Gehandicaptenbeleid is apartheid
Politieke rekrutering moet op de helling
PZC
PZC
Verscheurd Soedan
werkt aan oplossing
van religieus conflict
Goedbedoelde regelgeving soms hinderpaal voor integratie
te gast
24 juli 1952
woensdag 24 juli 2002
Weinig kans op een baan,
een laag inkomen, ver-
voersmoeilijkheden. Ook
blijken restaurants, cafés
of musea niet of slecht toe
gankelijk. Het rapport
van het Sociaal en Cultu
reel Planbureau over de
maatschappelijke positie
van gehandicapten was
geen vrolijke kost. De
frustratie bij gehandicap
ten groeit. De een roept -
altijd ivat vaag - om de
noodzaak van een 'cul
tuuromslag', de ander wil
dwingende wetgeving.
door Angelique Mulders
Gehandicapten horen mid
den in de maatschappij te
staan. De overheid probeert dit
voor elkaar te boksen door al
lerlei regels en voorzieningen in
het leven te roepen. Dat sorteert
weinig effect, zo bleek uit een
rapportage van het Sociaal en
Cultureel Planbureau (SCP).
„Nederland heeft een soort
apartheidsbeleid gevoerd. Er
zijn speciale instellingen voor
gehandicapten en er is separaat
vervoer voor ons. Dan word je
eerder buiten de samenleving
gezet in plaats van er midden
in", oordeelt voorzitter Jan
Troost van de Chronisch Zieken
en Gehandicapten Raad. De be
vindingen van het SCP kwamen
voor Troost en andere belangen
organisaties dan ook niet als een
donderslag bij heldere hemel.
Het vorige week gepresenteerde
SCP-rapport Gehandicapten
2002 levert sombere lectuur op
over de maatschappelijke posi
tie manmensen met lichamelijke
beperkingen of verstandelijke
handicaps. De vorige vier edi
ties waren ook al weinig hoop
vol.
In Nederland wonen ongeveer
een half milj oen mensen met een
ernstige handicap en zo'n één
miljoen personen met een mati
ge lichamelijke beperking, van
wie de helft ouder is dan 65 jaar.
Het SCP verwacht dat deze se-
niorengroep in de toekomst gro
Gehandicapten kunnen nog altijd moeilijk terecht in hotels, musea en andere al dan niet openbare gebouwen. Ook de toegang tot de ar
beidsmarkt is geblokkeerd door hoge drempels. Het beleid van de overheid leidt bovendien eerder tot apartheid dan tot integratie.
foto GPD
ter wordt. Het zijn allemaal
mensen die veel moeite hebben
met het uitvoeren van handelin
gen bij de persoonlijke verzor
ging, huishoudelijke klusjes of
mobiliteit.
Acties als de 'Week van de toe
gankelijkheid' en alarmerende
onderzoekjes van vrijwel alle
plaatselijk gehandicaptenplat
forms ten spijt, blijven (openba
re) gebouwen vaak lastig te
bezoeken voor blinden, slecht-
lopenden of rolstoelers. Ook de
aanhoudende moeilijkheden
met het aangepaste vervoer be
lemmeren hen in hun sociale le
ven. Mindervaliden nemen door
al deze problemen aanzienlijk
minder vaak deel aan sociale ac
tiviteiten als uitgaan en spor
ten.
„Dit soort uitsluiting is niet ac
ceptabel. Anderzijds heb ik ver
trouwen in de 'Wet gelijke be
handeling gehandicapten en
chronisch zieken', al zou deze
anti-discriminatiewet naar nog
wat meer terreinen moeten wor
den uitgebreid", zegt Troost. De
vorige Tweede Kamer heeft die
wet aangenomen. De Eerste Ka
mer moet er nog naar kijken. De
voorman van de gehandicap
tenorganisatie verwacht echter
wat dit betreft geen problemen.
Troost: „Restaurants moeten
mij dan de kans bieden om, in
mijn rolstoel, met mijn gezin uit
eten te gaan. Daar heeft hij ook
baat bij, want nu blijven we
thuis. En ik wil me daar niet al
leen laven, ik wil er ook kunnen
lozen. De voor ons zo belangrij
ke voorzieningen moeten er ein
delijk eens komen."
Werk
Veel gehandicapten zitten in een
cirkeltje van geen werk, weinig
geld en hoge medische kosten.
Zeker als mensen op jonge leef
tijd te maken krijgen met een
handicap betekent dit vaak een
laag opleidingsniveau. Dat
maakt het krijgen van een (goe
de) baan en een eigen inkomen
uiteraard weer moeilijker.
Ondanks de inspanningen van
de afgelopen jaren om gehandi
capten meer kansen op een baan
te geven, heeft slechts 38 pro
cent van de lichamelijk gehan
dicapten'tussen de 15 en 64 jaar
werk, tegenover 61 procent van
de gezonde Nederlanders in die
leeftijdscategorie. Via de hal
verwege 1998 van kracht ge
worden 'Wet reïntegratie ar
beidsgehandicapten' (REA) zijn
in 2,5 jaar tijd slechts 12.500
mensen aan de slag gegaan. Met
deze relatief nieuwe wet krijgen
werkgevers de kosten vergoed
die zij voor een mindervalide
werknemer moeten maken voor
bijvoorbeeld de aanleg van een
rolstoelhelling of het aanpassen
van een toilet.
Het SCP noemt het resultaat
van de REA teleurstellend. De
opstellers van het rapport sug
gereren daarom dat het tijd
wordt voor meer dwingende,
wettelijke maatregelen. Voor
zitter Fini de Paauw van de
Algemene Nederlandse Gehan
dicapten Organisatie denkt
daar ook zo over. Van hem
mag het worden zoals in de VS,
waar werkgevers verplicht zijn
om mensen met een functiebe
perking in dienst te nemen. „Het
is ergerlijk dat wij door werkge
vers gezien worden als een ver
liespost voor hun bedrijf. Het is
helemaal niet zo dat alle gehan
dicapten minder productief
zijn. Het gaat erom dat mensen
werk te doen krijgen dat bij hen
past. Dan hoeven ze niet onder
te doen voor andere personeels
leden."
Troost ziet meer in een 'per
soonsgebonden reïntegratie-
budget'. Een gehandicapte
werkzoekende kan dan zelf de
benodigde brailleleesregel voor
zijn werkcomputer kopen, zo
dat de werkgever zelf niets ex
tra's hoeft te doen om zo iemand
aan de slag te helpen.
Positie
„In de beeldvorming komen ge
handicapten over als een apart
slag en dat komt hun positie niet
ten goede. Men is ook onbekend
met personen met een lichame
lijke handicap", probeert Tenda
Hoffmans de minimale vooruit
gang te duiden. Zij werkt voor
het Tympaan Instituut. Dit in
Voorburg gevestigde kennis
centrum is gespecialiseerd in
het zorgbeleid in de provincie
Zuid-Holland.
De maatschappelijke positie
van gehandicapten zal volgens
Hoffmans pas verbeteren als,
om een voorbeeld te noemen,
het openbaar vervoer goed toe
gankelijk is voor iedereen.
,Ik denk dat integratie ook weer
integratie oplevert. Zo kun je
een cultuur wél veranderen.
Als iemand in een apart taxi
busje wordt vervoerd levert dat
toch een ander beeld op bij een
werkgever dan wanneer hij ie
mand met een beperking ge
woon ziet zitten in de bus of de
trein." GPD
door Eelco van der Linden
Vrede in Soedan. Het
klinkt surrealistisch,
maar afgelopen weekeinde
zetten regering en rebellen
stappen die het einde kunnen
inleiden van het langstlo-
pende conflict van Afrika,
dat aan twee miljoen mensen
het leven kostte.
De problemen tussen het
hoofdzakelijk Arabische en
islamitische noorden, en het
zuiden, waar christelijke en
Afrikaanse godsdiensten
overheersen, dateren al van
af de onafhankelijkheid van
Groot-Brittanmë in 1956.
Soedan is qua oppervlakte
het grootste land van Afrika.
De tot de Dinka-stam horen
de rebellen van het Volksbe
vrijdingsleger SPLM strij
den voor autonomie en
godsdienstvrijheid. Compli
cerende factor is de olie die
op de scheidslijn tussen
noord en zuid wordt gewon
nen. Sinds de aanslagen van
11 september is de interna
tionale (Amerikaanse) druk
opgevoerd om de situatie in
Soedan te normaliseren.
In Kenia is onder leiding van
president Daniel Arap Moi
een volgens hem 'historisch
besluit' genomen. In de
grondwet wordt de scheiding
van staat en godsdienst vast
gelegd, evenals het recht tot
zelfbeschikking van het zui
den. Opmerkelijk genoeg
hebben de onderhandelaars
tegelijk de eenheid van het
land als prioriteit gesteld.
Er is bewust gekozen voor
een proefperiode van zes
jaar. De regering belooft niet
langer aan het zuiden de is
lam en de traditionele isla
mitische wetgeving 'sjaria'
op te dringen. Het moet de re
bellen zó tevreden stellen dat
ze in een eenheidsstaat ver
der willen. Om dit te testen
wordt na zes jaar een referen
dum gehouden in het zuiden.
Het optimisme was maandag
groot bij de vredesadviseur
van president Omar al-Bas-
hir en de woordvoerder van
de rebellen. Beiden onder
streepten dat er een stevige
basis is voor de afsluitende
gesprekken in augustus. Ze
zeiden geen problemen te
verwachten rond de verde
ling van de olierijkdom, inte
gratie van rebellen in het le
ger en een bestand. Het
laatste is volgens waarne
mers cruciaal. Het in januari
door Zwitserse en Ameri
kaanse bemiddeling
overeengekomen staakt-het-
vuren wordt regelmatig ge
schonden.
Er bestaat de nodige scepsis
over de ware intenties van de
regering in Khartoem. Waar
om accepteert men zaken die
twintig jaar lang onbe
spreekbaar waren en waar
om zou na een reeks mislukte
vredesakkoorden met vrij
wel dezelfde inhoud, deze
wel levensvatbaar zijn? Het
veel gegeven antwoord is:11
september'. Soedan stond op
Amerika's zwarte lijst van
het internationale terroris
me en herbergde van 1991 tot
1996 Osama bin Laden. Hij
zou er terroristen hebben op
geleid, maar had er ook con
structie- en handelsbedrij
ven.
Omslag
Drie jaar geleden vernietig
den Amerikaanse raketten
bij Khartoem een fabriek die
chemische wapens zou pro
duceren. Later bleek dat er
waarschijnlijker alleen me
dicijnen werden gemaakt.
Na de aanslagen van 11 sep
tember is de stemming in
Soedan nadrukkelijk omge-
De regering koos wijselijk
voor 'volledige samenwer
king' met de VS en wil aanto
nen geen terroristen te her
bergen. Vorig jaar werden
sancties van de Verenigde
Naties tegen Soedan opgehe
ven, een indicatie dat Khar
toem echt vooruitgang
boekt. GPD
Schwietert, In 't Veld,
Bijlhout. Drie staatsse
cretarissen die binnen en
kele dagen, en in het geval
van Bijlhout zelfs uren, na
hun beëdiging gedwongen
waren op te stappen. Hoe
voorkom je zulke blama
ges? Het is moeilijk capa
bele mensen te vinden,
zeker nu werkelijk geta
lenteerden steeds vaker
weigeren het risico van
een politieke benoeming
te aanvaarden.
door Willem Veenstra
Hoe krijg je capabele mensen
die nooit iets met het poli
tieke bedrijf te maken hebben
gehad zover dat ze minister of
staatssecretaris willen worden?
Het valt niet mee om kandida
ten te vinden die een ongewis
bestaan aandurven; misschien
wel vier jaar lang in de spot
lights van media en publiek in
een politieke instabiele periode,
vaak tegen een geringere belo
ning dan men gewend was.
Balkenende en de fractieleiders
van de regeringspartijen heb
ben uitdrukkelijk verder geke
ken dan Kamerleden of partij
bonzen die nu eenmaal graag
worden beloond voor zoveel
jaar trouwe dienst. Inmiddels
weten we ook dat een aantal he
ren uit het bedrijfsleven voor de
eer heeft bedankt omdat men de
risico's te hoog inschatte. De
vraag die voor de hand ligt is:
hoe staat het eigenlij k met de re
krutering voor politieke func
ties in dit land?
Het is een vooruitgang dat in de
lopende kabinetsformatie ver
der wordt gekeken dan het Bin
nenhof. Aan het vervullen van
een ministerschap worden, te
recht, hoge eisen gesteld en de
formateur mag best wat verder
kijken dan de kring beroepspo
litici die via partij circuits boven
komen drijven. Niet meer dan 2
procent van de kiezers is nog lid
van een partij. De keuze wordt
dan wel heel beperkt.
Rouleren
Het is goed kritisch te kijken
naar het jarenlange monopolie
van partijen bij politieke rekru
tering. De rol die zij sinds de in
voering van het algemeen
kiesrecht en de evenredige ver
tegenwoordiging vervullen is
niet meer zo vanzelfsprekend.
Het wordt langzamerhand tijd
voor een nieuwe vorm van 'poli
tieke headhunting'. Ideaal zou
een systeem zijn zoals bij de
rijksoverheid, waar departe
mentale topfuncties periodiek
rouleren. Waarom niet een ver
gelijkbare aanpak bij de vervul
ling van politieke topfuncties?
De praktijk bij kandidaatstel
ling en kabinetsformatie geeft
aan dat de politiek behoorlijk
achterop is geraakt bij wat je
een modem personeelsbeleid
zou kunnen noemen, inclusief
een aan de eisen des tijds aange
paste wei-ving en selectie. Nu is
het politieke bedrijf natuurlijk
niet helemaal te vergelijken met
een gewone organisatie, maar
zou het zo gek zijn als eens
wordt gekeken naar wat elders
in de maatschappij op perso
neelsgebied inmiddels is veran
derd en vaak ook verbeterd?
De formateur moet niet alleen
kunnen beschikken over de ge
bruikelijke lijstjes met namen
uit eigen kring maar moet ook
kijken naar kandidaten uit be
drijfsleven en maatschappelij
ke organisaties of individuele
personen die zich op de een of
andere manier verdienstelijk
maakten voor de publieke zaak
of zich daartoe bereid hebben
verklaard. Tegelijkertijd moet
er duidelijk iets gebeuren om
het voor hen aantrekkelijk te
maken zich beschikbaar te stel
len.
Dwang
Een wettelijke maatregel om
burgers te dwingen zich be
schikbaar te stellen voor de pu
blieke zaak gaat uiteraard te
ver. Zoiets kondig je niet per de
creet af. Op langere termijn
moeten vooral onderwijs en
maatschappelijke ervaring bij
burgers een gevoel voor 'public
spirit' stimuleren, waarbij men
zich afvraagt welke bijdrage
men zelf kan leveren aan de pu
blieke zaak. Niet iedereen hoeft
natuurlijk het ambt van minis
ter, Kamerlid of wethouder te
ambiëren. Het kan al beginnen
met een bestuursbaantje bij
wijkvereniging of schoolbe
stuur.
Als het gaat om de vervulling
van (top)vacatures in het open
bare bestuur moet. er echter
meer gebeuren. Waarom zouden
betrokken partijen - overheid,
bedrijfsleven en maatschappe
lijke organisaties - hier samen
geen afspraken over kunnen
maken? Bijvoorbeeld door een
systeem van bonuspunten te in
troduceren waarbij een periode
als fulltime politicus als het wa
1 H I
I 1- 1
>Ü8"'2
Sb J, iS 1
feÉ
i
re wordt beloond en tevens
wordt gezien als een goede in
vestering in de persoonlijke
loopbaan.
Wie zich vier jaar beschikbaar
heeft gesteld als minister of
staatssecretaris, gedeputeerde
in een provincie of wethouder
van een grote stad, krijgt extra
bonuspunten die meetellen voor
een volgende functie. De scores
worden op een centraal punt
bijgehouden en zijn op een spe
ciale website voor iedereen toe
gankelijk.
Een combinatie met educatief
verlof respectievelijk een sab
batical zou een tijdelijke poli
tieke baan extra aantrekkelijk
kunnen maken.
Dit is geen pleidooi voor de in
voering van een eigentijdse va
riant van een meritocratie (sa
menleving waarin de sociale
status wordt bepaald door pres
taties en capaciteiten) of tech
nocratie. Er zullen waarboi'gen
moeten worden ingebouwd om
er zeker van te zijn dat ook
nieuw talent kansen krijgt in
het politieke bestuur. Ook moet
een geregelde doorstroming
worden gewaarborgd. De beste
man of vrouw op de juiste plaats
moet het adagium zijn.
Wie een zware politieke functie
naar behoren heeft vervuld en
extra punten heeft verzameld
moet in aanmerking komen
voor een passend vervolgtraject
(geen recht uiteraard). De be
oordeling berust in eerste in
stantie bij onze gekozen verte
genwoordigers die op hun beurt
weer verantwoording afleggen
bij verkiezingen.
Ze zouden gebruik kunnen ma
ken van kiezerspanels aan wie
van tijd tot tijd een oordeel over
de geleverde prestaties wordt
gevraagd. Deze panels kunnen
tevens worden ingezet bij het
speuren naar nieuwe kandida
ten voor politieke functies. Dat
monopolie moeten de partijen
nu toch echt eens opgeven.
Utopisch
Dit klinkt misschien een beetje
utopistisch, maar het is duide
lijk dat er wat moet gebeuren.
Het openbaar bestuur
schreeuwt vandaag de dag om
goede, gemotiveerde mensen die
gedurende een periode hun er
varing en capaciteiten in dienst
stellen van de publieke zaak.
Kandidaten hoeven geen exa
men af te leggen; het loutere feit
dat zij zich voor dit publieke
traject beschikbaar stellen, zegt
al heel wat. Eventueel zou een
lichte code kunnen worden ge
hanteerd met enkele algemene
criteria waaraan kandidaten
geacht worden te voldoen.
Politieke partijen werken, als
het goed is, al met meer of min-
VOORSCHRIFT - De drie
maanden oude baby van een
familie uit Scherpenisse heeft
op doktersvoorschrift een
vliegtocht van anderhalf uur
gemaakt op 3500 meter hoog
te. De huisarts hoopte dat dit
tochtje verbetering zou bren
gen in de hoestbuien waaraan
het kindje al enkele weken
lijdt. Met grote belangstelling
wordt in het Thoolse dorp het
genezingsproces gevolgd.
WERKLOOSHEID - In de fa
briek van Honing's artikelen
in Nijmegen wordt bij wijze
van proef verplichte 'vakan
tie' ingevoerd. Bij toerbeurt
krijgen de werknemers een
week ontslag, met behoud van
90 procent van hun loon.
Werkloze arbeiders nemen
hun plek in en krijgen die week
ont wikkelingscurssussen
Doel is, de arbeidslust van de
werklozen op te wekken,
GASLANTAARNS - In de
Goese raad is voorgesteld de
310 gaslantaarns te vervangen
door elektrische straatver
lichting. De PZEM is bereid dit
werk aan te nemen. In de raad
kwam verder het gebrek aan
bouwgrond aan de orde. Ge
constateerd werd, dat om aan
de vraag naar huizen te vol
doen, etagebouw moet worden
Van links naar rechts minister Korthals (Defensie), staatssecretaris Van Ardenne-van der Hoeven (Ontwikkelingssamenwerkingminis
ter Remkes (Binnenlandse Zaken), premier Balkenende en een notuliste tijdens de eerste ministerraad van het nieuwe kabinet. Deze be
windslieden komen allen uit het politieke circuit, anderen hebben geen enkele politieke ervaring. foto Ed Oudenaarden/AN P
der omschreven criteria en heb
ben dus ervaring hiermee. Bij
het toezicht op de naleving moe
ten zij dan ook zeker betrokken
worden. Maar niet alleen zij!
Maatschappelijke organisaties
die kruinen bogen op een brede
achterban moeten erbij betrok
ken worden.
De eerste zorg is voldoende ca
pabele mannen en vrouwen te
krijgen voor het openbaar be-
stuur. Het huidige reservoir lij kt
snel op te drogen. Het wordt tijd
voor een totaal andere aanpak
die ervoor kan zorgen dat geta
lenteerde burgers zich beschik
baar houden voor het beharti
gen van de belangen van hun
medeburgers enhunzelf. De pu
blieke discussie daarover had al
veel eerder moeten beginnen.
GPD
Willem Veenstra is oud-parle
mentair redacteur
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
OostsouburgseweglO
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax: (0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)273000
Fax. (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115)645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax, (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De
aan ons verstrekte gegevens hebben wl) opgenomen In een bestand dat wordt gebruikt voor onza
(abonnementenjadminislralie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de litels en de werkmaatschappijen van Wegener o( door ons zorgvuldig geselecleeroe
derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriilelijk melden bij*. PZC, ataenny
lezersservice, Postbus 18,4380 AA Vlissingen.
Behoort tot LUGQEHGr
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12.00 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag, tijdens kantooruren
zondag, van 16.00 tot 18 00 uur
Tel. (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van /,--)
per maand: 19,25
per kwartaal. 52,--
per jaar: 198,--
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag:
zaterdag 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35,93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen,
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd.
Voor gewone advertenties:
Tel: (0118) 484240
Fax: (0118) 470100
Voor kleintjes: Tel. (0118) 484321
Fax: (0118) 484370
