PZC
Paradijsje met zwarte randen
W1
Dit is dus Afrika: Hakuna matata!
Zanzibar
Pretpark
Honden
Utrecht
Landal
VeKaBO
Ruige Route
zaterdag 20 juli 2002
Alleen al de naam klinkt
als een sprookje: Zanzi
bar, het Tanzaniaanse spece
rijeneiland waar de Afri
kaanse, Arabische, Indiase
en Europese cultuur naad
loos in elkaar overvloeien.
Bob Hope bezong het, Billy
Joel ook en Freddy Mercury
werd er geboren. Het exoti
sche eiland zou qua schoon
heid moeiteloos kunnen
concurreren met andere tro
pische eilanden. Toch valt
het de meeste Zanzibari niet
mee rijk te worden aan het
toerisme.
De eerste ochtend in het hotel
in Stown Town valt meteen
al bij het wakker worden de
ventilator boven het hemelbed
uit. Geen pretje bij een tempera
tuur die 's ochtends om een uur
of acht al ruimschoots de vijfen
twintig graden is gepasseerd. Al
gauw blijkt dat de stroom is uit
gevallen op heel Zanzibar. „Het
is een ramp", verklaart gids
Hassan plechtig. Niet vanwege
ontdooiende koelkasten of het
stilvallen van de airconditio
ning. Nee, 's middags zal de En
gelse cupfinal tussen Arsenal en
Chelsea rechtsreeks op tv wor
den uitgezonden. En als de
stroom er dan nog uitligt, is dit
voetbalmaffe eiland in last.
Het is een van de kleine onge
makken die je als verwende
westerse toerist voor lief moet
nemen, als je Zanzibar (be
staand uit de eilanden Unguja
en Pemba, beide ongeveer zo
groot als Zeeuws-Vlaanderen)
bezoekt. Een journalist van de
Washington Post probeerde het,
maar de mankon maar weinig
enthousiasme opbrengen voor
de archipel in de Indische Oce
aan. „Telefoons doen het niet,
van de veerboten weet je nooit
of ze varen, de muggen dragen
malaria en de armoede op het ei
land is wijd verbreid. Magere
katten jagen op magere ratten",
zo vatte de Amerikaan zijn in
druk samen.
Daar staat echter veel tegen
over. Als je tenminste toe kunt
met wat minder weelde. Die is er
voor de echt verwende toerist
overigens wel te vinden, zij het
tegen torenhoge prijzen. Wie
door het fascinerende labyrint
van nauwe straatjes in Stone
Town - cle oude stad van Zanzi-
bar-City - zwerft, komt bij het
omslaan van elke hoek wel iets
nieuws tegen: een moskee die
net uitgaat, kleine, pittoreske
winkeltjes met inheemse pro
ducten of een schooltje van
waaruit door het open raam
kinderen te horen zijn die luid
keels koranverzen reciteren.
Maar ook de kenmerkende
houtgekerfde voordeuren,
prachtige oude huizen met
kleurige, overhangende ve
randa's en giechelende vrouwen
in hun bui bui (sluier) die de
laatste roddels uitwisselen en
iedere toerist vriendelijk groe
ten. Soms met het Swahilische
jambo, dan weer met het Arabi
sche salam alaykum.
Natuurlijk is Stone Town, zoals
zoveel plaatsen in Afrika, ten
prooi gevallen aan gebrek aan
onderhoud, ziet de oude stad er
van dichtbij haveloos uit en
worden aangename en voor
Zanzibar zo typerende specerij
luchtjes afgewisseld door de
stank van vuilnis dat hier en
daar achteloos tussen de wonin
gen is gedumpt. Maar de stad,
die een thuis biedt aan 16.000
inwoners, kan hoopvol zijn.
Want aan de restauratie van het
belangrijkste architectonische
cultuurgoed wordt gewerkt.
Stone Town is bovendien geno
mineerd als mogelijke gegadig
de voor de status van Wereld
Erfgoed, waarmee de voortgang
van de revisie voor de toekomst
veilig zou zijn gesteld.
Zeilers
Zanzibar wordt al meer dan
2000 jaar bewoond. Hoewel de
eerste bewoners waarschijnlijk
Bantu-sprekende volkeren wa
ren, afkomstig van het Afri
kaanse vasteland, kreeg de ar
chipel vanaf 700 voor Christus
bezoek van Arabische zeilers.
Later meldden ook Perzische
kooplui zich voor de Oost-Afri
kaanse kust, en zou de commer
cie een hoge vlucht nemen, met
een 'gouden' periode tussen de
twaalfde en vijftiende eeuw.
Begin zestiende eeuw maakten
de Portugezen een eind aan de
bloeitijd. Zij namen de archipel
over om hem korte tijd later
weer te moeten afstaan aan de
Engelsen en de Arabieren uit
Oman. Laatstgenoemden con
solideerden hun macht op Zan
zibar uiteindelijk begin negen
tiende eeuw. Het eiland werd
zelfs zo belangrijk voor Oman,
dat de sultan zijn residentie van
de Perzische Golf naar Stone
Town verplaatste. Tot aan de
Tanzaniaanse revolutie van
1964, geleid door de legendari
sche Julius Nyerere, zou dat zo
blijven. Eén van de prominent
ste Arabische erfenissen is dan
Het slavenmonument in de tuin van de anglicaanse kerk in Stone Town, de oude stad van Zanzibar-City.
foto Joost Bosman
ook het Beit el Ajaib (het Huis
der Wonderen), een in 1883 aan
de boulevard gebouwd sultan-
paleis. De verklaring van de
naam is heel wat prozaïscher
dan je wellicht zou vermoeden,
want die kreeg het kolossale ge
bouw vanwege het feit dat er
een lift in zat en er elektriciteit
aanwezig was. Naast het paleis
zijn het oude fort (rond 1700
door de Portugezen gebouwd),
het paleismuseum Beit al Sa-
hel) en de vele moskeeën de be
langrijkste attracties.
Opmerkelijk is hoe dicht de isla
mitische gebedshuizen naast de
kerken staan. Hoewel 99 pro
cent van de Zanzibari de (soen-
ni-)islam aanhangt, worden de
1 procent christenen en de klei
ne hindoe-minderheid geres
pecteerd. Het levert met name
's avonds een wonderlijk
schouw- en luisterspel op. Als
tegen half zeven de schemering
invalt, hoor je in Stone Town
gelijk met de oproep tot islami
tisch gebed de kerkklokken lui
den. De vele dakterrassen bie
den dan een fraai uitzicht over
de oude stad, de zee met tiental
len kleine bootjes en de zon die
langzaam en in schoonheid
wegzakt achter de horizon.
Door die idyllische indruk, ver
geet je bijna de donkere kant
van Zanzibars geschiedenis.
Met name door de komst van de
islam naar Oost-Afrika groeide
de slavenhandel. Aan het begin
van de negentiende eeuw was
Zanzibar zelfs het grootste sla-
vendepot van Afrika en werden
slaven vanuit onder meer Mala
wi en Congo via de archipel naar
de Arabische wereld getrans
porteerd. Schattingen lopen
uiteen van 10.000 tot 30.000 sla
ven die per jaar werden verhan
deld in de tweede helft van de
negentiende eeuw.
In Stone Town is de slaven
markt reeds lang geleden afge
broken. Alleen de cellen onder
de Sint Monica-herberg getui
gen nog van de gruwelen. Ze zij n
niet groter dan vijfentwintig
vierkante meter. In de ene kille
en vochtige kelder werden vijf
tig vrouwen en kinderen drie
dagen zonder water, voedsel en
sanitair opgesloten in droevige
afwachting van hun verdere
transport. In de andere cel vijf
enzeventig mannen in dezelfde
beroerde omstandigheden. Op
de oude slavenmarkt zelf staat
nu een anglicaanse kerk, ge
bouwd vlak nadat de slaven
handel in 1873 was afgeschaft.
„Hier, op de plaats van het al
taar, zaten de koopmannen in
een halve kring om de slaven te
keuren", schetst gids Hassan de
ironie van de locatie. „Er werd
net zolang op de slaaf ingesla
gen tot hij ineenzakte. Hoe lan
ger dat duurde, des te sterker en
dus duurder de slaaf was."
Buiten, in de kerktuin, herin
nert alleen nog het sobere sla
venmonument aan het duistere
verleden van Zanzibar. Hassan
verhaalt over de beruchte Mo
hammed Tip Tip, een van de
wreedste negentiende-eeuwse
slavendrijvers. „Hij werd ver
noemd naar het klikken van
zijn pistool. Slaven die iets ver
keerd deden, schoot hij direct
dood."
Hoewel steeds meer westerlin
gen Zanzibar ontdekken,
stroomt het grote geld nog
steeds niet binnen voor de be
woners. De regering van het ei
land beloofde onlangs de inves
teringen in de toeristische
sector te verhogen, maar de
impact daarvan op de locale be
volking zal minimaal zijn: 90
procent van de hotels is in bui
tenlandse handen.
Maar er is nog iets. Zanzibar
heeft zich ondanks de eenwor
ding met de Verenigde Repu
bliek Tanzania (de naam is een
samenstelling van Taganyika,
zoals het land voor de revolutie
van 1964 heette, en de naam
Zanzibar) zo autonoom moge-
Snorkel- en dolfijntochtjes,
iedere horecagelegenheid
op Zanzibar adverteert ermee.
Wie geluk heeft, zwemt midden
tussen de vrolijke flippers. Wie
minder fortuinlijk is, krijgt niet
eens een dolfijn te zien. En heb
je echt pech, dan slaat je bootje
om.
Eigenlijk is het bootje te klein
voor acht mensen. Maar je hebt
twintig dollar betaald, en denkt
er verder niet bij na. Die jongens
weten wat ze doen...
Twee uur ronddobberen later.
De toeristen hebben net twee
rugvinnen boven het water zien
verschijnen, die met gezwinde
spoed al weer aan de horizon
verdwenen. En net op het mo
ment dat de stuurman heeft be
sloten terug te keren naar de
kust, gebeurt het. Een twee me
ter hoge golf dendert schijnbaar
vanuit het niets af op de toeris
ten, zonder dat de stuurman ook
maar iets in de gaten heeft. Een
fractie van een seconde later ligt
alles en iedereen in het water.
Gelukkig niemand gewond, al
raakt een Belgische compleet in
paniek, en drukt in een poging
omboven te blijven andere te
water geraakte toeristen kopje
onder.
Nadat iedereen weer bij zijn po
sitieven is, moet de boot worden
teruggekanteld. Dat lukt, waar
door de drenkelingen zich nu
kunnen vasthouden aan de ran
den van het compleet volgelo
pen vaartuig.
Pas na een halfuur dobberen,
ziet een andere sloep met Itali
aanse toeristen wat er is ge
beurd en schieten zij te hulp. Di
rect richting de kust, dat is het
enige dat de drenkelingen wil
len en verwachten. Een misvat
ting, zo blijkt. De bootsman, die
zich tijdens de gedwongen
zwempartij al meer om het lot
van zijn bootje dan zijn passa
giers had bekommerd, weigert
zijn inmiddels halfgezonken
schuitje achter te laten en heeft
het inmiddels aangehaakt. He
vige ruzie tussen de nog onder
de diesel van de gezonken sloep
zittende toeristen en de boots
lieden breekt uit.Hakuna
matatano problem my friend",
proberen de Afrikanen de wes
terlingen gerust te stellen. Maar
als ook de tweede boot dreigt te
bezwijken onder het gewicht
van de half gezonken boot, is
een Engelse toerist het zat. Hij
heeft zijn zakmes al in de aan
slag om de balast los te snijden.
Grinnikend om zoveel onnodige
ophef, geven de Afrikanen uit
eindelijk toe. „Ze lachen er ge
woon om, dit is hun dagelijkse
realiteit", zegt een Fransman
vol ongeloof .Geld retour kun je
wel op je buik schrijven. „Mis
schien gaat dat in Europa zo",
zegt de touroperator, „maar ja,
hier niet. Dit is Afrika.
T
N
Unguja
lijk opgesteld. Het eiland heeft
dan ook nog een eigen regering
en een eigen president. En wie
op het vliegveldje Kisauni
landt, moet door een heuse pas
poortcontrole.
Het voortdurende streven naar
meer politieke vrijheid en frau
duleuze verkiezingen leiden
van tijd tot tijd tot onlusten op
het tropische eiland. En daarbij
zou de Revolutionaire partij
(CCM) van de Tanzaniaanse
president Benjamin Mkapa zo
min mogelijk pottenkijkers dul
den. Kwade (lees: oppositione
le) tongen beweren dat de rege
ring daarom het toerisme be
wust ontmoedigt.
Schichtig
De zachte trekken in het karak
ter van gids Hassan verdwijnen
als het onafhankelijkheidsstre
ven van Zanzibar ter sprake
komt. Ietwat schichtig om zich
heen kijkend, trekt hij op ge
dempte maar felle toon van leer.
„Voor 1964 woonden er nog
maar 400.000 mensen op Zanzi
bar, nu zijn dat er ongeveer een
miljoen. Zie je dat ziekenhuis?",
vraagt hij in het Engelse rayon
van Zanzibar-Stad. „Het barst
er van de medicijnen, maar nie
mand krijgt ze. De artsen verko
pen ze aan de elite. De gewone
man moet zijn eigen medicijnen
meebrengen, maar wie kan dat
betalen?" Volgens Hassan zou
Zanzibar een stuk beter af zijn
wanneer de archipel onafhan
kelijk van Tanzania zou
worden. „We hebben hier spece
rijen, kledingindustrie en toe
risme. Bovendien hebben we
tenschappers het vermoeden
dat er fossiele brandstoffen te
vinden zijn", mijmert Hassan
over een zonnige toekomst van
Zanzibar. „De vereniging met
Tanzania in 1964 heeft ons geen
goed gedaan."
Hassan vraagt, zijn officiële sta
tus als stadsgids ten spijt, voor
zijn rondleiding geen commis
sie. Hij is bescheiden en leeft
van wat de toeristen hem toe
stoppen. Maar zodra hij 5000
shilling (bijna vijf euro) in zijn
hand krijgt gefrommeld,
schroomt hij niet vijftienhon
derd extra te vragen. „Ik moet
mijn elektriciteit nog betalen,
zietu."
Joost Bosman
Zes nieuwe attracties biedt
familiepretpark Phantasia-
land in het Duitse Brühl nabij
Keulen. In het jaar dat het park
35 jaar bestaat is er onder meer
een wildwaterbaan toegevoegd,
een para-tower, spinning-coas
ters en het Feng Ju Palace kas
teel.
Ook is deze week een begin ge
maakt met de bouw van een ho
tel, dat volgend jaar juli klaar
moet zijn. Het wordt een
sprookjesachtig hotel, opge
trokken in Chinese stijl met 166
kamers, negen juniorsuites, drie
keizerssuites en één presidenti
ele suite.
Informatie: 043-3566348 en
www.phantasialand.de.
Sinds kort is er een nieuw
soort hotelbon op de markt:
de hotelbon voor honden. Voor
35 euro kunnen drie hotelover
nachtingen voor twee personen
en één hond worden gekocht.
Net zoals bij de gewone hotel
bon moeten ontbijt en diner in
het betreffende hotel genuttigd
worden.
Veertig hotels, verspreid over
het gehele land en qua klasse
variërend van twee- tot vier-
sterren, doen aan de hondenho-
telbon mee, die overigens
uitsluitend via internet kan
worden gekocht.
Informatie: 06-50208876 en
www.hondenhotelbon.nl.
Voor wie in één oogopslag al
les wil weten over uitgaan,
slapen, eten en ontspannen in
Utrecht, kan nu terecht op de
nieuwe website www.utrecht-
stad.com.
Aldaar kan de toerist een com
pleet overzicht krijgen van de
meest interessante en bijzonde
re bezienswaardigheden, acti
viteiten, arrangementen en
handige adressen, zo laat het
Utrechts Bureau voor Toerisme
weten. De site komt eind deze
zomer ook in een Engelstalige
versie beschikbaar.
Landal GreenParks is recent
gestart met de verhuur van
de eerste appartementen in het
nieuwe park Rehrenberg, aan
het begin van het Saalbachtal
en vlakbij Zeil am See en de ski
pistes van Saalbach Hin-
terglemm in Oostenrijk. Daar
kunnen vanaf 20 december de
eerste gasten verblijven. Nu zijn
er 97 appartementen/chalets, in
fases wordt het uitgebreid tot
154.
Informatie: 070-3003535 en
www.landal.nl.
De Vereniging van Kam-
peerboeren Nederland (Ve-
KaBo) heeft haar website ver
nieuwd. Nu kan nóg makkelij
ker een accommodatie worden
gezocht, meldt ze. „Binnen drie
muisklikken".
Door de categorie, de provincie
en de plaats aan te klikken, ver
schijnt een overzicht van ac
commodaties en faciliteiten.
Tegelijkertijd wordt een platte
grond getoond zodat afgelezen
kan worden waar de plaats pre
cies ligt. Ook kan nu via de web
site de VeKaBo-gids worden be
steld.
Informatie: www.vekabo.nl.
De Ruige Route-tocht van de
Stichting Natuurlijk Bij
zonder heeft van de deelnemers
een '8' gekregen.
De vijf routes zijn meerdaagse
avontuurlijke tochten, die te
voet, per kano of op de fiets door
bijzondere natuurgebieden
gaan: Biesbosch, Dommeldal,
Rivierenland Holland en Mil-
lingen/Loevestein.
De routes zijn kleinschalig (er
kunnen per keer maximaal
twaalf deelnemers mee), bieden
bijzondere slaaplocaties en ver
rassen de sportieve natuurlief
hebbers op maaltijden die
bestaan uit (biologische) streek
producten.
Prijzen vanaf 120 euro p.p., in
clusief fiets en/of kano en een
draagbare cd met info over het
gebied. Ook wordt de bagage
naar de volgende etappeplaats
vervoerd.
Informatie: 024-3277000 en
www. ruigeroutenl
foto Frans van den Houdt/GPD
De marktna elke hoek kom je wel iets nieuws tegen.