Reclame
voor het
chanson
PZC
Herman Brood schilderde niet voor de eeuwigheid
Queen-musical tegen plastic
Patricia
Kaas
Schiff raakt ziel van Schumann
Miaskovsky klinkt voorbeeldig
26
We will
rock you
Cobra Museum
ndermaal werpt Patricia Kaas zich op als
ambassadrice van het Franse chanson. De wijze
waarop is alleen anders dan anders. Op haar
nieuwe album Piano Bar corrigeert ze de algemene opinie
inzake de herkomst van een dozijn luisterliedjes die vooral in
het Engels wereldberoemd zijn geworden. Dat La Kaas (35)
zelf ook die taal hanteert houdt verband met de aanleiding
voor dit alternatieve studio-avontuur: haar langverwachte
debuut als filmactrice in 'And Now... Ladies And Gentlemen'
van oude meester Claude Lelouch. „Eindelijk heb ik deze
stap durven zetten, omdat ik in de vrouw die ik speel heel veel
van mezelf kon herkennen", zegt ze in haar Parijse
uitvalsbasis over haar bijzondere 'dubbelproject'.
vrijdag 12 juli 2002
■jVTergens overleeft het klas-
-IN sieke chanson zo gemakke
lijk als in de pianobar. Met dien
verstande dat er nogal eens vrij
moedig mee wordt omgespron
gen. Door er een bluesy, jazzy
draai aan te geven en/of het te
verintemationaliseren met een
Engelse tekst. 'I Wish You Love'
is zodoende veel bekender ge
worden dan het origineel van
Charles Trenet, 'QueReste-t-il
De Nos Amours'. Hetzelfde
geldt voor 'What Now My Love'
(oorspronkelijk 'Et Maintenant'
van Gilbert Bécaud), 'Yesterday
When I Was Young (naar 'Hier
Encore' van Charles Aznavour)
en nog talloze andere Franse
'gevoeligheden'.
Keus genoeg, kon Patricia Kaas
dan ook al snel constateren na
dat ze eenmaal had besloten om
een heel album lang reclame te
maken voor het muzikale erf
goed uit haar moedertaalge
bied. „Het is allemaal begonnen
met een lijstje met zes liedjes die
Claude Lelouch mij graag zag
vertolken in de film waarvoor
hij me had gevraagd", licht Pa
tricia Kaas haar jongste reper
toirekeuze toe. „Normaal ge
sproken zou ik nooit een hele
plaat willen vullen met overbe
kend werk van anderen. Boven
dien zou ik zonder de link met de
film er niet aan gedacht hebben
om met een Engelstalig album
op de proppen te komen. Het
Franse publiek zou er vreemd
tegenaan hebben gekeken, me
misschien wel als een overloop
sterhebben beschouwd. Daar is
nu gelukkig geen sprake van, ie
dereen begrijpt dat deze cd di
rect in het verlengde ligt van
mijn rol in 'And Now... Ladies
And Gentlemen' en geen regu
lier project betreft."
Piano Bar is als titel eigenlijk al
alleszeggend, vindt ze ook zelf.
„Want voor alle liedjes geldt dat
ik ze helemaal in de sfeer van die
entourage heb willen trekken.
Op die manier heb ik het ook
aangedurfd om 'If You Go
Away', ofwel 'Ne Me Quitte Pas'
eens aan te pakken, terwijl ik me
anders wellicht gehinderd had
gevoeld door de oerversie van
Jacques Brei of nog enige ande
re uitvoeringen. Het is allemaal
klein en zeer breekbaar gehou
den, als je je ogen sluit waan je je
echt in zo'n duistere bar van een
groot hotel", aldus Kaas, die
voor de productie na jaren weer
de banden aanhaalde met Robin
Millar. „Niet omdat we elkaar al
kenden, maar omdat hij ook de
man is geweest die Sade haar
aparte, zwoele geluid heeft ge
geven en ik daar bij in de buurt
wilde komen."
Ervaring als barpianiste had ze
zelf niet. Wel wist ze wat het is
om min of meer anoniem op te
treden, want zo zong ze zich ook
door haar eerste podiumjaren,
nadat ze als zevenjarig brutaal
tje in haar geboorteplaats For-
bach in Lotharingen de micro
foon had gegrepen. „Verschil is
alleen dat ik toen meestal stond
in zogeheten Tanzlokale, waar
iedereen uit was op vrolijkheid.
In een pianobar heb je veel meer
de taak om te zorgen voor aan
gename achtergrondmuziek,
die in feite niemand mag storen.
Je bent er wel, moet ook goed
klinken, maar mag absoluut
niet opvallen. Daarom is het ze
ker niet zo'n eenvoudige job als
altijd maar wordt gedacht."
Claude Lelouch, vermaard om
z'n muzikale spektakelfilms
(denk aan 'Les Uns Et Les
Autres', 'Edith et Marcel'), kon
haar vrijwel meteen over de
streep trekken toen hij haar be
naderde voor de vrouwelijke
hoofdrol van Jane in 'And
Now... Ladies And Gentlemen'.
Kaas leverde in 1995 al eens een
Patricia Kaas: „Ik ben nu eenmaal zangeres, daar ligt mijn passie."
belangrijke bijdrage voor de
soundtrack van diens 'LesMisé-
rables'. Bij die gelegenheid
voorspelde de regisseur reeds
een inniger samenwerking op de
langere termijn. Behalve dat
streepje voorhad Lelouch ten
opzichte van andere gretige col
lega's de beschikking over een
scenario waarin Kaas zich hele
maal kon vinden.
„Zowel de regisseur als het ver-
haal sprak me erg aan. Eerder
had ik dat nog niet meege
maakt. Het is ook helemaal niet
zo dat ik per se wilde acteren. Ik
ben nu eenmaal zangeres, daar
ligt mijn passie. Alleen in dit ge
val leek alles, inclusief het altijd
lastige tijdschema, mooi samen
te vallen", blikt Kaas terug op
haar later dit jaar in onze bio
scopen te verwachten camera
experiment. „Met name in de
vrouw die ik moest spelen her
kende ik veel van mezelf. Ie
mand die middenin het leven
staat, sterk en zwak tegelijk,
voorzien van een muzikale ba
sis, ik kon bij wijze van spreken
mijn eigen kleren aanhouden.
Haar leven verloopt natuurlijk
wel een stuk minder voorspoe
dig dan het mijne. Ze speelt nog
slechts voor haar boterham en
raakt in Marokko verstrikt in
het web van een gentleman-op-
lichter met geheugenstoornis
sen, die er ook nog eens met haar
beste vriendin vandoor gaat.
Dat allemaal veroorzaakt een
levensmoeheid, waar ik totaal
geen last van heb, al wil ik niet
ontkennen dat er soms best da
gen zijn dat ik allesbehalve het
zonnetje in huis ben."
Met haar voornaamste tegen
speler Jeremy Irons heeft ze nog
steeds een goed contact. En aan
die andere grote filmnaam
Claudia Cardinale, met wie ze
helaas geen scènes mocht delen,
bewaart ze louter dierbare her
inneringen. „Wat ik zeer heb ge
waardeerd is dat niemand me
heeft willen behandelen als het
kleine meisje zonder acteerer-
varing. Ik ben niet vertroeteld,
kreeg steeds meteen te horen
waar het op stond, waardoor het
voor mij een paar zeer leerzame
maanden zijn geworden. En
daar was het mij toch om te be
ginnen. Dat de kritieken over
het algemeen lovend zijn en de
film in Frankrijk al behoorlijk
veel publiek heeft getrokken,
beschouw ik maar als extra-
tjes."
Ten aanzien van haar kansen
met Piano Bar op de voor haar
nieuwe Engelstalige markt stelt
ze zich eveneens bescheiden op.
„Zeker deze plaat is niet ge
maakt voor de verkoopcijfers",
zegt Patricia Kaas. „Dus ook
niet met de gedachte in het ach
terhoofd om langs deze weg in
Amerika meer vaste grond on
der de voeten te krijgen. Wil je
dat spoor volgen, dan moet je
minstens een jaar in dat land
gaan investeren en zoveel tijd
heb ik daar niet voor over. Ik ben
tevreden met wat ik de afgelo
pen vijftien jaar buiten Frank
rijk al heb bereikt, dat is al zo
veel meer dan voor mogelijk
werd gehouden."
Louis Du Moulin
Patricia Kaas: Piano Bar is onla7igs
in Nederland uitgebracht. Op 15 ok
tober geeft ze een concert in Carré
Amsterdam, waarvoor de voorver
koop al is begonnen.
De pianist Andras Schiff gaf
op 30 mei 1999 een recital in
de Tonhalle te Zürich. Op het
programma stonden louter wer
ken van Robert Schumann. Er
waren die avond microfoons en
er was opnameapparatuur,
zodat er een opname van dat
concert op een dubbel-cd kon
worden uitgebracht. Een schit
terende neerslag van een fonke
lend concert met prachtige ro-
mantische werken die soms
wat doen denken aan Chopin,
het grote voorbeeld van Schu
mann.
Schiff speelt, geïnspireerd door
het publiek, zonder meer spran
kelend de Humorske opus 2 0de
Novelletten opus 21, de piano
sonate in f-mol en de
Nachtstücke opus 23 nr. 4. Maar
Schumann was geen Chopin,
dus draagt deze muziek toch een
heel ander karakter. Zijn mu
ziek is minder achteloos char
mant. Schumann ademt een
veel nadrukkelijker soort ro
mantiek. Minder muziek die het
ook in de salon zou kunnen
doen, maar wel zo expressief.
De pianist Schiff laat Schu
mann hier aan het woord als de
dichter met een vol gemoed. De
muziek krijgt bij hem een bena
dering die enerzijds heftig is,
maar die ook vol tederheid zit.
Kortom: Schiff lijkt hier de ziel
van Schumann, via diens mu
ziek te benaderen.
Hans Visser
Andras Schiff in Concert, Robert
Schumann. ECM 1806/07. Tijd:
107.24.
De Britse critici doopten hun
pennetjes in vitriool. Maar
theaterbezoekers hebben daar
geen boodschap aan. Wekelijks
worden er verkooprecords ge
broken aan de kassa van het
Londense Dominion Theatre.
De musical We will rock you, ge
baseerd op de hits van Queen,
trekt er avond aan avond volle
zalen.
De 'critical flop' en kassakraker
ineen is te danken aan Robert
De Niro. De wereldberoemde
acteur en producent ontmoette
zes j aar geleden tij dens het film
festival van Venetië de nog le
vende muzikanten van de Britse
rockband Queen. De Niro liep
rond met een vaag idee over de
muziek van Queen in een thea
trale setting. Het uiteindelijke
resultaat We will rock you ging
half mei in première in Londen.
Sindsdien hebben al meer dan
100.000 mensen de voorstelling
gezien.
Achter de schermen van het Do
minion Theatre trekken ze de
schouders op zodra het venijni
ge oordeel van de dames en he
ren critici ter sprake komt. „Ze
gunnen ons geen succes", zegt
een woordvoerder van het thea
ter. „De makers van deze voor
stelling zijn rijke mensen. Dan
wordt er snel gedacht: waarom
moeten zij nog meer geld verdie
nen? Het publiek vindt de show
echter geweldig."
Dat laatste is haast het under
statement van het jaar. Staande
ovaties na afloop van een voor
stelling zijn in het verwende
Londen zeldzaam, maar We will
rock you maakt het vrijwel elke
avond mee. Spectaculaire de
cors en gierende gitaren winnen
het van een rommelig script en
de soms wel erg platte humor.
En wie twijfelt, wordt over de
streep getrokken door de uitste
kende club spelers op de plan
ken.
Auteur Ben Elton - bekend van
onder meer 'The young ones',
'Black adder' en een reeks komi
sche romans - volgde voor We
will rock you hetzelfde procédé
als de makers van die andere
succesvolle popmusical 'Mam
ma mia'. Niet de geschiedenis
van de band wordt verteld, wel
worden aan de hand van een
fantasie-verhaaltje mogelijk
heden gecreëerd om zoveel mo
gelijk hits van de band in kwes
tie te laten horen. Bij 'Mamma
mia', gebaseerd op het repertoi
re van Abba, gebeurt dat op een
intelligente manier. Ben Elton is
daar in de Queen-variant veel
minder in geslaagd.
Elton brengt de toeschouwers
naar het jaar 2302. De globali
sering van de wereld is vol
bracht. De firma Globalsoft
heeft alles onder controle. Mu
ziek rolt uit de computer en
klinkt zoals zoveel prefab
bandjes vandaag de dag al ge
luid produceren. Een groepje zi
geuners weet echter hoe het
hoort: muziek maken doe je
vanuit je hart en met echte in
strumenten. Zij winnen het na-
tuurlijk uiteindelijk van Glo
balsoft. Tussendoor bloeit er
nog een wat geforceerde liefde
op tussen twee rebelse jongeren.
In feite is We loill rock you een
welluidend protest tegen de
plastic popmuziek die steeds
meer terrein wint. Dat is een
sympathiek gegeven, ware het
niet dat de rock-songs van
Queen voor deze gelegenheid in
het oubollige keurslijf van een
traditionele musical geperst
worden, alsof Globalsoft zich
ter plekke manifesteert. Dat be-
gint te wringen naarmate de
voorstelling vordert. Tegen het
einde komt de aap uit de mouw:
deze musical is bedoeld om
Queen op een voetstuk te zetten
als de redders van de echte pop
muziek.
Deze vorm van zelfverheerlij
king heeft een naar bijsmaakje,
want twee van de overgebleven
muzikanten van Queen (Brian
May en Roger Taylor) zijn inten
sief betrokken geweest bij het
maken van We will rock you.
Daar schuilt toch wel iets gê
nants in. Net zoals het vrijheids
beeld naar beeltenis van Queen-
voorman Freddie Mercury ook
tenenkrommend werkt. Ten
minste, bij de kritische kijker-
niet bij de gewone bezoeker dié
in is voor een onbekommerd
avondje uit.
De ruim 9,9 miljoen euro kos
tende extravagante productie
stevent in Londen af richting
status van top-musical. Met een
beetje geluk houdt de show het
vier tot vijf jaar vol in de thea
terwij k West End. Amerikaanse
producenten zijn vorige week
op bezoek geweest om te kijken
of de voorstelling op korte ter
mijn ook op Broadway te zien
kan zijn. Als dat lukt, volgt on
getwijfeld cle rest van de wereld.
Globalsoft in optima forma.
Wie je moet aanraden om naar
deze voorstelling te gaan? In elk
geval de liefhebbers van visueel
theaterspektakel; zij komen
volop aan hun trekken. Ook
voor de echte Queen-fans is de
show natuurlijk een must. Al
moet daar wel de kanttekening
bijgemaakt worden dat We ivill
rock you de Britse band niet in
alle opzichten de eer aandoet
die ze verdient.
Martin Hermens
Musical We xoill rock you is te zien in
het Dominion Theatre in Londen.
Tickets en arrangementen onder
meer via Keith Prowse, telefoon 020
638 39 89.
Robert De Niro (links) en de Queen-bandleden Brian May (midden) en Ro-
gerTaylor. foto Dan Chung/Reuters
Het geweten van Moskou, zo
werd de Russische compo
nist Miaskovsky genoemd toen
Stalin in de Sovjet-Unie zijn
schrikbewind uitoefende. Hij
verkeerde toen op hoog politiek
niveau, maar bleef niettemin
voor zover mogelijk trouw bleef
aan de kwaliteit van de muziek.
Een groot vernieuwer was hij
niet, eerder sloot hij aan bij de
manier waarop zijn grote klas
sieke Russische voorgangers
hun vak uitoefenden.
Geen nieuwlichter dus, zoals
blijkt uit zijn zesde symfonie.
Neeme Jarvi en het Symfonie
Orkest van Göteborg maakten
van dit werk een voorbeeldige
nieuwe opname, met daarin een
kleine maar belangrijke rol van
het Symfonisch Koor van die
stad. In het vierde deel van het
werk is immers een tekst opge
nomen van de Belgische dichter
Emile Verhaeren. Poëzie over
een stervende revolutionaire
held. De woorden zijn ingebed
in het vierde en laatste deel, te
midden van een reeks van the
ma's, ontleend aan onder meer
de opera 'Boris Godoenov' en
het dies irae. De muziek van
Miaskovsky, een vriend van
Prokofjev, laat zich misschien
niet meteen veroveren, maai"
fascineert na verloop van tijd
onmiskenbaar. Het is expressie
ve muziek uit de jaren twintig m
de traditie van Scriabin en geuit
naar onder anderen Mahler en
Strauss. Neeme Jarvi en de zij
nen maken dat deze opnamen
veel meer is dan alleen maar 'in
teressant'. Het is domweg mu
ziek die leeft.
Hans Visser
Miaskovsky: Symfonie nr. 6' - Neeme
Ja_rvi en het Symfonie Orkest van
Göteborg. DG 471655-2. Tijd: 64.30
Trekt Stedelijk Museum-directeur Rudi
Fuchs zich de haren uit het hoofd omdat
hij Herman Brood geen solotentoonstelling
gunde, zodat zijn collega Ruvert Ophorst
van het Cobra Museum in Amstelveen nu
met de eer gaat strijken? Schaamt Fuchs
zich diep omdat hij kennelijk een groot
schilder over het hoofd heeft gezien? Vast
niet, maar dat betekent niet dat Broods
kunst niks voorstelde. De vijfenveertig
schilderijen, tekeningen en 'bewerkte' bier
viltjes op zijn postume solotentoonstelling
in het Cobra Museum tonen dat Brood, er in
zijn beste momenten zeker in slaagde hap
klare brokken picturale spanning en sensa
tie op te roepen.
Toen Fuchs na Broods fatale sprong vanaf
het dak van het Hilton Hotel op 11 juli vorig
jaar werd gevraagd of hij nu spoedig een ex
positie van het diep betreurde fenomeen zou
organiseren, reageerde hij in niet mis te ver
stane bewoordingen afwijzend: 'Broods
werk hoort eerder thuis in de rockcultuur.
Hij maakte manische figuratie die alleen in
relatie stond met hemzelf en geen werk dat
reflecteerde op heden en verleden in de
kunst.'
Kunsthistoricus/tentoonstellingsmaker
Jan Donia, voorheen ook scepticus, raakte
in de loop van zijn werk aan het begeleiden
de boek zijns ondanks toch in de ban van de
kwaliteiten van Broods kunst. Maar hij er-
Herman Brood in het Cobra Museum.
kent nog steeds: 'Brood was zeker geen ver
nieuwer die grensverleggend opereerde in
de beeldende kunst. Tn feite past hij in een
foto Roland de Bruin/GPD
schilderkunstige traditie die mede bepaald
wbrdt door inspiratiebronnen als de kin
dertekening, Cobra en graffiti-kunst.'
Uit de naar schatting 5000 schilderijen die
Brood vanaf 1985 met de snelheid van het
licht en vaak onder invloed van flinke hoe
veelheden alcohol en speed maakte is voor
deze expositie een keus gemaakt uit de col
lecties van manager Koos van Dijk, kunst
handelaar Aad Leemans en de particuliere
verzamelaar Anne Breemer. Volgens Donia
is dat een selectie 'uit honderden waarde
volle werken die een plaats in de kunstge
schiedenis verdienen'Losgekoppeld van de
heiligenverering die vorig jaar zelfs gezin
netjes met kinderen op bedevaart naar de
plek van zijn zelfmoord deed spoeden, ont
staat in zijn visie 'het beeld van een bezeten
kunstenaar die op een ontroerende wijze ge
stalte heeft gegeven aan zijn dromen, zijn
liefdes en zijn angsten'.
Ontroering is een persoonlijke emotie die
zich niet 'op bevel' laat opwekken, maar het
leidt geen twijfel dat fans in de ban van de
dramatiek van Broods turbulent verlopen
leven, de getoonde werken inderdaad als
ontroerende uitingen van 'bloed, zweet en
tranen' zullen ervaren. Prachtig toch, de
schilderijen waarop hij zijn diepe liefde
voor zijn dochter Lola uitte? Treurig toch,
hoe hij vrouwen op een enkele uitzondering
na alleen maar kon verbeelden als naakten
met zicht op hun 'artiesteningang'? En ai,
hoe oprecht gekweld ogen zijn vele zelfpor
tretten Maar is het niet typerend voor de in
tens lieve Herman, hij uitte desondanks
geregeld maatschappijkritiek. Zie het
schilderij waarin hij een gezinnetje uit
beeldde in de desolate eenzaamheid van
New York en de tekening 'Papa huilt', ge
maakt naar aanleiding van de situatie in
Bosnië. Die voorzag hij van de kreet: 'Papa,
papa, waarom deed je niks?'
Brood signeerde zijn meeste werken in op
vallend grote koeienletters en dat bevestigt
de observatie van Fuchs dat zijn oeuvre al
leen in relatie stond tot hemzelf. Daar is
niets mis mee: zijn werk kwam voort uit een
te respecteren innerlijke noodzaak tot the
rapeutisch afreageren, een reflex waarin
Brood onder kunstenaars alles behalve een
uitzondering was. Maar als het er op aan
komt zijn kunsthistorische waarde te we
gen, blijft de kernvraag of zijn kwaliteiten
inderdaad te schamel waren om hem tot nu
toe een expositie in bijvoorbeeld het Stede
lijk Museum te onthouden. Zijn kleurge
bruik is toch reuze expressief, zijn lijnvoe-
ring vaak heel accuraat, zijn thema's zijn
weliswaar hoogst persoonlijk, maar een
emotie als eenzaamheid kennen we toch al
lemaal?
Laten we het erop houden dat Brood deze
expositie in elk geval heeft verdiend, maai"
dat hij als kunstenaar qua techniek en diep
gang toch niet meer dan een verdienstelijke
Cobra-satelliet was. En daarvan zijn er
meer. Fotografen van het niveau van Anton
Corbijn zijn wél met een lampje te zoeken.
In het Cobra Museum worden ook zestig fo
to's getoond die Corbijn van Brood maakte
vanaf hun kennismaking in 1974. Indrin
gend, hartverscheurend en compositorisch
volmaakt, tonen ze in grote vriendschap de
complexe man die Brood was. Ergens aan de
muur neemt hij een shot je tijdens een trein
reis van Den Haag naar Groningen, elders
kijkt ex-vrouw Nina Hagen hem zeer ver
liefd aan. De bewonderaars worden dezer
dagen op hun wenken bediend: naast Do
nia's boek is ook een publicatie met Corbijns
foto's verschenen.
Frangoise Ledeboer
Expositie: Herman Brood, de schilder en de/of^
van Anton Corbijn - Cobra Museum (Sandberg-
plein 1, Amstelveen), t/m 15 september. Geope»
dl t/m zo. 11-17 uur. Boek Donia €27,50; boen
Corbijn €24,50.
I
