Bemande Marsreis is dichtbij
PZC
Leeuwendeel benodigde techniek is al voorhanden
puzzel
Tom Poes en de Waarde-ring
Casper Hobbes
recept
Komkommersalade met geitenkaas
het weer
êt
O
zaterdag 1 juni 2002
door Sal Stam
Een bemande reis naar Mars
hoeft niet lang meer op zich
te laten wachten. Binnen zes
jaar zou de eerste mens voet
kunnen zetten op onze kleine
zusterplaneet. „Een groot deel
van de benodigde techniek is al
voorhanden", zegt woordvoer
ster Artemis Westenberg van de
Mars Society, een publieke
ruimtevaartorganisatie die zich
inzet voor onderzoek naar de
Rode Planeet.
De Mars Society is op zijn
zachtst gezegd opgetogen over
de recente vondst van grote hoe
veelheden ijs op Mars. „De
champagneflessen gingen hier
open, dit was het moment waar
op we zo lang hadden gewacht.
Er zijn al heel wat onbemande
ruimtemissies naar Mars ge
gaan en veel daarvan ging fout.
Als je dan eindelijk hoort dat er
'ijs en dus water op Mars is, dan
word je daar heel blij van. Want
water is gewoon leven", aldus
Westenberg.
De vraag of er leven op Mars is,
houdt wetenschappers al jaren
bezig. De ruimtesonde Odyssey
die vorig jaar oktober Mars ging
onderzoeken, stelde al snel vast
dat zich vlak onder het marsop
pervlak grote ijsvlakten bevin
den. Een bemande reis naar de
planeet is daardoor plotseling
een reële optie geworden, want
het scheelt een hoop bagage.
Donderdag kwam de Ameri
kaanse ruimtevaartorganisatie
NASA met officiële mededelin
gen over de vondst van het ijs.
Dagritme
Eén voordeeltje ten opzichte
van de aarde heeft Mars in elk
geval wel. Een dag duurt daar
24 uur en 39 minuten en zit
daarmee iets dichter bij onze ei
gen biologische klok, die bijna
25 uur duurt. Maar daar is voor
lopig alles mee gezegd. Een ver-
blij f op de Rode Planeet is onder
de huidige omstandigheden
verre van ideaal. Het is er ijs
koud (ongeveer min 50 graden),
de luchtdruk is veel lager dan
hier en er is geen zuurstof. Een
Marsonaut, zoals een astronaut
De Sojourner Marswagen op de bodem van Mars. De foto is gemaakt op 8 Juli 1997 door de onbemande ruimtesonde Mars Pathfinder van de NASA.
daar gaat heten, krijgt het zeker
niet gemakkelijk.
„Zonder ruimtepak gaat je
bloed daar gewoon koken", zegt
Westenberg laconiek. „Daar
komt bij dat zich op het marsop
pervlak heel fijne stof bevindt.
Als je niet uitkijkt, krijg je daar
stoflongen van de ergste soort.
Maar het grootste probleem is
misschien wel het isolement. Je
zit daar op zes maanden vliegen
van de aarde en blijft daar pak
weg anderhalf jaar. Het duurt
twintig minuten voordat een
boodschap van Mars naar de
Aarde is gestuurd. Je kunt niet
even naar huis. De menselijke
psyche wordt op Mars aardig op
de proef gesteld, je moet er echt
tegen kunnen", aldus de woord
voerster van de Mars Society.
„Je moet het leven er dus zo aan
genaam mogelijk maken. In de
offshore-industrie gebeurt dat
tenslotte ook."
Habitats
Op verschillende plaatsen in de
wereld loopt al onderzoek naar
de mogelijkheden om op Mars te
gaan wonen. In de Amerikaanse
staat Utah en in het noorden van
Canada staan speciaal gebouw
de 'woon-werk-plekken' waar
in het (toekomstige) leven van
een Marsonaut zo goed mogelijk
wordt nagebootst. Volgend jaar
komt er ook een op IJsland. De
locaties in de VS, Canada en IJs
land zijn uitgekozen omdat ze
enige gelijkenissen vertonen
met het Marslandschap. De zo
geheten habitats bevatten
ruimtes om te slapen, laborato
ria en niet te vergeten luchtslui-
zen, die de overgang van een
hogedrukcabine naar de lage
atmosfeer op de planeet zelf re
gelen.
Sommige technieken worden in
de praktijk al gebruikt. „Zo'n
luchtsluis heb je ook bij het In
ternationale Ruimtestation
ISS. Ook de ruimtepakken die
we nu kennen, zijn voor Mars
prima geschikt. Vroeger waren
die pakken één geheel, maar de
nieuwe versies bestaan uit ver
schillende onderdelen. Dus als
je een handschoen beschadigt,
schroef je er gewoon een nieuwe
op."
Het voor menselijke begrippen
leefbaar maken van de Rode
Planeet vormt het grootste ob
stakel om er een aardse kolonie
te stichten, maar technisch is er
al veel mogelijk. „Je kunt in elk
geval iets aan de atmosfeer
doen. Op Mars kun je broeikas
gassen produceren. Die laat je
daar los en zorgen ervoor dat de
atmosfeer daar verdicht en de
zonnewarmte vasthoudt. Het
probleem met de lage luchtdruk
is dan in elk geval opgelost, ook
al duiirt het misschien honderd
jaar voor het zover is." Het aan
maken van zuurstof (wat met
water mogelijk is) kost over de
hele planeet heel wat meer tijd.
„Zonder ingrijpen van de mens
gaan er miljoenen jaren over-
HORIZONTAAL:
1. Niet tijdig; 4. ijzingwekkend; 7. oude lengtemaat; 8. huid; 10. uitroep van pijn; 13.
kletsnat; 16. maanstand; 17. krypton; 18. kledingstuk; 19. bons; 20. persoonlijk
vnw.; 22. edelachtbare; 23. fier en trots; 25. voorzetsel; 27. in orde; 29. lidwoord; 30.
bosgod der Romeinen; 31. gereedschap.
VERTICAAL:
1. Smart; 2. reeds; 3. televisie; 4. vluchtig; 5. dierengeluid; 6. deugniet; 9. peul
vrucht; 11. pamdjeshuis; 12. gewauwel; 14. Russische rivier; 15. vogel; 21. vaartuig;
23. beroepsspeler; 24. spits uitlopende lap; 26. familielid; 27. voorvoegsel; 28. getij
de; 29. muzieknoot.
10 11 12 13
HORIZONTAAL:
1. Cijferen, overstap; 2. kijken, muze v.h.
minnedicht, cijfer; 3. dierengeluid, jute,
vreemde taal; 4. er meer dan genoeg
van hebben, restbedrag, oude Franse
munt; 5. insecteneter, oefentijd, water
kering; 6. rondedans, kubieke meter,
eerste melk; 7. nauwe doorgang, gra
veur, roeipen; 8. hemellichaam, keur,
honingbij; 9. steunpijler, genadeklap.
VERTICAAL:
1. Bridgewedstrijd, loofboom; 2. ik
(Latijn), politievrouw; 3. deel v.d. hals,
vertrouwd; 4. vreemde taal, bosgang; 5.
edelgas, bouwmateriaal; 6. gemeend
heid, verharde huid; 7. herfst, metaal; 8.
paar, gebaar; 9. letsel, riviertje; 10.
kunsttaal, Egyptische zonnegod; 11.
bende, nobel; 12. vermaak met acroba
tiek etc., familielid; 13. jongensblouse,
verklaring.
Oplossing van gisteren:
Zweeds raadsel:
-ra-l-p-t-
logopedie
-neven-ai
daver-tak
-rancher-
act-eer-e
-h-belgie
libel-eng
-eed-anoa
GEDICHT
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Trucfoto; 6. legertop;
8. pappen; 9. goal; 10. uren.
Verticaal: 1. Stee; 2. superplus; 4.
afstapje; 5. topje; 7. lof.
Zoekwoord:
Denkvermogen
Nadat de hulpverleners gierend gepasseerd waren, liep
Tom Poes er ongerust achteraan. Maar hij was nog niet ver
gekomen, toen de voertuigen reeds weer terugkeerden.
„Wacht evenriep hijop de weg springend. „Ik ben bang,
dat jullie het niet helemaal hebben begrepen! Stop even!"
De bestuurder van de eerste auto hield zijn vaart een beetje
in, maar stoppen deed hij niet.
„Opzij!", riep hij in het voorbijgaan. „Wil je eronder ko
men? Geen tijd voor een klein ongelukje als jij; we hebben
hier een groot verkeersongeval! De toestand is ernstig!"
Daarop meerderde hij zijn snelheid weer, en de beide wa-
door Bill Watterson
Hans Belterman
Voor het gerecht is op de lijst met ingredi
ënten lichte geitenkaas aangegeven. De
Sainte-Maure is zo'n kaas. Hij wordt in de
departementen Touraine en Poitou ge
maakt.
Daarnaast worden dergelijke kaassoorten
ook in veel andere streken in Frankrijk, on
der de meest uiteenlopende namen, gefa
briceerd. Ze doen niet of nauwelijks voor
elkaar onder.
De kaas wordt vrijwel altijd in de vorm van
boomstammetjes (buches) gemaakt. In
ons land is Bettine blanc er een bekend
voorbeeld van.
Maaltijdsalade voor4personen:5- 6 stevi
ge komkommers, samen ca. 1.2 kg; 150
gram waterkers; 4 grote (krop)slablade-
ren; 4 dikke plakken lichte geitenkaas (bu-
che de chevre - Sainte-Maure), samen ca.
350 gram; 12-16 zwarte olijven, ontpit,
grof gehakt. Voor de dressing: 1 deciliter
(geiten) yoghurt; zout, witte peper uit de
molen; 11/2 eetl. olijfolie, extra vergine; 2
knoflookteentjes, uitgeperst.
Schil de komkommers. Snijd ze in de leng
te door en neem met een lepeltje het zaad
uit de helften weg. Rasp de komkommers
op een zeer grove rasp. Leg de geraspte
komkommers in een bolzeef. Strooi er wat
zout over en laat alles een uurtje staan om
goed uitte lekken.
Spoel de waterkers enkele malen in ruim
koud water. Verwijder alle stelen en lelijke
en aangetaste blaadjes. Maak de blaadjes
Zeeland: Warme dagen
Juni gaat vandaag zonnig van start, Door: Dennis Wilt
de temperaturen zitten flink in de
lift. Maar de warmte is van korte duur, want later op maandag
maken onweersbuien een einde aan de warmteperiode en wordt
het licht wisselvallig weer. Vandaag krijgt de zon volop de ruimte
en met weinig wind wordt het zo'n 22 graden. Op de stranden
wordt het in de middag iets frisser doordat de wind vanuit zee
gaat waaien. De nacht van zaterdag op zondag verloopt minder
koud met 13 graden. Het is vrij helder en koelt het af naar circa 9
graden. Zondag overdag is het eveneens zonnig, wel zijn er meer
sluierwolken. Het kwik loopt flink op naar zo'n 25 graden. Er
waait een matige oost- tot zuidoostenwind. Door het aflandige
karakter van de wind wordt het ook op de stranden lekker warm.
Surfers moeten er echter op verdacht zijn dat de sterke aflandi
ge wind hen ver van de kust kan drijven. Het water is met 13 a
14 graden nog aan de koude kant en kan voor verkramping zor
gen bij het te water raken. Na een lange warme avond blijft het
's nachts vrij zwoel met tem-
1
foto AN P/NASA
heen voordat je daar buiten
kunt ademhalen zoals hier", al
dus Westenberg.
De aanwezigheid van water kan
duiden op de aanwezigheid van
leven op Mars. De belangrijkste
vraag die Westenberg voorlopig
zal bezighouden, is wat voor le
ven zich al dan niet op de Rode
Planeet bevindt. „Het is natuur
lijk het spannendst als zich op
Mars leven blijkt te bevinden
dat niet verwant is met dat van
ons. Mars ligt naar ruimtelijke
maatstaven gemeten om de
hoek. Als het leven daar andere
DNA-structuren heeft, dan we
ten we zeker dat het hele univer
sum overspoeld is met leven in
allerlei gradaties. Dat zou fan
tastisch zijn." ANP
Toonder Studio's
peraturen die niet verder
dalen dan zo'n 17 graden.
Maandag blijft de wind
oostelijk en trekt aan, hier
mee houdt de aanvoer van
warme lucht aan. In de
namiddag en -avond kunnen
er echter een aantal stevige
regen- en onweersbuien tot
ontwikkeling komen. Deze
gaan vergezeld van hagel en
windstoten. Vanaf dinsdag
gaat de temperatuur flink
onderuit. Met enkele buien
en een aantrekkende zuid
westelijke wind wordt het
niet warmer meer dan zo'n
15 graden aan zee en 18 a
19 graden in het binnenland.
Vooruitzichten
zondag
Zonnig
Maximumtemperatuur voor vandaag f
Minimumtemperatuur voor de komende nacht
weer
max.
min.
wind
25°
13°
ZO 4
23°
17°
ZO 4
17°
13°
Z 4
woensdag
18°
12°
ZW 4
Zon
O
zaterdag
onder 21.51
zondag
op 5.33
Maan
zaterdag
onder 11.03
zondag
op 2.42
Nautisch bericht
Het kustwater is ongeveer 13 graden. Er staat weinig wind en het
zicht is goed.
Waterstanden
gens verdwenen over een berghelling uit het gezicht, grote
stofwolken achterlatend.
Tom Poes stond daar tussen in en haalde moedeloos de
schouders op. „Waar zijn ze heengegaan?", vroeg hij zich
af. „Ze hadden heer Ollie en de Oude Schicht bij zich, maar
waar worden die naar toe gebracht? De zaak is groot aan
gepakt en ik ben bang dat de gevolgen voor heer Bommel
erg vervelend zullen zijn. Groot is lang niet altijd prettig.
Wat nu te doen?"
Hij dacht even na, en begon toen de sporen te volgen, die de
voertuigen op de zanderige bodem achter hadden gelaten.
ZATERDAG
Hoog
water
Laag
water
1 JUNI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
07.00
193
19.14
167
00.55
199
13.05
150
Terneuzen
07.15
217
19.40
192
01.19
207
13.36
157
Cadzand
06.36
184
18.55
158
00.35
191
12.50
142
Roompot Buiten
07.05
147
19.26
123
00.54
155
13.14
109
Roompot Binnen
08.16
126
20.15
108
02.16
143
14.15
098
Zierikzee
08.30
149
20.40
126
02.15
162
14.30
118
Krammersl. West
08.46
157
20.47
137
02.15
164
14.26
117
Hansweert
07.50
230
20.10
204
01.46
222
13.55
173
Stavenisse/Yers.
08.36
152
20.40
133
02.16
161
14.25
114
ZONDAG
Hoog
water
Laag
water
2 JUNI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
07.56
168
20.09
147
01.44
187
14.06
135
Terneuzen
08.16
192
20.29
171
02.16
194
14.25
142
Cadzand
07.24
160
19.44
138
01.24
178
13.50
127
Roompot Buiten
08.10
131
20.20
109
01.55
150
14.25
102
Roompot Binnen
08.55
113
21.10
099
02.44
140
15.10
093
Zierikzee
09.15
135
21.25
113
03.00
160
15.20
112
Krammersl. West
09.20
144
21.26
126
03.00
160
15.15
110
Hansweert
08.40
206
20.55
183
02.37
209
14.46
157
Stavenisse/Yers.
09.20
138
21.30
121
03.00
157
15.26
107
MAANDAG
Hoog
water
Laag
water
LK 3 JUNI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
08.55
147
21.16
130
02.50
176
15.16
126
Terneuzen
09.16
170
21.35
153
03.10
183
15.35
132
Cadzand
08.29
140
20.56
122
02.35
167
15.06
118
Roompot Buiten
09.16
117
21.36
097
03.06
145
15.35
098
Roompot Binnen
10.06
103
22.25
091
03.40
135
16.04
089
Zierikzee
10.10
123
22.25
103
03.55
154
16.20
109
Krammersl. West
10.09
130
22.26
114
03.56
153
16.15
105
Hansweert
09.38
183
21.55
165
03.30
197
15.50
146
Stavenisse/Yers.
10.16
124
22.30
110
03.55
150
16.15
102
Europa: Tropisch
droog (slacentrifuge). Snijd de blaadjes in
smalle reepjes.
Maak, bij voorkeur vlak voor het opdienen,
de dressing door eerst de yoghurt te ver
mengen met wat zout en peper. Blijf roe
ren tot het zout is opgelost. Klop er daarna
knoflook en olie door.
Presentatie: leg op elk bord een gewassen
en droog gemaakt groot slablad. Schep in
een kom uitgelekte komkommerwater
kersreepjes en yoghurtsaus luchtig door
elkaar.
Schep de salade op de slabladeren. Leg op
elke salade een plak geitenkaas. Strooi de
gehakte olijven over de gerechten. Geef
er, bij voorkeurzelfafgebakken, stokbrood
bij.
In Zuid-Europa schijnt de zon en loopt de temperatuur op tot
ver voorbij 25 graden. Ook in het noorden van Europa is het
niet koud met waarden tussen 18 en 25 graden, maar vooral in
het oosten moet daar rekening worden gehouden met soms pit
tige buien. Deze concentreren zich vandaag vooral in het zuiden
van Zweden, in Polen, Wit-Rusland en de Oekraïne. Op diverse
plaatsen gaan de buien vergezeld van onweer met daarbij ook
kans op hagel. Erg zonnig is het van Frankrijk tot Griekenland,
waarbij ook het Iberisch Schiereiland niet wordt vergeten.
In bijvoorbeeld de omgeving van Bordeaux wordt het ruim 30
graden. In het zuiden van Spanje worden eveneens tropische
temperaturen bereikt.
