Fransen apathisch naar stembus
PZC
PZC
Bouw poetst geblutst imago op
Ja zuster, nee zuster
klinkt bij jubileum
bisschop Muskens
Bezorgdheid over doorbraak Front National al weer snel vergeten
politiek vizier
CDA wint verkiezingen
maar kan formatie nog
altijd uit handen geven
BJLi
8juni 1952
zaterdag 8 juni 2002
door Henk Glimmerveen
Nog maar een paar weken ge
leden trilde Frankrijk op
zijn grondvesten. De onver
wachte uitschakeling in de eer
ste ronde van de presidentsver
kiezingen van premier Jospin en
de doorbraak van het Front Na
tional bracht miljoenen veront
ruste Fransen op de been.
„Het Front National aan de
macht, dat nooit!Overal- in het
land werd gedemonstreerd.
Sinds de oorlog waren in tal van
steden niet zo veel mensen de
straat opgegaan. Er leek een
nieuw élan in het ingedommel
de Frankrijk te zijn ontstaan.
De opleving van politiek be
wustzijn duurde echter maar
kort.
Morgen en volgende week wor
den in twee rondes parlements
verkiezingen gehouden, maar
het lijkt aan de meeste Fransen
voorbij te gaan. Op straat, in de
cafés en ook in de media valt een
apathie te bespeuren die alleen
maar te vergelijken valt met de
onverschilligheid die 'La Fran
ce' na twee poule wedstrijden in
het WK jegens zijn nationale
elftal aan de dag legt.
Onderzoeksbureaus die in april
niet de massale steun voor Jean-
Marie Le Pen hadden zien aan
komen, weten het nu helemaal
niet meer. Uit de peilingen die
tot dusver zijn gepubliceerd
blijkt in ieder geval wel dat een
groot aantal kiezers opnieuw
thuis zal blijven. Een lage op
komst, zo leert de ervaring, is
nadelig voor links en uitermate
gunstig voor het Front Natio
nal.
Verschil
Iedere partij die in de eerste ron
de van de parlementsverkiezin
gen 12,5 procent of meer van het
aantal geregistreerde kiezers
achter zich weet te krijgen, gaat
automatisch door naar de twee
de ronde. Dat is een belangrijk
verschil met de presidentsver
kiezingen waar alleen de twee
grootste formaties in een twee
de ronde uitmaken wie de presi
dent levert.
Een tweede ronde bij de parle
mentsverkiezingen levert de
voor Frankrijk heilige 'republi
keinse traditie' op waarbij de
linkse partijen hun aanhang op-
i-oepen op de best geplaatste
linkse kandidaat te stemmen.
En rechts doet hetzelfde voor de
i'echtse kandidaat met de mees
te kansen om zijn kiesdistrict te
winnen. De opkomst van het
Front National maakt evenwel
een einde aan die tot voor kort
overzichtelijke links-r-echts
verhouding.
Cijferaars van universiteiten en
onderzoeksbureaus hebben uit
gerekend dat in 150 (van de
in totaal 577) kiesdistricten
een tweede ronde wordt gehou
den waaraan tenminste drie
groeperingen deelnemen: links,
rechts en ultrarechts. Het Front
National zou in enkele tiental
len kiesdistricten een reële kans
maken om te winnen. Maar in
tegenstelling tot enkele weken
geleden leidden die voorspellin
gen niet tot massademonstra
ties.
Ruzie
Er is een,aantal verklaringen te
geven voor die apathische hou
ding. Veel Fransen hebben in
april en in mei hun stem gegeven
aan Le Pen omdat ze de 'cohabi
tation' (de gedwongen samen
werking van socialisten en
gaullisten - red.) zat zijn. Het is
een houding die te vergelijken is
met Nederlandse proteststem
men tegen Paars. Nóg eens vijf
jaar cohabitation is een vooruit
zicht dat veel stemmers af
schrikt.
Daar komt bij dat de Socialisti
sche Partij na het échec van de
presidentsverkiezingen hope
loos verdeeld is geraakt. Zolang
Jospin de/onbetwiste leider was,
viel het nog wel mee met de tra
ditionele ruzies van de verschil
lende vleugels. Maar de pi'emier
had zijn vertrek uit de politiek
nog niet aangekondigd of de
verschillende vleugels vlogen
elkaar weer naar de strot. De
partij moet het nu doen met de
kleurloze partijsecretaris Hol-
lande, die zijn naaste rivalen
Fabius en Strauss-Kahn op ge
wiekste wijze buitenspel heeft
geplaatst. Hollande bespeelt op
Alle ogen zijn gericht op het verkiezingsresultaat van Le Pen en de zijnen.
virtuoze wijze een partijcongres
maar aantrekkingskracht op
nieuwe kiezers heeft hij niet.
Een derde reden waarom een so
cialistische zege niet aanneme
lijk woi'dt geacht, is het optre
den van de tot voor kort ook in
Frankrijk onbekende premier
Raffarin. De eerste minister, die
als belangrijkste pluspunt heeft
dat hij zijn politieke carrière
buiten Parijs heeft opgebouwd,
boezemt veel kiezers vertrou
wen in. Hij is een no-nonsense
figuur, houdt niet van bombas
tische toespraken en heeft zijn
minister van Binnenlandse Za
ken, Sarkozy, toegezegd dat hij
de komende vijf jaar zes miljard
euro exti'a mag uitgeven om de
misdaad beter te bestrijden. Dat
zijn geluiden die in Frankrijk
momenteel graag gehoord wor
den. Een televisiedebat met de
socialisten wil Raffarin niet.
Dat vindt hij maar onzin, er
moet gewerkt worden. Het is
kort dag en links heeft er de af
gelopen vijf jaar een potje van
gemaakt, zo luidt zijn verdedi
ging-
De linkse partijen in Frankrijk
hebben hun allerlaatste troef in
stelling gebracht om tenminste
nog iets van de parlementsver
kiezingen te redden: als rechts
inderdaad een parlementaire
meerdei'heid behaalt, wordt het
een politieke en sociale chaos in
het land, beweren de kanonnen
van de socialistische, de com
munistische en de groene partij
en. De interim-regering van
premier Raffarin belooft veel,
maar zal weinig doen, zo is de
centrale stelling van links.
Enig houvast heeft links wel.
Francis Mer, de minister van Fi-
foto Joel Saget/EPA
nanciën en Economische Zaken
in de regering-Raffarin, liet
donderdag weten dat een verho
ging van het minimumloon er
voorlopig absoluut niet in zit.
„Dat is niet in het belang van de
bedi'ijven", zo liet hij in een ra-
diointei*view weten. Strikt eco
nomisch gezien heeft de man
geen ongelijk, maar de rapen
wai'en meteen wel gaar. Fran
cis Hollande beloofde meteen
een verhoging van het mini
mumloon met 5 procent. Maar
dan moeten de kiezei's wél links
stemmen, natuurlijk. GPD
dooor Jan Reijnders
Ooit, bijna veertig jaar gele
den, kon het slechts met een
rekkelijke interpretatie door de
roomse beugel, nu staat het te
boek als hét verzoeknummer
van de bisschop: 'Zij kon het
lonken niet laten'.
Op zondag 16 juni schalt het
meesterwerkje van Wim Sonne-
veld, in het illustere gezelschap
van 'Op een mooie Pinksterdag'
en 'Ja zuster, nee zuster' over
het Bredase stadshart. Bisschop
Muskens is die dag veertig jaar
priester en een vertolking van
de favoriete muziek van de bis
schop door stadsbeiaardier Jac
Maassen is een van de onderde
len van het overladen program
ma.
De schalkse ontboezeming van
dit programmaonderdeel komt
van de bisschop zelf, als gold het
een alleszins biechtwaardig in
termezzo Een week voor het
grote feest torsen rk-krachtpat-
sers een twee meter grote worst
van Galder naar de heiligdom
men van Meersel Dreef om bij de
Heilige Clara goed weer voor de
hoogtijdag zelve af te smeken.
Niets wordt aan het toeval over
gelaten: de worst komt van een
Leurse slager, bekend om zijn
zonnige connecties met de
weergoden.
Het feest wordt opgeluisterd
door alles wat het bisdom West-
Brabant/Zeeland aan feeste
lijks te bieden heeft: van schut
terijen en vendelzwaaiers tot de
Roosendaalse Zangeres zonder
naam Mien Oostvogels en Josti-
bands, vooi'al veel Jostibands.
Want de burgemeester, de gou
verneur van de KMA en Mus
kens' 99-jarige peettante (tante
Piet) mogen dan prominent van
de partij zijn, gehandicapten en
daklozen zijn de echte eregasten
uit het bisdom. Behoudens Va
der Abraham natuurlijk, die op
16 juni gedenkt dat hij veertig
jaar geleden het sacrament van
het huwelijk ontving. Een staat
van genade die de volkszanger
nog steeds aankleeft en die door
Tiny Muskens op waarde wordt
geschat: „Veei-tig jaar getrouwd
en dat in de showbizz. Zeker
zo'n prestatie als veertig jaar
priester, dunkt me."
De feestelijkheden worden af
gesloten met een feestmaal voor
dak- en thuislozen in het Breda
se capucij nenklooster. Topkok
Gerco Hulskemper van restau
rant Mariënhof in Amersfoort
tekent voor de culinaire apothe
ose op voorwaarde van 'een
goed gesprek' met de Bredase
prelaat. „Ik heb zelf het menu
samengesteld", meldt deze niet
zonder trots. „Champignon
soep, gebakken aardappelen
met kip en spinazie en kwark
taart na." Vanzelfsprekend
zal monseigneur zelf als ere
gast aanzitten aan het diner, in
zijn nieuwe zondagse pak nog
wel. 'Klein paars', heet dat in
het jargon van de klei'ikale cou
ture: een zwarte toog met paar
se sjerp en paarse knoop
jes.
Middelburg
Die uitmonstering komt nog
van pas, als later dit jaar de vie
ring van 150 jaar bisdom wordt
ingezet. Met een ware roomse
volksverhuizing van tweedui
zend Zeeuwse en West-Bra
bantse pariochianen naar de ze
tel van Petrus: Rome. En, om
nog maar eens iets te noemen,
met lezingen van Jan Peter Bal
kenende en Jan Wolkers in Mid
delburg. De bisschop geniet nu
al: „Die Wolkers kent de hele
bij bel uit zij n kopGPD
Bisschop Muskens
door Paul Koopman
Kun je verkiezingen winnen
en toch de formatie verlie
zen? Of de verkiezingen verlie
zen en vervolgens de formatie
winnen? Het zijn retorische vra
gen, want in de parlementaire
geschiedenis liggen de voor
beelden van beide bizarre sce
nario's voor het oprapen.
De PvdA verrijkte de taalschat
in 1977 met de term 'overwin
ningsnederlaag', nadat Joop
den Uyl ondanks tien "zetels
winst toch in de oppositiebank
jes belandde. Zijn opvolger Wim
Kok veiTichtte in 1994 een spie
gelbeeldig huzarenstukje. De
partij zag 24 procent van zijn
aanhang weglopen en tóch ver
overde Kok het Torentje en werd
premier. Het CDA had zichzelf
bij de formatie buitenspel gezet.
Dat zal de christen-democraten
geen tweede keer gebeuren. Na
twee weken onderhandelen met
LPF en WD zijn de besprekin
gen al zo ver gevorderd dat vrij
wel niemand er meer aan twij
felt dat de vorming van het
eerste kabinet-Balkenende
slaagt. De winnaar van de ver-
kiezingen zal zich deze keer de
hoofdprijs van het premier
schap niet laten ontgaan. Maar
komt het CDA in het regeerak
koord wel voldoende aan zijn
trekken?
Daarbij worden sinds kort de
nodige kanttekeningen ge
plaatst. „Is de WD eigenlijk
wel rechts genoeg om met het
CDA in zee te gaan?" vroeg co
lumnist Hans Wansink zich on
langs in de Volkskrant af. CDA-
coryfee Herman Wijffels, voor
zitter van de Sociaal Economi
sche Raad, signaleerde: „De
partij heeft een blinde vlek voor
het ï-entmeesterschap." En dat
is buitengewoon kwalijk, aldus
Wijffels, want het rentmeester
schap is volgens hem een cen
trale waarde in het CDA-begin-
selprogramma.
Het milieubeleid lijkt inder
daad het ondergeschoven kind
je te worden bij deze formatie-
bespi'ekingen. Zo is vorige week
de auto opnieuw heilig ver-
klaaixi. De kilometerheffing is
van de baan, gekeken wordt of
automobilisten het accijns-
kwartje van Kok texuxg kunnen
krijgen en de wegen worden
verbreed.
En dat is nog niet alles. De kern
centrale Boi'ssele blijft open en
de vijfde nota ruimtelijke orde
ning, die onder meer tot doel
heeft 'groene' gebieden beter te
beschexmen, werd bij de forma
tie in de prullenbak gegooid. De
eerlijkheid gebiedt te zeggen
dat Jan Peter Balkenende zich
wel sterk heeft gemaakt voor
het behoud van het verbod op
gasboringen in de Waddenzee.
Maar of daaimee het 'rentmees
terschap' voldoende uit de verf
komt?
Het milieu is al langere tijd 'uit'
bij het CDA. In Balkenendes re
cent verschenen boek 'Anders
en beter' wordt aan dit thema
geen aandacht besteed. Het
-boek biedt wel een interessante
opsomming van vijf punten die
volgens de CDA-leider per se
moeten pi-ijken op het ene A4'tje
waarin hij zijn regeerakkoord
straks wil samenvatten:
1) Weg met de regelzucht en bu
reaucratie. Meer keuzevrijheid.
2) Een sociaal inkomensbeleid
dat recht doet aan draagkracht.
Lastenverlichting met name
voor gezinnen met kinderen.
3) Stoppen met gedogen. Tien
duizend agenten extra, meer
cellen en officieren van justitie.
4) Een solide financieel beleid.
De staatsschuld in twintig jaar
aflossen.
5) Een samenleving die eenheid
vormt in haar verscheidenheid.
Oog voor de zwakkeren, natio
naal en internationaal.
De punten één, drie en vier wa
ren in een vloek en een zucht
binnen: ook WD en LPF zijn
voor minder bux-eaucratie, meer
veiligheid en een solide financi
eel beleid.
Fors gevecht
In de punten twee en vijf duiken
de termen 'sociaal' en 'zwak' op.
Niet toevallig moet hierover (in
komensbeleid, lastenverlich
ting) nog een fors gevecht gele
verd woi'den. In een centrum
rechts kabinet zorgt het CDA
traditioneel voor een links te
genwicht. Maar kan en wil het
CDA onder Balkenende deze rol
wel vervullen? Houdt hij vast
aan 'maximale lasten' voor de
minima en een enigszins sociale
nieuwe WAO-regeling, of doet
hij hier water bij de wijn? Wordt
op ontwikkelingssamenwer
king bezuinigd of niet? Balke
nende heeft de verkiezingen ge
wonnen; de formatie kan hij nog
altijd verliezen. GPD
door Alex Bogers
De grote bouwers hebben
intern orde op zaken ge
steld na aanhoudende nega
tieve publiciteit over prijsaf
spraken en corruptie. Dit
blijkt uit passages in de jaar
verslagen van de beursgeno
teerde bouwbedrijven over
wat in de volksmond 'de
bouwfraude' is gaan heten.
Dat grote bouwbedxijven als
Heijmans, Bam NBM, Ballast
Nedam en Koninklijke Volker
Wessels Stevin (KVWS) in hun
jongste jaarverslagen stil
staan bij de vermeende bouw
fraude, is niet meer dan lo
gisch. De bedrijven trachten
hiermee hun geschonden ima
go op te vijzelen. De massale
aandacht van pers en poli
tiek voor de beschuldigingen
van spijtoptant A. Bos, oud
directeur van Koop Tjuchem,
over grootschalige prijsaf
spraken, valsheid in geschrifte
en steekpenningen trokken
een diep spoor in de bouwwe
reld.
De ondernemers maken zich
dan ook grote zorgen over hun
branche. „De onderzoeken
naar onregelmatigheden in de
bouwsector zullen in 2002 de
branche in beroering bren
gen", schrijft Ballast Nedam.
„Het imago is ernstig bescha
digd", voegt Bam NBM toe. En
dat kan volgens de sector al
leen herstellen als de parle
mentaire enquêtecommissie
en justitie opschieten met hun
afzonderlijke ondei'zoeken
naar ongeoorloofde praktij
ken in de bouwwereld.
Voordat het zover is proberen
de bouwers op eigen houtje het
vertrouwen van het publiek
terug te winnen met het invoe
ren van nieuwe interne regels
en het onder de aandacht
brengen van reeds bestaande
voorschriften. Zo huui-t Heij
mans hulp in van buitenaf om
het personeel te kunnen con-
trolei'en. Accountant KPMG
gaat inschrijvingen bij aanbe
stedingen structureel contro
leren. Bij kleine projecten
moet KPMG steekproefsge
wijs de papieren na vlooien en
bij grote projecten gaat KPMG
voortaan altij d na of het perso
neel de regels naleeft.
Alleen controle is voor de Heij-
mans-directie niet genoeg. De
bouwer wil voortaan geen ge
hakketak meer over de vi-aag
wie van overti'edingen weet of
wist. Nu wordt gesuggereerd
Onthullingen over prijsafspraken, valsheid in geschrifte en steekpenningen trokken een diep
spoor door de bouwwereld.
dat de Raad van Bestuur ken
nis had van de zaken waarvan
de bouwondernemingen zijn
beschuldigd. Om dat in de toe
komst te voorkomen moet
voortaan al het Heijmans-per
soneel dat bij inschrijven be
trokken is bij iedere klus een
verklaring van goed gedrag in
leveren. De werknemer zegt
daarin dat de aanbieding tot
stand kwam zonder 'concur
rentiebeperkende of prijsver
hogende afspraken met mede
inschrijvers'. Die brief wordt
bij de andere stukken van het
project bewaard.
Gedragscode
Bam NBM heeft om zijn goede
wil te tonen in zijn jaarverslag
de al langer bestaande interne
gedragscode opgenomen. Het
geven van geschenken aan po
tentiële opdi'achtgevers is uit
den boze, staat daarin te lezen.
Een klein presentje mag nog
wel, maar zodra het Bam NBM
in verlegenheid kan brengen
als de buitenwex'eld ervan
hoort, is het verboden. De
waarde van het cadeautje is
daarbij volgens de bouwer niet
van belang. Per geval moeten
leidinggevenden bepalen wat
verlegenheid op kan leveren
en wat niet.
Heijmans zegt al tien jaar
maatregelen te treffen tegen
het betalen van steekpennin
gen. De bedrijfsregel is simpel:
er mag geld noch geschenk ge
boden worden teneinde de be
sluitvorming over het bouw
proces te beïnvloeden.
Ondanks de goede voorne
mens, de bezweringen en de
ontkenningen dekken de bou
wers zich in hun verslagen al
vast in tegen de reële mogelijk
heid dat er straks nieuw
bewijsmateriaal op tafel ligt
over fraude en prijsafspraken
in deze sector.
Het uitblijven van een fat
soenlijke rekenvergoeding is
de bron van veel kwaad, stel
len de bouwers. In 1993 is het
maken van werkafspraken
verboden door de Europese
foto Ed Oudenaarden/ANP
Unie. Pas vorig jaar kwam een
nieuwe prijsregeling, de UAR
2001. Volgens Bam NBM heeft
de regeling veel te lang op zich
laten wachten. De UAR 2001
verplicht opdrachtgevers bo
vendien niet tot het vergoeden
van de kosten van een vergeefs
opgestelde en uitgebrachte of
ferte.
Evenwichtiger
Bam NBM en concurrent
KVWS hopen dat de parle
mentaire enquêtecommissie
tot de conclusie zal komen dat
de prijsvorming bij aanbeste
dingen niet deugt. Bam NBM
wil dat er 'evenwichtiger
wordt gekeken naar de belan
gen van vragende en aanbie
dende partijen'. Het opstellen
van offertes voor veelal unieke
projecten als bruggen en snel
wegen kost de bouwers die
meedingen naar een opdracht
handenvol geld. KVWS sugge
reert dat opdrachtgevers kun
nen afstappen van selectie op
'louter de laagste prijs'. GPD
BRAAKMAN - De afsluiting
van het binnenwater Braak
man vordert goed. Nog deze
maand wordt naar verwach
ting het laatste betonelement
afgezonken, waarna half juli
de Braakman voorgoed van de
zee wordt afgesloten.
BASILIEK - De gemeente
Hulst laat de toren van de
plaatselijke basiliek in de stei
gers zetten om de oorlogsscha
de aan het gebouw te kunnen
opnemen. Vervolgens kunnen
aannemers beginnen met het
herstel. Bovendien wil de ge
meente een prijsvraag houden
voor ideeën voor een toren
spits.
ONSCHULDIG - Een 35-jari-
ge caféhouder uit Breda heeft
een half jaar onschuldig in de
gevangenis gezeten, veroor
deeld wegens grafschennis.
Familieleden van de echte da
der hadden valse verklaringen
afgelegd, om de schuldige uit
de gevangenis te houden. De
echte dader had kruisen en ge
denkplaten van graven gesto
len om ze te verkopen.
ELISABETH - In Londen is
bekendgemaakt dat koningin
Elisabeth op 2 juni 1953 offici
eel zal worden gekroond. Een
stoet van herauten is door de
City getrokken om de kroning
te proclameren.
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AAVIissingen
E-mail. web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13 30 uur.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren,
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0118) 484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 1-)
per maand: 19,25
per kwartaal: 52,--
per jaar: 198,--
Voor toezending per post geldt
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AAVIissingen
Tel. (0118) 484000
Fax: (0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115) 645741
E-mail. redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vri|dag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst
8,30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen In een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementen(administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
derden. Als u op deze inlormatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, afdeling
lezersservice, Postbus 18,4380 AA Vlissingen
E-mail: abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag-1,~
zaterdag.€ 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65 597
Postbank 35 93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
Voor gewone advertenties.
Tel: (0118) 484240
Fax; (0118)470100
Voor kleintjes: Tel. (0118) 484321
Fax:(0118)484370
Behoort tot LUGCJGflGr
