Het heilige in het alledaagse
PZC
De Saeftinge in klei en kleur
Beweging en actie
in Beeldentuin
Af en toe een beetje
vermoeiend luisteren
14
Middelburgse
gevangenis heeft
genoeg personeel
Relieken
lezers
schrijven
Vandalen
Terroristen
WCT V
kunst cultuur
Zomerconcert
in Veerse kerk
Veel Zeeuws
materiaal
op veiling
Taxaties van
oude boeken
donderdag 27 juni 2002
MIDDELBURG - Het gevange
niswezen in Middelburg deelt
de algemene bezorgdheid over
de personeelsbezetting bij peni
tentiaire inrichtingen niet.
'Torentij d' kan het werkrooster
goed gevuld houden, blijkt uit
de reactie van locatiedirecteur
J. Hattinga Verschure. Alleen
moet een beperkt aantal mede
werkers van elders worden aan
getrokken om het toezicht op de
gedetineerden in de vakantie-
periode op hetzelfde peil te hou
den.
De overkoepelende onderne
mingsraad van alle gevangenis
sen, tbs-klinieken en huizen van
bewaring heeft vorige week in
een brandbrief aan de Dienst
Justitiële Inrichtingen in Den
Haag de grote bezorgdheid ken
baar gemaakt. Er worden deze
zomer met name grote proble
men verwacht met het vervoer
van verdachten.
„Wij hebben nog steeds geen
moeite met het vervullen van
onze vacatures", schetst de di
recteur van de Middelburgse
bajes de situatie. De arbeids
markt in Zeeland steekt gunstig
af bij die van de Randstad. Ook
is in Zeeland het personeelsver
loop beduidend lager. In andere
delen van het land is er bij peni
tentiaire inrichtingen sprake
van een groot verloop. Dat
brengt met zich mee dat er op
nieuw moet worden geworven
en opgeleid. En omdat nieuw
aangetrokken medewerkers
niet meteen aan de slag kunnen,
blijft een voortdurende druk op
het inzetbare personeelsbe
stand bestaan.
Nerveuzer
Hattinga Verschure: „Dat heb
ben wij gelukkig niet. Wij heb-
- ben 'blijvertjes'." Volgens de di
recteur heeft dat waarschijnlijk
met de Zeeuwse volksaard te
maken. „Men is hier niet zo voor
verkassen."
De arbeidsvoorwaarden zijn
landelijk wel gelijk, maar vol
gens Hattinga speelt mogelijk
mee dat de instellingscultuur in
de Randstad nerveuzer is.
In de schoolvakantieperiode
redt de bajes in Middelburg het
net niet met de eigen mensen.
Dan wordt tijdelijke ondersteu
ning van elders gevraagd.
door A.J. Snel
Vrijwel iedereen heeft wel zo'n ob
ject waar een verhaal aan vast zit.
Of een herinnering. De waarde van het
object is, als het te koop zou worden
aangeboden, nul komma nul, maar
voor de eigenaar onschatbaar. Het kan
een foto zijn of een schelp, een spiegel
tje, een poppetje, een schoentje. Je kijkt
ernaar, neemt het ter hand en je wordt
teruggezet in de tijd. Aan vertrouwelin
gen wil je er wel iets over kwijt. „Kijk.
dit spiegeltje was van mijn oma. Die
kon zulke heerlijke kruisbessen jam
maken." En voor je het weet, ben je ja
ren terug aan het ontbijt bij je grootou
ders. Het spiegeltje is een relikwie ge
worden. Eigenlijk zou je het in een
doosje moeten doen.
Enkele pastores in het bisdom Breda
hebben met soortgelijke gedachten ge
speeld toen ze nadachten over activitei
ten, te ontwikkelen rond de viering van
het honderdvijftigjarig bestaan van het
bisdom. Niet verwonderlijk: de rooms-
katholieke kerk kent een traditie als het
gaat om relieken. Nog altijd staan in
kerken, op minder in het oog springen
de plaatsen, schrijnen die een botje be
vatten van de pink van een lang geleden
gestorven heilige of waarin een voor
werp is opgeborgen waarmee weer een
andere heilige in aanraking zou zijn ge
weest. Aan de voorwerpen werden in de
dagen van weleer bijzondere krachten
toegeschreven. Weinig mensen zullen
vandaag nog geloven dat de aanraking
van een reliekschrijn of -houder tot ge
nezing kan leiden of wensen in vervul
ling kan doen gaan. Maar wie ontkent
dat een dierbaar voorwerp het geheu
gen in werking kan zetten, mankeert
het aan verbeeldingskracht.
De pastores uit het Bredase bisdom,
Adrie Lint uit Rijen en Rob van Uden
uit Bavel hebben intussen op enkele
scholen projecten helpen opzetten ter
Doosje met een eigentijds reliek
vervaardiging van reliekkastjes. Ze
denken eraan het project uit te breiden
en ook elders tentoonstellingen te orga
niseren. Allerlei verenigingen zouden
ermee aan de slag kunnen gaan. Bis
schop Martinus Muskens heeft het pro
ject geestdriftig binnen de viering van
het jubileum geplaatst. En daarbij
heeft hij met name aan Zeeland ge
dacht. In 2003 is het vijftig jaar geleden
dat de watersnoodramp de Zeeuwse ei
landen trof. In Brabant werden veel
Zeeuwen tijdelijk opgevangen waarbij
gedeelde ervaringen ontstonden. Mus
kens wacht met üiteresse af of mensen
aan hun herinneringen van die dagen
vorm zouden willen geven in reliek
schrijnen.
Medaille
Lint en van Uden hebben aan het pro
ject een eenvoudig motto meegegeven:
„Werken met het heilige in het alle
daagse. Lint: „We denken dat heel veel
mensen het fenomeen zullen herken
nen. Je hebt een overblijfsel van iets
wat belangrijk voor je geweest is of een
voorwerp van iemand die je zeer dier
baar is of is geweest. Dat hoeven geen
bijzondere dingen te zijn, meestal zijn
ze heel alledaags. De foto van een film
ster, een medaille van je vader, een stuk
gereedschap dat je opa heel vaak in
handen heeft gehad. Dat bewaar je. De
waarde is niet in geld uit te drukken; jij
bent de enige die weet hoe kostbaar het
is. Het is heilig voor je, haast niemand
anders mag er aankomen."
Jeneverkelkje
Van Uden: „Ik sprak onlangs mensen
die het huis van hun ouders hadden
leeggeruimdIn de kelder vonden ze het
jeneverkelkje van hun vader. Die dronk
in de woonkamer zijn borreltje, maar
hij lustte er wel eentje meer dan binnen
de afspraken van het huis viel. Dat
glaasje, daar zit een verhaal achter. Je
kunt er bij voorbeeld uit afleiden dat
die vader geen bazige figuur was die zei
dat hij zélf wel bepaalde hoeveel hij
dronk. Hij had, Om conflicten te vermij
den, zijn glaasje in de kelder."
Het gaat bij het project vooral om de
verhalen achter de objecten. Lint:
„Mensen bewaren dingen die hen diep
raken, die op de kern van hun leven te
rechtkomen. Voor sommigen zal dat
iets met God te maken hebben, voor an
deren niet. Maar naar mijn gevoel heeft
dat verschijnsel iets religieus. Het heeft
te maken met iets wat in je zit en wat je
wilt overleveren."
Rijkdom
Van UdenWat wij beogen isdat men
sen in het dagelijks leven op zoek gaan
naar het heilige; en dan niet in de klas
sieke betekenis van het woord. Wij be
doelen ermee datgene wat kostbaar is
in het bestaan en waar je vaak achte
loos langs loopt zonder het te zien. Je
kunt het zien als een oefening in kijken
naar het dierbare waarvan je wilt dat
het onaangetast blijft. Als je op die ma
nier aandacht besteed aan wat bijzon
der voor je is, dan beïnvloedt dat de ma
nier waarop je leeft. Het project heeft
een hoogstpersoonlijke kant, maar als
je samen aan de slag gaat om mooie
kastjes te maken en vervolgens een ten
toonstelling maakt, betekent het ook
iets voor een groep mensen. We hopen
dat we ermee iets duidelijk maken over
de rijkdom van het leven."
Website:www.parochieheiligegeest.nl.
Deze rubriek is uitsluitend be
stemd voor reacties op in de PZC
verschenen redactionele berich
ten, artikelen of commentaren.
De reactietijd beloopt uiterlijk 7
dagen. Plaatsing van bijdragen
betekent niet dat de redactie de
meningen en stellingen van de
inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedich
ten en anonieme inzendingen
worden niet geplaatst. Bijdra
gen mogen niet langer zijn dan
250 woorden. De redactie be
houdt zich het recht voor inzen
dingen te bekorten. Over gewei
gerde brieven wordt niet gecor
respondeerd.
Politiewoordvoerder Van Mou-
rick bedient zich ten onrechte
van het eufemisme jeugdig van
dalisme, als hij spreekt over het
gooien van bierflesjes, bouw
materialen, stukken stoeptegel
en wegafzettingsmateriaal van
een viaduct naar beneden (PZC,
22-6). Het is eerder poging tot
doodslag als je leest dat er ook
een steen op een motorkap
wordt gegooid. Wat gebeurt er
met die rotjongens als ze gepakt
worden? Een verwijzing naar
HALT, een bemoedigend ge
sprek met een maatschappelijk
werker en een taakstraf? Beter
een flink pak slaag, een forse
boete en een week in de bak. Ou
derwets? Het werkte bij ons
vroeger ook, nu is de overheid
veel te soft geworden.
Wim van Gilst
Boogerdlaan 23 Kortgene
Het stelletje autorijdend gajes,
dat bezig is om zich meester te
maken van ons wegennet, dreigt
nu, net zoals de prostitutie, een
officiële status te krijgen dank
zij de heer Van der Zwaag, bur
gemeester van Smallingerland,
die in zijn overheidsgoedgun-
stigheid een reusachtig stuk as
falt in zijn gemeente ter be
schikking heeft gesteld aan dit
soort gekken. De PZC, 22 juni,
bericht ons echter, dat het bij
detijdse Hulst hem al vooruit
was. Daar viel al een dode van
27 jaar (in een bocht van de
'goedgekeurde' dijk, in april).
Maar dat mag voor WD-wet-
houder W. Kayser de pet en de
pret niet drukken, net zo min als
bij ringrijden, boksen, wielren
nen: 'geen sport zonder risico',
zegt dit gevoelige individu. Ja,
zo weten we weer wat vrijheid
en democratie is. En tevens weer
een schitterend staaltje van on
ze nationale gedoogcultuur
Overigens zijn er in Hulst ook
nog intelligentere partijen, pol
derbestuurders en omwonen
den. Die kennen het verschil
tussen sportsoorten en dit mo
derne terrorisme. Op straat lo
pen is óók gevaarlijk (bananen
schil). Maar als Van derZwaag
en Kayser, Reyns, e.d. dan tóch
winnen - dan kunnen Pronk en
Van Zwieten de strijdbijl over
Zeelands toekomst begraven;
Kap alle nog overgebleven
Zeeuwse bomen, schaf de land
bouw af, bedek de hele provin
cie met asfalt, nodig alle race
waanzinnigen hier naartoe - en
gij kunt geld voor toeristenlok-
kerij en 'meer blauw op snel
weg' uitsparen. En misschien
kunnen goeie, ouwe, sullige
rustzoekers dan via datzelfde
asfalt naar normale buitenlan
den emigreren.
J. E. L. Brummelkamp
Molenwater 11 Middelburg
Naar aanleiding van het artikel
'Suggestie Heertje onderzoek
WCT niet uitvoerbaar' wil ik het
volgende zeggen. In de reactie
van de heer Bruinooge blijkt
duidelijk dat hij een onafhanke
lijk onderzoek door bijvoor
beeld het Centraal Planbureau
niet wilHij stelt daar is die club
niet voor. Het lag naar de me
ning van de heer Bruinooge voor
de hand Buck Consultants voor
het maken van een maatschap
pelijk afwegingskader te vra
gen. En dan zegt hij letterlijk.
„Maar dat betekent niet dat
klakkeloos is overgenomen wat
ze bij Buck hebben opgeschre-1
ven. Het maken van het rapport
is door de provincie, de gemeen
ten Vlissingen enBorsele, Rijks
waterstaat en Zeeland Seaports
begeleid." En dat is hem nou
juist waar de schoen wringt
want al deze instanties hadden
reeds in een eerder stadium aan
gegeven voorstander van de
WCT te zijn. Dat daarom vragen
opgaan voor een onafhankelijk
onderzoek is begrijpelijk, om
dat voor Zeeland ingrijpende
veranderingen voor de deur
staan. Dat dezelfde fouten wor
den gemaakt zoals bij de Ceres-
haven in Amsterdam en bij de
Betuwelijn, moeten we ten alle
tijde voorkomen.
P. C. flijll
Boul. de Rwyter 58 Vlissingen]
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - De zevenender
tigste editie van de zomerten-
toonstelling in en rond het Bur
gerweeshuis in Zierikzee wordt
dit keer gekenmerkt door bewe
gende beelden en door het the
ma 'mens en zijn activiteiten'.
Deze oudste jaarlijkse beelden-
tuinexpositie van Nederland
wordt vrijdagmiddag 28 juni
om 17.00 uur geopend door
voorzitter Sander Lettinga van
het college van regenten van het
Burgerweeshuis. De 45 deelne
mende beeldhouwers tonen cir
ca 450 werken in tuin en huis.
Naast nieuwe elementen zullen
ook de traditionele naakten en
beelden van dieren een groot
ideel uitmaken van het aanbod.
Het merendeel van het werk is
uitgevoerd in brons, maar daar
naast worden ook marmer, ke
ramiek, hout en staal gebruikt.
De beelden, figuratief of ab
stract, worden door elkaar op
gesteld. Het presentatiebeleid
gaat uit van de meeste geschikte
plek in de fraaie tuin vol bomen
en struiken. De bezoeker mag
dus zelf ordenen, vergelijken en
zijn voorkeuren bepalen.
Onder de deelnemende beeld
houwers bevinden zich onder
meer: Dick Aerts, Amiran, Mila
van Beek, Peter Hoogerwerf,
Miems van Citters, Lex Schil-
peroord, Renee Mink, Juul Kor-
tekaas, Ad Braat, WicherMeur-
sing en Vigyano.
De beeldenexpositie wordt ge
combineerd met schalen en va
zen van Tessa Braat die zich ge
specialiseerd heeft in glazuren.
Tevens wordt namens derden
allerhande klein-antiek aange-
VEERE - Muziekvereniging
Veere's Genoegen geeft op 5 juli
in de Grote Kerk in Veere het
jaarlijkse Zomerconcert. Er zijn
optredens van het fanfareorkest
en de slagwerkgroep onder lei
ding van Bram van Overbeeke
en Geraldine Candeias, het fan
fareorkest Luctor et Emergo uit
Renesse onder leiding van Ro
nald Slager en de slagwerk-
groep van dezelfde vereniging
met Ronald de Roo als dirigent.
Het zomerconcert begint om
half acht 's avonds.
boden, waaronder een collectie
schilderijen en tekeningen uit
de periode 1850-1960, aange
vuld met zilver, glas en kristal,
sieraden, Oosters porselein, azi-
atica en curiosa. De zomerten-
toonstelling is tot en met zondag
25 augustus geopend van dins
dag tot en met zondag van 11.00
tot 17.00 uur.
MIDDELBURG - Tijdens de zo-
merveiling van het Middelburg
se Veilinghuis Witte, vrijdag in
Hotel Arneville in Middelburg,
worden veel Zeeuwse items
aangeboden.
Er zijn streeksieraden inge
bracht van de Hulster (negen-
tiende-eeuwse gouden mutsen
bellen), Axelse (zeldzame
gouden kraalhaak en vrouwen
schoengespen) Cadzandse
(gouden mantelineslot), Zuid-
Bevelandse (broekknopen en
collierslot van vóór 1900) en
Schouwse (zeldzame broek
stukken met scheepjesdecor)
dracht. Topstuk komt uit de
Walcherse dracht: een gouden
voorhoofdsnaald met een gra
vering van twee zwaantjes.
De veiling bevat verder grafiek
en tekeningen over Veere en
Middelburg, een groot rivierge
zicht met schepen en vee door
F. L. Huygens, aquarellen over
het boerenleven van W. C Nak-
ken en A. J. Groenewegen en
aardewerk, waaronder een por
seleinen art-décoservies uit Li
moges (1920-1930).
Dekijkdagis vandaagvan 14.00
tot 20.00 uur, de veiling begint
zaterdag om 13.30 uur.
SINT ANNALAND - In streek
museum 'De Meestoof' in Sint
Annaland vindt op zaterdag 29
juni een taxatie- en inkoopdag
plaats. Drie antiquaren zijn van
10.00 uur tot 17.00 uur aanwe
zig om oude boeken, hand
schriften en bijbels te taxeren.
De taxaties zijn gratis. Bezoe
kers aan de taxatiedag betalen
entree aan het museum en kun
nen tevens de tentoonstellingen
bezoeken.
Naakt van Thérèse Praat-Minne en keramiek van Flora Verdunnen. foto Peter N icolai
door Anita Tournois
PAAL - In Atelier De Paaien
worden op het moment aquarel
len van Thérèse Praats-Minne
geëxposeerd. De natuur vormt
voor haar een constante bron
van inspiratie. Het werk is ge
combineerd met keramiek, ver
vaardigd door atelierhoudster
Flora Verdurmen.
Thérèse Praats-Minne is Belgi
sche van geboorte maar woont
al lange tijd in het Zeeuws-
Vlaamse Terhole. Ze volgde de
Kunstacademie in het Belgische
Berehem en bekwaamde zich
verder door cursussen en work
shops bij diverse kunstenaars.
Zij schildert voornamelijk naai
de natuur. Waterverf vormt voor
Praats het medium om zich uit
te drukken. Het biedt de moge
lijkheid met losse toets heldere
kleuren te verkrijgen en toch
transparant te werken.
Juist deze vrije opzet van de
vormgegeven bloemen, figuren
en landschappen karakteriseert
haar werk. Aronskelken, rozen,
amaryllissen, hortensia's, be
renklauw en zonnebloemen zijn
geliefkoosde en vaak terugke
rende onderwerpen voor aqua
rellisten, maar door de losse
penseelvoering en lichtheid be
zitten ze een eigen identiteit.
Arding, in vurig rood, en Mi
granten zijn wat feller van tint.
Beide werken tonen een neiging
tot abstraheren. Fraai is 't Land
van Saeftinge, een landschap
pelijke impressie met ingetogen
natuurtinten.
Levende klei
Flora Verdurmen heeft net als
Praats-Minne affectie met De
Saeftinge. „Ik gebruik graag de
levende klei uit dit gebied om
mijn keramisch werk vorm te
geven", zegt Verdurmen. „Bo
vendien herbergt deze afzet-
tingsklei organisch materiaal
en kleine diertjes, die tijdens het
droogproces voor structuur zor
gen binnen in de pot.Zij volgde
tekenen, toegepaste kunsten en
keramiek aan de Stedelijke
Academie voor Schone Kunsten
inEeklo.
Schaakstukken
Naast het vervaardigen van ge
bruiksvoorwerpen, potten, va
zen, bekers, borden en schalen
maakt de keramiste vrij werk.
Zo wordt een bijzonder schaak
bord tentoongesteld. De mo
dern vormgegeven grijze
schaakstukken zien er uit als
ware strijders op een zwart-wit
veld. De werken Excursie, Foe-
rageergebied en Vliegen, aarde
werken kommen met aan de
binnenkant zwarte tekentjes,
geven uitdrukking aan 't
Zeeuwse landschap, foerageren
en 'Een pint drinken bij Magda
na afloop (voor de mensen, die
huiswaarts keren)'.
Bijzonder in haar nopjes was
Verdurmen met de verkregen
klei uit de tunnelboren Sara en
Neeltje-Suzanna. „Dat geeft
een extra dimensie aan mijn
werk. Na vijf wassingen is het
sublieme klei om mee te wer
ken." De bruine kommen, ver
vaardigd met deze Boomse klei
refereren dan ook aan het werk
in de tunnel. Uit de kommen
prijken gedraaide stokjes, tun-
nelboortjes, omhoog.
Tentoonstelling in Atelier De
Paaien, Paalseweg 6, richting
Emmadorp, Paal/Graauw.
Openingstijden do. t/m zo.
13.00-18.00 uur en op afspraak.
MIDDELBURG,
Burgerzaal van het Stadhuis
Internationaal Muziekfeest Middel
burg met Janine Jansen, viool, Da
niel Raiskin, altviool, Torleif
Thedéen, cello, Martin Fröst, klari
net, Steven Osborne, piano en het
Vogler Quartet, bestaande uit Tim
Vogler en Franck Reinecke, viool,
Stefan Fehlandt, altviool en Manuel
Fischer-Dieskau, cello. Werken van
Braam, Wagemans, Roukens,
Brahms en Messiaen.
door Jos Verpoorten
Het Internationale Muziek
feest Middelburg is dit jaar
een festival van jeugdige, opval
lend sterke muzikale persoon
lijkheden. Kon men tijdens de
eerste twee concerten, overi
gens zonder de andere, uitste
kende musici te kort te willen
doen, kennis maken met klari
netfenomeen Martin Fröst, zo
kreeg men dinsdagavond in de
burgerzaal van het stadhuis de
gelegenheid onder andere de ta
lentvolle, jonge violiste Janine
Jansens te beluisteren.
Zelfbewust en zonder enige ner
vositeit beet zij het spits af in
drie Capriccio's voor vioolsolo
van enkele Nederlandse compo
nisten. Afwisselende, grillige,
muzikanteske werkjes, die zij
ontspannen, met een perfecte ti
ming en een bijzonder fraaie
toon ten gehore bracht. Vermel
denswaard waren de haar
scherp gespeelde flageoletten
aan het slot van de bijdrage van
Peter Jan Wagemans.
Zij was eveneens te beluisteren
in het belangwekkende Quator
pour le fin du temps van Olivier
Messiaen. De hoofdschotel van
het concert, die waarschijnlijk
mede debet was aan de royale
belangstelling deze avond. Het
is dan ook een indringend werk
voor klarinet, viool, cello enpia-1
no gebaseerd op de Openbarin-1
gen van Johannes, geschreven'
als krijgsgevangene in 1941.1
Grandioos gespeeld door vier I
fantastische musici, waar toch
vooral Martin Fröst weer diepe
indi-uk maakte in het Abime des
oiseaux voor klarinetsolo. Knap
is de wijze, waarop hij een ui
terst zachte toon langzaam kan
laten aanzwellen. Samen mei
zijn vermogen een toon weg te
laten sterven tot fluisterzacht.
hebben we hier twee van zijn
kwaliteiten, die wel eens zijn
handelsmerk zouden kunnen
worden. Het is overigens wel te
hopen, dat hij daar dan niet te
veel mee gaat koketteren. On
vermeld mag zeker ook cellist
Torleif Thedéen niet blijven, die
in Louange a l'Eternité de Jésus
begeleid door Steven Osborne
op piano, fraai een breed uitge
sponnen cantilene neerzette.
Knap gespeeld was ook het zes
de deel met een voor Messiaen
zo karakteristieke
unisono-partij voor de vier in
strumenten samen.
Naast de werken uit de twintig
ste eeuw, was er ook nog hoog
romantiek van Johannes
Brahms in zijn tweede Strijks-
extet. Hier was het Vogler Quar
tet, aangevuld met Raiskin en
Thedéen te beluisteren. Warm
bloedig en met grote musiceer-
vreugde gespeeld, waarbij men
de tegenstellingen hier en daar
goed in de verf zette. Waar
schijnlijk door de royale akoes
tiek van de burgerzaal, kregen
de sterkere passages wel erg veel
geluid mee. Af en toe een beetje
vermoeiend luisteren. Mis
schien had men in die gedeelten
nog meer op een verzadigde,
ronde samenklank moeten wer
ken. Dit neemt overigens niet
weg', dat er meeslepend en boei
end werd gemusiceerd.
Violiste Janine Jansen
