Pril geluk uit een reageerbuis
Geen rozengeur en manenschijn
Biologische beschikbaarheid
Tandenborstel is
beter dan de kraan
Scheidingskinderen
15
IVF-kliniek aan de wieg van duizenden baby's
Broccoli helpt tegen maagzweer
Depressie kan op Parkinson duiden
Plaatje moet helpen bij hazenlip
Hersenscan toont werking medicijn
Minder kans op vergiftiging
opvoedkunde
woensdag 12 juni 2002
HnorS.M. H. E. M. van de Rijt
Als je een geneesmiddel in
neemt, wil je ook dat het
daar komt waar het zijn wer
king moet uitoefenen. Daartoe
dient een geneesmiddel eerst in
de bloedbaan terecht te komen
en vandaar getransporteerd te
worden naar de plaats van wer
king.
Bij een intraveneuze toediening
(dat is een injectie direct in de
ader) komt alle werkzame stof
In de bloedbaan. Maar wanneer
je een tablet inneemt komt soms
slechts een fractie daarvan in de
bloedbaan. Het percentage dat
in de bloedbaan terecht komt,
wordt ook wel 'biologische be
schikbaarheid' genoemd. Ver-
lies kan optreden door bijvoor
beeld het niet vrijkomen van het
geneesmiddel uit de toedie
ningsvorm, door afbraak van
het geneesmiddel in het darm
kanaal en door direct de lever te
passeren, waardoor het genees
middel meteen via de feces uit
het lichaam verwijderd wordt.
Lees altijd goed het etiket en de
bijsluiter van een nieuwe medi
catie voor de aanwijzingen over
het tijdstip van inname: voor,
tijdens of na de maaltijd, enzo
voort, want dit kan invloed heb
ben op de biologische beschik
baarheid. Een voorbeeld:
Alendroninezuur (Fosamax)
dient een half uur voor de maal
tijd ingenomen te worden. Dit
geneesmiddel heeft namelijk
zo'n lage biologische beschik
baarheid, dat wan
neer je het tijdens of
na de maaltijd in
neemt er helemaal
niets in het bloed te
recht komt. Het
middel doet dan
niets, terwijl je wel veel last van
de bijwerkingen kunt hebben.
Bepaalde geneesmiddelen mo
gen niet tegelijk ingenomen
worden met melk (bijvoorbeeld
ijsttekuwi,
het antibioticum doxycycline)
of met andere geneesmiddelen
(bijvoorbeeld ijzertabletten,
kalktabletten, bepaalde maag-
zuurremmers). Waarom niet?
Raadpleeg hiervoor
altijd de bijsluiter.
Sommige geneesmid
delen zijn maagsa-
presistent: zij hebben
een beschermlaagje
om het geneesmiddel
dat ervoor zorgt dat het middel
pas in de darm uiteenvalt en niet
in de maag. Hierdoor kunnen
maagklachten voorkomen wor
den. Dit laagje werkt alleen
wanneer je geen voedsel in de
maag hebt. Want als je gegeten
hebt, wordt de maag minder
zuur en lost het maagsapresis-
tente laagje van het geneesmid
del op. Het beschermende effect
van dit laagje wordt teniet ge
daan. Geneesmiddelen met een
verlengde werking dienen in
hun geheel ingenomen te wor
den omdat anders de verlengde
werking teniet wordt gedaan..
Door fijnmalen maak je de ver
lengde werking kapot en werkt
het geneesmiddel korter. Heel
doorslikken is dus de bood
schap. Heeft u slikproblemen,
vraag dan aan uw apotheker of
arts of er een andere toedie
ningsvorm bestaat.
Bij verstopping kan het voorko
men dat een tablet niet uiteen
valt, waardoor het ook niet
werkt. Bij diarree vliegt een ge
neesmiddel door het maagd
armkanaal, waardoor er minder
tijd voor opname in de bloed
baan is.
Kortom, lees goed de aanwijzin
gen over de wijze van innemen
die op het etiket van uw genees
middel en in de bijsluiter staan.
Mochten er nog onduidelijkhe
den zijn, dan kunt u hiervoor te
recht bij uw apotheek of huis
arts.
S.M.H.E.M. van de Rijt is apotheker
te Goes
dor Floor de Booys
VOORBURG - Dromerig staart
de vrouw voor zich uit terwijl ze
haar dikke buik onophoudelijk
streelt. Na alle vervelende be
handelingen en teleurstellingen
zit ze dan eindelijk op een roze
wolk. Het stel direct naast haar
heeft duidelijk de zenuwen. Zij
krijgen zo meteen te horen of de
hormoonbehandeling is aange
slagen en of er voldoende eitjes
zijn gerijpt.
In de wachtkamer van de in vi
tro fertilisatie-kliniek (IVF) in
Voorburg lopen alle stadia van
'verwachting' door elkaar. Ge
luk komt hier uit een reageer
buis. Alles draait hier dage
lijks om vruchtbaarheid en
onvruchtbaarheid. We zijn er
zeven dagen per week, 24 uur
per dag mee bezig", vertelt gy
naecoloog Kees Jansen (52). Na
een aantal jaren intensieve sa
menwerking met professor
Zeilmaker, die in 1983 IVF in
Nederland introduceerde,
richtte Jansen in 1988 zijn eigen
kliniek in Voorburg op.
Jansen staat mede aan de wieg
van de 35.000 kinderen die er
sinds de oprichting van de IVF-
kliniek dankzij de reageerbuis
zijn verwekt. Maar ook de aller
nieuwste technieken als ICSI,
eiceldonatie en hoogtechnolo
gisch draagmoederschap wor
den in Voorburg toegepast.
Ook beschikt de kliniek over een
eigen spermabank, Door het op
heffen van de anonimiteit is het
aantal donoren echter drama
tisch gedaald. „Zo'n tachtig
procent van de donoren is ermee
gestopt", aldus gynaecoloog
Jansen. Als gevolg daarvan
moet hij de laatste tijd veel ver
velende gesprekken voeren met
stellen die door het tekort aan
donorzaad hun kans op een kind
zien afnemen. Hij is gewend om
met de heftige emoties van zijn
patiënten om te gaan. „Ik maak
mensen in een heel kwetsbare
periode van hun leven mee. De
vruchtbaarheidsbehandelingen
zijn heel zwaar. Niet alleen li
chamelijk, maar ook geestelijk.
Dat wordt door de meeste men
sen onderschat. Wie denkt 'even
eenlVF-je'te doen, komt bedro
gen uit."
Stellen die na een half jaar pro
beren al bij hem in de spreekka
mer zitten, stuurt hij dan ook
meestal terug naar huis. „Als er
geen duidelijke reden is waarom
de vrouw niet zwanger raakt,
houden wij in principe een ter
mijn van vier jaar aan voordat
we met reageerbuisbevruchting
beginnen. De risico's van een
rVF-behandeling worden zorg
vuldig afgewogen tegen de kans
om spontaan zwanger te raken.
Daarmee is Voorburg strenger
dan de overige twaalf klinieken
in het land, waar vaak na twee
of drie jaar zelf proberen al met
behandelingen wordt begon
nen. Voorburg is behoorlijk po
pulair. En dat veroorzaakt
wachtlijsten. Drie maanden
wachten voor de eerste af-
IVF: In Vitro Fertilisatie. Eicel en zaadcel worden in een rea
geerbuis samengebracht. Na de bevruchting wordt het em
bryo teruggeplaatst in de baarmoeder. Kans op zwanger
schap is zo'n 20 procent per poging. Drie behandelingen wor
den vergoed.
ICSI: Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie. Zaadcel
wordt direct in eicel aangebracht. Daarna dezelfde procedure
en slagingskans als bij IVF. Wordt officieel niet vergoed, maar
in praktijk wordt uiterlijk drie keer de IVF vergoeding uitge
keerd.
KID: Kunstmatige Inseminatie met Donorzaad.
KIE: Kunstmatige Inseminatie met Eigen zaad,
door Mark Langeslag
Deze ronde komt het pleidooi
uit Groningen, van kaak-
chirurch R. Bos. Onbegrijpelijk
vindt hij het dat er in Nederland
geen fluoride zit in het leiding
water. Terwijl bewezen is dat
die stof het aantal gaatjes in
kindergebitten behoorlijk te
rugdringt. Samen met een stel
noordelijke tandspecialisten
wil Bos het fluoride-vraagstuk
daarom opnieuw terug op de po
litieke agenda.
In de Haagse arena zorgde fluo
ride voor het laatst in 1976 voor
veel ophef. Tegenstanders, die
beweerden dat het middel kan
kerverwekkend zou zijn, stre
den tegen de voorstanders die
juist wezen op de enorme voor
delen voor kindergebitten en de
gevaren wegwimpelden.
In Nederland werd in 1953 be
gonnen met een proef met ge
fluorideerd drinkwater. Uit een
studie bleek dat fluor in het
drinkwater enorm goed tegen
gaatjes helpt; het tandbederf
halveerde. In 1963 oordeelde de
Centrale Raad voor de Volksge
zondheid dan ook positief over
het toevoegen van fluoride. In
de jaren zeventig had ongeveer
de helft van de gemeenten in
Nederland gefluorideerd drink
water.
De tegenstanders zouden de
slag uiteindelijk winnen. Mid
den jaren zeventig maakte de
Tweede Kamer een einde aan de
fluoridering die veel drinkwa
terbedrijven inmiddels hadden
ingevoerd. DeNijmeegs kinder
tandarts J. van Tiel vond het in
dertijd verschrikkelijk dat de
fluoride uit het water werd ge
haald. „Omdat de voordelen
voor de mondgezondheid zo
duidelijk waren en de gevaren
nihil.
Overbodig
Toch is Van Tiel nu tegen het op
nieuw fluorideren van drink
water. „Totaal overbodig", zegt
hij. „Vanaf het verbod op fluori
de in drinkwater maakt de
tandpasta-branche bijna alleen
nog maar pasta's met fluoride.
Nederlanders zijn daar dan ook
massaal mee gaan poetsen. Dat
poetsen werkt velen malen be
ter dan het binnenkrijgen van
fluoride door water of in een pil
letje. Sinds het massale gebruik
van die tandpasta's is de mond-
gezondheid in Nederland echt
spectaculair toegenomen."
Zijn mening wordt onderschre
ven door de landelijke tandart
senvereniging NMT en het Ivo
ren Kruis. De Amsterdamse
kindertandarts Jaap Veerkamp
ziet opnieuw fluoridiseren van
water edchter wel zitten. Uit
onderzoek blijkt dat ongeveer
de helft van de kinderen van vijf
jaar oud gaatjes heeft, zegt hij.
„Dat is nog te veel. De laatste
kwart eeuw is de mondgezond
heid, door fluroide-tandpasta's,
enorm toegenomen. Maar het
stagneert de laatste jaren, voor
al omdat allochtone gezinnen en
kinderen uit achterstandswij
ken achterblijven. Fluoride in
water zou bij hen helpen en ge
varen zijn er eigenlijk niet."
(GPD)
foto GPD/Do Visser
spraak. Nóg eens drie maanden
voor de eerste IVF-behande-
ling. De wachttijd voor ICSI be
draagt één jaar. De patiënten
komen uit het hele land.
In het laboratorium zit klinisch
embryoloog Ellen Rijnders in
gespannen in een microscoop te
turen. Ze is bezig met ICSI. Ter
wijl ze meezingt met een gouwe
ouwe op Sky Radio, zuigt ze met
een flinterdun pipetje een actie
ve zaadcel op. Daarna prikt ze
door de wand van een eicel en
laat het zaadje weer vrij. Snel
stopt ze het schaaltje in de
'broedstoof' waar na een dag of
twee duidelijk wordt of de cel
gaat delen en zich tot een em
bryo ontwikkelt. Een routine
handeling, toch blijft het. ook
voor Rijnders spannend. Ze
weet dat ergens een man en een
vrouw in spanning afwachten,
Als de poging lukt worden ze va
der en moeder. Dat die kans er is,
bewijzen de vele foto's van pas
geboren baby's in de echokamer
en de tientallen geboortekaart
jes bij de balie.
Taboe
Op sommige kaartjes staat ex
pliciet dat het kind dankzij IVF
of ICSI ter wereld is gekomen.
Gynaecoloog Jansen: „Dat ta
boe is doorbroken. In de begin-
j aren sprak je daar niet over. IVF
was synoniem aan 'de bloeme
tjes buiten zetten'. De techniek
werd aanvankelijk alleen bij
vrouwen met verstopte eileiders
gebruikt, vaak een gevolg van
geslachtsziekten zoals Chlamy
dia."
Het feit dat de onvruchtbaar
heid in de helft van de gevallen
aan de man ligt, is nog wél een
taboe. Jansen: „Ik heb de erva
ring dat vooral allochtone man
nen er moeite mee hebben. Ze
voelen zich in hun mannelijk
heid aangetast en weigeren
soms pertinent hun zaad te laten
onderzoeken. Dan stop ik de be
handeling. Ik ga niet allemaal
pijnlijke onderzoeken bij de
vrouw doen, terwijl de ooi-zaak
misschien bij de man ligt."
Ondanks zijn nogal technische
benadering van vruchtbaarheid
en zwangerschap, blijft de ver
wondering bij elk gezond gebo
ren kind. „Het lijkt zo eenvou
dig, maar als je ziet hoe
ingewikkeld het proces is, ver
baast het mij iedere keer weer
dat het goed kan gaan en er na
negen maanden zo'n compleet
mensje geboren wordt."(GPD)
door Anne Velthausz
Leugens zijn het, pure leugens die aan
staande moeders te horen krijgen
over bevallen en moeder worden, vindt
de Amerikaanse schrijfster Naomi Wolf.
In haar boek Valse verwachting veegt ze
de vloer aan met alle fabels over zwan
gerschap en moederschap; Weg met de
roze bril!
„Ik wou maar dat iemand me had gezegd
hoe heftig het zou zijn." „Ik wou dat ik
beter op de pijn was voorbereid." „Alles
ging anders dan ik had gehoopt."
De vrouwen in het boek Valse verwach
ting zuchten wat af. Zwangerschap, be
valling en de eerste maanden met hun
baby vallen zwaar tegen,Het is bepaald
geen rozengeur en maneschijn", zo is ook
de ervaring van de schrijfster zelf.
„Een baby krijgen is een van de meest
eenzame, fysiek ingrijpende, onvoor
spelbare ervaringen die je kunt beden
ken. Maar vrouwen zijn er niet op voor
bereid. Want zwangere vrouwen in het
Westen worden nog steeds bedolven on
der misleidende informatie en allerlei
prietpraat. En dan ook nog op een betut
telende toon."
Naomi Wolf (40) werd in 1991 beroemd
met haar boek The beauty myth over de
onmenselijke idealen die de maatschap
pij jonge vrouwen oplegt. In haar nieuwe
boek werpt ze zich op als strijdster voor
de rechten van moeders. Want die klaren
een onvoorstelbare klus, zonder dat ze
daarvoor ook maar de geringste erken
ning krijgen, constateert ze verontwaar
digd.
Een nieuwe baby, een stralende moeder
op haar arm, en een trotse vader ernaast.
Het is nog steeds het Amerikaanse ide
aalbeeld over een gelukkig gezinnetje.
Die werkelijkheid is ver te zoeken, vindt
Wolf.
Aanleiding voor'haar zoektocht naar de
waarheid' waren haar eigen ervaringen
met zwangerschap, bevalling en moe
derschap. Zo schrijft ze uitgebreid over
zes maanden misselijkheid, haar verlies
van aantrekkelijkheid (ze komt gigan
tisch aan) en vervolgens heeft ze ook nog
last van een postnatale depressie.
Bijna alle vrouwen die ze sprak namen
het grootste deel van de zorg voor de ba
by op zich en verweten hun ooit zo geë
mancipeerde mannen dat die zo weinig
deden. En dan is er ook nog de geringe
waardering van de maatschappij voor
moeders. Het komt hard aan bij de wouw
die 'in aanzien was' als adviseuse van Al
Gore tijdens de laatste verkiezingen in
Amerika. Als moeder met baby ben je
geen interessante gesprekspartner op
een feestje. Mannen draaien zich zonder
een woord te zeggen van haar af. „Alle
moeders hebben dat soort ervaringen.
Allemaal zijn ze stilletjes in de rouw om
een deel van hun woegere ik".
Valse verwachting gaat over Amerikaan
se vrouwen, maar fabels en misverstan
den over bevallingen en moederschap
spelen in de hele westerse wereld, vindt
de schrijfster. Geen enkel babyboek be-
BALTIMORE - Sulforofaan, een bestanddeel van broccoli en
spruitjes, blijkt in staat tot het doden van Helicobacter pylori,
de bacterie die maagzweren veroorzaakt en bijdraagt aan
maagkanker.
Dat constateert J. Fahey (Johns Hopkins University, Balti
more) in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS. Deze groen
ten zijn hierdoor bruikbaar als 'medicijn' in landen waar be
smettingmet de bacterie veel voorkomt, maar antibiotica niet
voorhanden zijn, meent Fahey (GPD)
MAASTRICHT - Ondermensen die ooit een depressie hebben
doorgemaakt, komt de ziekte van Parkinson driemaal zo vaak
voor als onder mensen die nooit een depressie hebben gehad
Dat schrijft A. Schuurman (universiteit Maastricht) in het
vakblad Neurology op basis van een vergelijkend onderzoek
onder bijna 70.000 mensen. Mogelijk is een depressie een
vroeg kenmerk van de ziekte van Parkinson, oppert Schuur
man. (GPD)
LONDEN - Baby's die met een hazenlip zijn geboren, kunnen
mogelijk baat hebben bij een aciyl plaatje dat tegen hun ver
hemelte wordt aangebracht. De kinderen zouden minder pro
blemen hebben bij de voeding, bij de groei van het gezicht en
bij de ontwikkeling van de spraak. Het plaatje, dat enkele da
gen na de geboorte wordt aangebracht, zou volgens kinder
artsen ook een positief effect hebben op de noodzakelijke ope
ratie.
In het Great Ormond Streetziekenhuis in Londen loopt een
onderzoek waarbij een logopedist de ontwikkeling volgt van
baby's die een plaatje hebben gekregen.
Het is een tamelijk kostbaar hulpmiddel. Het aanmeten kost
ongeveer 3000 pond (bijna 4600 euro) per patiënt. (ANP)
WASHINGTON - Een simpele hersenscan kan al in een woeg
stadium aantonen of patiënten baat hebben bij bepaalde an
tidepressiva. Dit blijkt uit een onderzoek aan de universiteit
van Los Angeles. Aan de hersenactviteit in de voorste hersen
schors is na enkele dagen al te zien of de medicijnen aanslaan.
Normaal gesproken is het klinische effect van anti-depressiva
pas na enkele weken zichtbaar. Bij zo'n 40 procent van de de
pressive patiënten brengt het eerste medicijn dat wordt voor
geschreven geen verlichting van de klachten. Omdat dit pas
laat kan worden vastgesteld, wachten artsen vaak zes tot
twaalf weken voordat zij een nieuw middel proberen. Een
hersenscan zou de patiënten behoeden voor onnodig door
slikken van medicijnen die niet helpen, maar vaak wel bij
werkingen hebben.
(RTR)
OXFORD - Het uiterst goedkope magnesiumsulfaat vermin
dert bij zwangere vrouwen met verhoogde bloeddruk het risi
co dat zich bij hen zwangerschapsvergiftiging ontwikkelt
met meer dan de helft.
Dat concludeert de Magpie Trial Collaborative Group (uni
versiteit Oxford) in het medisch tijdschrift The Lancet uit een
onderzoek onder ruim 10.000 vrouwen. Het onderzoek werd
voortijdig afgebroken wegens de buitengewoon gunstige re
sultaten. (GPD)
schrijft de waarheid. Overal ervaren
vrouwen dat het moederschap geen roze
wolk is maar een uitputtingsslag.
Wolf beschrijft treffend het strenge me
dische regime rond zwangerschap en be
vallen, dat zo typerend is voor Amerika.
Waar in ons land zwangerschap en be
valling gelukkig niet als ziekte be
schouwd worden en nog steeds in de
meeste gevallen door verloskundigen
zonder tussenkomst van medici worden
afgehandeld, zijn de meeste Amerikaan
se vrouwen volledig overgeleverd aan
medici. Wolf noemt de bevallingsklinie
ken efficiëntie-fabrieken die 'waren' af
leveren volgens een schema dat de artsen
goed uitkomt en het ziekenhuis geld
bespaart. „De artsen in de bevallingskli
niek hebben uitsluitend oog voor de mo
nitoren, waaraan de vrouwen vastgeke
tend liggen. Die monitor geeft aan dat als
erbinnen een aantal uren geen vordering
wordt gemaakt met ontsluiting er wordt
overgegaan tot de keizersnede."
Wolfs eigen eerste zwangerschap en be
valling resulteren in een gezonde baby.
Ondanks alle treurnis is ze dan ook dol
gelukkig met haar dochter. Maar ze be
schrijft vooral uitvoerig gevoelens van
falen, kwetsbaarheid en woede. Gevoe
lens waarover in de meeste boeken over
zwangerschap, bevallingen en moeder
schap nauwelijks wordt gerept. „Ook
vrouwen zelf vermijden het om erover te
praten. Want ze zijn bang om voor een
slechte moeder te worden aangezien."
Wolf: „Iedereen roept hoe belangrijk
moederschap en gezin zijn, maar er wor
den al met al weinig concessies gedaan
aan de emotionele en economische be
hoeften van moeders.Kortom, het is tijd
voor een nieuw feminisme. Het moeder-
schapsfeminisme. (GPD)
Naomi Wolf: Valse Verwachting, waarheid,
leugens en het onverwachte op weg naar het
moederschap. ISBN 90 295 5652 8. €17,95.
door Annie de Vreugd
Door-de-weeks woont Lieke
bij haar moeder. Die woont
samen met een nieuwe vriend
die een zoontje uit een eerder
huwelijk meebracht. Samen
hebben moeder en vriend weer
twee kinderen gekregen. Twee
weekeinden per maand brengt
Lieke door bij haar vader, bij
wie ook nog een broertje uit het
eerste huwelijk van haar ouders
woont. Vader is opnieuw ge
trouwd, zijn vrouw bracht twee
meisjes mee. Binnenkort komt
er gezinsuitbreiding.
Scheidingskinderen zijn niet te
benijden. Waar vader en moeder
weer relatieve rust hebben ge
vonden in hun nieuwe relatie in
een nieuw huis met alleen eigen
kinderen, moet Lieke haar aan
dacht voortdurend verdelen. Ze
pendelt tussen twee huizen heen
en weer, ze heeft te maken met
eigen en aangetrouwde ouders,
eigen broers en zussen, stief
broers en stiefzussen, half
broers en halfzussen. In het
gunstigste geval heeft het schei
dingskind acht opa's en acht
oma's. Wat een weelde!
Twee eigen kamers en een grote
familie.
Natuurlijk is Lieke overal meer
dan welkom, ze is echter van
veel mensen maar deels familie.
Ze woont in twee huizen maar is
nergens echt thuis. Uiteraard
zijn er leuke en gezellige mo
menten, maar als de dag ten ein
de is, voelt ze zich eenzaam om
dat ze nergens echt bij hoort.
Vader, moeder en de kinderen;
voor een kind horen ze bij elkaar
als de kip en het ei. Het heeft het
een rotsvast vertrouwen dat zijn
ouders altijd en eeuwig bij el
kaar zullen blijven. Als je van
elkaar houdt is dat voor altijd.
Toch? Hoe groot is de schok voor
een kind als de ouders vertellen
dat ze uit elkaar gaan. Het veili
ge thuis blijk opeens een kaar
tenhuis dat instort. „Hoe kan
dat nou?", vraagt het wanhopi
ge kind zich af. „Is dat omdat ik
vorige week stout was? Daarna
hadden papa en mama ruzie. Is
het mijn schuld dat ze nu niet
meer van elkaar houden?
En als ze kunnen ophouden van
elkaar te houden, kunnen ze dan
ook stoppen met van mij te hou
den? Waar moet ik dan heen?"
Een kinderhoofd kan dit alles
niet bevatten. Alle zekerheden
waarop het kind bouwde, staan
plotsklaps op de tocht.
Scheiden is een beslissing van
volwassenen waar het kind de
hinder van ondervindt. Het kind
is ermee geholpen als zo snel
mogelijk over een aantal zaken
duidelijkheid wordt verschaft.
Het moet direct weten dat het
niet de oorzaak is van de proble
men. Het moet ook snel weten
wat de plannen zijn, bij wie het
gaat wonen en in welk huis. Of
het op dezelfde school kan blij
ven en of het met dezelfde
vriendjes en vriendinnetjes kan
blijven spelen. Of het de ver
trekkende partner ooit nog zal
zien. En vooral: dat allebei de
ouders ondanks het feit dat ze
niet meer van elkaar houden,
nog wel van het kind houden.
Scheidende ouders hebben veel
aan het hoofd. Een ander huis,
de verdeling van de spullen, de
financiële en bureaucratische
rompslomp. Daarbij gevoegd
het verdriet, de boosheid. Niet
echt een sfeertje om ook nog
eens intensief met de kinderen
bezig te zijn. Toch is het zeer ge
wenst om het kind weer in ba
lans te krijgen. Het heeft niet om
deze toestand gevraagd, heeft er
part nog deel aan en heeft recht
op zijn kindertijd. Omwille van
de kinderen moeten ouders over
hun eigen schaduw heen stap
pen om vooral weer rust in het
kinderleven te brengen. Lang
niet alles zal volgens de regels
der kunst verlopen, maar waar
ouders in ieder geval aandacht
aan dienen te besteden is het
loyaliteitsconflict waarin elk
scheidingskind terecht komt.
Conflicten
Kinderen zullen altijd proberen
aan beide ouders loyaal te blij
ven. Negatieve informatie over
de andere ouder is uit den boze,
omdat het kind dan in een loya-
1 iteitsconflict raakt. Dit conflict
uit zich bijvoorbeeld in liegen
bij vader over moeder en omge
keerd. Het kind is loyaal aan die
ouder waar het op dat moment
is. Kinderen zijn geen postbodes
om boze briefjes van ouders
over te brengen. Conflicten tus
sen volwassenen moeten op een
volwassen manier worden op
gelost en dus niet over de hoof
den van kinderen heen. Kinde
ren moeten moeder kunnen
vertellen dat het zo leuk was bij
papa en ze mogen een foto van
hun niet inwonende ouder op
hun kamer hebben. Al is er in
het verleden nog zoveel gevoch
ten in het gezin, een kind blijft
lang geloven in het sprookje dat
alles ooit nog goed komt en dat
ze dan met elkaar nog lang en
gelukkig zullen leven. Al weet
het verstand dat dit nooit meer
goed komt, het duurt toch gauw
twee j aar voor een kind de schei
ding enigszins kan bevatten.
(GPD)
