Doofpot dreigt voor zaak Thoenes
SLIPS,
Duitsland nog lang niet klaar
met gifschandaal eco-graan
DE 4E
GRATIS
PZC
Chinezen telden als eersten tot tien
3 SLOGGI
Kok legt krans voor moslimslachtoffers
Duitse generaal doet
boekje open over
methoden Milosevic
Verwarring over voortzetten onderzoek naar moord journalist
Uitgaven wapens
fors omhoog
na 11 september
EU-ministers koppelen
I ontwikkelingshulp aan
terugkeer van illegalen
China strijdt tegen water
Denemarken vermindert hulp
Parlement Jakarta loopt leeg
Camera's in vliegtuigen Lufthansa
SFOR pakt Servische verdachte
Onderzoek gezondheid Suharto
doorTheo Haerkens
en Jaco van Lambalgen
JAKARTA - In Jakarta en Den
Haag is verwarring ontstaan
over de voortgang in het onder
zoek naar de moord op de Ne
derlandse journalist Sander
Thoenes. Thoenes werd in sep
tember 1999 vennoord in Oost-
Timor.
Daags nadat de Indonesische
minister van Buitenlandse Za
ken Hasan Wii-ayuda bij een be
zoek aan Den Haag minister
Van Aartsen nieuwe stappen
toezegde in het onderzoek naar
de moord op de journalist, laat
de Indonesische procureur-ge
neraal Rachman in een brief we
ten dat hij geen mogelijkheden
ziet voor vervolging. Daarvoor
is volgens hem de aangevoerde
bewijslast te gering.
Klap in het gezicht
Hoewel het er niet uitdrukkelijk
in staat, kan de brief worden
uitgelegd als een mededeling
dat het onderzoek wordt geslo
ten. De familie van Thoenes liet
gisteren weten deze uitkomst te
voelen als een klap in het ge
zicht. Zeker na voortdurende
toezeggingen om de zaak tot op
de bodem uit te zoeken. De fa
milie wil proberen de moord
voor een internationaal tribu
naal te brengen, iets wat Indo
nesië hoe dan ook wil vermij
den. Jakarta beschouwt een
internationaal tribunaal als
enorm gezichtsverlies.
Minister Van Aartsen probeert
van zijn ambtgenoot Wirayuda
STOCKHOLM - De uitgaven
voor bewapening in de wereld
nemen fors toe naar aanleiding
van de aanslagen van 11 sep
tember in de VS. Dat blijkt uit
het jaarboek van het Zweedse
onderzoeksinstituut Sipri.
Het Sipri stelde gisteren dat de
in het jaarboek vermelde stij
ging met 2 procent van het afge
lopen jaar nu al fors naar boven
moet worden bijgesteld. Dat
komt omdat de extra uitgaven
van eind vorig jaar van de Ver
enigde Staten voor de oorlog te
gen het terrorisme nog niet in de
statistieken zijn verwerkt.
Zonder die kosten bedroegen de
uitgaven van alle landen vorig
jaar 839 miljard dollar, oftewel
885 miljard euro(gemiddeld 137
dollar per hoofd van de wereld
bevolking). DPA/AFP
doorWierd Puk
BERLIJN - Het schandaal rond
vergiftigd graan in Duitsland
kan 'immense financiële gevol
gen' hebben voor de Duitse
landbouw.
opheldering te krijgen. Van
Aartsen zei gisteren nog dat 'de
zaak niet gesloten is'. Dinsdag
spraken beide bewindslieden
meer dan een uur over de kwes
tie en verklaarde Wirayuda dat
de procureur-generaal bereid
was de Nederlandse recher
cheur Thiry te ontvangen voor
een nadere toelichting op zijn
van onze redactie buitenland
SREBRENICA - Premier Kok
en minister Herfkens van Ont
wikkelingssamenwerking heb
ben gisteren in Potocari een
krans gelegd bij het monument
ter nagedachtenis aan de dui
zenden moslims die zeven jaar
geleden werden vermoord door
het Bosnisch-Servische leger.
Met zijn eerste bezoek aan Sre
brenica heeft Kok tevens een
zwarte bladzijde in de geschie
denis van zijn paarse kabinet
Dat zegt de minister van Land
bouw van de Duitse deelstaat
Mecklenb urg-Vorp ommern
Till Bakchaus.
Backhaus deed zijn uitspraken,
nadat woensdag in zijn noord
oostelijke regio vijfhonderd
bevindingen. ,,Ik houd vast aan
de afspraken die dinsdag zijn
gemaakt", benadrukte Van
Aartsen. Als de zaak inderdaad
gesloten zou zijn, zou de komst
van Thiry volgens de minister
immers geen zin hebben.
Nederland houdt er voorlopig
nog rekening mee dat in Indone
sië zelf onvoldoende afstem-
willen omslaan. De Nederland
se blauwhelmen bleken als on
derdeel van de internationale
gemeenschap niet in staat deze
volkerenmoord te voorkomen.
Voor Kok is dat een diep tragi
sche gebeurtenis, met het onge
luk dat Nederland voor de nabe
staanden nog steeds het gezicht
is van die internationale ge
meenschap.
Van de kant van de bevolking
van het nu overwegend Servi
sche Srebrenica was nauwelijks
belangstelling voor het bezoek
van de premier en de minister.
boerderijen moesten worden
gesloten. Deze week werd met
pesticide verontreinigend graan
aangetroffen op conventionele
landbouwbedrijven. Eerder
was het kankerverwekkende
onkruidverdelgingsmiddel ni-
trofen gevonden in de produc
ten van ecologisch werkende
bedrijven.
Bron van de verontreiniging van
het in de bio-landbouw ge
bruikte diervoeder bleek een
voedergraanloods in Malchin te
zijn. De loods werd in de DDR-
tijd gebruikt als opslag voor on-
kruidbestrij dingsmiddelen
De autoriteiten gaan ervan uit
dat dezelfde loods de bron is
voor de besmetting in de con
ventionele sector. Onlangs werd
bekend dat in december vorig
jaar 72 ton graan is verwerkt in
niet-biologisch veevoer, dat
vanuit Malchin aan boerderijen
in Mecklenburg-Vorpommern
en de aangrenzende deelstaat
Brandenburg is geleverd. Alle
bedrijven in Mecklenburg-
Vorpommern, die graan uit Mal
chin hebben betrokken, zijn in
middels gesloten en worden ge
ïnspecteerd. Dit weekeinde
moeten de uitslagen van de on
derzoeken bekend zijn. Het gaat
om één op de tien boerderijen in
de regio.
Juist deze week bracht de Britse
kroonprins Charles, die zelf aan
ming is geweest tussen het
Openbaar Ministerie en Buiten
landse Zaken. Niettemin groeit
de scepsis over de bereidheid
van Jakarta de moord op de Ne
derlandse journalist voor de
rechter te brengen.
„Maar", zegt woordvoerder Jo-
chems van het ministerie van
Buitenlandse Zaken „wij ken-
Aan het eind van zijn driedaag
se reis noemde Kok het bezoek
zwaar. „Het ging over emoties,
en die gingen vaak diep dankzij
de intimiteit van de gesprekken
met de nabestaanden van Sre
brenica."
Het ging volgens Kok daarbij
niet om 'emoties tegen Neder
land'. Vijandschap zegt hij niet
geproefd te hebben, en dat vond
Kok bemoedigend. „Het was
een belangrijk bezoek. Maar het
boek Srebrenica zal nooit geslo
ten worden."
In Den Haag vroeg de CDA-
ecologische landbouw doet, een
bezoek aan de streek. Hij werd
onder meer geïnformeerd over
de gevolgen van de vervuiling.
De ecologische landbouw wordt
door de rood-groene regering
van bondskanselier Schroder
(SPD) ondersteund. Minister
van Landbouw en Consumen
tenbescherming, Renate Kü-
nast (Groenen/Bündnis'90)
heeft een snelle opheldering van
de oorzaken van de vervuiling
geeïst.
Afnemers
Behalve de deelstaat Mecklen
burg-Vorpommern, waar veruit
de meeste afnemers van het be
smette diervoeder zijn gesitu
eerd, zijn ook Brandenburg en
nog zes deelstaten bij het schan
daal betrokken. In de dichtbe
volkte deelstaat Noordrijn-
Westfalen, waar zich eveneens
enkele afnemers bevinden,
werd gisteren geen nitrofen
aangetroffen.
Wegens het zich uitbreidende
schandaal ligt minister Künast
onder vuur van de oppositie. In
september worden in Duitsland
Bondsdagverkiezingen gehou
den.
De kansen op een voortzetting
van de rood-groene coalitie, en
daarmee op een terugkeer van
Künast, worden als zeer klein
ingeschat. GPD
nen de bewijzen en wij denken
dat er meer dan genoeg redenen
zijn deze zaak voor het gerecht
te brengen."
Niet nodig
Voorstellen van Nederlandse
zijde om de zaak in elk geval
voor te leggen aan het Indone
sisch ad hoc-tribunaal voor
fractie in de Tweede Kamer gis
teren uitleg. De fractie wil we
ten waarom Kok heeft besloten
zijn reis naar Srebrenica tot het
laatst geheim te houden en
waarom de Rijksvoorlichtings
dienst alleen het NOS-journaal
en het ANP heeft uitgenodigd
Oost-Timor, stuitten eerder al
op bezwaren. De Indonesiërs
vinden dat helemaal niet nodig.
Zij menen dat er onvoldoende
bewijs is voor een strafproces
tegen officieren van het 745e ba
taljon. Die worden in het Neder
landse onderzoeksrapport van
Thiry met naam en toenaam ge
noemd. GPD
mee te reizen. CDA'er Atsma zei
te willen weten of er sprake is
van 'exclusiviteit voor sommige
media'. Volgens Atsma moet
Kok misverstanden uit de weg
ruimen. GroenLinks en PvdA
deden de oproep van Atsma af
als 'een bijzaak'. ANP
doorThomas Verfuss
DEN HAAG - Slobodan Milose
vic wilde het Kosovo-probleem
desnoods 'oplossen' door Alba
nezen dood te schieten. Dit zei
de president van Joegoslavië in
oktober 1998 tegen Westerse
onderhandelaars, nadat men
samen een glaasje had gedron
ken.
De Duitse generaal Klaus Nau-
mann, in 1998/99 de hoogste
Navo-militair, vertelde de epi
sode gisteren voor het Joegosla-
vië-Tribunaal. Naumann on
dernam als voorzitter van het
militair comité van deNavo drie
reizen naar Belgrado in een po
ging een oplossing te vinden
voor de Kosovo-crisis, voordat
het bondgenootschap in maart
1999 overging tot bombarde
menten.
Zijn tweede reis naar Belgrado
ondernam Naumann met
generaal Clark, de Navo-opper-
bevelhebber voor Europa. Milo-
door Hetty van Rooij
LUXEMBURG - Ontwikke
lingslanden krijgen extra geld
van de EU wanneer ze actief
meewerken aan de bestrijding
van illegale immigratie naar
Europa. Als landen van her
komst de terugkeer van illega
len en uitgeprocedeerde asiel
zoekers bemoeilijken, moeten
ze rekening houden met straf
maatregelen uit Brussel.
Op die manier willen de landen
van de Europese Unie het pro
bleem van de illegale immigra
tie bij de bron aanpakken.
Het plan om de thuislanden van
migranten te gebruiken in de
strijd tegen illegaliteit bestaat
in Brussel al langer, maar het is
door de Britten nieuw leven in
geblazen. „Als de Europese
Unie een besluit neemt over ont
wikkelingshulp, moet de ma
nier waarop een land meewerkt
aan de bestrijding van illegale
immigratie zwaar meetellen",
aldus de Britse minister Blun-
sevic maakte toen tijdens een
vergadering de opmerking over
het doodschieten van Albane
zen, zoals in de Tweede Wereld
oorlog. VN-rechter Kwon wilde
van Naumann weten hoe de
twee Navo-militairen reageer
den op de opmerking. Nau
mann: „Wij stonden verstomd.
Wij konden het niet geloven."
Milosevic maakte de opmerking
toen hij en zijn vice-premier
Sainovic zich erover beklaag
den dat de etnische Albanezen
in de Servische provincie Koso
vo zich te snel zouden vermenig
vuldigen. Daardoor zou de
'balans' zoek zijn tussen de etni
sche groepen in Kosovo.
Milosevic reactie op Naumanns
verhaal was onduidelijk. Eerst
noemde hij het 'absurd' en 'niet
logisch', omdat hij net een over
eenkomst had getekend met de
Navo.
Vervolgens trok hij toch een ver
gelijking met de strijd tegen Al
banezen die aan de kant van
Hitier vochten. ANP
kett gisteren tijdens een bijeen
komst van de ministers van jus
titie in Luxemburg.
Volgens staatssecretaris Kals-
beek (Justitie) waren de be
windslieden het daarover 'ver
rassend eens'. Tijdens de top in
Sevilla, volgende week, nemen
de regeringsleiders een defini
tief besluit. Maandag praten de
ministers van Buitenlandse Za
ken over de vraag hoeveel een
beloningssysteem voor thuis
landen mag kosten. Op de be
groting van de Europese Unie is
het geld niet te vinden, wat be
tekent dat de lidstaten zullen
moeten bijspringen.
De ministers van Ontwikke
lingssamenwerking zijn daar
nog niet over geraadpleegd. Een
bijkomend probleem is dat lan
den waar veel illegalen vandaan
komen, zoals Somalië, Burundi
en Irak, doorgaans niet voor
hulp in aanmerking komen. „Je
kunt Burundi en Turkije niet op
dezelfde manier behandelen",
waarschuwde Commissaris Vi-
torino gisteren. GPD
PEKING - Militairen proberen met zandzakken een dijk te herstel
len in de provincie Shaanxi in het noordwesten van China. Het aan
tal slachtoffers van het noodweer in deze regio liep gisteren op tot
223. Ruim 320.000 mensen zijn dakloos geraakt. De zware regenval
van het afgelopen weekend heeft voor veel wateroverlast gezorgd in
meerdere Chinese provincies. De extreme hoeveelheden regen zijn
ongebruikelijk voor de normaal vrij droge streek. In de provincie
Shaanxi viel 489 millimeter, de hoogste waarde die in een eeuw is
gemeten. foto Wang Lei/AP
Advertentie
Geldig voor alle modellen en kleuren
(behalve Sensual, Superflex en Micro)
van 1 t/m 30 juni 2002 of zolang
de voorraad strekt
vrijdag 14 juni 2002
doorGert-Jan Broere
PEKING - De oude Chinezen
gaven de mensheid het papier,
kompas, buskruit en boek
drukkunst, stuk voor stuk uit
vindingen die de wereld ingrij
pend veranderden. Maar China
kende ook een decimaal getal-
lenstelsel lang voordat ons hui
dige Arabisch-IIindoeïstisch
numerieke stelsel de mondiale
standaard werd.
De reden dat we nu geen Chine
se, maar Arabische cijfers ge
bruiken, ligt mogelijk alleen
verscholen in het feit dat de
Chinezen hun decimale stelsel
nooit op schrift hebben gezet.
Dat zegt de Singaporese we
tenschapper Lam Lay Yong. De
gepensioneerde wiskundige
van de Nationale Universiteit
van Singapore deed drie de
cennia lang onderzoek naar
een oud Chinees rekensysteem.
Al rond het begin van onze
jaartelling droegen in China
handelaren, wetenschappers,
monniken en ambtenax-en bun
dels van 271 stokjes bij zich.
Door één tot vijf van die stokjes
in een bepaalde figuur te leg
gen werden negen getallen ge
vormd, analoog naar de cijfers
1 tot en met 9 die wij nu kennen.
Met het systeem voerden de
Chinezen ingewikkelde bere
keningen met negatieve getal
len, breuken en vergelijkingen
uit, die niet verschillen van wat
we vandaag op school leren.
Rond de zestiende eeuw ver
dween het stokjessysteem in
China door de opkomst van de
abacus, het Chinese telraam.
De abacus was voor simpele
berekeningen vele malen snel
ler dan het stokjessysteem.
Lam sluit niet uit dat het Chi
nese systeem via de Zijderoute
zijn weg vond naar de Arabi
sche wereld, waar in de negen
de eeuw uiteindelijk de funda
menten werden gelegd voor het
getallenstelsel zoals wij dat nu
kennen. Lam krijgt voor haar
onderzoek in augustus de Ken
neth O. May-medaille, de
hoogste eer voor een bijdrage
aan de geschiedenis van de
wiskunde. GPD
KOPENHAGEN - De Deense regering is van plan de omvang
van de ontwikkelingshulp voor het tweede achtereenvolgen
de jaar te verminderen. In 2003 trekt zij er 201 miljoen euro
voor uit, meldde de Deense krant Politiken gisteren.
Als de plannen doorgaan is Denemarken niet langer het land
dat in de wereld het meeste geld per hoofd van de bevolking
aan ontwikkelingshulp uitgeeft. Volgens de officiële Deense
cijfers besteedt het land dit jaar 1 procent van het bruto natio
naal product (bnp) aan hulp voor de armste landen. Gaat de
verlaging in 2003 inderdaad door, dan daalt dat percentage
tot 0,88. AFP
JAKARTA - Parlementsleden in Indonesië komen in toene
mende mate niet opdagen bij vergaderingen. Van de vijfhon
derd leden nemen er vaak nog een wel een paar honderd de
moeite de presentielijst te tekenen, maar dii'ect daarna nemen
velen al weer snel te benen. Dat meldde The Jakarta Post gis
teren.
Van de 24 wetsvoorstellen die met spoed behandeld moeten
worden, zijn er tot dusver pas drie afgehandeld. ANP
FRANKFURT - De Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthan
sa gaat om de veiligheid aan boord te verbeteren haar toestel
len voorzien van videobewaking.
De maatschappij hoopt dat bijzonderheden in de cabine en
vlak achter de cockpit dankzij camera's eei'der opvallen. Dat
heeft bestuursvoorzitter Jürgen Weber gisteren in Frankfurt
bekendgemaakt.
Lufthansa besloot eind voi'ige maand 32 miljoen euro extra
uit te trekken voor veiligheidsmaatregelen. In de vliegtuigen
komen ook kogelvrije deuren naar de cockpit. DPA
PRIJEDOR - Militairen van de internationale troepenmacht
in Bosnië, SFOR, hebben donderdag de van oorlogsmisdaden
verdachte Bosnische Serviër Darko Mixlja opgepakt. Dat ge
beurde in de stad Prijedor, zo heeft het ministerie van Binnen
landse Zaken van de Republika Srpska meegedeeld.
Volgens de woordvoerster van hoofdaanklaagster Carla Del
Ponte stond Mi'dja op een geheime aanklacht van het Joego-
slavië-Tribunaal. Hij is aangeklaagd wegens misdaden tegen
de mensheid en oorlogsmisdaden bij een overval op een kon
vooi moslimsin Vlasic in augustus 1992. Mrdja wordt donder
dagavond in Nederland verwacht waar hij in het VN-cellen-
complex in Scheveningen wordt opgesloten. ANP/AFP
JAKARTA - Het Indonesische openbaar ministerie heeft een
speciaal artsenteam aangesteld dat vast moet stellen of ex-
president Suharto tei'echt kan staan wegens het verduisteren
van honderden miljoenen. Vijftien artsen van het staatszie-
kenhuis Cipto Mangkusumo zullen Suharto begin volgende
week thuis of in het ziekenhuis onderzoeken, aldus een
woordvoei'der. „Als hij gezond is, zal hij voor dfe i-echtbank
moeten verschijnen", zei de wooi'dvoerder.
Suharto, die in 1998 na rellen moest opstappen, \Vordt ervan
verdacht zichzelf en zijn familie tijdens zijn meer dan dertig
jarig bewind illegaal verrijkt te hebben met zo'n 660 miljoen
euro uit de staatskas. Het geld werd via een netwerk van
stichtingen weggesluisd. AP
Pemier Kok legde gisteren tegenover de compound van Dutchbat in Potocari een krans.
foto Robin Utrecht/ANP
