Opofferen Kaloot is kortzichtig Peper past bescheidenheid PZC De nacht moet weer echt donker worden Kiezen van een burgemeester is hachelijke zaak 4 Arnold Heertje steunt bezwaren tegen Westerschelde Containerterminal politiek vizier 15 juni 1952 zaterdag 15 juni 2002 Heertje vindt het onaanvaardbaar om onvervangbare zaken als De Kaloot op te offeren aan consumptiedwang. foto G PD door Jeffrey Kutterink De economische theorie faalt, stelt econoom profes sor doctor Arnold Heertje. On vervangbare goederen zoals de Kaloot worden in zijn visie op geofferd aan onverzadigbare productiedwang. „Natuur en cultuur hebben in de economie geen waarde, dus moet een over heid het erfgoed beheren als een goed huisvader. De provincie mag de Westerschelde Contai nerterminal niet toestaan, want voor de Kaloot geldt: eenmaal weg is weg." De emeritus hoogleraar vex-dui- delijkt daarmee desgevraagd een artikel dat hij schreef op verzoek van de Vereniging Redt de Kaloot. Die heeft de visie toe gevoegd aan haar bezwaar schrift tegen de komst van de WCT. Maar het stuk bevat hia ten en niet onderbouwde stel lingen Hij rept met geen woord over de rol van de Antwerpse haven. Ook meent hij dat de containerkade gedoemd is te mislukken en trekt daarbij ver gelijkingen met de Ceres Am sterdam Marine Terminal en da lende containeroverslag in de Rotterdamse haven. Heertje betoogt dat voorstan ders alleen kijken naar werkge legenheid en toegevoegde waar de, zonder dat ze dat laatste omschrijven. Hij meent dat ze de invloeden op natuur, open ruimte milieu en cultuur buiten beschouwing laten. „Het bedrijf dat de container terminal wil aanleggen doet dat om winst te maken, ten koste van publieke voorzieningen. In tegenstelling tot krentenbollen is de waarde van natuur niet in geld uit te drukken. Dat is de denkfout die veel economen maken." Ofschoon de hoogleraar nog nooit op de Kaloot is geweest 'ik ga er maandag kijken'), vindt hij dat het strand niet verloren mag gaan. Dat havenschap Zee land Seaports de negentig hec tare op te offeren natuur wil compenseren met 158 hectare nieuwe natuur, maakt Heertje niet enthousiast. „Er wordt ge sproken over de kosten van na tuurcompensatie, maar niet over opbrengsten van de natuur die wordt opgeofferd. Daardoor blijft een belangrijke wel vaartsfactor buiten beeld." Onrealistisch Met de economische argumen ten die voorstanders van de WCT gebruiken, maakt de eme ritus hoogleraar korte metten. Hij noemt berekeningen over de te verwachten containers niet realistisch. „Zoals bekend stort de containermarkt in. In Rotter dam worden minder containers aangevoerd en vertrekken re ders. De Ceres Amsterdam Ma rine Terminal wordt helemaal niet benut." Maar die vergelijking gaat niet op. „De terminal in Amsterdam is inderdaad aangelegd zonder dat er een exploitant is", geeft Heertje toe. Een cruciaal ver schil met Vlissingen, omdat daar exploitant Hesse Noord Natie de kade aanlegt. Ook er kent hij dat het vertrek van re ders uit Rotterdam naar bij voorbeeld Antwerpen onder andere te maken heeft met strenge controle- en veilig heidsmaatregelen. Die kosten tijd en dus geld, vandaar dat re ders uitwijken naar andere ha vens. Heertje belicht in het bezwaar schrift van Redt de Kaloot niet de rol van de Antwerpse haven. „Ik moest het in een kort tijds bestek schrijven", verdedigt de professor. „Ik geloof 's nachts. Toen heb ik er op een gegeven moment een punt achter gezet. Zeker omdat ik wist dat ik het later mondeling nog zou toe lichten." Achterhaald Dat Antwerpse bedrijven zich naar zee willen verplaatsen, omdat diepliggende contai nerschepen Antwerpen moei lijk via de de Westerschelde kunnen bereiken, is voor de eco noom geen argument. „Feit is en blijft dat Zeeland een eigen af weging moet maken. De hele ge dachtegang over havens is ach terhaald." „We moeten meer Europees le ren denken. De havens in Rot terdam, Antwerpen, Hamburg en Bremen willen allemaal het zelfde. Het is absurd om elkaar te beconcurreren. Havens moe ten zich specialiseren. Als het voor de consument voordeliger is dat goederen worden ver scheept naar Antwex-pen, waar om willen we het per se in Rot terdam laten aanvoeren?" Het argument van voorstanders dat de WCT werkgelegenheid oplevert noemt hij een drogre den. „Nu al hebben we het probleem van het tekort aan vakmensen. Dat wordt onder andere door de vergrijzing al leen maar groter We zitten niet te wachten op meer werkgele genheid. Waar halen we goede arbeidskrachten vandaan? Ook wordt de te verwachten werkge legenheid overschat door het onderschatten van technologi sche ontwikkelingen." Het denken in geldstromen en 'goed voor de nationale econo mie' is waar het volgens Heertje fout gaat. „De kern is dat econo mie draait om behoeftebevredi ging van individuele burgers. Economie draait niet om bedrij ven. Ondernemingen produce ren voor consumenten. Als die het product niet willen, houdt het op. Om dat te staven, verwijst hij naar de wereldberoemde eco noom Adam Smith. Die schreef in zijn boek Wealth of Nations: 'consumptie is het enige doel vanpi'oductie.' Onvervangbaar Maar de economie geeft volgens Heertje alleen aandacht aan de prijs van een oliebol: kosten en vraag bepalen de prijs. „De aan dacht moet uitgaan naar pro ducten die niet vervangbaar zijn, zoals de Kaloot. Dat kader ontbreekt in de economie." Als voorbeeld noemt Heertje historische boerderijen die zijn afgebroken voor de aanleg van de Betuwelijn en natuurgebie den in Ede en de Wijkermeer- polder die zijn vernietigd om woningen en bedrijven te kun nen bouwen. „We moeten naar een meer ken nisintensieve economie. Eén met een hoge financiële toege voegde waarde die goed is voor natuur, open ruimte en milieu. Want onvervangbai'e goederen die zijn vernietigd, zijn defini tief verleden tijd." Professor Heertje licht zijn visie maandagavond toe tijdens een bijeenkomst over de WCT in ho tel Arneville in Middelburg. De bijeenkomst begint om 19.00 uur. door Franka van der Rijt De merel die om vier uur 's nachts onder een lantaarn paal zingt maar overdag te moe is om wormen te zoeken. De mens die door slaapgebrek in een heuse depressie belandt. Jan Gorter van de Vereniging Na tuurmonumenten weet waarom we de nacht moeten koesteren: zonder duisternis raken mens en dier uit hun evenwicht. Tot vreugde van Gorter heeft de provincie Bx-abant in navolging van Noord-Holland het nachte lijke licht gezien. Eindelijk dringt het besef door dat te veel licht in de nacht schadelijk is. Gedeputeerde Staten hebben zich voorgenomen om provinci ale wegen bij natuuxgebieden lichtarm te maken. De provincie studeert op rxieuwe regels om de lichtvervuiling in te perken. „Eindelijk", zo veert ook Toine Cooijmans van de Brabantse Milieufedex-atie op. „We hebben er al vaak op aangedx-ongen. Kennelijk krijgt het nu priori teit." Satellietfoto's bewijzen het volgens Cooijmans: Neder land is 's nachts één lichte vlek. Gorter: „Je moet tegenwoordig naar Frankrijk wil je een helde re sterrenhemel zien." Jarenlang zijn de lichtkoepels voor lief genomen. Zo wordt de Veluwe waar duisternis van le vensbelang is voor flora en fau na, in het licht gezet door omlig gende steden. 40 Procent wordt veroorzaakt door straatverlich ting, nog eens 40 procent door bedrijfs- en decoratiever lich ting en de x'estei'ende twintig door vexiichting in woningen. Rijkswaterstaat werkt inmid dels met een richtlijn om niet- noodzakelijke verlichting te weren uit natxiuxgebieden. In overleg met de Vereniging Na- tuxxrmonumenten werd beslo ten het aantal lichtmasten op het knooppunt Beekbergen te beperken. „Het argument dat masten de verkeersveiligheid dienen, was niet hard te ma ken." Zelfs het tegendeel wordt be- weex'd. Op goed verlichte wegen zou wel eens roekelozer gereden kunnen worden. Patrick Ruge- bregt van de Stichting Weten schappelijk Onderzoek Ver keersveiligheid (SWOV) weet het niet. Reden: de SWOV heeft het niet onderzocht. Rob Luijten van de politie West en Midden-Brabant vindt het prima als wegen met minder licht afkunnen. „Als de provin cie dat wil, zijn we bereid om mee te denken. Maar de veilig heid staat altij d vooropmet alle respect voor natuur en milieu." Shell Moerdijk Namens Shell, één van de indu- striereuzen op Moerdijk die zee- en van licht in de kleine uurtjes px'oduceert, wijst ook Reinier Treur op veiligheid. „Voor een volcontinu bedrijf is goede ver lichting belangrijk. Denk aan operators die 's nachts werken, maar ook aan slagvaardig op treden bij incidenten. De eis van deugdelijke verlichting staal ook expliciet in onze vergun ning." Toch wil ook Shell bezien of het licht te dimmen is. John van der List uit Etten- Leur die in zijn kassen jaarlijks zes miljoen rozen produceert, kan niet zonder nachtverlich ting. „Om in de winter rozen te laten groeien, moet ik twintig uur licht hebben." Een landelij ke lichtlijn verplicht hem om de lampen tussen acht uur s avonds en middernacht te do-1 ven. „Omdat mensen er 's! avonds veel last van hebben. Ze1 kunnen moeilijk in slaap ko-i men." De rozenkweker wil de discussie over lichtvervuiling; best voeren. Maar wel: gelijke monniken, gelijke kappen, i „Dus niet alleen de kassencom-' plexen aanpakken. Schiphol moet dan ook op slot 's nachts." Volgens Gorter van de Vereni ging Natuurmonumenten heb ben ondernemers niets te duch ten. Bedrijven als Philips en Nuon staan te springen om nieuwe ingenieuze lampen te ontwikkelen waarmee het doei van meer duisternis toch bereikt kan worden. GPD door Paul Koopman CDA en VVD zijn overstag. Nederland krijgt recht streeks door het volk verkozen burgemeesters. Die plechtige belofte klonk tenminste deze week na afloop van een dagje vergaderen aan de informatie tafel van Donner. Deze doorbraak zou vooral te danken zijn geweest aan LPF- voorman Herben. Waar D66 35 jaar lang voor streed, ki'eeg hij op een achternamiddag voor el- kaar. WD-leider Zalm reageer de laconiek: „Ach, je moet de ander iets gunnen." Maar toch kwam de toegeeflijk heid van Zalm ook voor veel van zijn partijgenoten als een ver rassing. Kon dit stuk erfgoed zomaar worden weggegeven? Enige scepsis is wel op zijn plaats. Want de praktijk leert dat er bij de vorming van een nieuw kabinet een wereld van verschil is tussen beloven en doen. Bij de vorige foirnatie in 1998 hees D66-leider Thom de Graaf eveneens de vlag over de 'belangrijke staatkundige ver nieuwingen' die hij uit het vuur had gesleept: het correctief refe rendum. Voox-barig, bleek een jaar later, toen de liberale sena tor Wiegel diezelfde vernieu wingen in de Eerste Kamer ei genhandig om zeep hielp. De kabinetscrisis die er het ge volg van was werd gelijmd, maar over een correctief refe rendum (de burgers mogen een aangenomen wet afwijzen) hoor je inmiddels niemand meer. En dezer dagen zijn bij de coalitie besprekingen alle varianten van gesneuveld. écht gekozen bxxrgemeester komt er ook niet zomaar, kan nu met zekerheid worden ge steld. De principeafspraak die bij de informatie is gemaakt laat namelijk een hele encyclopedie van vx-agen onbeantwoord. Zo wat wordt de positie van de bui-gemeester? Blijft hoofd van politie en brand Moet hij met een eigen po programma de boer op, of wordt hij vooral een ceremonië le sjerpdrager? Stelt hij zijn ei gen wethouders aan? Het hoeft dan ook niet te verba dat de onderhandelaax-s (CDA) en Zalm (WD) nog een paar kantteke ningen hebben geplaatst. Vóór dat tot wetswijziging kan wor den overgegaan wil het CDA eerst alle haken en ogen onder zocht zien. Dat zal, schat Balke nende, minstens een jaar duren. Ook oveiAvegen CDA en WD vooralsnog alleen in de grote steden burgemeesters recht streeks te laten verkiezen. Het is niettemin moeilijk voor stelbaar dat Den Haag afkoerst op een stelsel waarbij in één land twee kiessystemen naast elkaar bestaan. In bijvoorbeeld Utrecht zou de burgemeester met een stevig mandaat van de kiezer aantreden, in buurge meente Hilversum zou de bevol king moeten afwachten welke functionaris de Kroon aanstelt. Een stemrecht dat gekoppeld is aan de omvang van de gemeente waar men woont, valt democra tisch niet te rechtvaardigen. Het leidt ook tot twee typen buxge- meesters: politieke kanonnen waar de burgers mogen kiezen, bestuurders die boven de partij en staan in gemeenten waar al les bij het oude blijft. De voorstellen voor een ongelij ke behandeling van grote en kleine steden en het vexiangde onderzoek maken de deze week bereikte 'doorbraak' al met al tot een hachelijke zaak. Daar komt nog bij dat voor de opera tie een nieuwe wijziging van de grondwet in twee rondes nodig is. En dat vergt normaal gespro ken acht jaar. Het artikel dat bepaalt dat de burgemeester zo wel de raad als het bestuurscol lege voorzit, zal moeten worden geschrapt. Een door het volk verkozen functionaris kan niet twee petten op hebben. Ironie De ironie wil dat een veel werk baarder variant al vrijwel on middellijk realiteit wordt. Her ben, Zalm en Balkenende heb ben namelijk afgesproken dat gemeenteraden in de toekomst nog maar één kandidaat voor het burgemeestersambt in het openbaar zullen voordragen. In die situatie wordt het voor de minister van Binnenlandse Za ken bijna onmogelijk een ande re kandidaat te benoemen dan de raad voordraagt. Daarmee is de indirecte verkiezing door de gemeenteraad een feit. GPD Bram Peper (r) en zijn advocaat Mentink wachten op de uitspraak van het College van Beroep. foto Robert Vos/AN P door Bart Verkade Oud-burgemeester Peper van Rotterdam beleefde het glorieuze moment dat hij al twee jaar aankondigt. In hoger beroep is de vloer aangeveegd met de accountants die verantwoordelijk zijn voor het vernietigen de rapport over zijn declaratiegedrag. Het College van Beroep voor het bedrijfsle ven oordeelt in de door Peper aangespannen tuchtzaak dat de rapportage van de accoun tants 'onvolledig en deels onjuist' was. De oud-burgemeester, die zijn ministerspost onder druk van deze affaire moest opgeven, voelde zich 'gecriminaliseerd' en is blij dat de tuchtrechter hen nu berispt. De vreugde is begrijpelijk gezien de ruim hartige wijze waarop Peper alsnog 'zijn ge lijk' haalt. Hoewel drie van zijn zes klachten zijn afgewezen en ook de accountants van KPMG op enkele punten gelijk kregen, laat het College weinig heel van het ondei'zoek dat Rottei'dam op zijn grondvesten deed schudden. Destijds was het oordeel dat Pe per de gemeente had laten opdraaien voor talrijke privé-uitgaven. Nu stelt de tuchtrechter dat. de accountants zich 'een oordeel hebben aangematigd dat hUn niet toekomt', dat zij onvoldoende de tijd namen om de feiten nader te verifiëren en dat hun presentatie Peper beschadigde. Ze schoten ernstig tekort omdat hun rap port de sfeer ademt van een lange lijst ver dachtmakingen. Daarmee schonden de ac countants de eer van de stand. Belangrijk element in de uitspraak is dat de accoxxn- tants er ten onrechte van uit gingen dat Pe per medewerking moest verlenen aan hun onderzoek. Omdat het ging om een onder zoek in opdracht van de gemeenteraad, zijn hooguit ambtenaren verplicht om mee te werken. Zittende bestuurders hebben vol gens het College de morele plicht om de waarheid aan het licht te brengen. Van Pe per mocht, nu hij ontslag had genomen in Rotterdam, niet woi'd.en verlangd dat hij naar de pijpen van de onderzoekers zou dansen. Dit is een zwaar punt, omdat de ac countants en de gemeenteraad Peper juist verwijten dat hij het onderzoek met een weigerachtige houding tegenwerkte. Ook op dit punt haalt de oud-bestuurder een for mele slag binnen Beerput De uitspraak is evenwel geen vrijspraak voor Peper, maar een juridisch/vakmatige beoordeling van het werk der accountants. Peper zal deze willen uitleggen als rehabili tatie, maar een uitspraak over zijn politieke en bestuurlijke integriteit is niet gedaan. Daar heeft een tuchtrechter niets mee te maken, dus heeft het College zich verre ge houden van een inhoudelijke beoordeling van de Rotterdamse beerput. Het punt dat in de tuchtzaak zo'n voorname rol speelt - van Peper kon niet worden ver langd dat hij meewerkte aan het onderzoek - is politiek gezien het zwaarste dat hem is te maken. Wanneer de raad van Rotterdam laat uitzoeken hoe er dertien jaar lang is omgesprongen met gemeenschapsgeld, dan dient een oud-burgemeester daar ruim schoots medewerking aan te verlenen. Ze ker wanneer hij tijdens het onderzoek als minister van Binnenlandse Zaken eerstver antwoordelijke is voor de integriteit van het openbaar bestuur. Zo'n ambtsdrager mag niet op voet van oorlog vex'keren met een on derzoekscommissie die probeert een raads besluit uitte voeren, En liet is buitengewoon brutaal als hij fouten met declaraties af schuift op een gebrekkige gemeentelijke ad- ministi-atie, als hij zelf verantwoordelijk was voor de cultuur waarin bestuurders hun uitgaven niet hoefden te verantwoorden. Ook in ander opzicht past bescheidenheid. Naar Pepers declaraties is ook strafrechte lijk onderzoek uitgevoerd. Daarin is vastge steld dat hij zich schuldig maakte aan ver duistering in ambtsbetrekking. Justitie zag af van vexvolging omdat het al zo lang gele den was, omdat Peper mogelijk niet hele maal toerekeningsvatbaar was en omdat hij alsnog toegaf verantwoordelijk te zijn voor deze onvolkomenheden. Voox-waarde voor seponering was dat hij het 'wederrechtelijk genoten vooi'deel' - 7490 gulden en 80 cent - terugbetaalde. Door zijn opstelling tijdens en na zijn burgemeesterschap schond ook Peper de eer van zijn stand. Daarom kan hij beter zwijgen, in plaats van te dreigen met een miljoenenclaim tegen de ovex'heid die hij zo lang diende. GPD NAUTILUS - Te Groton in de Amerikaanse staat Connecti cut is zaterdag de kiel gelegd voor de eerste door atoom kracht voortbewogen onder zeeboot Nautilus. In een toe spraak noemde president Tru man de Nautilus de voorloper van de door atoomenergie voortgedreven koopvaardij schepen en vliegtuigen. KANAAL - Een Brits vliegtuig van de Britse luchtvaartmaat schappij Morton Air Services dat met zes passagiers en twee bemanningsleden op weg was naar het Franse Le Mans is gis teren in het Kanaal neerge stort. Een Amerikaanse vrachtboot heeft vijf overle venden van het toestel opge- j pikt, doch drie van hen zijn na- j derhand overdeden. Na uitge- i breide opsporingswerkzaam- j heden heeft men de hoop op het levend terugvinden van de I dx'ie overigen opgegeven. MELKWAGEN - Gisteren ge beurde op de Oprit te Vlissin- gen een ongeval waardoor de j melkhandelaar I. H. uit Kou- I dekerke werd gedupeerd. Om onbekende oorzaak ging een personenauto die bij restau- rant Unitas was geparkeerd. aan het rijden even nadat de bestuurder was uitgestapt. Halverwege de Oprit ramde de auto de melkwagen van H„ die zwaar werd beschadigd. Uitgever: J. C. Boersema Hoofdredactie: A L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax (0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mail redgoes@pzc nl Temeuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530ACTerneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115) 645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114) 372771 E-mail' redhulst@pzc nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 800 tol 17 00 uur Zierikzee, Goes en Hulst 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uligeverij Provinciale Zeöuwse Courant BV is Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail. web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 13.30 uur Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag- tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18,00 uur Tel (0118)484000 Fax (0118) 470100. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van /,--) per maand: 19,25 per kwartaal: 52,-- per jaar- 198,-- Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail abo@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor hel einde van de betaalperiode, Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: zaterdag 1,50 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47 70 65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeveri j PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd. Voor gewone advertenties: Tel: (0118) 484240 Fax; (0118) 470100 Voor kleintjes: Tel. (0118) 484321 Fax: (0118) 484370 in onderdeel van hetWegener-concern. De dooru is verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dal wordt gebruik! (abonnementen)administratie en om u le (laien) inlormeren over voor u relevante diensten en pro- ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde t nformatie neen nriis stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij. PZC. afdeling j Behoort tot UJGQGnGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 4