Presentatie van nieuwe Slibreeks
PZC
Expositie in De Kaai verwondert
Spanning en rust in De Bewaerschole
12
Foto's Conny Umbgrove en gedichten Elsa Fischer geven serie nieuw aanzien
kunst cultuur
Gezelschap van de zee geeft proeve van Herman Teirlinck
lezers schrijven
Legitimatie
Energie IV
OPEN
DAGEN
zaterdag 8 juni 2002
door Ernst Jan Rozendaal
VEERE - De Slibreeks heeft een
nieuw uiterlijk. De boekjes van
de Stichting Kunstuitleen Zee
land zijn voortaan twee keer zo
groot (A3-formaat). Vanmiddag
wordt in De Schotse Huizen in
Veere Lichttoeristen gepresen
teerd, het eerste deel van de
SlibreeksGROOT. Het is een
bundel met foto's van Conny
Umbgrove uit Bussum en ge
dichten van Elsa Fischer uit
Bern.
Umbgrove en Fischer kennen
elkaar van de lagere en de mid
delbare school in Wassenaar.
Nadien verloren ze elkaar uit
het oog. Fischer verliet Neder
land en vestigde zich na een
langdurig verblijf in Azië en
Afrika in Zwitserland. Umb
grove volgde in Amsterdam een
opleiding tot tekenleraar, om
vervolgens schilderijenrestau
rator en beeldend kunstenaar te
worden. Vijf jaar geleden ont
moetten ze elkaar weer tijdens
een schoolreünie.
Fischer: ..Danzegje: 'Wathebjij
zoal gedaan?' Conny vertelde
over haar schilderijen en haar
fotografie. Ik had net gehoord
dat Meulenhoff mijn gedicht
Niet dood wilde opnemen in de
poëziekalender. 'Mag ik wat ge
dichten van je lezen?', vroeg
Conny. Zo ontstond het her
nieuwde contact."
Umbgrove stuurde op haar
beurt een op Walcheren ge
maakte foto naar Fischer, we-
De werken van Conny Umbgrove (rechts) en Elsa Fischer vullen elkaar prima aan, zonderdat de twee kunstenaressen daar speciaal op uit
zijn. foto Lex de Meester
tende hoe mooi zij die omgeving
vindt. Fischer: „Waar zee en
strand is, is mijn wereld. Veel
meer dan de bergen. Eigenlijk
zit ik in het verkeerde land."
Umbgrove: „Ik kreeg de foto te
rug met een gedicht erbij. Zo is
dit project ontstaan. Het opval
lendste is dat we nooit samen op
stap zijn geweest. Ieder voor
zich zijn we met dit gebied bezig
geweest. Toen zijn we bij elkaar
gaan zitten en hebben we foto's
bij gedichten gelegd. Dat ge
beurde associatief. Ik heb dus
geen gedichten van Elsa geïllus
treerd en zij heeft geen gedich
ten bij mijn foto's geschreven.
Toch is het een eenheid gewor
den."
Beide kunstenaars hanteren-
eenzelfde procédé. Zij 'zoomen
in' op een detail, om aan de hand
daarvan een groter verhaal te
vertellen. Umbgrove heeft oog
voor het ritme in het landschap
en wanneer zij de vloedlijn op
zoekt, krijgen haar foto's iets
van abstracte schilderijen. In de
poëzie van Fischer kunnen ge
beurtenissen uit het verleden
inzicht verschaffen in haar late
re levensloop. Als voorbeeld
noemt ze Annetje, dat als volgt
begint: mijn moeder wilde wel
dat ik was als dat meisje met
vlechten, met die zachte blik
en lieve glimlach van Toorops
tekening. Tijdens het schrijven
realiseerde ze zich dat ze uit ja-
door Naomi Voet
KATS - Een proeve van Teir-
linck. Dit is het nieuwste werk
van het Gezelschap van de Zee.
Over het toneelwerk van de
Vlaamse Schrijver en toneel ver
nieuwer Herman Teirlinck geeft
het toneelgezelschap op 28, 29
en 30 juni een weekend lang
voorstellingen en lezingen.
Het Gezelschap van de Zee be-
gint de reeks voorstellingen op
vrijdag 28 juni om 20.30 uur in
de oude Dorpsschool in Kats.
Rense Royaards haalt in een ge
sprek met Jan Schuurman Hess
herinneringen op aan Herman
Teirlinck. Vervolgens wordt de
monoloog Ode aan mijn Hand
uitgevoerd door Fred van der
Hilst onder regie van Koen
Schuyvens, die voor het eerst
betrokken is bij het Gezelschap
van de Zee.
Middelnederlands
In de Katse Kerk is er op zater
dag 29 juni om 20.00 uur een
voorstelling van Beatrijs in het
Middelnederlands door Rense
Royaards. Hij studeerde bij
Herman Teirlinck in Antwerpen
en deed al eerder met voorstel
lingen van Gezelschap van de
Zee mee. Vervolgens introdu
ceert Jaak van Schoor, kenner
van het toneelwerk van Teir
linck, het leven en werk van
Herman Teirlinck. Aansluitend
volgt een gelezen voorstelling
van de bewerking die Teirlinck
van Beatrijs maakte Ik Dien.
Deze wordt uitgevoerd door Ti
neke Schrier en Adrie Over-
beeke, en geregisseerd door
Floor Huygen.
Tenslotte is op zondagmiddag
30 juni de grote afsluiter. De
Vertraagde Film is een gelezen
voorstelling en wordt geregis
seerd door Margreet Sweerts die
loersheid een hekel had aan de
tekening' van Toorop en formu
leerde ze bovendien waarom ze
dichteres is geworden.
Vroeger
Dat Toorop opduikt, is toeval en
toch weer niet. Umbgrove en Fi
scher voelen zich verwant met
de kunstenaars die aan het be
gin van de twintigste eeuw hun
zomers doorbrachten in Dom
burg. „Als ik in Domburg rond
loop, heb ik het gevoel dat ik in
de schoenen sta van Toorop,
Mondriaan of Mies Elout", zegt
Umbgrove. „Het landschap is er
nog ongeveer zoals het vroeger
geweest moet zijn. De blik
waarmee ik naar dat landschap
kijk, heeft te maken met mijn
werk als restaurator. Eerst kijk
ik zo wijd mogelijk, naar een
schilderij maar ook naar een
landschap, daarna probeer ik
met de telelensdetails te van
gen. Dat leidt tot een zekere ab
stractie."
In het gedicht Lichttoeristen
verwoordt Fischer de verbon
denheid met de kunstenaars van
toen op deze manier: als zij ko
men leren de boeren stilzitten
strekken zich torens hoger
worden bomen weerbarstiger
malen molens rood van duin
tot duin zendt helmgras een
morsealfabet. dat in 't licht ver
waait golfbrekers exerceren
sleutelposities van abstractie
tot boogie-woogie als zij ko-
Foto-expositie Conny Umbgrove
(met enkele gedichten van Elsa Fi
scher), t/m 21 juli in De Schotse Hui
zen in Veere, open ma t/m za van 12-
17 uur, zo 13-17 uur. Vanmiddag om
16 uur: presentatie Lichttoeristen,
Slibreeks nr 102.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
kan men nog enige duizenden
jaren aanmaken door de talrijke
diepe kolenlagen te injecteren
met waterstof. Uranium is een I
ander verhaal. De afvalstoffen
zijn niet het probleem, dat kan
gewoon terug naar de lege ura-
niummijnen. Vanwege de aan
wezige achtergrondstraling ligt
het daar niemand in de weg. De
militaire voorraden kernmate
riaal van een onthutsend groot
aantal landen zijn ondertussen
zo gegroeid dat er brandstof
voldoende is voor een 500 be
drijven van kerncentrales in een
honderdvoud van het huidige I
aantal. Wanneer de VN, met j
USA, Rusland, India en Pakis
tan voorop, zou besluiten dat
bezit van kernwapens de ern- i
stigste misdaad tegen de mense-
lijkheicl is en deze zwaarden in
ploegscharen (kembrandstof
voor centrales) moeten worden
omgesmeed, dan krijgen we
weer een leefbare wereld zonder
energietekort. Wanneer India en
vanaf het begin bij de vaste kern
van Gezelschap van de Zee be
hoort. De voorstelling wordt die
dag drie keer vertoond.
Jan Schuurman Hess: „Het was
al heel lang een grote wens van
ons om werk van Hei-man Teir
linck uit te voeren, nu is het ein
delijk zover. Herman Teirlinck
was een heel beroemde man in
zijn tijd. Het is wonderbaarlijk
en typisch dat veel van zijn werk
vergeten is."
De wens van de partijen die deel
uitmaken van het aanstaande
kabinet, om de algemene legiti
matieplicht in te voeren (PZC 4-
6) geeft mij aanleiding tot de
volgende opmerkingen. Het feit
dat juridisch specialisten als de
voorzitter van de Coornhert Li
ga, de woordvoerder van de
raad van hoofdcommissarissen
en de oud-minister van Justitie
Korthals deze legitimatieplicht
onnodig en onwenselijk vonden
en vinden, heeft blijkbaar wei
nig invloed. Hun argument is
onder meer dat zware crimine
len en aanslagplegers er niet be
ter door te pakken zullen zijn,
dat er maatschappelijke onrust
kan ontstaan enzovoort. Maar
nee, de aanstaande 'regeerders'
luisteren liever naar de borrel
praat van hun achterbannen.
Het stemt niet vrolijk voor de
toekomst en ik zal in een land
waarin Jan Onbenul het steeds
meer voor het zeggen heeft, ze
ker niet méér vertrouwen in de
overheid hebben. Reden te meer
om, ook na een invoering van le
gitimatieplicht, mijzelf niet te
onderwerpen aan deze over
heid, althans op dit punt. Mijn
identiteitskaart blijft dus ook in
de 21e eeuw gewoon thuis. Ter
verduidelijking: ik ben nooit
een fan van 'paars' geweest, zo
als men naar aanleiding van de
ze opmerkingen misschien zou
kunnen denken.
JanZwemer
Van Wouwestraat 8
Serooskerke
In 'Energie I' stelt dr. L. P. Roeg-
holt dat de voorraden olie, gas
en uranium nog toereiken voor
ongeveer veertig jaar. Met een
nul erbij, dus 400 jaar, komt dat
echter beter in de buurt van de
bekende voorraad. Met de veer
tig jaar wordt de militair strate
gische voorraad ruwe olie van
de USA bedoeld, die men onder
tussen opgeslagen heeft in de
leeggepompte velden van
Texas. Wat betreft aardgas, dat
Pakistan elkaar echt gaan be
stoken met kernwapens dan zal
de dreiging van het broeikasef
fect pas echt werkelijkheid wor
den. Een academische titel
geeft, wegens verregaande spe
cialisatie, over het het algemeen
flinke oogkleppen.
N. A. Blomme
Ruys de Beerenbrouckstraat 32 i
Vlissingen
Advertentie
VANDAAG:
Koffie, gebak en
muziek bij uw
bezoek aan
ANTIEKHANDEL
DE PAGTER
Herenstraat 9
Segeersstraat 8
Middelburg
0118-634133
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - De
nieuwe expositie in De Be
waerschole in Burgh-Haam-
stede met werk van de kera
miste Esther Lunter uit
Delfgauw en schilder Joop
Schrotenboer uit Haarlem le
vert een harmonische balans
op tussen spanning en rust.
Het werk van beide kunste
naars blijkt verrassend goed te
combineren.
Esther Lunter volgde haar op
leiding beeldhouwen en ruim
telijke vormgeving aan Aca
demie Minerva in Groningen.
De kunst van het glazuren
leerde zij bij De Potterij in
Delft. Haar beelden zijn geba
seerd op de natuur en komen
intuïtief tot stand. „Ik beleef
die natuur heel intens en sla
indrukken als de aanblik van
bloemen en planten en het ge
luid van vogels nauwgezet op.
Die natuurbeleving tilt me bo
ven de dagelijkse sfeer uit",
zegt Lunter.
Dat resulteert in beelden met
abstracte vormgeving, waarin
ze vooral spanning wil creëren
en de ruimte voor vrijheid wil
weergeven. Een mooi voor
beeld daarvan levert één van
haar recente beelden met als
titel Voorjaar 2002. De kunste
nares zelf zegt er op een gesti
leerde wijze een vogel op een
boom in tot uiting te brengen,
maar ze biedt toeschouwers
ook graag de ruimte voor eigen
interpretaties. Zo heeft ze ook
gehoord dat sommigen er een
uitgestrekte hand met een duif
in ervaren.
Kleuren gebruikt ze bewust
als toegevoegde waarde.
„Soms biedt het beeld precies
de juiste spanning en voeg ik er
niks meer aan toe. In andere
gevallen kunnen kleuren de
intentie versterken", vindt de
kunstenares. Zo zijn er in De
Bewaerschole ook beelden van
haar te zien zowel in mooie
pasteltinten als in donkerder
kleuren.
Eenwording
Een mooie combinatie met de
beelden van Lunter vormen de
schilderijen van Schroten-
boer. Hij maakt met acryl en
olieverf schilderijen op linnen.
Dualisme en het verlangen
naar 'eenwording' spelen een
belangrijke rol in zijn werk.
Hij geeft de voorkeur aan sym
bolen om dat verlangen tot ui
ting te brengen. Een zilveren
Het beeld Voorjaar 2002 is kenmerkend voor de wijze waarop Esther Lunter het verlangen naar
vrijheid verbeeldt. foto's Dirk-Jan Gjeltema
Lijnen voeren de boventoon in de schilderijen van Joop Schro
tenboer.
avondsmaalbeker uit de col
lectie van het Frans Halsmu
seum was voor hem aanleiding
tot het maken een serie schil
derijen met de 'beker' als vorm
of onderwerp. Voor Schroten-
boer geldt die beker als sym
bool voor vriendschap, moed
en eenheid.
Lijnen
In tegenstelling tot Lunter
gaat hij juist wel uit van realis
tische vormen die hij dan wel
in meer of mindere mate sti
leert en abstraheert. Rust en
evenwicht zijn kenmerkend in
de schilderijen van Schroten-
boer. Hij bewerkstelligt dat
onder meer door zijn schilde
rijen laag voor laag op te bou
wen. Lijnen vormen de boven
toon in zijn werk.
De expositie van Lunter en
Schrotenboer in De Bewaer
schole is tot en met zondag 23
juni geopend. De normale ope
ningstijden zijn van dinsdag
tot en met zaterdag van 13.30
tot 16.30 uur, maar tijdens de
Kunstschouw Westerschou-
wen van 15 juni tot en met 23
juni is de tentoonstelling da
gelijks geopend van 10.00 tot
17.00 uur en op zondag van
12.00 tot 17.00 uur.
De Buitenwereld, een werk van Martijn Linzell. foto Willem Mieras
GOES - Grote bellen werden er
deze week geblazen bij de ope
ning van de expositie in De Kaai
in Goes. Deze stonden voor de
verwondering waarmee kinde
ren de wereld inkijken. „Met
dezelfde verwondering moet er
gekeken worden naar deze ten
toonstelling", legt Phia Ver-
straete, leidster van De Kaai,
uit.
Martijn Linzell, Mariska Schil-
peroord en Coen Wieman zijn
kunstenaars met totaal ver
schillende schilderstijlen, maar
door het thema 'eigen-wijs'toch
samengebracht. Martijn Lin
zell: „We hebben alledrie een
'eigen wijze' van schilderen, ik
werk als vrijwilliger bij De Kaai
en heb Coen erbij gevraagd als
kunstenaar. Samen met Maris
ka vormen we een eigenwijs
drietal.
Gehandicapten
De Kaai is een galerie-atelier
voor kunstenaars met een ver
standelijke handicap. Mariska
Schilperoord is een van de kun
stenaars die aan het atelier ver
bonden is. Voor één keer ligt de
nadruk niet op verstandelijk ge
handicapten, maar heeft De
Kaai twee andere kunstenaars
uitgenodigd die samen met Ma
riska de expositie vormen, die
tot 12 september duurt.
Schilperoord werkt al vanaf
1995 in het atelier. Haar schilde
rijen vallen meteen op door de
vele kleuren en lijnen die ze ge
bruikt. „Mijn schilderijen gaan
over dingen die ik in mijn hoofd
heb; alles wat ik denk, schilder
ik", legt Mariska enthousiast
uit. Verder is zij helemaal gek
van kleuren en schildert zij
graag mensen die ze 'lief vindt'.
Tot in het kleinste detail tekent
en schildert zij haar verhaal uit.
„Als ik thuis zit, teken ik op vel
letjes wat ik op dat moment
denk. Als ik dan weer in het ate
lier ben, haal ik alle velletjes bij
elkaar en maak daar een schil
derij van." Daarom noemt Ma
riska haar schilderijen vaak
'haar dagboek'.
Mensen en bomen
De 25-jarige Martijn Linzell
studeerde twee jaar aan de
kunstacademie in Maastricht.
Op dit moment werkt hij in het
thema 'op het tweede gezicht'.
„De mens staat centraal in mijn
werk, de schilderijen die hier
hangen hebben te maken met de
overeenkomst tussen bomen en
mensen. Het systeem van een
boom en de mens zijn hetzelfde,
dat inspireert mij om te schilde
ren." Linzell heeft geen speciale
bedoeling met z'n schilderijen.
„Iedereen die naar mijn werk
kijkt, ziet voor zichzelf wat de
diepere betekenis is achter het
schilderij, want wie kijkt, ziet
meer..."
Coen Wieman is erg blij dat hij
in De Kaai mag exposeren. „De
ruimte is prachtig, en het is een
leuk idee om drie verschillende
kunstenaars met verschillende
ideeën bij elkaar te zetten." De
26-jarige kunstenaar genoot
zijn opleiding op de Minerva
Academie in Groningen. Nu
woont en werkt hij weer in Goes.
Zijn werk wordt vooral geken
merkt door sprookjesachtige
landschappen met kleuren die
eigenlijk niet goed bij elkaar
passen. „Ik hou ervan om din
gen te schilderen die niet nor
maal zijn, zo kun je met land
schappen veel kanten op en zelfs
absurdistisch schilderen."
door Rosalie Buizer
