Terreur is internationaal bedrijf Mat Herben voorzag eigen doorbraak PZC Geestelijke zorg ziekenhuizen ligt op intensive care te gast Alleen mondiale politiek kan geweld in Midden-Oosten oplossen te gast Opvolger Pim Fortuyn bouwt zelfverzekerd mee aan nieuw kabinet 22 juni 1952 Zoals de economie globaliseert, zo krijgt ook de politiek steeds meer te maken met mondiale gevaren, stelt Shimon Pe res vast. In het Midden-Oosten blijkt dat de internationale ge meenschap geen antivoord weet te geven op dat nieuwe ge weld. door Freek Boon In Nederland neemt in zo wel algemene als psychia trische ziekenhuizen de op nameduur sterk af. Daardoor krijgen patiënten steeds moeilijker contact met een geestelijk verzorger. Wie vroeger ziek was, verbleef langer in en om het zieken huisbed en ontmoette ook eerder (en onverwacht) een geestelijk verzorger. Dergelijk ontmoetingen leidden regelmatig tot zin volle contacten aangaande levensvragen in relatie tot het eigen ziek zijn. Het korter opgenomen zijn vermindert de toegang tot de geestelijke verzorging. Velen hebben echter geen of slechts een ge brekkige kennis over deze geestelijk verzorging en vra gen er dus niet zo vaak naar. Zo is een belangrijke toegang tot de geestelijke verzorging bijna onzichtbaar. Die relatieve onbekendheid werd eind jaren negentig al onderzocht door Tonny Landman. Zij bestudeerde de beeldvorming over intra murale geestelijke verzor ging bij mensen die in een ziekenhuis opgenomen wa ren geweest. Uit haar rapport komt naar voren dat christe nen die in een ziekenhuis la gen een niet al te helder beeld hadden van de daar beschik bare geestelijke verzorging en dat veel buitenkerkelijken de humanistische variant niet eens kenden. Zij dachten bij het begrip 'geestelijke verzorging' aan iets christe lijks, waarvoor zij soms wel, maar vaak ook niets voelen. Het beroep van geestelijk verzorger verbonden aan zorginstellingen is zo onbe kend dat zelfs de media er nauwelijks aandacht aan schenken. Het figureert bij voorbeeld niet in soaps en geestelijke verzorgers wor den ook weinig gevraagd voor panels en forums op te levisie. Het publiek ziet ook zelden artikelen van hen op de opiniepagina's van dag en weekbladen. Het wordt voor de beroepsvereniging steeds belangrijker om zich actief bezig te houden met de extern gerichte voorlichting. Minder en minder immers is het werk van deze geestelijk verzorgers nog volkomen in gebed in de ziekenhuizen. De zieken van de toekomst ech ter zullen zich meestentijds buiten de ziekenhuizen be vinden. Ook zij zullen even zeer als de zieken vroeger ge baat zijn bij goede toegang tot de gespecialiseerde gees telijke verzorging. Goéde in formatievoorziening rich ting het brede publiek moet die toegankelijkheid actief ondersteunen. Gelet op de relatief geringe aandacht tot nu toe bij de be roepsvereniging voor exter ne public relations, staat zij voor een inhaalslag. Dat blijkt vooral als je kijkt naar onderwerpen zoals de be leidsthema's die nu hoog op haar agenda staan. Denk daarbij aan een registratie systeem en beroepscode, waarmee men hoopt te wor den opgenomen in de wet BIG. Als de beroepsvereniging echter binnen een redelijk termijn de public relations niet ook ter hand zal nemen, dan dreigt geestelijk verzor ger een beroep te worden met een prachtige rechtspositie, maar zich bevindend in de intensive care vanwege een gebrek aan bekendheid bij het grote publiek. GPD Drs F.M. Boon is humanis tisch geestelijk verzorger in de psychiatrie en de ouderen zorg in Delft zaterdag 22 juni 2002 door Shimon Peres De globalisering heeft zijn intrede gedaan in de poli tiek, zoals ook de economie al lang de landsgrenzen heeft overschreden. Zelfs toen de eco nomie zich al op dat internatio nale niveau bevond, bleven re geringen nationaal, waardoor er een kloof ontstond. Privatise ring hielp die kloof te overbrug gen: privaatbedrijven werden multinationals om zich aan bet internationale netwerk aan te passen en zich te bevrijden van de beperkingen die de nationale economie kenmerken. Vandaag de dag verplaatst ook het politieke beleid zich van een wereld van nationale vijanden, naar gevaren die mondiaal zijn. Maar terwijl er nationale legers in het leven geroepen zijn om de nationale vijanden te bestrij- den, is er nog steeds geen af doende antwoord op de interna tionale gevaren. Vanaf het moment dat er ballis tische raketten in het spel kwa men werd de reikwijdte hiervan net zo belangrijk als de nabij heid van de landen die ze bezit ten. En vanaf het moment dat de raketten voorzien werden van een niet-conventionele lading, werd de waarde van het totale kwantitatieve nationale over wicht minder, terwijl de angst, die niet te meten valt, vermeer derde. Eigenlijk is ook de terreur ge privatiseerd. De beweging van Bin Laden bijvoorbeeld, is een privé-organisatie. Ze opereert niet onder een staat en de daar geldende rechtspraak of wetten, en haar vertakkingen strekken zich uit over alle hoeken van de wereld. Iedere pleger van een zelfmoordaanslag is in feite een privaatbedrijf. De andere kant van de medaille is dat verdediging tegen terreur niet geprivatiseerd kan worden. Het is bekend dat het noodzake lijk is binnen de structuur van de collectieve verantwoorde lijkheid te opereren, nationaal, regionaal en mondiaal. Duide lijker gezegd: de regels die gel den voor de economie, zijn ook van toepassing op het politieke beleid. Hoewel elk land voorbe reid moet zijn zichzelf te kun nen verdedigen, moet het ook proberen deel uit te maken van de gezamenlijke inspanningen om de internationale gevaren aan te pakken. In het Midden-Oosten krioelt het van de ballistische raketten. Dit betekent dat de nabijheid van landen minder belangrijk is dan de reikwijdte van de wa pens. En steeds vaker bewapent de regio zich met niet-conven- tionele raketten - chemische, biologische en in de toekomst ook atoomraketten. De regio wemelt allang van ter roristische cellen, die aangeslo ten zijn bij een globaal netwerk. Daarom is het Midden-Oosten niet slechts een lokaal, maar een internationaal probleem. Het is niet verwonderlijk dat buiten landse mogendheden initiatief tonen om de problemen in het Midden-Oosten aan te pakken. Zo kwam onlangs het 'Kwartet' tot stand, bestaande uit de VS, de EU, Rusland en de VN. Dit pact is nog niet officieel be krachtigd, maar heeft de poten tie een officiële instelling te worden. De vier partners erken nen de VS als leider. Aan de an dere kant zien de VS de nood zaak tot samenwerking. Sinds het einde van de Koude Oorlog, die het conflict in het Midden-Oosten voedde, hebben deze landen niet de wens het vuur weer aan te wakkeren. Daarom vloeit het Kwartet niet voort uit een Arabisch of Israë lisch initiatief, maar uit de noodzaak tot samenwerking, en zowel de Arabieren als Israël zouden het niet mogen afwijzen Voor het Kwartet is het van groot belang de explosieve situ atie in te dammen, en het terro risme en de wapens die zich door dit conflict verbreiden een halt toe te roepen. Het potentieel van het Kwartet moet niet onder schat worden, en daarmee be doel ik niet specifiek de militai re macht of de bereidheid een leger naar het Midden-Oosten te sturen. Het Kwartet kan zijn invloed uitoefenen door finan ciële en politieke steun te ver strekken, of deze te blokkeren. Door landen toe te voegen aan of te verwijderen van de lijst met landen die terroristische orga nisaties steunen. Metternich De regels van het spel in het Midden-Oosten zijn onderhevig aan veranderingen. Aan het sce nario waarbij twee vijanden el kaar bestrijden, is een derde speler toegevoegd: de interna tionale gemeenschap. En wan neer er drie spelers in het geding zijn, is het verstandig het advies van Metternich op te volgen: 'Het is beter één van de twee te zijn, dan degene die alleen staat'. We hebben er allen belang bij om met deze nieuwe deelnemer een overeenkomst te sluiten. Wij willen het terrorisme en de proliferatie van kernwapens niet bevorderen. Want als ter reur en raketten er niet meer zijn, kunnen we - en zullen we - werkelijk vrede sluiten met de Palestijnen en de Arabieren. Terreur vormt een barricade te gen de vrede. Het weerhoudt de Palestijnen er ook van een be trouwbaar netwerk op te bou wen. Telkens als één of andere orga nisatie een aanslag pleegt, on dermijnt dit de betrouwbaar heid van het Palestijnse volk. Misschien is het mogelijk door middel van de nieuw gevormde driehoek een krachtig bondge nootschap te vormen tegen de gevaren en krijgen wij zo de kans het vredesproces nieuw le ven in te blazen. Dit zal ons alle maal helpen de heersende poli tieke kwetsbaarheid, die beide kanten benadeelt en waar twee volken een hoge prijs voor moe ten betalen, achter ons te laten. Als we de politieke onderhan delingen hervatten, zal dit de twee landen de kans geven om in vrede naast elkaar te leven en naar een globale economie toe te werken die groei zal brengen in plaats van terreur, wat de bron van armoede is. GPD Shimon Peres is minister van Buitenlandse Zaken, van Israël. Vertaling: Ellen Arts De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Shimon Peres (r), op het vliegveld van Sofia, waar hij begin deze week werd verwelkomd door de Bulgaarse minister van Buitenlandse Zaken, Solomon Passi (1). foto Vassii Donev/EPA door Paul Koopman en Peet Vogels Zijn vrouw Jacoba had kort voor de moord op Pim Fortuyn een profeti sche droom. „Pim werd daarin heel groot. Hij veranderde in een standbeeld en verkruimelde meteen daarna." Van af dat moment concludeerde mevrouw Herben dat de politiek leider, die door haar man als een schaduw werd ge volgd, niet lang meer zou leven. Fortuyn zélf vreesde daar ook voor. Herben: „Hij had nachtmerries. Dan droomde hij dat hij op straat werd doodgeschoten. Pims gewelddadige dood was ook al door zijn moeder en een waarzegster voorspeld. Griezelig." Herben weet zeker dat de moord op Fortuyn was voorbestemd. Evenals het feit dat hij de flamboyante Rotterdam mer zou opvolgen. „Het kan geen toe val zijn geweest. De villa van Fortuyn in Italië heet Jacoba, net als mijn vrouw. Mijn schoonzus woont in het zelfde stadje, Provenzano. We kwamen er voortdurend achter dat we dezelfde mensen kenden. Pim hield van peper munt uit Dokkum, daar komt mijn fa milie vandaan." Het lot wilde het zo, meent Herben. Die overtuiging maakt het voor hem mogelijk om ogenschijn lijk kalm en zelfverzekerd mee te bou wen aan een nieuw kabinet. Ouwe makkers Herben beschrijft de onderhandelin gen met Zalm en Balkenende haast als een picknick met ouwe makkers. „Ver geleken met de periode die ik achter me had, zie ik de formatie niet als iets heel zwaars, 's Ochtends is er koffie, 's mid dags zijn er tosti's en als het wat later wordt een kaasplankje en een glaasje witte wijn. Wij kunnen goed met elkaar opschieten. Ik zou best met Zalm en Balkenende bevriend willen zijn." Al vrij snel groeide er een vertrouwens relatie. „Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik in het pak werd genaaid, hoewel Zalm en Balkenende veel meer parate kennis hebben dan ik. Vaak zitten we te brainstormen en dan vullen we elkaar mooi aan." Dankzij deze goede chemie zou bij voorbeeld het compromis over het nieuwe ziektekostenstelsel, één van de moeilijkste onderwerpen bij de forma tie, in drie kwartier geboren zijn. „We kwamen samen op deze oplossing. Het ging zo snel dat we er zelf verbaasd over waren. Een konijn uit de hoed. Twee maanden geleden was Herben nog een onopvallende ambtenaar, nu is hij Bekende Nederlander en opereert in het hart van de politieke macht. Hij hoefde zich niet in te vechten, of op zijn tenen te lopen. Tenminste, daar zag het niet naar uit. Hoe flikt hij dat, vragen velen zich af. Herben grinnikt: „Ik ben een saai bur germannetje. Ik haal voor alle vakken een zeventje, dat heb ik bewust nage streefd. Ik ben nergens briljant in. Maar ik ben er ook innerlijk diep van overtuigd dat ieder mens gelijk is en bijzonder in zijn soort. Niemand is be ter of minder dan een ander. Ik ben vol strekt immuun voor status of autori teit. Echt! Al zat Bush hier in mijn werkkamer, ik zou hem gewoon een kopje thee aanbieden." Thuis was hij de jongste van vijf broers, hij had wel nog een jonger zusje. Zijn oudere broers gingen naar de LTS of Mulo, maar Herben kon, omdat het ge zin er inmiddels financieel beter voor stond, naar de HBS. Toen al zou het idee van fundamentele gelijkwaardig heid gerijpt zijn: „Mijn broers waren lager opgeleid, maar net zo intelligent als ik. En later, als journalist, leerde ik ook de betrekkelijkheid van status en aanzien." Drie doodskisten In 1983 kreeg Herben zijn hardste le vensles. Zijn ouders, één van zijn broers, zijn schoonzus en neefje kregen een auto-ongeluk op de terugreis van een bezoek aan Polen. „Ik werd gebeld dat mijn vader was omgekomen. Maar toen ik daar arriveerde, bleken ook mijn moeder en neefje dood. Ik keerde met drie doodskisten terug. Eén van mijn broers overleed twee jaar later aan een hartkwaal, hij kon het verdriet nooit verwerken." Die ervaring verdiepte Herbens geloof. „Het is of je een oorlog meemaakt. Het heeft heel veel moeite gekost daar over heen te komen. Je vraagt je af, waarom nu, waarom ik? Maar ik kon uiteinde lijk die vraag omdraaien. Waarom ik niet? Waarom zou ik zo bijzonder zijn dat dit leed mij bespaard wordt? Mijn geloof, ik kom uit een katholiek nest, bood mij veel troost en kracht." En toen verscheen, jaren later, Pim Fortuyn ten tonele. Geen vaderfiguur voor Herben, maar wel een vriend. Ie mand met wie hij zich vrijwel onmid dellijk verbonden voelde. Hijzelf en Fortuyn zijn geen tegenpolen, be zweert Herben: „Wij hebben heel veel gemeenschappelijk. Pim was een con servatieve homo. Nou: ik ben een con servatieve hetero. Wij denken allebei op dezelfde manier: meer breed in ver banden dan in de diepte." Maar verschillen zijn er ook. „Pim was veel extraverter, hij hield van de publi citeit. Ik word eigenlijk het liefst met rust gelaten. En Pim kon enorm inne mend zijn. Ik ben hooguit aimabel." Zeker sinds het Nieuwspoort-incident op 13 maart, Fortuyn kreeg taarten in zijn gezicht gegooid, waren ze onaf scheidelijk. Herben zegt het zonder snoeven: „Er is in de hele wereld nie mand die het gedachtegoed van Pim zo Mat Herben zou best met Zalm en Balkenende bevriend willen zijn. foto Harmen de Jong/GPD goed kent als ik." Vanwege de lotsver bondenheid die hij met Fortuyn voelde, wist Herben al de avond van de aanslag dat hij in zijn voetsporen zou treden, onthult hij nu. „Ik wist diep in mijn hart dezelfde avond alik word de nieu we leider Ik heb me ertegen verzet. In wendig herhaalde ik steeds het mantra i k wil 't niet, ik wil 't niet, ik wil 't niet! Maar ik voelde dat het zou gebeuren. En na de verkiezingen, ruim een maand later, werd ik inderdaad fractievoor zitter." Meteen na de moord reageerde Herben koelbloedig. De hoog opgelopen emo ties in de samenleving moesten geka naliseerd worden, hield hij zijn partij genoten voor. Samen met premier Kok riep hij op tot zelfbeheersing en kalmte. „Het gekke is: ik had een vriend verlo ren. Maar als ik huil, kan ik heel helder denken. Ik voelde meteen: dit is een cri sis, we moeten handelen. Je komt in een soort draaiboek terecht. De prijs die ik betaal, is wel dat ik niet aan rouwen ben toegekomen." Herben praat over Fortuyn alsof hij elk moment zijn werkkamer kan komen binnenstappen. „Ik pas maar op de winkel, dat maakt me ook bescheiden. Ik heb nog steeds het gevoel dat ik als zijn woordvoerder optreed en het han deltje zo aan hem overdraag. Ik schrijf speeches voor hem, alleen kan hij ze niet meer uitspreken." De opvattingen van Fortuyn waren zo breed, dat Herben voor vrijwel elke si tuatie wel een beroep op diens geschrif- ten kan doen. Ook bij de formatie wijst hij er regelmatig op dat de overleden lijsttrekker het zus en zo gewild had. En zo nodig, meent Herben, kan hij ook nu nog bij Fortuyn te rade. „Nadat mijn ouders waren overleden heb ik geprobeerd contact met hen te maken. En dat lukte, dat waren hele ge ruststellende ex-varingen, kan ik je ver zekeren. Ik zou het met Pim óók kun nen, dat weet ik zeker. Maar ik doe het niet. Ik heb er momenteel' geen rust voor. En ook geen behoefte aan." Heiligverklaring Fortuyn zou een 'enonne invloed op de wereldgeschiedenis' gehad hebben, zijn nalatenschap 'wetenschappelijk sterk onderschat' zijn. Maar de heilig verklaring van Fortuyn na diens dood geeft troonopvolger Herben een onge makkelijk gevoel. „Fortuyn was een le vensgenieter, maar ook een man met gebreken als ieder ander. Je kunt je af vragen of zijn invloed net zo groot was geweest als hij nog had geleefd. Zelf zei hij ooit: Mat, over acht jaar is mijn effect uitgewerkt. Dan ben ik ingekap seld. En hij had gelijk. Misschien moe ten we tegen die tijd de LPF wel ophef fen of fuseren met een andere partij." Want eens houdt het toch op, dat ver wijzen naar Pim, erkent Herben. Is het denkbaar dat Mat ooit echt op de voor grond treedt en zegt: zo had Ik het ge wild? De fractievoorzitter beweert: „Met de geschriften en uitspraken van Pim kan ik nog" maanden vooruit, maal ais ik niet op Pim kan terugvallen, vaar ik op mijn eigen kompas." „Sommige mensen denken misschien dat ik dit fijn vind. Een oud-collega heeft blijkbaar gezegd dat ik bovenop een wolk zit waar ik weer met Mach-2 vanaf zal donderen. Maar eerlijk: het liefst kom ik metéén van die wolk af! Ik kan niet zonder bodyguard op straat. Dat gespit in mijn verleden, alle media- aandacht. Soms vraag ik me af: waar om doe ik dit?" Zijn vrouw had laatst weer een droom. Hij speelde zich af bij de Hofvijver. Daar doemde Mat op. En in het water van de vijver verschenen krokodillen. Herben huivert: „Ze lagen op de loer, de oogjes net boven het water, wach tend op het moment dat ze mij zouden verslinden. Zo voel ik me nu ook soms in de Tweede Kamer. Ik heb tegen mijn fractieleden gezegd: pas op. De witte broodsweken zijn voorbij." GPD LONDENSE BUS - De tram verdwijnt uit het straatbeeld van Londen. Na 6 juli zijn alle trams door bussen vervangen. ZELDZAME VOGEL - In de 'vaat' op het dorpsplein in Borssele is een bijzondere wa tervogel neergestreken. De kuif duiker (podiceps auritus) werd maar één keer eerder in Nederland gesignaleerd, op 1 juni 1935 in Eernewoude. Deze vogel was net als het Borsselse exemplaar in prachtkleed met twee brede oranjebruine kuiven boven de ogen. De dichtstbijzijnde broedplaatsen van de kuifdui- ker zijn in Schotland. MOTORVOETBAL - Honder den toeschouwers zagen in Goes een nieuwe sport: motor voetbal. De show van de motorrijders dwong veel be wondering af. Zij reden op mo toren van 125 en 98 cc met handschakeling. NATO-VLIEGTUIGEN- De VS hebben besloten vliegtui gen in Europa te kopen. Was hington vindt het een goed idee om de toestellen die nodig zijn voor het beveiligen van de Europese Nato-landen recht streeks uit Europese fabrieken te betrekken in plaats van vliegtuigen van Amerikaanse makelij naar Europa te sturen. Uitgever: J C Boersema Internet: w v.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc nl Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118) 484000 Fax (0118)470102 E-mail redactie@pzc nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail redwalch@pzc nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mail redgoes@pzc nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel (0115)645769 Fax, (0115) 645741 E-mail; redtern@pzc nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel (0114)372776 Fax (0114)372771 E-mail redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel (0111)454647 Fax (0111)454657 E-mail redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17 00 uur Zierikzee, Goes en Hulst 8 30-17 00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hel Wegener-concern De door u aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze (abonnementenJadminislralie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ol door ons zorgvuldig geselecteerde Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12 00 uur Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag, tijdens kantooruren zondag: van 16 00 tot 18.00 uur Tel (0118)484000 Fax(0118)470100 Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van /,--) per maand 19,25 per kwartaal 52.- - per jaar 198.-- Voor toezending per post geldt een toeslag E-mail abo@pzc nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk maandag t/m vrijdag: zaterdag:€ 1.50 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47 70 65 597 Postbank 35 93 00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor hel adverlentiewezen Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd Voor gewone advertenties Tel: (0118) 484240 Fax (0118)470100 Voor kleintjesTel (0118) 484321 Fax (0118)484370 Behoort tot LDSQGnGf

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 4