PZC
Zambia pakt corrupt
oud-staatshoofd aan
Russen zijn ruimteschip kwijt
PZC
Successen in strijd
van Griekse politie
tegen terreurgroep
Vader Indiase
atoombom wordt
nieuwe president
Arrestatie van Chiluba aanstaande
Regenoverlast in Duitsland
Tientallen doden
door ongeluk
bus in Oeganda
Top Spaanse
Grapo gepakt
Zes jaar cel voor
oppositieleider
in Kazachstan
Stilvallen metro Londen veroorzaakt chaos
0800 - 0231 231 (GRATIS)
Franse markies ereburger VS
Oegandees leger doodt 300 rebellen
Doodstraf ingebeelde Christus
Rechter sluit Russische krant
Nigeriaan krijgt Duitse vredesprijs
België treedt
op tegen
dump oma's
vrijdag 19 juli 2002
HAMBURG - Zandzakken beschermen de ingang van een kiosk in
Hamburg. Voortdurende regen in het centrum en noorden van
Duitsland heeft woensdagavond en gisteren geleid tot grote over
last voor het verkeer. Ook Zwitserland en Oostenrijk kampten met
overlast door aanhoudende regenval. foto EPA
door Eelco van der Linden
PRETORIA - Een staatshoofd
dat de staatskas plundert en na
zijn aftreden vrijuit gaat, is in
Afrika eerder regel dan uitzon
dering. In Zambia is men echter
bezig de trend te doorbreken. De
vorig jaar teruggetreden presi
dent Frederick Chiluba kan elk
moment gearresteerd worden
wegens corruptie.
De Zambiaanse regering ont
kende het gisteren in alle toon
aarden, maar feitelijk staat Chi
luba al onder huisarrest: er
staan agenten voor zijn deur.
Minister van Binnenlandse Za
ken Luckson Mapushi, hield het
er op dat de aanwezigheid van
de politie bedoeld is om Chiluba
te beschermen. „Onze inschat
ting is dat sommige burgers be
sloten hebben hem kwaad te
willen doen."
Dat de Zambianen Chiluba ha
ten, is geen geheim. De voorma
lige buschauffeur en vakbonds
leider kwam in 1991 aan de
macht met de belofte het land te
moderniseren en de democratie
te respecteren. Het was de frisse
wind die het land na 27 jaar
Kenneth Kaunda, de eerste pre
sident van Zambia, nodig had.
Daar is niets van terecht geko
men. Het economisch herstel
programma, opgesteld in over
leg met donoren en IMF, heeft in
tien jaar tijd bijna geen econo
mische groei opgeleverd. Priva
tisering verliep chaotisch, met
als voornaamste resultaat mas
saontslagen en corruptie. De
landbouw zit in een crisis, de ar
moede is schrijnend: 80 procent
van de Zambianen leeft van
minder dan een dollar per dag.
Vrijwel direct na zijn aantreden
werd Chiluba de typisch Afri
kaanse autocraat, die zijn hof
houding in stand hield met gun
sten en zijn tegenstanders met
ondemocratische middelen be
streed. Chiluba verbruide het
compleet toen hij vorig jaar pro
beerde de grondwet te verande
ren, zodat hij na twee termijnen
van vijf jaar - het maximum -
nog zou kunnen meedingen voor
een derde termijn.
Het leidde tot felle protesten,
ook van donoren, en tot scheu-
ringen binnen zijn partij, de
MMD. Wonderwel trok hij zich
terug, maar niet zonder ervoor
te zorgen dat zijn opvolger, Le
vy Mwanawasa, de rond afgelo
pen Kerst gehouden verkiezin
gen wel moest winnen.
Integer
Mwanawasa won inderdaad,
dankzij fraude en een verdeelde
oppositie, maar hij bleek niet de
veronderstelde marionet van
Chiluba te zijn. De als briljant
advocaat te boek staande
Mwanawasa bleek als politicus
integer en verantwoordelijk. Zo
zeer, dat hij in 1994 opstapte als
vice-president vanwege een
corruptiezaak. Als president
heeft hij nu besloten zijn faam
waar te maken en lapt hij par-
tijsolidariteit aan zijn laars.
President Mwanawasa onthul
de zelf dat de 47 miljoen dollar
die tijdens de privatisering van
een kopermijn waren 'zoekge
raakt', dienden om Chiluba's
corruptiemachine draaiende te
houden. Hetzelfde gold voor de
21 miljoen dollar voor nooit ge
kocht wapentuig. In verband
met de zaak zijn al een oud-
rechter en een ambassadeur ge
arresteerd.
En nu nog de architect zelf. Het
parlement, waarin de oppositie
partijen een meerderheid heb
ben, aarzelde dinsdag niet en
hief de onschendbaarheid van
Chiluba op. In de straten van
Lusaka werd gefeest. Van een
arrestatie is het nog niet geko
men omdat het Hooggerechts
hof, op verzoek van Chiluba, zal
onderzoeken of het parlement
juist heeft gehandeld. Het lijkt
uitstel van executie. GPD
KAMPALA - In het westen van
Oeganda zijn gisteren een tank
wagen en een bus op elkaar in
gereden. Daarbij vielen naar
sdiatting meer dan zestig do
den, onder wie tien Europese
toeristen.
Niemand in de bus of in de tank
wagen overleefde de vuurzee
die na de botsing ontstond. De
oorzaak van het ongeval lag bij
de tankauto met brandstof die
met falende remmen bergaf
waarts reed.
In de bus zaten ook tien toeris
ten die het wildpark Queen Eli
zabeth hadden bezocht.
Het ongeluk gebeurde bij het
dorp Rutoto, ruim 250 kilome
terten westen van de hoofdstad
Kampala. DPA
MADRID - De Spaanse Guardia
Civil en de Franse politie heb
bengisteren in Spanje en in Pa
rijs veertien mensen aangehou
den die ervan worden verdacht
de huidige leiding te vormen
van de extreemlinkse Spaanse
terreurgroep Grapo.
De gezamenlijke actie wordt in
de Spaanse pers omschreven als
de ontmanteling van de top van
de Grapo, de Antifascistische
Verzetsgroep van de Eerste Ok
tober. Er zijn acht mensen in Pa
rijs, vijf in Madrid en een in Vi-
toria (Noord-Spanje) opgepakt.
De Grapo dook op in de j aren ze
ventig als gewapende tak van de
in 1975 gevormde Hernieuwde
Spaanse Communistische Par
tij (PCE-r)De Grapo wordt ver
antwoordelij k gehouden voor
de dood van 87 mensen tussen
1975 en 2000.
De splintergroep begon als radi
cale tegenstander van het be
wind van de Spaanse 'caudillo'
Francisco Franco. ANP/AFP
ASTANA - Een rechter in Ka
zachstan heeft oppositieleider
Moechtar Ablyazov gisteren
veroordeeld tot zes jaar gevan
genisstraf. Hij zou zijn positie
hebben misbruikt toen hij mi
nister van Energie was.
Ablyazov behoorde in novem
ber tot de oprichters van de be
weging Democratische Keuze
van Kazachstan, die pleit voor
meer invloed van het volk op de
poütiek en grotere vrijheid voor
het bedrijfsleven. De autoritai
re president Noersoeltan Na-
zarbajev maakte al snel duide
lijk dat hij de beweging
beschouwt als een bedreiging
voor zijn bewind.
Ablyazov werd in maart aange
houden. Een andere oprichter
van de oppositiebeweging staat
terecht in de noordelijke regio
Pavlodar. RTR
Metrotreinen staan werkeloos bij een Londense remise.
van onze redactie buitenland
LONDEN - Een staking bij het metropersoneel heeft de
Londense ondergrondse gisteren lamgelegd en een ver
keerschaos veroorzaakt in de Britse hoofdstad. De actie
begon woensdagavond, een paar uur nadat een natio
nale 24-uursstaking van gemeenteambtenaren was be
gonnen.
Vooal de inwoners van voorsteden en buitenwijken van
Londen die in de binnenstad werken, ondervonden hin
der van de metrostaking. „Het is een nachtmerrie", zei
een reizigster. „Normaal gesproken doe ik er ongeveer
drie kwartier over. Nu wordt het wel twee uur.Mensen
stonden in lange rijen voor de bussen en taxi's, die vast
liepen in het verkeer dat extra druk was door de foren
zen die nu voor de auto hadden gekozen. Grote bedrij-
foto Michael Stephens /EPA
ven hadden zelf bussen ingehuurd om het personeel te
vervoeren. Het metropersoneel wil met de staking zijn
onvrede uiten over de plannen om het ondergrondse
netwerk deels te privatiseren. De gemeenteambtenaren
legden in heel Groot-Brittannië het werk neer en eisen
een loonsverhoging. De staking van het gemeenteperso-
neel was beduidend minder storend, veel Britten merk
ten er niets van. AP
door Frank Hendrickx
MOSKOU - Het was aangekon
digd als een 'uniek experiment'.
Vorige week werd het Russische
ruimteschip Demonstrator-2
gelanceerd. Sindsdien is het
spoorloos.
De Demonstrator-2 was opge
stegen vanaf een kernonderzee-
Advertentie)
boot in de Beringzee. Een half
uur later keerde het ruimteschip
volgens plan terug naar de Aar
de om een nieuw, opblaasbaar
landingsgestel te testen.
Een ding lijkt inmiddels vast te
staan: het ruimteschip is niet
zoals op het programma stond
geland op het schiereiland
Kamtsjatka in noordoost-Sibe-
rië. Legerhelikopters hebben
dagenlang het schiereiland af
gezocht om een spoor te vinden
van de Demonstrator-2, maar
tevergeefs. „We hebben hele
maal niets gevonden", erkende
de woordvoerster van het ver
antwoordelijke onderzoeksin
stituut Babakin beschroomd.
Kamtsjatka was voorbestemd
om te dienen als testgebied voor
de eerste landing met een op
blaasbaar landingsgestel. Een
makkelijk te missen doel is het
niet, met een oppervlakte van
370.000 vierkante kilometer.
Maar toch lijkt dat gebeurd te
zijn. „We kunnen nog van geluk
spreken dat het ruimteschip
niet op een stad is geland, om
van een buitenlandse stad maar
niet te spreken", schamperde
het populaire dagblad Mos-
kovski Komsomolets gisteren.
Pijnlijk
Het mislukken van het 'unieke
experiment' is pijnlijk voor de
ruimtevaartindustrie. De De-
monstrator-2, een ruimteschip
met een diameter van slechts 80
centimeter, leek juist voorbe
stemd om Ruslands technologi
sche vernuft te onderstrepen.
Het mede door het Europese
ruimtevaartagentschap ESA
gefinancierde ruimteschip werd
vorige week vrijdag vanaf de
atoomonderzeeër Rjazan de at
mosfeer ingeschoten. Bij de da
ling, een klein half uur later, zou
een enorme luchtballon de snel
heid van het ruimteschip van
30.000 kilometer per uur terug
moeten brengen tot 50 kilome
ter per uur. De luchtballon
moest er vervolgens ook voor
zorgen dat het ruimteschip een
zachte landing zou maken.
In de toekomst zou op deze ma
nier vracht vanuit de ruimte
naar de Aarde kunnen worden
gebracht. Ook leek het opblaas
bare landingsgestel bij uitstek
geschikt voor landingen op an
dere planeten, zoals Mars. Rus
sische ruimtevaarders dromen
nog steeds van een expeditie
naar de Rode Planeet en de test
met de Demonstrator-2 had de
ernst van deze plannen moeten
onderstrepen. Helaas weet nu
niemand of het opblaasbare
landingsgestel werkt. „We kun
nen de resultaten van dit expe
riment alleen bestuderen als we
het ruimteschip terugvinden",
aldus een woordvoerster.
Die mogelijkheid lijkt steeds
kleiner te worden. Anonieme
bronnen verklaarden dat de De
monstrator-2 wellicht verbrand
is in de atmosfeer. „Dat is de eni
ge mogelijkheid", zei de leider
van het experiment, Sergej
Aleksasjkin, in het dagblad
Komsomolskaja Pravda. „We
hebben meerdere tests uitge
voerd. Het ruimteschip was be
trouwbaar." De wetenschapper
vermoedt dat het ruimteschip in
zee is gevallen. GPD
Advertentie
Lezersservice - bezorgklachten - informatie over abonnementen
door Harald Doornbos
NEW DELHI - De man die In
dia aan de kernbom hielp is
gisteren gekozen tot president
van het land. Abdul Kalam,
India's bekendste weten
schapper, werd met 90 procent
van de stemmen gekozen door
bijna vijfduizend afgevaar
digden van de nationale en re
gionale parlementen. Alleen
de communisten stemden te
gen; zij hadden liever een
Ondanks de overweldigende
meerderheid was Kalams no
minatie niet onbesproken. Hij
is namelijk moslim, iets dat in
India dezer dagen zeer gevoe
lig ligt. Van de 1,1 miljard in
woners zijn ruim 850 miljoen
hindoe en 130 miljoen moslim.
De huidige regering bestaat
voornamelijk uit hindoe-na-
tionalisten die de moslimbe
volking wantrouwen. Volgens
sommigen binnen de regering
voelen de meeste moslims
meer sympathie voor Pakistan
dan voor India.
In februari van dit j aar werden
800 moslims tijdens pogroms
vermoord in Gujarat, een deel
staat waar een partijgenoot
van premier Vajpayee aan de
macht is.
De premier zelf beledigde de
moslimbevolking door dit jaar
tijdens een partijcongres te be
weren dat 'overal waar mos
lims leven, er problemen zijn'.
Desondanks steunde deze hin
doe-nationalistische regering
de kandidatuur van Kalam.
Perfecte kandidaat
Als topwetenschapper en uit
vinder van India's atoombom,
wordt hij bij uitstek gezien als
'de goede moslim' - betrouw
baar, loyaal en politiek rechts
van het midden. Hij zou de
perfecte kandidaat zijn om
beide religieuze groepen dich
ter bij elkaar te brengen.
Kalam heeft een spectaculaire
carrière gemaakt. Als kind
bracht hij kranten rond in een
klein dorpje in de zuidelijke
deelstaat Tamil Nadu. Zijn va
der, die kon lezen noch schrij
ven, verhuurde roeibootjes
aan lokale vissers.
Na het afronden van zijn stu
die leidde Kalam veertig jaar
lang alle belangrijke ruimte
vaart- en raketprojecten in In
dia. Vanaf 1983 werkte hij met
een team aan de ontwikkeling
van een atoombom die middels
een raket zou kunnen worden
afgeschoten. In 1998 deed In
dia zijn eerste succesvolle
kernproef. Kalam wordt dan
ook beschouwd als de vader
van de Indiase kernbom. In de
volksmond noemt men hem de
'rakettenman'.
Het Indiase presidentschap is
vooral een ceremoniële func
tie. Desondanks staat het
ambt in hoog aanzien. GPD
WASHINGTON - Het Amerikaanse Congres wil de Franse
markies De la Fayette (1775-1834) ereburger van de Verenig
de Staten maken. De prestigieuze onderscheiding is de afge
lopen tweehonderd jaar slechts vier keer toegekend.
Generaal De la Fayette vocht in de Amerikaanse vrijheids
oorlog van 1776 tot 1783. Daarna vertrok Marie Joseph Yves
Roch Gilbert du Motier, zoals hij officieel heette, weer naar
Frankrijk. Hij keerde in 1824 terug naar Amerika en sprak
toen als eerste buitenlander het Congres toe.
„De markies heeft zijn hulp aan de Verenigde Staten aange
boden toen het nodig was en is een symbool voor vrijheid", al
dus de tekst in de resolutie. De benoeming kan een wettelijke
status krijgen wanneer eerst het Huis van Afgevaardigden en
daarna de Senaat instemmen met het voorstel. AFP
KAMPALA - Het Oegandese leger heeft de afgelopen maan
den zeker 300 rebellen van het Verzetsleger van de Heer ge
dood. Veertig soldaten zijn gesneuveld, de meesten door ko
gels die door het leger zelf waren afgeschoten. Dat heeft een
legerwoordvoerder gisteren gezegd.
In maart gaf de regering van Soedan het Oegandese leger toe
stemming het zuiden van het land te betreden, waar de rebel
len hun bases hebben. Sindsdien heeft Oeganda naar eigen
zeggen bijna alle belangrijke bases vernietigd. Het offensief
gaat voorlopig door. AP
LAHORE - Een Pakistaanse christen die beweerde Jezus
Christus te zijn en de islam een nepreligie noemde, is gisteren
tot de strop veroordeeld wegens godslastering.
De 40-jarige oud-ambtenaar Anwar Keneth werd een jaar ge
leden in Lahore in het oosten van Pakistan gearresteerd, na
dat hij een plaatselijke imam per brief van zijn godslasterlijke
boodschap op de hoogte had gesteld.
Het ChristelijkBevrijdingsfront, een Pakistaanse organisatie
die opkomt voor de belangen van de kleine christelijke ge
meenschap in het land, is het niet eens met het vonnis. „Ke
neth had in een psychiatrisch ziekenhuis moeten worden op
genomen." AP
MOSKOU - Een Russische krant mag van een rechtbank in
Moskou niet meer worden uitgegeven omdat er artikelen in
zijn gepubliceerd waarin werd aangezet tot etnische conflic
ten. De krant Roesskije Vedomosti richtte zich tegen joden en
andere minderheden.
Het ministerie voor de Media had Roesskije Vedomosti voor
de rechter gedaagd, omdat de gewraakte stukken in strijd wa
ren met de wet, die publicaties verbiedt die aanzetten tot etni
sche haat. AP
FRANKFURT - De Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe
krijgt de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel. Hij neemt de
belangrijkste prijs op cultureel gebied in Duitsland op 13 ok
tober in ontvangst tijdens de Frankfurter Buchmesse.
De in de Verenigde Staten woonachtige Achebe wordt be
schouwd als de vader van de moderne Afrikaanse literatuur.
Zijn romans, gedichten en korte verhalen gaan vooral over
het effect van het kolonialisme op de Afrikaanse samenle
ving. DPA
van onze redactie buitenland
ATHENE - Een 30-jarige Griek
heeft gisteren bekend te hebben
deelgenomen aan de moord op
de Britse diplomaat Saunders in
2000. De verantwoordelijkheid
voor die aanslag werd opgeëist
door de beweging 17 November,
een extremistische splinter
groep met nationalistische en
marxistische denkbeelden.
Tot dusverre had de politie nau
welijks een beeld van deze ter
reurgroep, die van 1997 tot en
met de moord op Saunders ze
ker 23 moorden pleegde. Poli
tiechef Fotis Nassiakos zei gis
teren er van overtuigd te zijn dat
de politie nu leden van de groep
te pakken heeft.
De arrestaties deze week volgen
op een serie invallen en aanhou
dingen, de eerste successen van
de Griekse politie in de strij d te
gen de in 1975 opgedoken 17
November.
Deze week zijn zes mensen aan
gehouden waarvan een aantal
heeft bekend tot de 17e Novem
ber te behoren. Een van hen, de
3 0-jarige Vasilis Xiros, heeft be
kend medeplichtig te zijn aan de
moorden op de Brit Stephen
Sauders en op de Griekse reder
Peratikos in 19 9 7en aan een ra-
ketaanval op de woning van de
Duitse ambassadeur in Athene
in 1999.
Xiros' broer Christodoulos (44)
heeft bekend medeplichtig te
zijn aan zeven moorden, waar
onder die op de Amerikaanse
militaire attaché Nordeen in
1988.
Sleutelfiguur
Woensdag heeft de Griekse poli
tie een 64-jarige man aangehou
den die wordt gezien als een
sleutelfiguur van de 17 Novem
ber. Het gaat om Alexander Gio-
topoulos. Hij zou voor een be
langrijk deel de terroristische
activiteiten van de beweging
hebben geleid en mogelijk me
deoprichter zijn. Hij is geboren
in Parijs als zoon van een des
tijds bekende trotskist, Dimitris
Gitopoulos.
Een woordvoerder van de poli
tie zei dat Alexander Giotopou-
los al twee jaar op de lijst van
meest gezochte personen van
Griekenland stond.
De extreemlinkse terreurbewe
ging verwijst met de naam 17
November naar de datum waar
op in 1973 een bloedige studen
tenopstand uitbrak tegen de
toenmalige junta in Grieken
land.
De doorbraak volgde voor de
politie op een mislukte bomaan
slag begin deze maand in Pirae
us. Een 40-jarige man die de
bom zou hebben geplaatst,
raakte ernstig gewond door de
voortijdige ontploffing.
Een revolver die bij deze Sawas
Xiros werd gevonden, blijkt in
1984 te zijn afgenomen van een
agent die tijdens een bankover
val in Athene werd vermoord.
De overval was het werk van 17
November. AFP/DPA
BRUSSEL - De Belgische
minister Vandenbroucke
van Sociale Zaken wil 's
zomers meer opvangcen
tra voor ouderen. Nu laten
elk jaar honderden fami
lies voorafgaand aan hun
vakantie, inwonende ou
ders of grootouders achter
in ziekenhuizen, om onge
stoord op reis te kunnen
gaan.
Vandenbroucke vindt dit
een vorm van onverant
woord gebruik van zie
kenhuisbedden.
In België wonen naar ver
houding nog veel ouderen
in bij hun kinderen, zeker
in het Franstalig landsge
deelte. Dat is een gevolg
van de hoge kosten voor
verblijf in bejaardente
huizen. Ook wonen veel
grootouders in bij him
tweeverdienende kinde
ren om overdag voor de
kleinkinderen te zorgen.
Vandenbroucke wil nu
met de regionale overhe
den, verantwoordelijk
voor bejaardenzorg, pra
ten over het vrijmaken
van middelen om in de zo
mer te zorgen voor betere
tijdelijke opvang, om de
'oma'- of 'opadumping' in
ziekenhuizen tegen te
gaan. ANP
tabakwaren
zeitschriften
[Hftrze
