens in Todds nek wist te achterhalen waar
hij thuishoorde. Toen agenten het dier thuis brachten, arri
veerde daar net de eigenaar. Die had nog urenlang op zee ge
zocht en had de hoop opgegeven de hond ooit nog te zien. DPA
van
onze redactie buitenland
ANKARA - Premier Ecevit
van Turkije heeft zijn verzet
tegen vervroeging van de
parlementsverkiezingen gis
teren opgegeven.
Hij besloot daartoe, nadat
een van de drie partijen in
de regering, de extreem
rechtse Nationalistische Ac
tie, maandag had gedreigd de
regering te verlaten.
De vervroegde verkiezingen
zullen waarschijnlijk 3 no
vember worden gehouden.
De regeringscoalitie is de
meerderheid in het parle
ment kwijtgeraakt, nadat
vele leden van Ecevits cen
trumlinkse DSP uit de partij
waren gestapt. „Met onze co
alitiepartners en andere par
tijen die eerdere verkiezin
gen willen, heeft het geen zin
dat wij alleen ons daartegen
verzetten. Maar we waar
schuwen er nog wel voor", zei
Ecevit na een ontmoeting
met oppositieleidster Ciller.
De oorspronkelijke datum
voor verkiezingen was in
april 2004, als de officiële
termijn van het kabinet af
loopt. Ecevit wilde daaraan
vasthouden. Hij had zondag
gewaarschuwd voor een
overwinning van islamiti
sche en pro-Koerdische
partijen als de verkiezingen
zouden worden vervroegd.
AFP/RTR
Leden van de rebellenbeweging Vrij Atjeh (GAM) tijdens een militaire oefening in het noorden van de
Indonesische provincie. foto Tarmizy Harva/RTR
door Bengt van Zwol
SYDNEY - In de opstandige In
donesische provincie Atjeh dui
ken steeds vaker op Oost-Timo
rese leest geschoeide milities op.
Met buitensporig geweld treden
ze op tegen vermeende onafhan
kelijkheidsstrijders en hun aan
hangers.
Volgens de lokale bevolking
worden deze extreem geweld
dadige groepen gesteund en op
geleid door het leger, zo meldde
The Sydney Morning Herald
gisteren.
Ondanks officiële lezingen van
het Indonesische leger, dat het
Nationaal Bevrijdingsfront At
jeh Sumatra (Anslf) verant
woordelijk is voor het geweld
tegen de bevolking, zijn de bur
gers zelf een andere mening toe
gedaan. Zij geven het leger, de
politie en de nauw met hen sa
menwerkende milities de
schuld van moorden, verdwij
ningen, brandstichtingen, mar
telingen en vernielingen. Naast
het opsporen van separatisten
en hun aanhangers hebben de
milities ook opdracht systema
tisch de economische en sociale
structuren van de Atjeehse sa
menleving te vernietigen, zo
vertelt de plaatselijke bevol-
king.
Opdracht
Een voormalig lid van zo'n mili
tie bevestigde deze verhalen te
genover de Australische krant
„We kregen opdracht van het le
ger de Atjehers te laten lijden, te
laten zien dat ze niet kunnen
winnen, en hun maatschappij te
vernietigen", aldus een militie-
TAMPA - De Amerikaanse federale recherche heeft vier men
sen gearresteerd wegens de diefstal van maanstenen. De FBI
meldde maandag dat onder de arrestanten drie stagiairs van
de NASA zijn.
De dieven gingen in Houston aan de haal met een 270 kilo we
gende kluis waarin 113 gram maanstenen lag opgeslagen. De
NASA ontdekte pas op 15 juli de diefstal uit het Johnson
Space Centre in de Texaanse stad. De FBI was in mei dit jaar
echter al getipt door een Belg die verklaarde dat de stenen via
internet te koop werden aangeboden. De dieven vroegen 2000
tot 8000 dollar per gram, aldus de FBI. De leider van het on
derzoek zei dat al het materiaal is teruggevonden. RTR
REYKJAVIK - In IJsland is deze week weer walvisvlees te
koop. Het komt uit Noorwegen, dat eerder deze maand de ex
port hervatte. Het is een kwestie van tijd voordat IJsland zelf
weer op walvissen gaat jagen, zo liet de regering weten.
Sinds 1986 geldt een verbod op de commerciële walvisvaart.
Sinsdien konden IJslanders het vlees alleen nog kopen als een
walvis in visnetten verstrikt raakte. AP
LONDEN - De Britse regering heeft gistei-en Rowan Williams
benoemd tot aartsbisschop van Canterbury. De liberale theo
loog uit Wales wordt het geestelijk hoofd van de Anglicaanse
Kerk, die wereldwijd 70 miljoen leden telt. Hij volgt George
Carey op, die in oktober terugtreedt.
Koningin Elizabeth, die formeel aan het hoofd staat van de
kerk, heeft het besluit bekrachtigd. Williams, nu nog aarts
bisschop van Wales, is de eerste aartsbisschop van Canter
bury die niet uit Engeland komt. Hij is voor vrouwelijke bis
schoppen en het wijden van homoseksuele priesters. Ook zou
hij niet afwijzend staan tegenover een kerkelijk huwelijk van
prins Charles en Camilla Parker Bowles, die beiden geschei
den zijn en zou hij de banden tussen kerk en staat willen door
snijden. RTR/AFP
door Peter Kuijt
DEN HAAG - De joods-Ameri-
kaanse auteur Chaim Potok, be
kend van onder meer 'De belof
te', 'Uitverkoren' en 'De familie
Slepak', is gisteren in zijn huis
in Merion, Pennsylvania overle
den. Hij is 73 jaar geworden. Bij
de schrijver was twee jaar gele
den kanker geconstateerd.
„Mijn schrijven was een rebellie
tegen mijn vader", zei Potok in
een interview in 1996. „Eerst
wilde ik schilder worden. Maar
dat vond mijn vader niets. In de
orthodox-joodse traditie zijn
woorden op papier meer geac
cepteerd dan verf op doek. Mijn
vader wilde dat ik rabbijn werd,
dat ik overigens ook ben maar
dan zonder gemeente." Potok
verwoordde het geschil met zijn
vader in de roman 'My Name is
Asher Lev' uit 1972, overeen or
thodoxe jood die beeldend kun
stenaar wilde worden.
Het hele leven was volgens Po
tok een gevecht, tegen de on
menselijkheid, tegen het
kwaad. Volgens de Talmoed, een
van de heilige boeken van het
jodendom, moet een mens in zijn
leven twee dingen doen: een
leermeester zoeken en een
vriend maken. Potoks leermees
ter was zijn leraar Engels. Voor
vele miljoenen lezers was hij een
meester. Zijn boeken leerden
Advertentie
lid dat uit vrees voor represail
les anoniem wenst te blijven.
Volgens officiële cijfers over af
gelopen jaar zijn in Banda Atjeh
1900 huizen in brand gestoken
en vielen er ongeveer vierhon
derd doden. Jakarta houdt de
Anslf verantwoordelijk voor
deze vernielingen en moorden.
De werkelijk schade in Banda
Atjeh ligt vermoedelijk hoger,
aldus The Sydney Morning Her
ald.
Niet alleen de hoofdstad wordt
echter zwaar getroffen. Milities
zouden verantwoordelijk zijn
voor wijdverspreide terreur en
verwoestingen die de regionale
economie tot stilstand hebben
gebracht. Veel scholen en kli
nieken zijn vernield en hele dor
pen zijn platgebrand of verla
ten. Vele duizenden mensen
hebben de wijk genomen. ANP
domburg
men's fashion
50% KORTING
10% KASSAKORTING
Ooststraat 2, tel. Ill 18-584303
Chaim Potok
over weerbaar burgerschap.
„Het gaat er om hoe je mens
blijft", zei hij ooit, „zelfs in on
menselijke omstandigheden."
Hij werd geboren als Herman
Harold Potok in de Bronx, New
York, als oudste zoon van joodse
immigranten uit Polen. Hij
groeide op in een orthodoxe fa
milie, behaalde een graad in En
gels in 1954, verdiepte zich ver
volgens in de leer aan de Jewish
Theological Seminary en werd
tot rabbi gewijd in 1954. Tijdens
de Koreaanse Oorlog diende hij
als geestelijk raadsman.
Zij n debuut was meteen zij n be
kendste roman, 'The Chosen'
('De Uitverkorenen') uit 1967,
waarin hij de vriendschap
schetst tussen twee joodse jon
gens die in verschillende religi
euze milieus opgroeiden. Het
boek werd later bewerkt tot een
toneelstuk en een film.
Potoks romans vonden gretig
aftrek onder lezers van alle ge
zindten, maar de critici waren
de auteur niet altijd even gun
stig gezind. De een beschouwde
zijn romans als een subtiele
doch diepzinnige kijk op de
joodse cultuur, anderen scham
perden over zijn eenvoudige
stijl en weinig doordachte plots.
Niettemin ontving Potok in
1969 de Edward Lewis Wallant
Award voor zijn debuut en werd
de opvolger 'The Promise' ('De
Belofte') bekroond met de Athe-
naem Prize.
Potok schreef ook toneelstuk
ken, kinderboeken, non-fictie
en korte verhalen. GPD
