Burgers schuilden bij Duitsers Zoutelande heeft als eerste in Nederland Atlantikwallmuseum Vlaggenactie op basisschool Raad verdeeld over doorgaan autorally Schouwen wil nog dit najaar besluit over verplaatsen campings GS geven dubbele declaraties aan bij Europese Commissie Boek verhaalt over Zoutelande tijdens de bezetting Midzomerfeest Informatiemarkt voor 55-plussers door Jacques Cats ZOUTELANDE - Ze hebben al veel over oorlogshandelingen in Zeeland geschreven, maar Hans Sakkers en Hans Houter man hebben nog niet eerder elders opgetekend dat de Duit sers in hun bunkers schuilgele- genheid aan burgers boden. In Zoutelande is dat gebeurd, zo valt te lezen in het boek Een dorp aan de Atlantikwall. Vooral vrouwen en kinderen genoten er tijdelijk een veilige beschutting tegen het erge ge- schutsvuur ten tijde van de be vrijding. De vanwege de inundatie naar Zoutelande geëvacueerde Westkappelaar Foort Domini- cus vond onderdak in een woonbunker, waar aan de ene kant rond twintig Duitsers za ten en in het andere deel vij f ge zinnen vertoefden. „Zuurstof moesten wel zelf draaien, met twee man tegelijk aan een ver versingsapparaat. Een kleine olielamp tekende schemerige, lange schaduwen op de grauwe betonnen wanden. Slapen was er niet bij. De kleintjes moch ten op de Duitse matrassen, in de gestapelde kribben langs de wanden. De groten wachtten, veelal stil, uur na uur in angsti ge spanning de gebeurtenissen af". Bedenkingen De Duitse commandant die het bevel had over de bunker, was tegen de aanwezigheid van burgers in zijn domein. Maar de soldaten namen het voor de schuilende dorpelingen op, zo dat ze mochten blijven tot het aanbreken van de morgen. De bedenkingen die David Kodde, de toenmalige burgemeester van Zoutelande, tegen de vlucht van ingezetenen bur gers naar de Duitse bunkers had, waren van andere aard. Stel, dat de bevrijders met vlammenwerpers op die bouw sels zouden afkomen, vond hij. Dan moest je daar als burgers niet zitten. komst van veldmaarschalk Rommel, na wiens laatste werkbezoek het bevel afkwam dat de lokale bevolking moest meehelpen met het uitbouwen van de versperringen. In mei 1944 was bijna tien procent van de bevolking wel op een of andere manier voor de militai re bezetting aan het werk. Na de bezetting van Nederland bleef Zoutelande op een enkel incident na, tot in 1944 ver schoond van ooiiogsgeweld. Eén van de bombardementen die veel indruk maakten vond plaats op 17 september 1944, toen de marinekustbatterij Zoutelande één van de mik punten vormde. De schrik sloeg de dorpelingen om het hart toen werd vastgesteld dat het naburige dorp Biggekerke bij vergissing werd getroffen. Daarbij vielen 40 doden. Van zelfsprekend besteedt het boek ook aandacht aan de inunda tie. Een aantal ingezetenen vond een tijdelijk onderkomen op Zuid-Beveland. Het over grote deel kwam in het droog- gebleven stuk van het dorp te wonen, waarbij burgemeester Kodde regelde wie waar te recht kwam. Bevrijding In detail wordt het verhaal van de bevrijding verteld. Dat wa penfeit komt voor rekening van 48 Royal Marine Comman do. De eenheid 47 RM Com mando had dat karwei graag willen klaren. Toch is het goed dat wij het hebben gedaan, laat commandant Jim Moulton we ten. „Want anders zou het dorp zijn verwoest en zouden bur gers zijn omgekomen". Als de bevrijders Zoutelande binnentrekken stellen de dor pelingen verbaasd vast dat er ook Nederlanders tussen lo pen. Eén van hen tilt een onge veer twintigjarig meisje in kle derdracht op en wil haar een vaderlijke zoen geven. Het meisje wendt hevig blozend haar gezicht af en roept: „Zet mij neer. Dat mag ik niet van mijn moeder". foto Bundesarchiv Koblenz riteiten. Als zoon, L. Kodde, vandaag het eerste exemplaar van het boek krijgt overhan digd, is dat bedoeld als een ere saluut aan zijn vader. Wie de werkwijze van beide auteurs kent zal niet verbaasd staan dat ook in deze uitgave veel gedetailleerde informatie is terug te vinden over de on derdelen van het Duitse Atlan tikwall verdedigingsstelsel. Het boek rept eveneens over de zaterdag 22 juni 2002 door Jacques Cats ZOUTELANDE - Zoutelande heeft sinds gisteren de primeur van het bezit van het eerste At lantikwallmuseum van Neder land. Het door de stichting Bun- kerbehoud ingerichte museum is gevestigd in twee bunkers in het duingebied. Het zijn twee van de nog tachtig op Walcheren resterende exemplaren die des tijds onderdeel uitmaakten van het Duitse verdedigingsstelsel. Een voorlopige openstelling trok vorige zomer al achtdui zend belangstellenden. Zoutelande werd in de oorlog als een invasiegevoelige plek uitgebouwd met bunkers en versperringen zoals drakentan- den. Dat resulteerde in de op richting van bij elkaar meer dan 130 zware en lichte bunkers. Ze waren verdeeld over twee steunpunten die naar de opera's 'Lohengrin' en Meistersinger waren genoemd, werkstukken van de door Hitier zo hogelijk gewaardeerde componist Ri chard Wagner. Duintop Het is even een flinke klim naar de hoge duintop maar dan zie je ook wat: naast het riante uit zicht naar zee-en landzijde is daar de aanblik van een obser vatiepost, compleet met koepel. In die hooggelegen bunker wordt de strijd om Walcheren en de bevrijding in beeld gebracht. korps dat de bunkers in gereed heid bracht en de publieke be zoeken mogelijk maakt. Extra waardering was er voor het Wa terschap Zeeuwse Eilanden, 'dat z'n nek heeft uitgestoken om de bunkers voor het nage slacht te bewaren'. Dijkgraaf W.A. Gosselaar legde uit dat die soepele opstelling niet voortkomt uit een soort hobbyisme. Net als bij de voor gangers heeft bij de huidige be heerder de veiligheid nog steeds een grote prioriteit en blijvende duinen als zeewering een be langrijke plaats innemen. Maar het waterschap kijkt tegen woordig ook naar anqlere belan gen. „Als de veiligheid het toe staat willen we meer rekening houden met economische en toeristische belangen. Bunkers hebben een geweldige histori sche impact. Het zijn symbolen van een tijd die we niet meer te rug willen krijgen". Na de openingshandelingen door burgemeester A. C. de Bruijn en de dijkgraaf was het tijd om het glas te heffen. 'Leve het beton' riep iemand. Van daag zijn de twee bunkers van 11.00 tot 17.00 uur te bezoeken. Verder is het Atlantikwallmuse um op zondag- en woensdag middag van 13.00 tot 17.00 uur geopend. De toegang is gratis, maar de initiatiefnemers vinden het niet vervelend als een vrij- wilige bijdrage wordt achterge laten.gelaten. HENGSTDIJK - Met het jaar lijkse Midzomerfeest op zater dag 29 en zondag 30 juni zamelt Hengstdijk geld in voor de res tauratie en het onderhoud van de als monument geklasseerde Heilige Catharina Kerk. Zaterdag is er een grote kunst- rommel- en boekenmarkt. Daarnaast worden een mini- voetbaltoernooi en oude volks spelen gehouden.'s Avonds is er muziek in de feesttent. Zondag is er een schieting op de liggende wip en een gaaibolwedstrijd. De stichting Bunkerbehoud verzocht de beide schrijvers, die al eerder zoveel Tweede Wereldoorlog in hun boeken hadden gestopt, nu ook eens een uitgave wilden wijden aan gebeurtenissen in Zoutelande. 'Zoutelande, hmm, wat moet je daar nou over schrijven', was de eerste reactie van Sakkers. Maar gaandeweg kreeg hij er steeds meer aardigheid in om dat hij zich, anders dan Hou terman, in zijn boeken altijd hoofdzakelijk in de Duitse kant had verdiept maar nu ook oog kreeg voor de positie van de burgers en de bevrijders. Kranig De al eerder genoemde Kodde heeft zich in de oorlog kranig gedragen. Zijn opvolger J. de Pree zou hem later betitelen als een 'vechtjas, omdat hij niet wegliep in bezettingstijd'. Kodde was het in het geheel niet eens met de opvattingen van de locale SGP-predikant G. Kersten, die in de Duitse be zetting een straf van God zag. Verzet hiertegen stond gelijk met het ingaan tegen Zijn raad. Tijdens de gehele oorlogspe riode heeft de burgemeester zich echter ingezet om de be volking van Zoutelande zoveel mogelijk te beschermen tegen de druk van de militaire auto Tevens wordt er aandacht be steed aan de gevolgen van de in undatie en aan de herstelwerk zaamheden na de oorlog. Wat meer bij de begane grond bevindt zich een eveneens voor het publiek toegankelijk perso- neelsonderkomen. Daar krijgt de bezoeker een beeld van het dagelijks leven in een bunker. Het museum in Zoutelande maakt in de toekomst deel uit van een op Walcheren uit te stip pelen bunker- en fortenroute. Een klein deel daarvan is reeds tot stand gekomen. Namens de stichting bunkerbe houd bracht Cor Heijkoop met name hulde aan de gemeente Veere en aan het vrijwilligers In een personeelsbunker van dit type mochten ook burgers komen schuilen tegen het oorlogsgeweld. door Wout Bareman TERNEUZEN - Gedeputeerde Staten gaan 'onregelmatighe den' rond de subsidiëring van het 5B-project Landinrichting Axel melden bij de Europese Commissie. Uit onderzoek is ge bleken dat de verantwoordelij ke Dienst Landelijk Gebied (DLG) kosten dubbel heeft ge declareerd. Er werden declara ties ingediend voor zaken, die eerder al waren gedeclareerd door het toenmalige water schap De Drie Ambachten, het huidige waterschap Zeeuws- Vlaanderen. In totaal werd 43.700 euro te veel gedecla reerd. Nadat accountants dat hadden gesignaleerd, trok de DLG het subsidieverzoek weer in. Het waterschap Zeeuws-Vlaande ren gaat, zo blijkt, vrijuit. Woordvoerster Monique van de Pas: „Er was sprake van verwevenheid van het project Landinrichting en ons project Waterspil, dat ook werd gesub sidieerd. We hebben die zaken uit het oogpunt van efficiency op elkaar afgestemd. Vooraf is afgesproken dat wij alle 'water zaken' zouden declareren en dat hebben we ook gedaan. Later bleek dat ook DLG een aantal van die projectonderdelen had gedeclareerd. Die fout is toen ^ersteld." Waterspil kostte in totaal 370.000 euro. Het water schap nam daarvan 25 procent voor z'n rekening, uit de 5B- subsidiepot (het Europees steunfonds voor plattelandsge bieden met een achterstandssi tuatie) kwam ook 25 procent en het ministerie van Landbouw paste de resterende 50 procent bij. De controle op de subsidie- AXEL - De Stichtingen Welzijn voor Ouderen in Zeeuws- Vlaanderen en de Zeeuwse Sportraad houden op 1 oktober de informatiemarkt 'Van Leuke Dingen' voor 55-plussers in de Vlaanderenhal in Sas van Gent. De informatiemarkt brengt voornamelijk in beeld hoe 55- plussers hun vrije tijd kunnen invullen na hun VUT of pensi- ring uit steunfondsen is, mede na gebleken misbruik van het Europees Sociaal Fonds, aange scherpt. De betrokken instanties (in dit geval de provincie) hebben een nadrukkelijke meldingsplicht van onregelmatigheden. Het 5B-programma liep van 1994 tot en met 1999 en werd offcieel eind vorig jaar afgerond. Inclu sief cofinanciex-ing was er in die periode 52 miljoen euro be schikbaar voor stimulerende projecten. In de eindrapportage stellen GS vast dat de investe ringen in Zeeuws-Vlaandei-en - de Kanaalzone deed als indu striegebied niet mee - succesvol waren. Er werden 278 nieuwe arbeidsplaatsen gecreëerd en er was voor 192 manjaren tijdelijk werk. Een kleine 4000 mensen volgden een scholingspi'ogram- ma. Projecten De belangrijkste projecten: het bezoekerscentrum van het Ver dronken Land van Saeftinghe, de productie van melkrobots in Cadzand, het innovatieve pro ject Kust in Kleuren (natuur ontwikkeling), kwaliteitsver betering van de kust (bereikbaarheid), herstructure ring van de vlasproductieketen, stimulering van de biologische landbouw, de bouw van Rey- naertland in Hulst, toeristische bewegwijzering, een fietsnet- werk (206 kilometer) en de op lossing van 33 verkeersknel punten. Het areaal aan nieuwe of vernieuwende agrarische teelten steeg met 547 hectare en op ruim 14.000 hectare werd mi lieuwinst geboekt door projec ten die verdroging, vermesting en verzuring bestreden. De wa terbeheersing van 3164 hectare werd verbeterd, terwijl 5530 hectare werd heringericht of verkaveld. De aanleg van de Euregiotuinen bij Oostburg en.de subsidiëring van de melkrobot van Trako/ Prolion in Cadzand liepen niet volgens plan en leverden GS- kopzorgen op. Eindverslag Trako moet nog steeds een eind- verslag indienen. De Euregio tuinen haalden de deadline van 31 december vorig jaar niet en dreigden daax'door fikse subsi dies mis te lopen. De provincie poogt daar nu een mouw aan te .„passen. De Toorenvliedtschool in Middelburg is beplakt met door de scholieren gemaakte Koreaanse vlaggen. foto Ruben Oreel doorValeska Nastaly MIDDELBURG - Lokaal 22 van de Tooren vliedtschool in Middelburg is beplakt met 150 Zuidkoreaanse vlaggen. De scholieren hebben de vlaggen zelf gemaakt op A4-for maat. Het idee 'ik kleur mee ja voor Zuid- Korea' is afkomstig van Erwin van der Lin de, die werkzaam is aan de school. Van der Linde noemt het een ludieke actie. „De kinderen zijn teleurgesteld dat Neder land niet meespeelt in het wereldkampioen schap voetbal. Ze houden zich wel erg bezig met de sport en hebben automatisch sympa thie voor de underdog Zuid-Korea. Ik heb ze aangezet om vlaggen te maken." Er deden voornamelijk tweedeklassers mee aan de actie. „Het werd bijna een hype. De kinderen namen stapeltjes papier mee naar huis en lieten zelfs hun ouders meehelpen." Van der Linde zag de collectie met de dag groeien. „We zijn woensdagmorgen begon nen met kleuren. We hebben raam voor raam volgeplakt met de vlaggen. Nu zijn de ramen één grote vlaggenwand." Als Korea vandaag wint, blijven de tekenin gen nog lang hangen volgens Van der Linde. „Als ze verliezen, hang ik briefjes op dat de kinderen de vlaggen gratis mogen komen ophalen." Korea speelt vandaag om 8.30 uur de kwart finale tegen Spanje. door Sheila van Doorsselaer HULST - De Hulster raads fracties zijn het niet eens over het al dan niet laten doorgaan van de autorally in de toe komst. Het CDA en Progres sief Hulst vinden dat een rally niet thuishoort in het polder gebied. De VVD en wethouder W. Kayser menen dat er nu ten minste wat georganiseerd wordt en dat geen enkele sport zonder risico is. Tijdens de rally, eind april, kwam bij een ongeluk de 27- jarige navigator van een rally- voertuig om het leven in een bocht van de Boudeloodijk bij Lamswaarde. De discussie over een volgende editie van de rally barstte meteen los. Dijkgraaf W. de Graaf van wa terschap Zeeuws-Vlaanderen stelde als eerste vraagtekens bij een volgende rally. Hij stel de voor samen met de gemeen ten Hulst en Hontenisse, het waterschap en de provincie om de tafel te gaan en de zaak te evalueren. Een actiegroep tegen de rally sprint bood, namens ruim 150 omwonenden, een brief en handtekeningen aan. CDA- fi'actievoorzitter en tevens ge zworene van het waterschap, J. Steyaert, vindt dat het niet uit te leggen is dat op wegen die zijn ingericht als zestig ki- lometei*wegen een rally wordt verreden. Hij zei dat het wa terschap tegen een volgende rally is. Schade Daarnaast zouden omwonen den van het parcours hebben geklaagd over schade in hun tuinen. PH'er F. de Vries vindt dat een rally niet thuishoort in een poldergebied. De WD, bij monde van L. Reyns, vindt dat Hulst blij mag zijn dat er tenminste wat geoi"- ganiseerd wordt. „Andere evenementen veroor zaken ook overlast." Kayser zei dat het parcours naar volle tevredenheid van de politie was afgesloten voor het overi ge verkeer en dat de rally stil gelegd kon worden wanneer dat nodig was. Hij zei dat geen enkele sport zonder risico is. „Boksen is gevaarlijk en wat te denken van wielrennen. Er is onlangs zelfs een dode geval len bij het ringrijden. Moet dat dan ook verboden worden?" door Marcel Modde BURGH-HAAMSTEDE - De gemeente Schouwen-Duive- land wil uiterlijk dit najaar overeenstemming hebben be reikt over de grondaankoop ten behoeve van een alternatieve lo catie voor drie (fruitgaard)cam- pings in Burgh-Haamstede. Lukt dat niet, dan komt er geen verhuizing en wordt dit deel project van de Regiovisie Schouwen-West als onhaalbaar afgevoerd, aldus senior beleids ambtenaar E. Caspers. De gemeente wil de campings Tentenbosch, Beukenhorst en Van der Maas uit het oogpunt van natuurontwikkeling ver plaatsen naar één gezamenlijke locatie net buiten Haamstede. De meeste landbouwgrond voor dat doel is reeds aangekocht, maar over de laatste stukken bestaat nog onenigheid omtrent de vraagprijs. De gemeente heeft een reëel bod gedaan, vindt Caspers. Wordt dat niet geaccepteerd door de grondei genaren, dan worden de pogin gen gestaakt. Spelruimte „Onze spelruimte is beperkt. Je bent met gemeenschapsgeld be zig, dus kun je niet voor Sinter klaas gaan spelen. Als dit niet lukt, dan gaat er een streep door. Jammer dan. We hebben van be gin af aan gezegd dat het hele project -dus ook de verhuizing van de campings zelf- wordt aangepakt op basis van vrijwil ligheid. Werkt één van de partij en niet mee, dan houdt het ge woon op." Caspers benadrukt dat de hui dige bestemming van de gewen ste landbouwgi'ond in dat geval niet wordt veranderd, zodat met het terrein verder niet kan wor den gespeculeerd. De gemeente ontving gisteren een delegatie van het aan het ministerie van Economische Zaken gekoppelde bureau Sen- ters. Deze ox-ganisatie begeleidt en controleert de uitvoering van landelijke subsidieprojecten in het kader van de zogeheten Sti- rea-regeling. Het wei'kbezoek werd tevens bijgewoond door een vertegenwoordiging van ondernemers en de provincie. Om in aanmerking te komen voor de volle 3,4 miljoen euro steun uit die pot, moeten de be treffende deelprojecten van def Regiovisie voor 1 maart volgend jaar zijn gerealiseerd. Lukt dat niet, dan kan de gemeente de subsidiabele kosten niet decla reren bij EZ. Onder dat pakket valt ook de aanleg van de recreatieverdeel- weg. Caspers gaat er vanuit dat direct na de zomervakantie de aanbesteding kan plaatsvinden. Zonder verdere tegenslagen kan de weg er dan voor de cruciale datum liggen. Een beetje stren ge winter en andere onvoorzie ne omstandigheden kunnen die planning echter al snel in de war gooien. Het werkbezoek van Senters was daarom vooral bedoeld om de geldschieters bewust te ma ken van de omvang van de Regiovisie en de daarmee sa menhangende specifieke moei lijkheden. Volgens Caspers was de delegatie 'onder de indruk' van het uitvoeringsplan en heb ben ze 'begrip' getoond voor het feit dat de opzet door de nauwe onderlinge samenhang van de verschillende projecten veel tijd vergt. Ook werd geconcludeerd dat het plan inhoudelijk ingrij pender is dan de doorsnee pro jecten die landelijk in het kader van de Stirea worden aange vraagd bij het ministerie, aldus Caspei-s. Een vooruitzicht op verschui ving van de deadline, werd ech ter niet gegeven. „Dat kunnen zij in dit stadium ook niet. Wat wij als gemeente met dit bezoek voor hebben gehad, is ze mee te nemen langs de diverse locaties en zo inzichtelijk te maken wat er allemaal bij komt kijken. Die beelden moeten nu eerst bezin ken. Aan de hand daarvan wordt later verder gesproken om te proberen er wat rek in te krijgen." Uitstel Schouwen-Duiveland kreeg eerder al uitstel voor het uitvoe- ï'ingsprogramma. De oorspron kelijke limiet was vastgesteld op 1 maart 2001. De Regiovisie omvat behalve het natuurher- stel door verhuizing van campings en de aanleg van de recreatieverdeelweg ook de landinrichtingsprojecten Schouwen-Oost en West, kwali teitsverbetering van de kam- peerlocaties en het terugdrin gen van de automobiliteit. Het totale plan vergt een inves tering van tussen de 31 en 36 miljoen euro.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 62