Waternimf wijkt voor technologie
W1
Schiphol
Klachten
SAS
ViaMichelin
Zuid-Korea
zaterdag 1 juni 2002
Vanaf vandaag (zaterdag)
kunnen bezoekers van het
Nationaal Luchtvaartmuseum
Aviodome op Schiphol gebruik
maken van een nieuwe attrac
tie, een Schiphol-bustoer. Tij
dens een ritje van een uur met de
bus, die bij het Aviodome ver
trekt, worden ze naar de interes
santste plaatsen op onze natio
nale luchthaven gebracht.
Onderweg -er wordt ook een
stop gemaakt bij de start- en
landingsbanen- krijgen ze ant
woord op vragen als: hoe wor
den vrachtcontainers gecontro
leerd op explosieven en hoe
maak je de ramen van de im
mens hoge verkeerstoren
schoon? Bij Aviodome is een ge
combineerd toegangsbewijs te
koopwaarmee het museum kan
worden bezocht èn de bus-toer
gemaakt. Prijs: 12,50 voor
volwassenen en€ 10 voor kin
deren.
Informatie: er moet twee dagen
van tevoren gereserveerd wor
den: tel. 020 - 4068000 of e-mail
info@aviodome.nl
Tot nu toe werd de Geschil
lencommissie Reizen, die
klachten behandelt van consu
menten over hun via een reisbu
reau of touroperator geboekte
reis, alleen maar met meer
kwesties geconfronteerd. Vorig
jaar is die trend omgebogen: het
aantal klachten daalde tot 3221.
In 1159 gevallen deed de com
missie uitspraak; 697 klachten
werden toegewezen en dat le
verde de klager gemiddeld een
schadevergoeding van 516 euro
op. De klachten hadden betrek
king op de kwaliteit van de ac
commodatie (41 procent), op
vertragingen en problemen met
de bagage (20 procent), op ge
luidsoverlast e.d. (16 procent),
op dereisleiding(16 procent), de
gids (15 procent), op de infor
matie (13 procent) en op over
boekingen (9 procent). De
klachten hadden vooral te ma
ken met reizen naar Turkije,
Spanje, Frankrijk, Italië en
Egypte.
Scandinavian Airlines (SAS)
zit vandaag precies vijftig
jaar in Nederland. Een halve
eeuw geleden begon SAS met de
eerste lijndienst van Amster
dam naar Kopenhagen. Op dit
moment wordt er dagelijks
twaalf keer vanaf Schiphol naar
Zweden, Noorwegen en Dene
marken gevlogen. Vanaf Am
sterdam vervoerde SAS vorig
jaar ruim 240.000 passagiers.
Ter gelegenheid van het jubile
um biedt SAS een korting van
50 procent op de bestaande ta
rieven aan voor zowel zakenrei
zigers als toeristen. Die kortin
gen zijn geldig tot 9 juni,
gereserveerd kan worden tot 6
juni.
Het telefoonnummer van SAS
op Schiphol is 020 - 60 41 534.
De populaire wegenkaarten
van Michelin zijn nu ook te
consulteren via i-mode. De mo
biele telefoon moet daarvoor
wel zijn voorzien van een GRPS
kleurenbeeldscherm. Via Via
Michelin worden de kaarten van
Michelin in kleur aangeboden
en is het mogelijk om tot vijf
verschillende niveaus in te zoo
men. Zelfs straatnamen worden
weergegeven. Daarnaast biedt
ViaMichelin toegang tot de ge
gevens uit de fameuze Rode
Gids (hotels en restaurants)
voor Nederland. Desgewenst
verschijnt er een wegenkaart of
plattegrond op het beeld
scherm, die de ligging van het
uitgekozen etablissement aan
geeft.
Met een simpele druk op de
knop kan vervolgens ook een te
lefoonverbinding worden ge
legd met het adres.
leizen en verblijven. Op een
handvol na, werden de 200 ge
bouwen in 1910 door de J apanse
bezetter genadeloos met de
grond gelijkgemaakt. Inmid
dels is een derde deel daarvan
weer in de oude luister hersteld.
De rest van dit Wereld Erfgoed
van de Unesco is klaar in 2010.
Voor het bekijken van al dit
fraais -de verklarende teksten
zijn ook in het Engels- moet je
inclusief de wisseling van de
wacht minstens driekwart dag
uittrekken. Het Nationale Mu
seum, tijdelijk gehuisvest bin
nen de metersdikke muren van
het imposante complex, vult
's middags eventueel verder je
kennis aan van de 4000 jaar ou
de Koreaanse geschiedenis.
Tweedeling
Die historie is doorspekt met
aanvaringen met aartsvijand
Japan. Maar toen die gehate na
tie na de laatste koloniale over
heersingsperiode in 1945 defi
nitief het veld moest ruimen,
kreeg Korea een zo mogelijk nog
zwaardere klap te verwerken
met de gedwongen tweedeling
van het land. Het Noorden
kwam onder de communistische
invloedsfeer, het Zuiden onder
kapitalistische. Vanaf 1953, bij
het eind van de Koreaanse oor
log, werd de grens getrokken
rond de 38ste breedtegraad. Het
land dat oorspronkelijk vanaf
zijn 'geboorte' altijd één was,
heeft nu twee presidenten. De
ene is gekozen, de andere zelf
benoemd. Ze heten wel allebei
Kim.
De bus uit Gumchon -een sta
tionnetje op een uur afstand van
Seoel- klimt traag omhoog naar
de top van de 120 meter hoge
heuvel waarop het Indusan Uni
fication Observatory is geves
tigd. Traag, om het historisch
perspectief van deze uitkijkpost
aan de grens toch vooral goed op
de bezoeker te laten inwerken.
De groepen vijf, zes en zeven van
de basisschool zitten op het
plein in het voorjaarszonnetje
en genieten op kleedjes van de
zelf meegebrachte lunch.
Het gelach van de schoolkinde
ren waait onschuldig op de wind
mee en staat in schril contrast
met het naargeestige beeld dat
zich vanaf de andere kant van
de heuvel voor je ogen ontrolt.
Het is zo'n zelfde beeld als bij
ons in Europa uit de tij d dat Ber
lijn in tweeën werd gedeeld door
de Muur. Hier vormt het water
van de rivier de Han de demar
catielijn tussen vrijheid van me
ningsuiting en stilzwijgende
acceptatie. Tussen westerse
welvaart en schrijnende armoe.
Aan de overkant is zelfs met
verrekijkers geen beweging te
ontdekken en naar verluidt zijn
de huizen van de dorpen dan
ook slechts lege hulzen, er
woont niemand. Uit de luid
sprekers wisselen propaganda
en marsmuziek elkaar af waar-
In Seoul botst de eeuwenoude cultuur van Korea met de materiële
verworvenheden van de moderne tijd.
bij de rillingen je over de rug lo
pen. De schier eindeloze rij
wachttorens die onderling ver
bonden zijn met rollen meters
hoog prikkeldraad geven het
landschap een buitengewoon
grimmig karakter. Oorlog lijkt
hier opeens heel dichtbij. Ont
snappen over het water, dat is zo
klaar als een klontje, is uitgeslo
ten. Daar zou zelfs Houdini zich
niet aan wagen.
Het laatste nog Stalinistisch
bolwerk op aarde laat maar
mondjesmaat bezoekers toe
(pas nog waren er enkele korte
familie-herenigingen) en recen
te Amerikaanse uitlatingen als
zou Noord-Korea heulen met
het internationale terrorisme
hebben het streven naar ont
spanning geen goed gedaan. De
pogingen tot samenwerking en
verzoening komen overigens
vooral van de kant van Zuid-
Korea dat liever nog vandaag
dan morgen de volledige een
wording van het schiereiland in
ere zou herstellen.
Het kleine, doch interessante
museum van het Observatorium
geeft een goed beeld van heden
en verleden aan beide kanten
van de border. Tussen alle ar
tefacten springt de Noord-Ko-
reaanse postzegel van het WK
'74 met Johan Cruijff direct in
het oog. Zouden ze aan de over
kant wel weten dat Oranje deze
keer niet danst op het feestje bij
de buren?
Koreanen houden van eten en
drinken. Alleen Seoel telt al zo'n
12.000 restaurantjes. En nog
veel meer eetmogelijkheden op
vrijwel elke hoek van de straat.
Het nationale gerecht is kimchi,
een soort zuurkool maar dan
heet, dat bij geen enkele maal
tijd ontbreekt. Bibimbap is ge
kookte rijst met groenten in een
stenen pot en verder is het bar
becuen van rund- en varkens
vlees populair. Voor- en nage
rechten kennen ze in Korea niet.
Alle schaaltjes komen tegelijk
op tafel. De Koreanen gaan ook
prat op hun drinkcultuur. Ze
houden wel van een slok -wat
heet- bier en sonju. Dat laatste
lijkt op onze jenever maar bevat
een veel lager alcoholpercenta
ge. Aangeschoten Koreanen
kom je 's avonds op straat altijd
wel tegen. Desondanks zijn de
straten veilig, ook voor vrou
wen. Niemand valt je lastig,
zelfs niet in de smalste steegjes
van Insadong, de uitgaanswijk
van Seoel. En al helemaal niet
aan de haven van Seogwipo op
het subtropische eiland Cheju.
Maar dat kan ook eigenlijk niet
anders in een plaats waar elk
moment een waternimf haar
hoofd boven water kan steken.
Ad van Kaam
Land: Zuid-Korea
Oppervlakte: 99.900 km2 - zo groot als
Engeland
Inwoners: 47 miljoen
Hoofdstad: Seoul -10 miljoen inwoners
Belangrijke steden: Pusan, Ulsan, Taejeon, Tae-
gu, Inchon
Religie: boedhisme, christendom, sjamanisme,
confucianisme
Taal: Koreaans
Klimaat: Vier jaargetijden met warme zomers
(+30 graden) en strenge winters (-10 graden)
Bezienswaardigheden:
Seoul: Gyeongbokgung Paleis, Nationaal Muse
um, Opera, Deoksugung Paleis (wisselen van de
wacht), Changdeokgung Paleis, Insadong voor
antiek), Namdaemun Markt, Dongdaemun
Markt, World Cup Stadium, Seoul Tower, Amsa
prehistorisch park.
Omgeving: Ganghwado Island (prehistorische
dolmen), Korean Folk Village, Panmunjeom Ge
demilitariseerde zone, Odusan Observatorium.
Oosten: Seoraksan Nationaal Park, Iron Triangle
Zone (Koreaanse oorlog), Yong Pyong Dragon
Valley
Centraal: Gongju Nationaal Museum, Gwancksa
Bhoedistische tempel, Chungjuho Meer,
Worakson Nationaal Park.
Zuiden: Haeinsa Tempel met 80.000 houten druk-
blokken, Buseoka Tempel, Tumuli Park, Bulguk-
sa Tempel, Seokguram Grot
Hoe er te komen: Korean Air, KLM
Vliegduur: 11 uur
Reisorganisatie: LITO Leiden verzorgt 15- en 21-
daagse rondreizen langs de belangrijkste beziens
waardigheden op het gebied van natuur, cultuur
en historie. Prijzen vanaf 1675 euro. Info: 071-51
42 847. www.lito.nl
Korea kwam in 1653 bij
toeval in aanraking met
de 'bebaarde barbaren' uit
den vreemde. Op weg naar
het eiland Decima voor de
kust van Japan, leed Hen
drik Hamel met zijn VOC-
schip De Sperwer schip
breuk op de rotsen van het
vulkanische eiland Jeju. De
bevolking hield de Hollan
ders eerst dertien jaar ge
vangen voordat Hamel wist
te ontsnappen naar Japan.
Omdat Hamel gedurende
zijn detentie een nauwkeu
rig scheepsjournaal bijhield,
was men in Holland al in de
zeventiende eeuw op de
hoogte van de zeden en ge
woonten van de Koreanen.
Dat heeft het toerisme naar
het schiereiland niet ver
sneld. Pas recent is er meer
belangstelling ontstaan voor
deze tweede economische
grootmacht van Azië.
Een vrouw waadt door on
diep water langs scherpe
rotsen van zwart lavasteen. On
der haar arm een ronde drijver
met daaraan een eind touw, op
haar schouder een blauw, fijn
mazig net. Met haar rubberpak,
zwemvliezen en duikbril lijkt ze
zo te zijn weggelopen van de set
van een science-fiction film.
Maar op het eiland Cheju voor
de kust van Zuid-Korea behoort
deze waternimf die zomaar uit
zee opduikt tot de realiteit van
alle dag.
Haenyo heten ze, de vissende
vrouwen van de Gele Zee die al
eeuwenlang en op traditionele
wijze de kost verdienen met het
duiken naar krab, kokkel, inkt
vis en zeewier. Dat duiken doen
ze op eigen kracht, zonder snor
kel of perslucht en ze kunnen
wel drie minuten achtereen on
der water blijven en een diepte
van twintig meter bereiken. Ze
staan dagelijks bloot aan de
weerbarstige elementen van
weer en water en dat zie j e ook af
aan de donkere, gelooide huid
en de gegroefde gelaatstrekken.
Maar ongezond is dit beroep
niet. Er zijn haenyo die dit zwa
re bestaan tot hun 80e volhou
den.
Misschien moeten ze noodge
dwongen wel over de lange
adem beschikken want hun
echtgenoten houden zich, naast
het licht bewerken van het land,
verder vooral onledig met pra
ten en drinken. Terwijl vrouw
lief de bodem van de zee af
speurt en de opbrengst van die
dag vers aan de man brengt,
wacht haar na gedane arbeid
ook nog de opvoeding van de
kinderen.
Verhoudingen
Toch is het niet om die scheve
verhoudingen of om het gevaar
dat achter elk koraalrif loert,
dat steeds meer vissende vrou
wen er de brui aan geven en er
nog maar een paar honderd
haenyo over zijn. Ook op het
subtropische eiland Cheju, dat
gedomineerd wordt door de
1950 meter hoge top van de vul
kaan Hallassan, staat de tijd na
melijk niet stil.
In de afgelopen decennia heeft
Zuid-Korea een metamorfose
ondergaan vergelijkbaar met de
industriële revolutie destijds in
het westen. Alleen dan in super
snel tempo. De belangrijkste
bronnen van inkomsten zijn niet
langer landbouw en visserij,
maar zware industrie (auto's,
schepen) en hightech fabrika
ten.
Die enorme omslag van een ont
wikkelingsland naar een welva
rende natie heeft ook zijn weer
slag op oude tradities zoals
bijvoorbeeld het handmatig af
grazen van de zeebodem door de
vissende vrouwen van Cheju. De
Niet overal in Korea heeft hightech het oude beeld verdrongen.
NOORD-KOREA
moderne Koreaanse meid van
nu is nauwelijks nog te porren
voor het zware en gevaarlijke
bestaan van haar moeder,
grootmoeder en betovergroot
moeder. Ze gaat liever werken in
de florerende toeristenindustrie
op dit 'Bali van het noorden' dat
vooral in trek is bij pas getrouw
de stellen en bij golfende Japan
ners. Of ze gaat studeren in
Seoul.
Paleizen
De hoofdstad met zijn 10 mil
joen inwoners is het kloppende
hart van de natie en ook daar,
700 kilometer noordelijker dan
Cheju-eiland, botst de eeuwen
oude cultuur van Korea met de
materiële verworvenheden van
de moderne tijd. Het glas en het
beton van de onafzienbare rijen
wolkenkrabbers contrasteren
fel met het fraaie Gyeongbok
gung, de koninklijke paleizen
van de Joseon-dynastie, date
rend uit de veertiende eeuw en
gelegen op de noordelijke oever
van de rivier de Han.
Het complex, dat de gelijkenis
met de Verboden Stad in Beijing
glansrijk kan doorstaan, vormt
een rustpunt in een hectische
wereld waar 70.000 taxi's, 6500
bussen en een miljoen auto's da
gelijks strijden om voorrang.
Het frappante is dat het oude
Gyeongbokgung, tegen de
stroom in, omgekeerd evenredig
met de tijdgeest weer in omvang
toeneemt.
Sinds 1990 namelijk is de Kore
aanse overheid, in een poging
het cultureel erfgoed te behou
den voor de toekomst, bezig met
een grootscheepse renovatie
van de koninklijke tempels, pa-
GELEZEE
Seoul
ZUID-KOREA
^Taejon
Kunsan
en Taegu
Chonju
Kwangju
Masan® sFjccr,
IVlokpo
