Deuren gaan de hoogte in
Twee keer liefde voor
het vak in expositie
PZC
Expositie bezegelt vriendschap
Middelgrote steden
roepen om aandacht
10
Rotterdam
steunt havens
in Zeeland
Bouwbesluit
Internationale
orgelconcerten
in basiliek
kunst cultuur
Poëzie over
Zeeland bij
filmfestival
dinsdag 4 juni 2002
door Harmen van der Werf
ROTTERDAM - Officieel moet
het besluit nog worden geno
men, maar het is al wel duidelijk
welke kant het op gaat. Het Rot
terdamse college van burge
meester en wethouders, met
nieuwkomer W. van Sluis van
Leefbaar Rotterdam op haven
zaken, steunt de uitbreiding van
de deelname in het samenwer
kingsverband met Zeeland Sea
ports.
Wijlen fractievoorzitter van
Leefbaar Rotterdam, Pim For-
tuyn, zag niet zoveel in dit pro
ject. Hij wilde concurrentie van
de Rotterdamse haven op eigen
kracht en geen belangenver
strengeling. Van Sluis is echter
overtuigd van het strategisch
belang van de deelname in on
der meer de nieuwe Wester-
schelde Containerterminal
(WCT) in Vlissingen-Oost. Het
Rotterdamse college van B en W
met Leefbaar Rotterdam, CDA
en VVD is bereid daarvoor vijf
tig miljoen euro beschikbaar te
stellen via het Rotterdamse ha
venbedrijf, aldus gemeente
woordvoerster D. van Dijk.
Zeeland Seaports komt ook met
vijftig miljoen euro over de brug
plus een lening van driehonderd
miljoen euro. Binnenkort beslist
het Rotterdamse college van B
en W over de bijdrage, waarna
waarschijnlijk in juli de Rotter
damse gemeenteraad er een de
finitief besluit over neemt. Tot
nu toe is alleen de éénkoppige
SP-fractie echt tegen.
De samenwerking in de Exploi
tatiemaatschappij Schelde-
Maas (ESM) beperkt zich niet
tot de WCT, ook de aanleg van
een nieuwe rij-op rij-af (ro-ro)
terminal voor het Antwerpse
bedrijf Cobelfret tussen Schel-
depoort en de Sloehaven is erin
opgenomen. Volgens haven
voorzitter en gedeputeerde D.
Bruinooge zou Zeeland Sea
ports desnoods zonder Rotter
dam doorgaan. Hij had naar ei
gen zeggen een ijzersterke troef
in handen, omdat Zeeland Sea
ports het contract op zak heeft
voor de exploitatie voor de con
tainerterminal met het grote
Antwerpse overslagbedrijf
Hesse Noord Natie.
door Emile Calon
De Nederlanders worden langer, dus
moeten de huizen ook wat hoger
worden. Het ministerie van Volkshuis
vesting, Ruimtelijke Ordening en Mi
lieu stelt in het nieuwe bouwbesluit dat
vanaf 2003 de minimumhoogte van ka
mers 2.60 meter wordt en deuren moe
ten minimaal 2.31,5 meter meten.
Daarmee wordt zowel de minimum
hoogte van kamers als deuren met
twintig centimeter opgerekt.
Plaatsvervangend directeur L. Ma-
chielse van de Woningstichting Wal
cheren heeft nog niet uitgerekend wat
de financiële gevolgen zijn van het
bouwbesluit. Daarvoor is het nog te
vroeg. G. Tollenaar van het bouwkos
tenadviesbureau Van Voorde De
Groot in Capelle aan den IJssel zegt
heel voorzichtig dat hij rekening houdt
met een stijging van zo'n twee procent.
Hij benadrukt dat nog heel veel ondui
delijk is, zodat het uiteindelijke per
centage nog fors kan veranderen.
Machielse durft het door Tollenaar ge
noemde percentage niet te beamen.
Veel hangt volgens hem af van de uit
eindelijke rekeningen van de toeleve
ranciers. Daarbij verwijst hij onder
meer naar de deurenproducenten. Die
moeten nu hun hele machinepark aan
passen om te kunnen voldoen aan de
nieuwe norm.
A. Kleinlugtenbeld van Polynorm-
Bruynzeel m Bunschoten-Spakenburg
geeft aan dat alleen al zijn deuren tus
sen de twintig (de dure) en vijftig pro
cent (de goedkoopste) duurder worden.
Niet alleen het machinepark in zijn fa
briek moet worden aangepast, het
transport wordt ook een stuk duurder.
Nu kunnen deuren nog overdwars in
een vrachtwagen, straks kan dat niet
meer, zodat er minder deuren in een
vrachtwagen passen. Ook moeten er
nieuwe brand- en geluidstesten worden
uitgevoerd, 'want de oude testen kun
nen we bij wijze van spreken wel weg
gooien'. Hij wijst er verder op dat hij
nog een deel van zijn oude machinepark
in stand moet houden omdat er nog tot
in lengte van jaren deuren nodig zijn
van 2.11,5 meter. Bovendien moet hij
ook nog steeds deuren met een lengte
van 2,01,5 m, de oudste maat, produce
ren voor vooroorlogse renovatiewonin
gen. „Wij krijgen nu dus drie stan
daarddeuren." Voor al die deuren moet
ook nog ruimte worden gevonden in de
loodsen, de bouwmarkten en magazij
nen van aannemers, verzucht hij.
Het nieuwe bouwbesluit schrijft o.a. voor dat trappen in nieuwbouwhuizen minder steil worden. foto Dirk-Jan Gjeltema
In het nieuwe bouwbesluit staat ook
dat trappen minder steil moeten wor
den. De breedte van de aantrede, het
loopvlak, gaat van 18,5 naar 22 centi
meter. En de optrede, de hoogte per tre
de, gaat van 21 naar 18,5 centimeter.
Machielse geeft dan ook aan dat de
nieuwe norm een fikse uitdaging vormt
voor architecten. Hij voorspelt dat de
trapkast dieper en langer wordt en dus
ook flink wat meer ruimte in beslag
gaat nemen.
De plaatsvervangend directeur van de
corporatie geeft aan dat door het nieu
we bouwbesluit een aantal bouwplan
nen moet worden aangepast. Zijn stich
ting heeft bijvoorbeeld plannen voor de
bouw van levensloopbestendige senio
renwoningen in Aagtekerke, Biggeker-
ke en Meliskerke. Hij is daarover nog in
gesprek met de gemeente en weet niet of
de bouwvergunning nog wel dit jaar
wordt afgegeven. Als dat wel lukt moe
ten de woningen niet worden aangepast
aan het nieuwe bouwbesluit, omdat dat
pas begin volgend jaar van kracht
wordt. Hij houdt er echter rekening mee
dat de vergunning pas in de loop van
2003 wordt afgegeven, zodat de archi
tect de ontwerpen wel moet aanpassen
aan de nieuwe voorschriften.
Hoewel Machielse nog niets kan zeggen
over de exacte bouwkosten van de seni
orenwoningen, weet hij nu al dat hij
straks een onrendabele top moet finan
cieren van zeker enkele tienduizenden
euro's. Want het is niet mogelijk om
zonder zo'n financiering de huur bene
den de huursubsidiegrens te houden.
De woningen moeten gehuurd kunnen
worden door mensen die rond moeten
komen van alleen 'een aowtje'. Hij weet
dat heel wat ouderen niet veel te spen
deren hebben. Vaak moeten ze letterlijk
elke euro een paar keer omdraaien om
rond te komen, zo vertelt hij.
Machielse snapt wel waarom het bouw
besluit is genomen. De mensen worden
steeds langer. VROM-medewerker W.
Klein geeft aan dat de vraag naar hoge
re woningen al jaren bestond, maar dat
de markt niet reageerde. Daarom is het
ministerie zelf in actie gekomen.
J. van Oosten van bouwbedrijf BAM
NBM staat positief tegenover het be
sluit. „Een hoger plafond wordt als
prettig ervaren. De ruimtelijke bele
ving wordt royaler, omdat je meer
ruimte tot je beschikking hebt."
Hoewel huizen dus hoger worden, ziet
ook de Belangenvereniging Van Kleine
Mensen (BVKM) de voordelen van het
bouwbesluit. V. Klein, scheidend voor
zitter van de belangenvereniging: „Zo
lang niet alle apparaten naar boven
worden gebracht, zien wij geen pro
bleem. Want de deurpost mag dan wel
worden verhoogd, ik zie het. niet snel
gebeuren dat de deurklink ook boven
gemiddelde schouderhoogte uitkomt."
Bij de BVKM is 1,5 5 meter de maximale
lengte. „Zowel lange als kleine mensen
streven naar integrale toegankelijk
heid. En die minder steile trappen zijn
voor ons een uitkomst."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Vijfendertig mid
delgrote gemeenten, waaronder
Goes, Middelburg en Vlissin-
gen, hebben gisteren in Den
Haag een schreeuw om aan
dacht laten horen.
Het beleid van het ministerie
van Binnenlandse Zaken is de
laatste vier jaar te veel gericht
geweest op de grote steden. Dat
moet veranderen, aldus R.
Boekhoven, burgemeester van
Zeist en voorzitter van de club
van 35 middelgrote gemeenten.
Het grote-stedenbeleid moet in
de komende kabinetsperiode
worden omgezet in een steden
beleid, vindt hij.
Om meer geld kwamen ze niet
vragen, wel om meer beleids
vrijheid en om 'projectsubsi
dies', zoals de Goese wethouder
C. Linssen zei. „Want", ver
klaarde hij, „als Goes kunnen
wij een aantal projecten, zoals
de herinrichting van het haven
industrieterrein, van het win
kelcentrum en van een jaren ze
ventig-wijk als de Goese Polder,
niet alleen financieren. Wij heb
ben daarvoor extra steun nodig,
niet alleen van het Rijk, maal
ais het om culturele voorzienin
gen gaat ook van de gemeenten
waarvoor Goes een centrum
functie vervult."
De Vlissingse wethouder P. van
der Maden had eenzelfde soort
wensenlijstje op zak.
Hij vroeg niet alleen aandacht
voor de geijkte projecten, zoals
de invulling van het Scheldeter-
rein in de binnenstad en de aan
pak van de wijken rond de
Bonedijkestraat en President
Rooseveltlaan.
Van der Maden wees net als zijn
Goese collega Linssen op de
centrumfunctie die Vlissingen
heeft, op het gebied van onder
wijs, gezondheidszorg en op
vang van drugsverslaafden. „In
die zin zijn onze problemen ver
gelijkbaar met die van de grote
steden."
Geld
Bij het begin van de bijeen
komst in Den Haag riep demis
sionair minister van Grote Ste
denbeleid R. van Boxtel het al.
„Ik geloof niet dat u niet om ex
tra geld komt." Hij kreeg slechts
ten dele gelijk. Voorzitter van de
middelgrote stedenclub Boek
hoven hamerde vooral op meer
beleidsvrijheid voor gemeen
ten, zodat zij gehoor kunnen ge
ven aan 'de roep van veel kiezers
om meer daadkracht'. Dat de
kiezers vrij massaal een aantal
'oude' partijen de rug heeft toe
gekeerd, heeft, aldus Boekho
ven, 'ongelooflijk veel pijn ge
daan'.
„Maar die reactie van de kiezers
was ook begrijpelijk. We moeten
doelmatiger gaan werken, het
vertrouwen terugwinnen, bur
gers willen overmorgen resulta
ten zien."
Bezuinigingen
De actie van de middelgrote ste
den vond plaats onder een niet
zo gunstig gesternte. Vorige
week is tijdens de onderhande
lingen over een nieuw kabinet
gesproken over bezuinigingen,
onder meer op gemeenten. Vol
gens de Vlissingse wethouder
Van der Maden is dat juist een
reden te meer om naar buiten te
treden.
„Nu de trein in politiek Den
Haag wat langzamer loopt,
kunnen wij gemakkelijker op
stappen." Van Boxtel die uit de
landelijke politiek vertrekt,
zegde toe 'de schreeuw om aan
dacht' aan zijn opvolger mee te
geven.
HULST - na de restauratie van
de Willibrordusbasiliek is de
reeks internationale zomeror-
gelconcerten in Hulst in ere her
steld. In 2002 worden net als
vorig jaar weer vier concerten
verzorgd.
De concerten worden verzorgd
door Theu Zeyen (samen met so
praan Yvonne Nijsten) op 7 juni,
Bram Beekman op 28 juni, Sta
nislas Deriemaeker 12 juli en Jo
Ivens (samen met sopraan
Christel de Meulder) op 6 sep
tember.
De concerten zijn allen op vrij
dag en beginnen telkens om
20.00 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Het festival
Film by the Sea laat poëzie over
Zeeland verfilmen. De bedoe
ling is dat acht regisseurs ieder
een film van tien minuten ma
ken aan de hand van een Zeeuws
gedicht. Tesamen leveren die
bijdragen een speelfilm op die in
september 2003, als Film by the
Sea aan zijn vijfde editie toe is,
in première gaat.
Bedenker van het project is ar
tistiek directeur Leo Hannewijk
van Film by the Sea. Gister
avond heeft hij het plan onthuld
in CineCity in Vlissingen, tij
dens een feestelijke presentatie
van de festivalopzet van dit jaar.
Hannewijk treedt op als produ
cent, samen met de in Zonne-
maire geboren en in Anna
Jacobapolder en Middelburg
opgegroeide filmmaakster Dig-
na Sinke. „Dit sluit aan bij mijn
belangstelling", zegt Sinke. „Ik
wil al heel lang iets met Zeeland
doen. Ik heb een plan klaarlig
gen voor een film die in Zeeland
speelt. Die wil ik zelf regisseren.
Dit doe ik als producent, samen
met Leo. We hebben iets van
vijftien regisseurs benaderd met
de vraag of ze erover willen na
denken." Daartoe behoren
Zeeuwen als Jos de Putter, Ate
de Jong en Erik de Bruijn, maar
bijvoorbeeld ook Karim Traïdia
en Kees Hin. Uiteindelijk zullen
waarschijnlijk acht regisseurs
overblijven die een scenario
schrijven naar aanleiding van
een Zeeuws gedicht.
Hoofdredacteur Aernout de
Bruyne van de Zeeuwse Slib
reeks heeft een lijst van vijfen
twintig gedichten samenge
steld, waaruit de regisseurs een
vers kunnen kiezen dat hen aan
spreekt. „Dat is een gevarieerde
lijst", aldus Sinke. „Boutens en
Van Schagen staan erop, maar
ook hedendaagse dichters."
Bij de provincie heeft Film by
the Sea een subsidie van 40.000
euro aangevraagd, maar via
sponsors en fondsen moet dat
volgens Sinke een veelvoud
worden. „We willen geen obscu
re videodingetjes maken, maar
een echt mooie film die onbe
kende facetten van Zeeland in
beeld zal brengen. Te veel men
sen denken bij Zeeland aan een
Zeeuws meisje-achtige sfeer en
Duitsers die kuilen graven op
het strand. De gedichten kun
nen ons op diverse andere spo
ren zetten."
Werken van Hilde Brusselmans (links) en Simone Hoogerwerf'zusters in de kunst', in het oude gemeentehuis van Sint Anna ter Mui
den. foto Peter Nicolai
door Anita Tournois
ST. ANNA TER MUIDEN - 't
Oude Raadhuis van St. Anna
komt na een winterslaapje
weer tot leven. Simone Hoo
gerwerf, Oostburgse, is druk
bezig de tentoonstelling in te
richten. Muren worden opge
meten om schilderijen water
pas op te hangen.
Samen met Hilde Brusselmans
exposeert Hoogerwerf de
maand juni olieverfschilderij
en, tekeningen en gemengde
technieken in dit pittoreske
pandje.
Beide dames volgen lessen aan
de kunstacademie in Eeklo.
Met deze gezamenlijke exposi
tie laten ze zien welke weg ze
inmiddels hebben afgelegd en
bestempelen hun vriendschap.
Simone heeft het dan ook over
'zusters in de kunst', de een uit
Oostburg, de ander uit Slei-
dinge, België.
Beiden schilderen portretten
van naakten en beiden maken
gebruik van olieverf. Toch ver
schilt hun uitgangspunt we
zenlijk. De schilderijen van
Brusselmans neigen naar ab
stract, toch zijn haar afbeel
dingen van voornamelijk
mensen en dieren duidelijk
waarneembaar.
Hoogerwerf gaat verder in het
abstraheren. Haar uitgangs
punt wordt gevormd door vor
men vormen uit de natuur of
vormen die haar hebben ge
raakt. Van daaruit gaat ze aan
de slag, zonder vooropgezet
doel. Al schilderende ontstaat
de compositie. Ook het kleu
renpalet is niet vooraf be
dacht.
Haaientanden
„Meestal gebruik ik wat op
mijn palet ligt", zegt de kun
stenares. De bezoeker herkent
een duidelijke voorkeur voor
ijzige kleuren in groen-,
blauw- en grijstinten, zoals
een serie van drie werken met
geabstraheerde haaientan
den. In een serie van zes olie
verven op paneel ontspringt
aan een ondergrond in deze
zelfde nuances echter een vu
rig rood. Dit vurige rood, ver
mengd met wit, laat in een an
der schilderij, Rood genoemd,
ook een voorliefde zien voor
warme tinten.
Sombere tinten
Brusselmans daarentegen
toont in haar werk een duide
lijke voorkeur voor sombere
en gedekte tinten als donker
blauw, bruin en zwart.
Vaak vormen de uitgebeelde
figuren van mens of dier, die
door middel van een stevige
belijning worden weergege
ven, één geheel met de achter
grond.
De nadruk wordt gelegd op
een of meer delen van het
hoofd, de snavel of de vleugels
van een vrouw, een paard of
een vogel. Hier en daar wordt
met verf reliëf aangebracht.
Ook Hoogerwerf werkt soms
met reliëf in haar werken met
gemengde technieken. Blad
muziek, ribkarton, bolletjes
plastic, spiegeltjes en andere
materialen geven het werk een
speelse uitstraling.
Brusselmans is gebiologeerd
door de vrouwenfiguur. Vrou
welijke naakten in alle moge
lijke poses, staand, liggend,
zittend, het gelaat dan wel de
mg tonend, refereren wellicht
aan haar studie aan de mode
academie.
Heel bedreven tekent ze met
potlood, houtskool, conté en
inkt haar figuren, die ze afwis
selend met veel of weinig lijn
tjes uitbeeldt.
Door middel van licht en scha
duw wordt net als in haar
schilderijen een bepaald deel
van het lichaam benadrukt.
De gemoedstoestanden van de
uitgebeelde personen zijn dui
delijk voelbaar gemaakt.
Tentoonstelling tot 30 juni in 't Ou
de Raadhuis, St. Anna Ter Muiden.
Openingstijden: weekdagen
14.00-18.00 uur, weekend: 11.00-
18.00 uur
door Jan Dirk van Scheyen
MIDDELBURG - Dat in een ge
zin twee zusjes artistiek be
gaafd zijn, is best bijzonder.
Maar als die zusjes ook nog eens
allebei kiezen voor een loop
baan als beeldend kunstenaar,
kun je gerust spreken van een
zeldzaamheid, meent Joost
Bakker, eigenaar van de Mid
delburgse galerie De Vier Ge
meten.
In De Vier Gemeten is op dit mo
ment een tentoonstelling te zien
van twee zusjes die allebei 'in de
kunst' zijn gegaan: Liesbeth en
HennyHuser.
De expositie, getiteld Huser
Huser, een boeiend tweetal, be
staat uit aquarellen en potlood
tekeningen die in het teken
staan van de figuratie. De na
tuur speelt een grote rol in bei
der werk.
De in 1943 geboren Liesbeth
Huser heeft in De Vier Gemeten
een aantal aquarellen opgehan
gen die ze heeft geschilderd in
en rond haar woonplaats IJzen-
dijke.
Trefzeker gepenseelde doeken
zijn het, van volkstuintjes en
van typisch Zeeuws-Vlaamse
landschappen. Haar werk oogt
realistisch en heeft een onmis
kenbare authentieke sfeer. De
kunstenares bezit een sterk ont
wikkeld kleurgevoel: de sappig
heid van het groen dat ze af
beeldt spat als het ware van
haar aquarellen af.
Liesbeth Huser toont tevens en
kele landschappen die zij maak
te tijdens een verblijf in Ierland.
Weidsheid, oog voor de flora
(vooral voor bloemen; zie het
schilderij van een weelderige
Ierse tuin) en intensiteit ken
merken dit werk. De eveneens
geaquarelleerde stillevens die
ze laat zien, met als onderwerp
vruchten zoals het malusappel
tje en de kweepeer, zijn niet al
leen geringer van omvang, maar
bovendien met een fijnere tech
niek en een microscopischer
blik tot stand gekomen dan de
landschappen.
Veren
Het werk van Henny Huser uit
Middelburg (geboren in 1935) is
even onversneden figuratief als
dat van haar jongere zus. Het
valt in deze galerie in twee delen
uiteen: een serie kleurpotlood
tekeningen van tulpen en een
reeks tekeningen - eveneens met
kleurpotlood - van vogelveren.
Het is opvallend hoe Henny Hu
ser er in slaagt de tulpenstille
vens van een intense kleuren
rijkdom te voorzien, aangezien
het kleurpotlood qua expressie
gewoonlijk minder mogelijkhe
den biedt dan verf.
Volgens Joost Bakker werd
Henny Huser geïnspireerd tot
het tekenen van de veren toen
haar zoon - die lid is van de
Jeugdbond voor Natuurstudie -
op een dag met een doos thuis
kwam waarin zij een aantal ve
ren aantrof. Op de stemmige
stillevens die voortvloeiden uit
dat verlichte moment zien we
onder meer bontgekleurde en
fantasievol gegroepeerde veren
van fazanten (Bakker: „De poe
lier bij haar om de hoek komt af
en toe wat veertjes brengen.en
van eenden, maar ook badmin-
tonshuttles en in de schietsport
toegepaste pluimpjes die met
veren zijn opgetuigd.
Legendarisch
De kunst van zowel Liesbeth als
Henny Huser is toegankelijk, en
getuigt van liefde voor het me
tier. De zussen, allebei ooit in de
leer bij de legendarische illu
strator Jac. Prince, willen de he
mel niet bestormen. Veeleer
streven ze er met geduld en toe
wijding naar de werkelijkheid
om hen heen geloofwaardig, na
tuurgetrouw en met oog voor
detail weer te geven.
Tentoonstelling 'Huser Huser, een
boeiend tweetal' in galerie De Vier
Gemeten, Lange Noordstraat 50,
Middelburg. Tot en met-zaterdag 29
juni. Opendonderdag t/m zaterdag
12.00-18.00 uur.
Links een tekening in kleurpotlood van veren van Henny Huser en rechts een Zeeuws-Vlaams kust
landschap van haar zus Liesbeth Huser. foto Dirk-Jan Gjeltema
