Bernhard als Nederlandse spion
PZC
s
G
v
I
u
s
Prins had volgens schrijver geen probleem met wisselende allianties
het weer
Zeeland: Fris
ZORGELOOS ONDERWEG
mrnm-
puzzel
N
L
E
E
T
■L
Tom Poes en de Waarde-ring
Casper Hobbes
recept
Gebakken rijst met ham en paddestoelen
O
O
O
St
éS»
vrijdag 28 juni 2002
Prins Bernhard wordt morgen 91 jaar. Vandaag verschijnt
een nieuwe biografie over hem, die zich richt op Bernhards
loopbaan als spion, often minste betrokkene, van de geheime
diensten van vier landen: Nazi-Duitsland, Nederland, Groot-
Brittannië en de Verenigde Staten. Journalist Philip Dröge
die het boek schreef, beschouwt Bernhard als Nederlands
meesterspion.
door James McGonigal
Er is al veel bekend over prins
Bernhard, uit de vier eerder
verschenen biografieën. „Maar
daar is nooit de invalshoek ge
kozen van Bernhards activitei
ten voor de inlichtingendien
sten van verschillende landen.
Voor mijn boek heb ik boven
dien recentelijk vrijgegeven
documenten kunnen inzien in
Engeland, over het mogelijke
verraad van 'Arnhem 1944'.
Voorts heb ik in Amerikaanse
archieven materiaal over Bern
hard aangetroffen, dat ook niet
eerder bekend was", zegt de
journalist Philip Dröge.
Dröge snuffelde bijvoorbeeld in
het National Archive in Was
hington. „En nog veel meer ma
teriaal heb ik gevonden in de
Eisenhower bibliotheek, geves
tigd in de geboorteplaats Abile
ne van de oud-president", zegt
Dröge.
Dat nieuwe materiaal wijst er
bijvoorbeeld op dat vanuit het
hoofdkwartier van Bernhard in
het najaar van 1944 waarschijn
lijk inderdaad gelekt is over de
ophanden zijnde luchtlandin
gen in Nijmegen en Arnhem,
maar slechts over 'iets met para
troepen'. „Niet verwonderlijk,
want dat hoofdkwartier was zo
lek als een mandje", aldus Drö
ge-
In het eerste deel van zijn boek
zet Dröge uiteen dat Bernhard
om verschillende redenen inte
ressant was als bron voor de
Duitse inlichtingendiensten
van de jaren dertig. De ambiti
euze student en bon vivant
Bernhard bewoog zich makke
lijk in invloedrijke internatio
nale kringen. Dat hij daarvoor
aanvankelijk moest aanhaken
bij de Nazi's, is volgens Dröge
eerder een gevolg van Bern
hards gemakzucht dan van
ideologische passie of afweging.
„Bernhard heeft zijn hele leven
als motto gehad 'Ik doe niets op
de moeilijke manier', al voor de
oorlog. Dat verklaart ook zijn
soepele omschakeling van
Duitsland naar Nederland en,
later, na de Duitse inval in Ne
derland, naar de Britten. Bern
hard lette vooral op zijn per
soonlijk belang en had niet zo'n
moeite met wisselende allian-
Philip Dröge: „Bernhard lette vooral op zijn eigen belang en had niet zo'n moeite met wisselende allianties." foto Roland de Bruin/GPD
(Advertentie
Met de Internationale Reis- en Kredietbrief® Plus weet u
dat het met uw auto wel goed zit op vakantie. Want bij
problemen kunt u rekenen op de gratis hulp van 7.000
buitenlandse wegenwachten.
JTrTl Kom langs!
LÜU Bij één van de ANWB-verkooppunten
Surf.
anwb.nl
De Internationale Reis- cn Kredietbrief Plus is onderdeel v:
i het ANWB RcisHulpPakket
ANWB
ties." Dröge geeft voldoende
aanwijzingen, vooral uit de VS,
om aannemelijk te maken dat de
Duitse spionagedienst Abwehr
zijn streven om met kroonprin
ses Juliana in het huwelijk te
treden toejuichte, zo niet daar
actief bij was betrokken. Dröge
is er ook van overtuigd dat hun
eerste ontmoeting niet plaats
vond, zoals vaak wordt aange
nomen in 1936 in het winter
sportplaatsje Igls in Oostenrijk,
maar al twee jaar eerder in Ber
lijn.
Zoals in elk boek over spionage
en geheime diensten leveren
bronnen echter vaak aanwijzin
gen op, maar dat is wat anders
dan harde bewijzen. Voorbeeld
daarvan in het boek van Dröge
is het verhaal dat Juliana in
1938 in Oostenrijk een aanrij
ding kreeg, die opzettelijk zou
zijn veroorzaakt door een func
tionaris van de SA.
Troonopvolger
Dröge: „Opzet is nooit bewezen,
maar dat laat onverlet dat, zou
Juliana bij het ongeluk zijn om
gekomen, Bernhard de aange
wezen troonopvolger was ge
weest." Even hiervoor heeft de
schrijver al het niet echt hard
gedocumenteerde verhaal
weergegeven (al zijn er aanwij
zingen voor uit vier bronnen),
dat de Abwehr Bernhard na de
oorlog stadhouder van Neder
land zou willen maken als on
derdeel van de Pax Germanica
in Europa.
Verloving
Na zijn verloving met Juliana
krijgt Bernhard een officiers
rang in het Nederlandse leger. In
de laatste jaren voor het uitbre
ken van de oorlog heeft hij toe
gang tot de rapporten van de
Nederlandse inlichtingendienst
GS-III. Hij verstrekt deze dienst
ook inlichtingen die hij krijgt
van zijn Duitse relaties, onder
wie zijn broer Aschwin, inmid
dels officier bij een pantserdivi
sie.
In Londen, waar hij aanvanke
lijk werd gewantrouwd, ge
raakt Bernhard in gesprek met
Amerikanen, die wel wat zien in
hoge contacten in - straks - be
vrijd Nederland. De naderende
Koude Oorlog was daar niet
vreemd aan. Dröge geeft een op
somming van personen met wie
Bernhard in aanraking komt en
die later allemaal hoge posities
kregen in de OSS en diens op
volger de CIA: Allen Dulles, Mc-
George Bundy, John McCloy,
Walter Bedell Smith.
Volgens deze biografie is Bern
hard in Londen langs de schan
dalen gescheerd die het militai
re inlichtingenwerk teisterden,
zoals het Englandspiel. Dat
geldt ook later voor het échec
van Arnhem. Zowel Nederlan
ders als Engelsen hadden wei
nig trek in 'onderste-steen-bo-
ven'-discussies over mislukte
operaties. Maar, aldus Dröge:
„Voor Bernhard is discretie een
mes met twee kanten. Zijn mis
sers blijven erdoor onzichtbaar.
Tegelijkertijd kan de verden
king van zijn betrokkenheid
nooit openbaar besproken en
weerlegd worden."
Na de oorlog is Bernhard defini
tief onderdeel ge worden van een
select transatlantisch gezel
schap, dat de wereld op ruime
schaal beziet. Het 'geneuzel'
van politici en ambtenaren in
Nederland kan hem nu hele
maal niet meer bekoren. Mede
rund
asvaas
sein
vlug
rent
meester
stook
plaats
voedsel
l
4
T
tieren
1
bazige
vrouw
Duits
kaartspel
eenvou
dig werk
l
snij-
werktuig
voor
zetsel
achter
docht
T
3
vis
inhouds
maat
l
vaartuig
slaap
plaats
persoon
lijk vnw.
knaag
dier
5
kleine
bank
familie
lid
2
l
T
6
geladen
atoom
wiel
slok
7
1
2
3
4
5
6
7
In dit diagram is een woord van 12 letters verstopt.
Het is te vinden door, beginnend bij het vakje met
de stip, telkens een vakje naar links, rechts, onder,
boven of diagonaal te verspringen. Elke letter wordt
één keer gebruikt. Hoe luidt het zoekwoord?
Horizontaal:
4. Een hengst gaat naar
boven voor de herrie (8); 6.
Ongeremd geweld op het
voetbalveld (4,4); 8. Levenloze
agent (6); 9. Onthoudt zich
zeker (4); 10. Geld voor
brandstof (4).
Verticaal:
1. Nog een hele klus om te
breien! (4); 2. Zij heeft een
aantrekkelijke functie (9); 3.
Niet helemaal een Europeaan
die de tijd heeft (8); 5. Het
beroep van een schilder (5); 7.
Deze student is rond (3).
Oplossingen van gisteren:
Kruiswoordraadsel:
HORIZONTAAL: 1. Pilo; 4. vlam; 8. uni; 10. aha; 11. keg; 13. ha; 15. era; 16. fs; 17.
sluimer; 20. spar; 21. Baal; 22. iridium; 24. MC; 25. nee; 26. ev; 28. gat; 29. pub; 32.
ons; 34. stijl; 35. unit.
VERTICAAL: 1. Push; 2. in; 3. li; 5. la; 6. ah; 7. mans; 9. Peri; 11. keuring; 12. gam
biet; 14. aspic; 16. frame; 18. lar; 19. eau; 23. deal; 24. mops; 27. vast; 30. ut; 31. bij;
32. on; 33. ni.
Crypto-overlapper:
Horizontaal: 5. Baanstoot; 6. speelbalk; 7. knevellen; 8. Gekleeden.
Verticaal: 1. Happendel; 2. intervalk; 3. staballen; 4. collieren. ©JFS.NL
dankzij zijn uit Londen overge
houden netwerk, zijn Ameri
kaanse connecties en zijn vrien
den in het bedrijfsleven hoeft hij
daar ook niet zoveel last van te
hebben - tot het Lockheed-
schandaal in 1976.
Onkwetsbaar
Dröge meent dat als rode draad
door Bernhards loopbaan een
zekere goedgelovigheid loopt,
„Bernhard is altijd op zoek ge
weest naar de macht, hij waaide
met alle winden mee. Hij dacht
ook onkwetsbaar te zijn door
zijn huwelijk met Juliana."
Dröge: „Bernhard is een gesle
pen opportunist. Hij heeft altijd
ambities gehad, al wilde hij er
niet hard voorwerken. Maar hij
heeft wel als eerste van buiten
komende prins met succes een
plek voor zich opgeëist in de Ne
derlandse monarchie. Vergele
ken met Denemarken en Enge
land is dat nog steeds een hele
prestatie." GPD
Philip Dröge, Beroep: meester
spion, Het geheime leven van
Prins Bernhard, 220 pag., uitg.
Vassalucci, 16,95.
D Toonder Studio's
De laatste zakken vonden intussen hun plaats in de laad
bak van hetvrachtautootje en nadat Super het geruisloos
van de heuvel had geduwd, ging het er met plankgas van-
door.„Voorzichtig, baas!" waarschuwde Hieper. „De
schokbrekers doen het niet zo erg. Het is véél, hè?"„Veel?"
herhaalde Super. „Dit is de grootste vangst die we ooit zul
len doen, jongen! Een Superbuit! Tien miljoen in één klap;
daar kunnen we verder stil van leven. En geen haan die er
naar kraait; niemand heeft ons gezien."„Wacht even!" riep
zijn maat schrikkend. „Daar staat een smeris met een rood
lichtje!"Hij doelde op de gedaante van brigadier Snuf, die
Hans Belterman
In de Chinese keuken worden vers ge
plukte paddestoelen minder vaak ge
bruikt dan wel wordt verondersteld (zie
ook de tip onderaan het recept). Men geeft
er de voorkeur aan gedroogde paddestoe
len te verwerken. Dergelijke paddestoelen
hebben door het drogen een lichte fer
mentatie ondergaan waardoor de smaak
van de paddestoelen wordt geaccentu
eerd. Het weekvocht van de paddestoelen
gebruikt men als smaakmaker in soepen
en sauzen. Ook laat men het weekvocht
wel zolang zachtjes koken tot door het in
dampen een concentraatwordt verkregen
waarmee men gerechten, meestal samen
met sesamolie, vlak voor het opdienen be
sprenkelt.
Hoofdgerecht voor 4 personen: 250 - 275
gram droogkokende rijst; zout; 200 - 250
gram gerookte gekookte (achter)ham, bij
voorkeur met flinke vetrand, ca. 8 dikke
plakken; 400 gram gemengde verse pad
destoelen, zoals (kastanje)champignons.
oesterzwammen en shiitake, schoonge
maakt, in stukjes gesneden; 2 1/2 eetl.
(arachide)olie; 2 teentjes knoflook, ragfijn
gehakt; 4 bosuitjes, met veel groen, ge
snipperd; 1 eetl. fijngehakte (blad)peter-
selie. Eventueel 4 kerstomaatjes, gehal
veerd en 4 bosjes a 8 bieslooksprieten.
Kookde rijstzoals op de verpakking isaan-
gegeven gaar en droog in ruim water
waaraan zout is toegevoegd. Laat de rijst
op een zeef of in een vergiet volkomen
koud worden.
Snijd van de ham de vetranden af. Snijd de
rest van de ham in smalle reepjes met een
lengte van ca. 4 cm.. Hak of snijd de vetran
den van de ham in kleine stukjes.
Verhit een wok en laat de olie er even door
walsen. Voeg de spekjes en de paddestoe
len toe en laat ze, onder voortdurend roe
ren en omscheppen, 4 minuten bakken.
Voeg de knoflook en 2/3e deel van de bos
uitjes toe. Schep alles enkele malen om.
Voeg daarna de rijst bij gedeelten toe. Laat
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
18°
18°
16°
16°
min.
11°
15°
13°
12°
wind
W 4
W 5
ZW 5
W 5
Zon
vandaag
op 5.29
onder 22.05
Maan
vandaag
op 0.21
onder 8.44
Nautisch bericht
De zeewatertemperatuur is 16 graden. Het zicht is goed, tijdens
buien matig. Kans op onweer en de noordwestenwind is matig
tot krachtig, 4 tot 6 Beaufort.
Waterstanden
het oude voertuig met enig wantrouwen zag naderen en er
meer van wilde weten.„Waar is de reis heen?" vroeg hij,
toen Super transpirerend naast hem remde. „Wat hebben
jullie daar bij je?"„Altijd die achterdocht!" riep de zaken
man klagend uit. „We zijn hard werkende kooplieden in
lompen en oude metalen. In nacht en ontij zijn we bij de
weg om een karige boterham te verdienen..."„Ik ook", her
nam de politiebeambte. „Wat hebben jullie daarbij je?"
„Niks", zei Super. „Dat is te zeggen eh... Gewoon maar wat
negotie, zogezegd. Metalen. Ja, we vervoeren een lading
eh... zink. Voor dakgoten en zo, inspecteur. U weet wel."
VRIJDAG
Hoog
water
Laag
water
28 JUNI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
05.08
228
17.31
210
11.21
170
23.55
210
Terneuzen
05.25
253
17.47
235
11.48
178
Cadzand
04.45
220
17.08
201
11.06
163
23.31
203
Roompot Buiten
05.05
173
17.25
154
11.16
116
23.45
158
Roompot Binnen
06.36
145
18.45
130
00.36
143
12.50
101
Zierikzee
06.55
169
19.05
151
00.35
162
12.40
120
Krammersl. West
07.16
180
19.27
159
00.35
163
12.40
119
Hansweert
06.05
263
18.26
244
00.08
238
12.16
192
Staven isse/Yers.
07.01
173
19.05
156
00.35
160
12.45
116
ZATERDAG
Hoog
water
aag water
29 JUNI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
05.56
216
18.16
199
12.02
160
Terneuzen
06.11
241
18.28
224
00.25
218
12.31
167
Cadzand
05.26
208
17.46
190
11.45
152
Roompot Buiten
05.48
164
18.09
147
12.00
110
Roompot Binnen
07.15
137
19.25
125
01.15
144
13.25
096
Zierikzee
07.35
161
19.35
145
01.20
164
13.20
116
Krammersl. West
07.51
171
19.34
154
01.16
164
13.20
116
Hansweert
06.45
252
19.01
235
00.48
233
12.51
183
Sta ven isse/Yers.
07.36
165
19.40
151
01.15
161
13.15
112
door Bill Watterson
L Lagedrukgebied
Hh
lichte sneeuw
mist
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
vv hagel
matige regen
zware regen
Isobaar
Europa: Koelte
alles, onder voortdurend roeren en om
scheppen, door en door warm worden.
Strooi de hamreepjes erover en schep al
les voorzichtig met een (vlees)vork om.
Presentatie: verdeel het gerecht over
voorverwarmde borden. Bestrooi de ge
rechten met de resterende bosuitjes en
peterselie. Schik er, noodzakelijk is het
niet, gehalveerde kerstomaatjes en bies
looksprieten als garnering bij.
Tip: neem in plaats van de aangegeven
hoeveelheid verse paddestoelen 75 gram
gemengde gedroogde paddestoelen.
Spoel de gedroogde paddestoelen enkele
malen in ruim koud water. Laat ze uitlek
ken en leg ze in een kom. Schenk er zoveel
kokend water bij tot ze royaal onder lig
gen. Laat ze zolang weken töthetweekwa-
ter koud is geworden. Hak of snijd de ge
weekte paddestoelen in kleine stukjes.
Verwijder de hard gebleven delen van de
paddestoelen.
Met een noordwestelijke wind stroomt koele en onstabiele lucht
over de noordelijke helft van Europa uit. Het kwik komt in de
meeste landen niet boven de 20 graden uit met aan de.kust(en)
een stevige wind. Verder vallen er in de landen rond de
Noordzee regelmatig buien, afgewisseld met (felle) opklaringen.
Meer buien bevinden zich op het front dat de grens markeert
tussen de koelte en de voortdurende tropische warmte aan de
Middellandse Zee. In de Alpen, Slovenië, Slowakije en zuidoos
ten van Polen kunnen daarom flinke onweerscomplexen ont
staan. In de Pyreneeën en blijft het door een hogedrukuitloper
vrijwel droog. Ook in Frankrijk blijft het droog, maar met in het
noorden koelte en extra wolken.
Door: Johan Reuter
Het weerbeeld voor de komende
dagen is niet te omschrijven als
zomers. Dat komt vooral door de temperatuur die niet boven de 20
graden wil uitkomen. Bovendien is er ook iedere dag kans op soms
pittige buien, waarin de temperatuur daalt naar circa 14 graden.
Om het anti-zomerse plaatje compleet te maken staat er vandaag
ook nog eens veel wind op de Zeeuwse eilanden. Deze wind waait
vandaag uit het noordwesten en is krachtig aan zee, windkracht 6.
Soms kan ze even tippen aan kracht 7. Meer landinwaarts waait
een vrij krachtige wind, 5 Beaufort. In combinatie met de buien van
vandaag voelt het buitenshuis fris aan. Die buien vallen vanochtend
vroeg. In de tweede helft van de ochtend is het tijdelijk droog en
kunnen we de zon even zien. In de middag volgen er opnieuw
buien vanaf de Noordzee. Tussen de buien door is het af en toe fel
blauw met dus ook zon. De lucht is bij opklaringen diep blauw,
omdat hij van polaire komaf is, en dus schoon. Hierdoor zijn de
zichten (op enige hoogte)
oneindig. In de loop van de
avond nemen de buien af en i
kan het een paar uur droog Veel wind f| j16°I
blijven. Vannacht is het wisse- NW5 JkF
lend bewolkt en kan er een 1^^ riiL^ i L i
buitje vallen. Het kwik daalt
daarbij tot 11 of 12 graden.
Morgen zien we een mix van |nw6 c --
wolken en zon. Vooral in de
middag is er ook kans op een
paar buien, maar de regenme
ters zullen er niet van vol
raken. Zondag overheersen
wolkenvelden en valt er waar
schijnlijk een paar uur regen.
Het wordt dan maximaal 18
graden. Ook begin volgende
week blijft het licht wisselvallig
en verandert de temperatuur
nauwelijks.
VERWACHTING VOOR VRIJDAGMIDDAG 28 JUNI 2002
