p:
In gevecht met de ruimte
23
Gust Romijn, beeldhouwer
op het platte vlak
vrijdag 12 juli 2002
Geen commentaar, antwoordt hij guitig maar resoluut
op de vraag hoe hij het ervaart om ouder te worden.
Beeldend kunstenaar Gust Romijn uit Dreischor wordt op 3
oktober dit jaar tachtig j aar en dat zal hij weten ook: een ten
toonstelling, een kunstroute, een biografie, essays over zijn
werk en officiële bijeenkomsten. Hij praat liever niet over
ouder worden.Schrijf dan maar over een leven lang met ze-
revoeten", verzucht hij even. Direct daarop trekt hij zijn ron
de toet omlijst met woeste rode krullen weer in een brede
grijns. „Het is maar goed dat ik niet op mijn handen kan lo
pen. Dan had ik daar pijn in en dan zou ik niet meer kunnen
werken."
T"\ at wil hij nou juist zo graag.
UGewoon doorwerken. Een
kunstenaar gaat immers niet
met pensioen. Als je dood bent,
kun je geen kunst meer maken
ffl voor Gust lijkt die bewering
ook omkeerbaar. Hij kan zich
geen voorstelling maken van
een leven waarin hij geen kunst
meer zou maken. Hij heeft ook
niks met terugblikken. „Ik kijk
üever naar de toekomst. Het
schilderij of het beeld dat ik gis
teren heb gemaakt, hoef ik niet
nog een keer te maken. Ik kijk
Hever naar wat ik morgen weer
kan doen."
plaarom die mijlpaal van tach-
itiglijkthij toch niet heen te
kunnen. Er zijn te veel mensen
die daar nou juist eens goed bij
jwülenstilstaan. Zijn vrouw Ma
rian Kleijwegt voorop. Zij coör-
dineert de talrijke activiteiten
[rond haar Gust dit jaar.
Voor hem hoeft het niet hoor al
jdieheisa, zegt hij zelf. „Ik word
jtachtig en dan vind ik het leuk
|om een feestje te vieren, meer is
jmet nodig." Ondertussen kijkt
Inijeens mistroostig naar het
'computerscherm, waarop een
gebruikerscode wordt gevraagd
voor het bestellen van dringend
benodigd materiaal. Hij tobt
wen door en krijgt het uiteinde
lijk toch voor elkaar. „Erkomt
wel veel voor kijken hoor", zegt
bij verontschuldigend. Hij doelt
op de voorbereiding voor de
kunstroute 'De platte ruimte',
i de bloeiende akkerranden
Jongs de Schapen weg en de
Langeweg in Zonnemaire prij
ken de komende weken de bill
boards van Gust Romijn. In we
zen zijn het geen billboards,
jnaar grote schilderijen van drie
oij zes meter die de toeschouwer
voortdurend op het verkeerde
been zetten. Een witte en een
zwarte plaat naast elkaar in het
and, waarvan de ene naar voren
pt de vallen en de andere naar
achteren helt? Absoluut niet
waar. Het zijn exact dezelfde
platte platen, maar Gust Ro-
"Ujn heeft ze zo beschilderd dat
ze een eigen leven zijn gaan lei-
n- geldt ook voor die fel
oranje gekleurde trap middenin
het land. Niks trap, niks treden,
gewoon een verticale plaat, be
schilderd door Romijn, dat wel,
en dat maakt het verschil. De
brochure van h^ieerderij festi
val schrijft ove^^Kherculisch
gevecht' dat de^^Btenaar met
de ruimte zou l^^ren, maar de
kunstenaar zelf lijkt het in eer
ste instantie 'gewoon lekker' te
vinden om de kunstbeschou
wers te fascineren met zijn beel
den op het platte vlak.
Jeugd- en beginjaren, lyrische
jaren, wilde jaren, koele jaren,
actieve jaren, mountains and
waves, inside/outside, projec
ties, landschapsspiegelingen,
walls and windows en de nieu
we ruimte. Voor iemand die niet
graag terugkijkt, heeft hij zijn
leven nauwkeurig gerubri
ceerd. „Ik heb die indeling wel
moeten maken anders kom je er
niet meer uit. Ik heb zoveel ge
maakt in al die jaren.Het over
zicht is vooral als handreiking
naar de makers van het boek
over zijn leven en zijn werk.
Voormalig directeur Ineke
Spaander van het Zeeuws Mu
seum schrijft de biografie over
hem en kunstkenner Hein van
Haaren wijdt een essay aan de
vele afwisselende periodes in
zijn werk.
Kunstacademie
Gust Romijn lijkt als kunste
naar geboren. Over een ander
beroep wil hij niet eens naden
ken. Zijn vader was huisarts.
„Die man had nogal een sociale
inslag en hij besloot toen ik vijf
jaar was van Noordwijkerhout
naar Rotterdam-Zuid te verhui
zen om arme mensen daar de
helpende hand te bieden", zegt
Gust. Zijn moeder was Suri
naamse van oorsprong. Vooral
zij stond zeer sceptisch tegen
over Gusts wens naar de Kunst
academie te gaan. „Uiteindelijk
vond ze het goed dat ik me liet
inschrijven voor de opleiding
van binnenhuisarchitect. Zij
kende iemand die binnenhuis
architect was en die had altijd
zo'n net jasje aan. Vandaar ze
ker." Het is er overigens nooit
Al snel trok hij de wijde wereld
in. In een net jasje, zo blijkt uit
de foto's. „Dat was een afspraak
met een vriend van me, dat je er
als kunstenaar ook gewoon net
jes gekleed kunt uitzien. Ik was
wel arm, maar het was een ge
zellige tijd hoor. Je had niet zo
veel nodig. Gewoon op een scoo
tertje naar Zuid-Spanje en later
naar Parijs", vat hij zijn 'jeugd-
en beginjaren' samen.
Zijn lyrische periode kenmerkt
zich door veel kleur en vrolijke
motieven waarin vooral vissen
en waterwezens een rol spelen.
Invloed van de Cobragroep? „O,
dat weet ik niet hoor. Alles wat
er om je heen gebeurt, heeft na
tuurlijk wel z'n uitwerking."
In het begin van de jaren zestig
kwamen de eerste opdrachten.
De gemeente Rotterdam wilde
een sculptuur van Romijn in een
park in Hoogvliet. Hij maakte
het 'Oneindige Huis', een stalen
constructie met lucht en ruimte
als kenmerken. Het was zijn re
actie op de talloze blokkendo
zen waarmee hij Nederland vol
gepropt zag worden door de
architecten.
De opdrachten volgden elkaar
snel op. Gust projecteert in snel
tempo op zijn computerscherm
foto's van zijn sculptuur bij het
Daniël den Hoedziekenhuis en
bij Schiphol. „Dat bij Schiphol
is verplaatst in de loop der j aren
Ze hebben het staartstuk eraf
gehaald en het staat nu heel so
litair bij de entree aan de oost
zijde", zegt hij zonder rancune.
Maar leuker vindt hij toch dat
met 'Jan met de Ballen', een sta
len sculptuur bij het Feyenoord-
stadion, respectvoller wordt
omgegaan. Dat beeld wordt in
ere hersteld en keert binnenkort
terug op zijn vroegere plek.
Om te voorkomen slaaf te wor
den van de vele opdrachten,
gooide hij het roer in de jaren ze
ventig om en werd docent. Niet
alleen in Rotterdam, hij was ook
nog een jaar gastdocent aan de
University in Canada.
Sculpturen in staal, hout en
steen en schilderijen, tekenin
gen en aquarellen bleven elkaar
in snel tempo afwisselen. Gust
vindt zichzelf meer beeldhou
wer dan schilder. Ook op het
platte vlak wil hij beelden ma
ken. Hij is niet zo'n kunstbe
schouwer. Wie met hem 'de
diepte' in wil over inspiratie,
bevlogenheid en inspiratie
loopt de kans een laconieke re
actie te krijgen. Wat hem serieus
bezighoudt, is het contrast tus
sen organische en geometrische
vormen. De varianten daarin
zijn dwars door al zijn perioden
terug te vinden. Verder heeft
zijn werk op een of andere ma
nier altijd wel iets te maken met
ruimte, lucht of water. Die bron
nen vond hij in overvloed bij zijn
komst naar Dreischor in 1982.
Voor hem zelf begonnen toen 'de
actieve jaren'. In die periode
creëerde hij ook de serie 'moun
tains and waves', schilderijen in
olieverf op canvas die nu tot 5
augustus te zien in de Nieuwe
Kerk in Veere. Dat gebeurt op
initiatief van de Stichting Nieu
we Muziek. Het zijn grote
doeken waarop de verf bijna
vloeiend stroomt en boeiende
patronen weeft van kleur en
vorm. De titels verwijzen naar
muziek: Zoots meets Corelli, A
blue day in Toscany en Into deep
waters.
Deze expositie heeft ook alles te
maken met zijn tachtigste ver
jaardag, maar 'de heisa' rond
die opening twee weken geleden
vond Gust nou juist wel weer
leuk. Dat werd tenslotte echt
een feestje. Directeur Ad van 't
Veer van de Stichting Nieuwe
Muziek had twintig taarten la
ten aanrukken en het optreden
van het trio Jan Kuiper viel bij
Gust in zeer goede aarde.
„Heerlijk die fusionmuziek",
zegt hij nog nagenietend.
Ook de 'billboards' die nu in de
akkerranden in de polder van
Bommenede prijken, bieden
hem veel voldoening. Gust er
kent het geweldig leuk te vinden
die route samen met Jaap Verse-
put, de grote motor achter Boer
derij festival Zonnemaire Bui
tengewoon, gestalte te geven.
Dankzij subsidie van het VSB-
fonds kon een begeleidend
boekje met ansichtkaarten van
alle vijftien schilderijen langs
de route worden uitgegeven.
Willem van Gogh uit Amster
dam schreef er een voorwoord
bij. Zeelands commissaris Van
Gelder krijgt zondagochtend
om 11.30 uur het eerste exem
plaar van deze uitgave aange
boden.
Rampmonument
Volgend hoogtepunt staat ge
pland op zondagmiddag 1 sep
tember in de Drvkkerij in Mid
delburg. Daar wordt het boek
van Spaander en Van Haaren
gepresenteerd en vrijdag 5 sep
tember wordt dat nog eens dun
netjes overgedaan bij uitgeverij
Van Gennep in Rotterdam.
Helemaal los van de viering van
zijn tachtigste verjaardag staat
het ontwerp van het rampmo
nument voor Schouwen-Duive-
land, dat in november in op
dracht van de gemeente bij het
Watersnoodmuseum bij de cais
sons in Ouwerkerk wordt ge
plaatst. Het monument wordt
opgebouwd uit een afgebrok
kelde muur doorkliefd door gol
ven. Eenvoud, herkenbaarheid
en toegankelijkheid waren be
langrijke criteria bij de beoor
deling van de inzending. Gust
Romijn kan goed uit de voeten
met die begrippen, of ze nou
zeer doen of niet.
Ali Pankow
Exposities Gust Romijn:
De platte ruimte, billboards bij Zon
nemaire, van 14 juli t/m 8 septem
ber, van zonsopgang tot zonsonder
gang. Mountains and waves, twintig
schilderijen in olieverf op canvas,
tot 5 augustus in de Nieuwe Kerk in
Veere, dagelijks 11-17 uur (organi
satie Stichting Nieuwe Muziek).
fotografie Lex de Meester
van gekomen, want Gust liep op
weg naar zijn inschrijving op de
Kunstacademie tegen 'van die
gipsen beelden uit de Griekse
tragedie' aan. „Die vond ik wel
mooi en toen ik hoorde dat die er
stonden om na te tekenen bij de
kunstopleiding heb ik me daar
maar voor laten inschrijven."
Maar hij vond er niet wat hij
zocht. Een schoolse aanpak past
niet bij Gust. Jaren later toen hij
rond 1970 zelf docent werd aan
de Rotterdamse Kunstacademie
proefde hij het genoegen hier
drastische veranderingen te
kunnen afdwingen. „Het was
zo'n verouderde benadering dat
je maar met bepaalde materia
len kunst kunt maken. Dat kun
je immers met alles. Met steen en
brons en hout ja, maar natuur
lijk ook met proppen papier of
met zandkorrels. Het gaat om
het gevoel dat je er zelf in legt."
Gust zocht al in de oorlog zijn
eigen weg als kunstenaar. Zijn
eerste tekeningen dateren uit
1942 en kort daarna ging hij
beelden maken. Uit de brok
stukken natuursteen van de
bombardementen hakte hij zijn
eerste beelden. Kort na de oor
log werden ze bij galerie Van
Zanten in Rotterdam ten toon
gesteld.
GustRomijn maakt beelden op het platte vlak. Zijn 'billboards' zijn te zien in de kunstroute langs de akkerranden in de polder van Bommenede bij Zonnemaire.
Gust Romijn: „Ik word tachtig en dan vind ik het leuk om een feestje te vieren, meer is niet nodig."
