PZC Gezelschap op de Grote Reis Kunstenaars tonen functie en karakter Watertoren Liefde voor de eigen streek en landschappelijk schoon 12 Themadag over teelt van peren grafgiften kunst cultuur lezers schrijven Conditie Expositie II Goliath III Makke koe WCT IX Stieren II zaterdag 13 juli 2002 KRABBENDIJKE - Met als motto 'haal meer uit de peer' wordt vrijdag twee augustus een themadag over de teelt van peren ge houden. Die teelt kan zich verheugen op groeiende belangstelling. Het areaal peren is in Zuidwest-Ne derland, mede dankzij de redelijke prijsvorming, aanzienlijk uitgebreid en verwachting is dat de op pervlakte aan peren boomgaarden nog verder zal toenemen, vooral het ras Conferance is daarbij inbeeld. De vakgroep fruitteelt van de Zuidelijke Land en Tuinbouw Organisatie, de lering Zeeland/Noord- Brabant van de Neder landse Fruittelers Orga nisatie en DLV-aclvies- groep zijn initiatiefne mers voor de themadag. Een onderdeel van het project 'haal meer uit de peer'. Dat project wordt een 'kennisboulevard' over de perenteelt ge noemd. Er horen ook le zingen in de winter, het in stand houden van een in ternetsite en aanleg van demonstratie-percelen bij. De themadag vindt plaats bij Vogelaar Fruit- cultures (Fruvo) in Krab- bendijke en duurt van 09.30 tot 17.30 uur. Tij dens de opening om 10.00 uur wordt de internetsite www.peren.info gepre senteerd. Verder zijn er rondleidingen en demon- stratieproeven. Groeibe- heersing, het meten van groei en stress, inzet van roofwantsen tegen de pe- renbladvlo, bestrijding zwartvruchtrot en geleide watergift zijn onderwer pen die door inleiders aan de orde worden gesteld. Op drie momenten zijn er demonstraties van pluk en spuitmachines en van een nieuwe machine voor het snoeien van windsin- gels. Ook worden er ver schillende informatie stands ingericht. doorJacques Cats Ik ga op reis en ik neem mee... Het is een bekend gezelschapsspel. Maar wat neem je mee bij het aanvaarden van 'de grote reis'? Een doodshemd heeft geen zakken, zegt het spreekwoord. Je kunt toch niks meenemen in het graf, zegt men. Nabestaanden en oude ge bruiken zorgen ei*voor dat dat maar ten dele klopt. „Het meegeven van geschenken aan de doden is zo oud als de mensheid", weet onderzoeker Henk Kok uit Enschede. „In hunebedden werd al restanten van voedsel gevonden. Dat was eten voor onderweg op de reis naar het hierna maals'. De landelijke Organisatie van Begraaf plaatsen roert zich omdat het met de zogenaamde grafgiften af en toe de spuigaten uitloopt. Mobiele telefoons, laptops, alles moet tegenwoordig mee naar gene zijde. De organisatie verzet zich tegen het meegeven van glazen en harde kunststof voorwerpen die gevaar kunnen opleveren of tegen kleding die niet kan verteren. Daardoor zijn nieu we afspraken met het uitvaartwezen noodzakelijk geworden. Regels die ver tellen wat er wél en wat niet mee de doodskist in mag. Bezwaar Als graven na enkele tientallen jaren worden geruimd is het de bedoeling dat er dan niets meer wordt aangetroffen. In panty's gestoken benen blijven veel langer dan wenselijk geconserveerd, zo luidt het bezwaar van de organisatie van begraafplaatsen. Een dode een flesje bier meegeven omdat hij van het goede leven hield, is misschien een aar dige geste, maar als het graf moet wor den geruimd is het flesje verworden tot een hoop scherven waaraan doodgra vers zich lelijk kunnen bezeren. Het is in verschillende culturen gebruik om de doden dingen voor onderweg mee te geven in de kist. In hindoestaanse klingen kunnen dat rijstballetjes zijn. Bij zigeuners worden naast geldstuk ken ook prentbriefkaarten meegege ven.. De gedachte die daar achter steekt is dat mocht zo iemand ergens anders 'opstaan' de familie daarvan een be richt kan worden gestuurd. Dode Chi nezen krijgen ook geld mee. „Daar kun nen ze dan de hel mee afkopen", weet H. Kok uit Enschede. Hij staat in de te lefoongids als 'funerair deskundige". Dat betekent dat hij veel, zo niet alles over begrafenissen weet. Zijn kennis mond de al eerder uit in een vierhonderd Soms gaat er een extra paar nieuwe schoenen mee in de kist omdat de overledene nog ver moet. foto Ruben Oreel pagina's dikke encyclopedie over de dood. Kok, die begin volgend jaar in Amsterdam een uitvaartmuseum opent, heeft zelf wat van dat dodengeld in zijn collectie. „Dat is in Chinese rouwwinkels gewoon te koop, hoor. Het zijn normale bankbiljetten. Alleen staat hier op gedrukt 'Bank of the Heil', In het Chinees en in het Engels," Kleinkinderen In Nederland zijn het vooral tekenin gen van kleinkinderen die mee de kist in gaan als opa of oma komt te overlijden, signaleert de Middelburgse uitvaart- verzorgster Yvon de Kam. Dat kunnen ook knuffeltjes en foto's van de klein kinderen zijn. Verder komt het voor dat er brieven meegaan. Die zijn dan ge schreven door mensen die graag nog eens dingen hadden willen zeggen of willen uitpraten maar daartoe de gele genheid niet kregen vanwege het on verwachte overlijden. De Kam: „Som migen kunnen daar erg mee zitten." Was iemand katholiek dan gaat er vaak een rozenkrans mee. Molukse mensen geven ook dingen mee voor onderweg, weet Yvon. Zoals een extra paar nieuwe schoenen omdat de overledene nog ver moet. Daarnaast zijn er mensen die te voren allerlei wensen kenbaar maken. Dat ze hun eigen kussen in de kist wil len. Of hun vertrouwde dekbedover trek. Cowboy- of indianenverhalen. Zo duidt algemeen medewerker M. van Peer van het crematorium in Bergen op Zoom de vertelsels over complete schatten die in de kist zouden worden meegegeven. „Ik moet de eerste hier nog tegenkomen." De Zierikzeese uit vaartverzorger M. Arensinan wenst weinig geloof te hechten aan verhalen dat huisdieren als katten en honden met het baasje meegaan in de kist. „Bij kanaries kan ik het me nog voorstellen, maar dan zou je eerst zo'n beest moeten doodslaan." Arensman wil uiterste zorgvuldigheid betrachten in gevallen dat de familie vindt dat de overledene een horloge of een ring moet aanhou den. „Dan wordt de kist altijd gesloten in het bijzijn van de familie. Wij willen er niet mee geconfronteerd worden dat mensen daar later twijfels over krij gen." Rokertje Wat voor de buitenstaander vreemd overkomt is voor een uitvaartverzorger helemaal niet zo merkwaardig, omdat die van de familie het hoe en waarom van iets weet. Dat er bijvoorbeeld een rokertje mee moet in de kist. Omdat de persoon in kwestie nooit wegging zon der zijn pakje sigaretten of zijn pijpta bak. Er zijn kinderen die van hun zak geld snoepjes kopen voor in de kist omdat papa altijd dropjes in de auto had. „Wij hebben", vertelt Yvon de Kam, „wel eens gehad dat er een boek mee moest. Een fles drank meegeven is ook al ge beurd. Maar nadat De Kam had gecon stateerd dat een stel jongelui in de kist van hun vriend een fles jenever hadden gestopt heeft ze die toch weg gehaald op het moment dat de kist werd gesloten. ,Ik durfde dat niet aan. Ik heb dat na de crematie ook netjes aan die jongens ge meld. Ze zijn toen bij het crematorium op de rand van de vijver gaan zitten en hebben de fles daar met z'n allen leeg gemaakt." door Jan Dirk van Scheyen OOST-SOUBURG - 'Blanco' heet het project van drie kunste naars dat tot en met 25 augustus is te zien in de Watertoren in Oost-Souburg. Het project be staat uit werk dat een verbin ding legt met de functie en het karakter van de watertoren. „We wilden iets doen in de geest van de watertoren", legt initia tiefnemer Rob Moonen uit. De kunstenaars kregen elk een verdieping van de watertoren tot hun beschikking. In het wa terreservoir in de nok van het gebouw creëerde Moonen een installatie die de watertoren 'opnieuw moest vullen', zegt de Tilburger. Vroeger zat het reser voir vol water, nu, in het kader van dit kunstproject, hangt er een nevel. Verder is het reservoir in duisternis gehuld. Uit angst ergens tegenaan te botsen gaat de bezoeker schuifelend en tas tend naar binnen. Maar de ruimte is leeg. Alleen een black- light in de nok zorgt voor een zwak schijnsel. Er klinkt geluid, mechanisch en ondefinieerbaar. Dan wordt de blik getrokken door een monitor, ergens hoog in de ruimte, waarop bewegen de zwart-witbeelden van buiten de toren te zien zijn, die via twee bewakingscamera's de kijker bereiken. Moonen haalt de bui tenwereld naar binnen en wil ook op die manier, zegt hij, de ruimte opnieuw vullen. De Zuid-Afrikaan Kevin Brand is op de eerste verdieping een gesprek aangegaan met de in dustriële architectuur van de toren. Hij heeft drie schilderijen in wit en grijs opgehangen die zijn opgebouwd uit pixels, zoals Werk van Beat Zoderer in de Watertoren. foto Lex de Meester we die kennen van de foto's in de krant. Brand heeft de pixels ge maakt van stukjes beschilderd krantenpapier die met einde loos geduld met behanglijm op een houten ondergrond zijn ge plakt. Van dichtbij lijken de werken op mozaïeken zonder structuur, wanneer je afstand neemt en de ogen een beetje dichtknijpt worden opeens vor men zichtbaar: buizen en een metalen trap; inderdaad: het zijn de buizen en de trap van de Souburgse watertoren. Waterpas De Zwitser Beat Zoderer stelde op de tweede verdieping een aantal objecten op die verwij zen naar de constructie-eisen die aan watertorens worden ge steld. Alles aan zo'n gebouw moet namelijk waterpas zijn. In een installatie met een slangen- waterpas (gevuld met koffie overigens) legt Zoderer een di recte verbinding met die speci fieke kenmerken van het ver schijnsel watertoren. Een ronde sculptuur van tuin slangen, gebonden met tyreps, trekt de aandacht en houtresten uit de opslagkelders van de wa tertoren hangen als een soort houten gordijn kaarsrecht naast elkaar aan een horizontale buis: ook hier weer die fascinatie voor evenwicht, maar Zoderer knip oogt door zijn gebruik van al die alledaagse materialen ook naar junk art en arte povera. 'Blanco' - de titel verwijst naar de volledig open werksituatie waarin de expositie is ontstaan - is eigenlijk de watertoren in vo gelvlucht, maar dan op kunst zinnige wijze en vormgegeven door drie artiesten die elkaar vonden in een gezamenlijke kijk op hun vak. En wie aan die vo gelvlucht niet genoeg heeft, kan altijd nog kijken naar de video beelden die Rob Moonen heeft gemaakt met een draaiende ca mera die een vrije val maakte dwars door de hijsluiken van de transportlift van de watertoren. Van de hijsetage tot de begane grond zoef je denkbeeldig naar beneden. De beelden zijn te zien in een houtsculptuur in de en tree. Niet bestemd voor mensen met hoogtevrees. Watertoren AK, Vlissingse- straat 239, Oost-Souburg. Open: donderdag tot en met zondag 12.00-17.00 uur en op af spraak. Aquarel van Son ja de Clerck. foto Peter Nicolai door Anita Tournois GROEDE - In de Lutherse kerk in Groede zijn aquarellen te zien van vijf exposanten, die getui gen van hun liefde voor de streek, het landschappelijk schoon en de eigenheid. Vreem de eend in de bijt is een acryl werk van Krijn Doolaard, geba seerd op De vier jaargetijden van Vivaldi. Feikje Quirijns, Krijn Doo laard, Johan van Waes, Sonja De Clerck en Christian Goe- thals, stellen op uitnodiging van Het Vlaemsche Erfgoed hun werk ten toon. Eerstgenoemden wonen in Groede, van Waes komt uit Heikant en de laatsten zijn Knokkenaren. Inspiratiebron Allemaal maken ze gebruik van aquarelverf om het landschap, een gemeenschappelijke inspi ratiebron, vorm te geven. Naast schilderijen van bestaande plekjes hangt er werk waar het oorspronkelijke steeds verder is losgelaten. Dit komt vooral tot uiting in zee-, strand-, en pol dergezichten. De Clerck bedient zich van verschillende stijlen, waarbij haar vrije impressies duidelijk aan kracht winnen ten opzichte van haar getekende plaatjes. Fraai is een zeegezicht dat op een schildersezel is opge steld in de kerk. Het werk van Van Waes is her kenbaar aan een duidelijk eigen kleurenpalet en penseelstreek. Herfst in Heikant is een mooi voorbeeld. Van Quirijns zien we een boerenploeg, alsook de to ren van St. Anna-ter-Muiden. Een werkje in drie delen toont een lelie, van knop tot uitbundi ge bloei. Een huisje in Retran- chement werd fijntjes en met veel lijnenwerk geschilderd door Goethals. Het lijkt bijna getekend. Haar werk baadt in kleur. Haar schilderijen zitten boordevol dynamiek. Op twee ervan, gesitueerd aan de Damse Vaart, gebeurt van alles. Er wordt gevist, gelezen, gezonne baad, men komt bij van een fietstocht. Tegelijkertijd is de omgeving feilloos neergezet: de omringende huizen, een brug getje, parasols en fietsen. Triptiek Wie beneden alles bekeken heeft, kan het trapje op naar bo ven. Naast een kleine tentoon stelling over de gierzwaluw troont een acryl van Doolaard. Het is een geschilderde triptiek, gemaakt op de muziek van Vi valdi's vier jaargetijden. „Na zeven jaar wist ik hoe ik het wil- Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft. Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden I niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over qe- weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. de", vertelt Doolaard. Omdat een triptiek niet uit vier delen, maar uit drie bestaat, heb ik de achterkanten van de buitenste twee delen beschilderd met de winter, waardoor de triptiek vijf taferelen omvat." Het werk aan de achterkant wordt voor de kijker aan de voorkant gereflec teerd in spiegels. In La Primave- ra, de lente, zien we het dansen van nimfen in het ochtendlicht. L'Estate, de zomer toont een vi ool, waarin vogels als een distel vink, een duif en een koekoek verborgen zijn. L'Autumn, de herfst is het seizoen van de jacht, met een jachthoorn op zijn kop waar noten uitkomen. Ook ontwaren we trekvogels en een jachthond. L'Inverno, de winter, met zijn besneeuwde knotwilg bevindt zich aan de achterkant. „Ik ben niet zo ge charmeerd van de winter, ben meer een zomermens", deelt Doolaard mee. De expositie kan ook bezichtigd worden tijdens een concert op vrijdag 20 juli. Om acht uur is er een muzikale vertelling, Pel grimstocht naar Maria, vertolkt door De Moraal. Tentoonstelling t/m 7 augustus in Lutherse Kerk in Groede. Openingstijdendi t/m zo. 13.00 17.00 uur In het artikel over zweetvoeten zaterdag 6 juli is denk ik te veel lokaal op het probleem inge gaan. Ook nerveuze oorzaken betreffen de hele persoon. Stress veroorzaakt in het hogere ze nuwstelsel miscoördinatie in de door aanleg en groei bepaalde aansturing. Naast dit moeilijk te veranderen deel van de toe stand is er het voorwaardelijk deel, hier bijvoorbeeld de bloedsomloop. Niet het lokale aspect van plastic schoenen, plateauzolen, poeders en zalf jes, zeep of huid, afdrogen of sokken zijn de oorzaak zijn maar de algemene conditie. Be- invloeding hiervan begint vaak met hart en vooral bloedvaten, die lopen door, over en langs li chaamsdelen. Men zou wat ruimte kunnen zoeken om deze vaten optimaal hun werk te la ten doen. Een betere algemene conditie laat overal meer bewe ging toe en daardoor ontstaat ruimte. Daarnaast zorgt bewe ging zelf door aan- en ontspan nen ook voor een rondpomp- beweging. Conditie (dat is meer dan uithoudingsvermogen) be paalt het zo optimaal mogelijk kunnen bewegen met het hele lijf. Voetfitness is een fabel als het lijf een wrak is. Opvallend detail is nu dat voeten belang rijk zijn bij het sturen van de be weging. We staan met onze voe ten op de grond en van daaruit hebben we als kind leren bewe gen. Onze voet verschaft enorm veel informatie aan het zenuw stelsel die nodig is om über haupt te kunnen bewegen. Een onverpakte voet neemt het beste waar, stuurt de totale beweging wat zuiverder en de conditie verbetering doet voet, persoon en omgeving beter op elkaar af stemmen. Blootsvoets leven lijkt een aardige remedie tegen zweetvoeten. Kees van Oosten Schoondijkseweg 13 Groede Uit de ingezonden brief van de heer Sonius (PZC 6-7) blijkt dat hij niet veel begrepen heeft van de tentoonstelling over Gaza. Niet Israël wordt in de beklaag denbank gezet, maar alle aan hangers van geweld. Dus zowel de Palestijnse zelfmoord com mando's als het Israëlische le ger. De heer Sonius stelt terecht dat het Israëlische leger allerlei redenen geeft voor het geweld dat zij toepassen. Zo hebben de Palestijnse zelfmoordcomman do's ook hun redenen. Maar niets rechtvaardigt het geweld in al zijn vormen daar. Temeer niet omdat al dat geweld niets oplost. Integendeel, van beide kanten wordt zo de geweldsspi raal in stand gehouden en vallen er steeds nieuwe burgerslacht offers aan beide kanten. Het is voor iedereen, dus ook voor Is raël, van groot belang dat die geweldsspiraal wordt doorbro ken. Daarom lag er bij de ten toonstelling ook een brief ter ondertekening, waarin premier Sharon en president Arafat werden opgeroepen op te hou den met schieten en met elkaar te gaan praten. Vrijwel iedere bezoeker ondertekende die brief. De heer Sonius echter niet. Nee, we kunnen rustig stel len dat de heer Sonius er niets van heeft begrepen. Misschien wilde hij het niet begrijpen, om dat hij vindt dat Initiële op het Israëlische leger niet mag. Ge lukkig zijn veel joden in Israël een andere mening toegedaan. Zij spreken openlijk hun zorgen uit over de oorlogsmisdaden die hun leger begaat. D. J.Mulder Kromme Reke 22 Renesse In de PZC van 3-7-2002 op voor pagina grote foto met tank en kind. Volgens het onderschrift gooit het kind met een steen of is het een handgranaat? Als oude re vraag ik mij af, wat zijn dat voor Palestijnse ouders die hun kinderen bij oorlogshandelin gen op straat laten? In de oorlog '40-'45 werd ik doormijn ouders binnengehouden. Maar ja, als je kind gedood wordt, krijg je daar namelijk 2000 dollars voor van terreurbaas Arafat. De- media laat nu eindelijk ook eens zien hoe kinderen in de maffiastaat worden ingezet om joden te do den. Hezbolahheeft een 24-uurs programma met alleen maar bloedvergieten en haat. Er is een dagelijkse serie over kruisvaar ders waarin de held Salah Eddin het opneemt tegen de kruisvaarders. Dappere mos limstrijders strijden tegen laffe, altijd verliezende christenen in de bekende witte tunieken met het grote kruisteken op borst en rug. Doodgestoken mannen en paarden blijven maar neerval len. Daartussen zie je beelden van de intifada met de zelf moordenaars. Onophoudelijke hersenspoeling van de bevol king met haat tegen de joden. Indirect zijn wij hieraan mede schuldig door de steun (10 mil- joen euro per maand via EU, dus ook van onze regering, aaii Arafat te geven, waarvan hij wapenaankopen doet en hei bloedgeld voor de zogenaamde martelaren betaalt. Daarom mijn advies aan de lezers wees kritisch wat u leest en ziet, want de media plaatsen wat zij krij gen aangeleverd een voorbeeld zijn de 600 doden in Jenin en de foto van het doodschieten van het Palestijnse jongetje. Ada van Oijen Leeghwater straat^ Vlissingen In de PZC van 4 juli zag ik een foto van gedeputeerde Poppe- laars bij een koe met het onder schrift 'ik had het (melken) wij snel onder de knie'. Een ervaren melker zal echter zien, dat de man aan de verkeerde kant: van de koe zit en de hand in een ver keerde houding heeft en, naar het lijkt ook met de verkeerde hand de speen vasthoudt. Hei zal wel een mak dier geweesi zijn. Volgens eigen mededeling heeft hij pas na drie jaar een mi- neralenboekhouding gezien - dat is dus niet vrij snel. Laten we hopen, dat de andere zaken die gedeputeerden behandelen, ooi aan de praktijk getoetst worden i en dan graag vrij snel, ook na de verkiezingen. Dat zou mis schien het vertrouwen verbete ren. Eigenlijk wilde ik mijn er gernis over het hele politieke gedoe luchten, maar het helpt toch geen zier. Daar is al zoveel over gezegd en geschreven en nu i blijkt alweer, dat door enkelen de dienst wordt uitgemaakt en de slimste politicus de meesie winst binnen haalt. En de geko zen volksvertegenwoordigers volgen als gehoorzame kudde dieren. Eenheid, eenheid, een heid. Behalve de oppositie dan. maar die is aan zijn eer verplicht om tegen te stemmen. Zo zijn we dus na de verkiezingen weer even ver als ervoor. Ik denk da! veel mensen weer teleurgesteld zijn. G. Kiuekkeboom Oostmolenweg 102 Kloetinge Provinciale Staten van Zeeland i hebben allang beslist dat de WCT er moet komen. De verga deringen op 23 september enk oktober zijn bedoeld om ieder een te instr ueren om naar de buitenwereld toe hetzelfde ver haal te vertellen. Andere reden zijnniet denkbaar, omdat er nog vele onderzoeken gaandezijnen men niet weet wanneer deze worden afgerond. Door het col lege is toegezegd dat de resulta ten tijdig worden bekend ge maakt. Deze manier van werken is populair onder bestuurden Je brengt het MER uit en je biedt de bux-ger de wettelijke periode om bezwaar te maken. Echter over die zaken die erg gevoelig liggen vermeld j e in het MER dat er nog onderzoek naar wordtge- daan. Na cle inspraakperiode1 leg je deze achtergehouden on- derzoeken ter inzage bij Provin- ciale Staten. Op deze je manier heb je bezwaarmakers buiten spel gezet. Deze manier van be sturen neemt wel risico's met zich mee wat onderkend wordt door mevrouw L Vermeulen Deze roept overal 'de kiezer re kent ons hier wel op af. E. Karelsi Stoofstraat li Goes Reactie op de foto op cle voorpa gina in de PZC van 8 julienopde reactie hierop van de heer Haak uit Vlissingen in de PZC van W juli. Ik ben al vele jaren lid van het actiecomité 'anti-stieren- vechten'. Kennelijk kan dit co mité nog steeds niets uitrichten om deze afschuwelijke 'feesten te stoppen. Ook vraagikmeaM er in Spanje wel een dierenbe scherming bestaat. Wat zijn dat voor 'mensen'die stieren zoiets aandoen en daar nog lol aan be leven ook. Wat zijn dat voortoe risten, die hieraan deelnemen door ernaar te kijken en te ge nieten hoe deze dieren gemar teld worden op weg naar nut uiteindelijke dood? Het is in eer: woord walgelijk, dat dit no; steeds doorgaat daar in het zui den. ,,'t Hoort bij het land",zeg; gen sommigen, ,,'t is traditie- zeggen weer anderen. Het wo'.o- hoog tijd dat er een einde kom aan deze martelingen en <k volksvermaak". Stop bullng1' ting now! We leven in een be schaafde wereld. Hoezo be schaafd? M.A. Mens-Schoonhei'' De Savornin Lohmanlaant Vlissinf

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 56