Vrouw mocht alleen boerin zijn
weer Sk Sk ÊL Êk
Landbouwhuishoudschool was gericht op specifieke taken het weer
puzzel
Tom Poes en de Waarde-ring Toonder Studio's
Casper Hobbes
recept
Aardappelsalade met nieuwe haring
DINSDAG
Hoog water
Laag water
28 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
03.49
250 16.15
236
10.26
214 22.46
218
Terneuzen
04.08
277 16.35
260
10.48
224 23.09
228
Cadzand
03.25
244 15.52
228
09.58
209 22.19
212
Roompot Buiten
03.45
191 16.09
176
10.05
152 22.25
157
Roompot Binnen
05.28
149 17.50
138
11.35
128
Zierikzee
05.45
172 18.10
161
11.35
149
Krammersl. West
06.13
182 18.36
171
11.35
150 23.54
158
Hansweert
04.38
281 17.07
266
11.15
239 23.37
244
Staven isse/Yers.
05.51
175 18.16
165
11.46
146
WOENSDAG
Hoog water
Laag water
29 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
04.35
245 17.02
223
11.06
200 23.30
216
Terneuzen
04.53
272 17.21
248
11.27
209 23.55
225
Cadzand
04.08
239 16.35
214
10.40
195 23.06
209
Roompot Buiten
04.29
187 16.56
164
10.44
141 23.09
159
Roompot Binnen
06.10
150 18.30
133
00.06
13612.25
121
Zierikzee
06.30
174 18.50
155
00.05
155 12.20
141
Krammersl. West
06.56
183 19.16
164
12.15
141
Hansweert
05.27
278 17.55
255
11.55
224
Stavenisse/Yers.
06.32
177 18.56
159
00.06
155 12.20
138
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
O zonnig
matige sneeuw
-- .d
A A
Koufront
licht bewolkt
*-**
-
a A
lichte regen
Warmtelront
AA
Samengesteld Iront
zwaarbewolkt
matige regen
zware regen
Isobaar
Europa: Zware buien
Vooruitzichten
woensdag donderdag vrijdag zaterdag
max. 17° 17° 18° 21°
min. 11° 11° 11° 11°
wind ZW 5 ZW 5 W4 ZW 4
Nautisch bericht
Er staat een matige zuid tot zuidwestenwind, kracht 4. De tempe
ratuur van het zeewater is 13 graden en het zicht is goed.
Waterstanden
Zon
O woensdag
op 5.36
Maan
dinsdag
onder 6.47
woensdag
op 0.21
dinsdag 28 mei 2002
Zeeland: Zonnig begin
door Gitte Brugman
Een oude foto. Een gezin dat
witlof steekt. Naast de man
zit een jongen op zijn knieën. De
vrouw heeft een dochtertje op
haar arm. Volgens Margreet van
der Burg illustreert de opname
hoe in de vorige eeuw de rollen
op het platteland waren ver
deeld. „De hele familie werkte,
maar de vrouw had toch een an
der aandeel dan de man. Het
was zeker niet de bedoeling dat
ook zij boer op het bedrijf zou
worden."
Van der Burg promoveert van
daag aan de Universiteit van
Wageningen op het proefschrift
'Geen tweede boer'. Ze onder
zocht het Nederlandse land
bouwbeleid tussen 1863 en 1968
en keek daarbij niet naar de
bronnen binnen de landbouw,
maar naar het onderwijs. Ach
ter het landbouwbeleid ging wel
degelijk een visie schuil op de
rol en positie van de vrouw. Dat
blijkt niet uit de politiek, die
maakte geen onderscheid tus
sen mannen en vrouwen.
In de negentiende eeuw kwa
men steeds meer vrouwen, en
ook bekende mannen, op voor
de vrouw op het platteland.
Rond 1900 begonnen land
bouworganisaties met onder
wijs voor vrouwen, gericht op de
taken die zij hadden op de boer
derij. Vernieuwing had alleen
zin als ook vrouwen op hun
werkterrein - boter en kaas ma
ken, varkens of pluimvee hou
den - van de nieuwste inzichten
op de hoogte kwamen. En dat
niet alleen. Van der Burg:
„Naast de landbouw als be
drijfstak was er het platteland
als leefomgeving. Ook hiervoor
werden vrouwen opgeroepen
modernisering vorm te geven.
Ze werden aangemoedigd zich
te organiseren, in vakorganisa
ties en oud-leerlingenvereni
gingen van het landbouwhuis-
houdonderwijs. Van daaruit
konden zij ijveren voor de in
voering van bijvoorbeeld de
aanleg van elektriciteit en wa
terleiding, maar ook voor medi
sche en onderwijsvoorzienin
gen."
1 2 3
Vooral Theda Mansholt, tante
van de latere Europese land
bouwcommissaris Sicco Mans-
holt, had daar uitgesproken
ideeën over. Zij drukte een
stempel op het landbouwhuis-
houdonderwijs dat in 1909 van
de grond kwam. Theda Mans-
holt was vanaf 1913 directeur
van de lerarenopleiding. Ze zag
niets in strenge instructie, ze
zag 'ontwikkeling' als een plant
die langzaam uitgroeit tot iets
moois.
De meeste studentes van Mans-
holt kwamen uit de betere boe-
renkringen. Zij kregen op het
hart gedrukt geen onderscheid
te maken. „Nooit werd er op de
toen gebruikelijke beschermen
de manier gesproken over arme
en onontwikkelde mensen. Inte
gendeel, ons werd geleerd res
pect en bewondering te hebben
voor de dappere vrouwen, die
onder zo zware omstandighe
den hun taak moesten verrich
ten", zegt lerares en inspectrice
Greta Smit in het proefschrift.
Kostscholen
Niettemin stelden de rijke boe
renbedrijven in Zeeland, Hol
land en Groningen andere eisen
dan de armere bedrijven in het
zuiden. Daar wilden katholieke
organisaties breken met de tra
ditie dat de meisjes na de lagere
school naar kostschool gingen,
waar ze voor boerendochters
nutteloze dingen leerden zoals
pianospelen en borduren. Zo
veranderden een paar meis
jespensionaten in een soort boe-
rinnenkostscholen met aan
dacht voor zuivelbereiding,
pluimvee- en bijenhouden.
In Groningen en Holland was
het voor meisjes al meer gewoon
om langer naar school te gaan.
Ze gingen naar huishoudscho
len in de stad, waar ze voortaan
meerdere jaren een paar dagen
per week de landbouwhuis-
houdklas konden volgen, speci
aal voor het leven op de boerde
rij-
Mansholt was eerst geen voor
stander van kostscholen, omdat
de beschikbare zusters meestal
de juiste bevoegdheden misten.
Wel konden de meisjes veel oe
fenen, omdat er proef boerderij-
Slachtcursus voor vrouwen.
en bij aangesloten waren. Bij
een inspectie stuitte ze een keer
op meisjes die de was leerden
doen. Een paar van hen moesten
zestig lakens inzepen, anderen
spoelden ze uit. Van der Burg:
.Mansholt wees erop dat het on-
derwijs de meisjes moest voor
bereiden op het runnen van een
gezin. Hoewel de oude manier
voor de nonnen makkelijker
was, werd het onderdeel lakens
wassen aangepast. Elk meisje
leerde daarna het wassen van
begin tot eind."
Naast de scholen kwamen er in
het hele land landbouwhuis-
houdcursussen voor vrouwen
vanaf zestien jaar. Op die leef
tijd zouden alleen degenen ko
men die interesse hadden, was
de verwachting. Van der Burg:
„Ze kregen les in de rustige tij
den. Een paar uur hooguit en al
tijd in de buurt, zodat ze niet in
de nette kleren hoefden en daar
na nog konden melken."
Omwenteling
Op het moment dat de speciali
satie doorzette, leek de rol van
de vrouw uitgespeeld. Het aan
tal gemengde bedrijven nam af.
Fabrieken namen het maken
van boter en kaas over, mannen
specialiseerden zich in varkens
houderij -of pluimveeteelt.
Daardoor leken de landbouw-
vakken voor meisjes niet langer
zinvol en kon het onderwijs
worden opengesteld voor alle
vrouwen van het platteland.
Door de schuchtere boeren
meisjes te scheiden van de meer
stadse juffers probeerden de au
toriteiten de eerste groep nog
wat te beschermen, maar na de
Tweede Wereldoorlog verdween
dit.
De valbijl viel in 1968 bij de in
voering van de Mammoetwet.
De bedoeling van deze wet was
elke scheiding naar komaf te
doorbreken.
foto GPD
Van der Burg concludeert:
„Vrouwen hebben op hun ter
rein een belangrijk aandeel ge
had in de landbouwmodernise-
ring, al is dat nooit onderkend.
Dat is lange tijd onzichtbaar ge
bleven, omdat ze weinig op de
politieke voorgrond traden. Dat
is aan het veranderen. Vrouwen
kunnen er nu voor kiezen boer te
worden of deel te nemen in een
maatschap. Maar er is in de ge
schiedenis eigenlijk nooit een
moment geweest dat vrouwen
niet voor het bedrijf en aan de
verbetering van de omstandig
heden op het platteland werk
ten." GPD
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes let
ters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het
voorgaande woord plus 1, het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters
van het voorgaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen
de letters op de vet omlijnde regel een woord.
1. Indruksel - Franse schilder - ogenblik; 2. verharde huid - kweek - sporter; 3. maal -
erwt - uitstrekken; 4. stootwapen - ontvangkamer - Amerikaanse bar; 5. gierigaard -
vleugel - vlinderbloemig plantengeslacht; 6. mest - omlijsting - schaakterm; 7. wer
kelijk - niet gebogen - voorzetsel; 8. ovenkrabber - logeergelegenheid voor automo
bilisten - metselspecie; 9. ceintuur - puntig werktuig - Franse keizerrijk van
Napoleon I; 10. opening - zachte wind - hondsdolheid.
Horizontaal:
4. Een hoeveelheid om te vie
ren (8); 6. Water en vuur (8);
8. Rekenkun-dige distributeurs
(6); 9. Van dit weefsel hebben
we tabak (4); 10. Vlinder die
als eerste slaapt (4).
Verticaal:
1Boom die een bokser aan
zet om te oefenen (4); 2. Stof
in de limonade (9); 3. Op het
fietspad en in de file (8); 5.
Vaartuig dat in de lucht vliegt
(5); 7. Kraan om af te luiste
ren.
Oplossingen van gisteren:
Horizontaal: 1. Tets; 4. rang; 7. etter; 9. re; 11 arm; 12. we; 13. rei; 15. ras; 16.
arak; 18. part; 19. Ido; 20. taan; 22. smak; 25. ral; 27. aar; 28. om; 29. kou; 31. la; 32.
Marne; 34. fair; 35. inch.
Verticaal: 1. Terra; 2. te; 3. sta; 4. rem; 5. ar; 6. geest; 8. tra; 10. eerzaam; 12. war
taal; 14. ia; 15. ra; 17. kin; 18. pos; 20. troef; 21. al; 23. ma; 24. krach; 26. tor; 29. kar;
30. uni; 32. mi; 33. en.
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Poreus; 5. lamprei; 7. album; 9. hoera; 10. plassen.
Verticaal: 1. Spaatje; 2. verplaats; 3. dupe; 6. schip; 8. baan.
Toen heer Bommel de volgende morgen wankel en met om-
wald^ ogen het trapje afdaalde, stond de herbergier hem
met de nota op te wachten.„Pffl", sprak heer Ollie moei
lijk. „Ik voel me niet zo goed. Mijn innerlijk wordt ver
scheurd. Door gevoelens, bedoel ik. Ik ben bang, dat de
kwade dampen me op de lever geslagen zijn..."„Het is
mooi", zei de waard wrevelig. „Zoiets heeft men nog nooit
van onze horsjkosj gezegd. Maar goed; hier is de rekening."
Heer Bommel wierp een suffige blik op het papier, doch na
enig studeren zette hij grote ogen op.„Z-zó veel?" stamel
de hij. 'Maar dat is...'„De grote heer heeft er zelf om ge
vraagd", onderbrak de ondernemer korzelig. „De rode ka
pertjes en de knof groeien hier niet aan de bomen! We zijn
trouwens al genoeg gekwetst door de weigering van ons
kostelijk voedsel, en u kunt beter betalen! Mijn hele fami
lie zal erop toezien, dat er ruim wordt betaald om de smaad
uit te wissen!"Heer Ollie trok zijn portefeuille en rekende
zuchtend af. Daarop klom hij hijgend in de Oude Schicht,
en Tom Poes, die achter het stuur was gaan zitten, reed snel
weg.,,Ja, ja", mompelde de herbergier, het voertuig nao
gend. „Veel is lekker. Maar als het erop aan komt, eten ze er
niet van. Die grote moest eens een lesje hebben!"
door Bill Watterson
/andaag wordt de eerste 'Hollandse
V nieuwe' officieel afgeslagen en mor
gen is de haring overal verkrijgbaar. Ze
zal, zoals de verkoopbevorderaars elk jaar
beweren, weer uitstekend van smaak en
kwaliteit zijn. Helemaal waar is dat niet,
want de lekkerste Hollandse nieuwe eet je
in de tweede helft van juni, wanneer de ha
ring het juiste vetgehalte bevat.
Maaltijdsalade voor 4 personen:
750 gram grote aardappelen, geen afko
kers, zout; 75 gram gerookte spekblokjes;
30 gram boter; 1 eetl. (dille)azijn; witte pe
per uit de molen; 1 flinke mespunt (Zaanse
mosterd; 11/2 eetl. fijngesneden dille; 2
bosuitjes, met veel groen, in uiterst smal
le ringetjes gesneden; ca. 150 gram ge
mengde groene slasoorten, in stukjes ge
scheurd; 6 Hollandse 'nieuwe', gefileerd,
elke filet in 3 of 4 stukken gesneden.
Schil de aardappelen, snijd ze in vrij dikke
(ca. 5 mm.) plakken en vervolgens in reep
jes en daarna in blokjes. Zet ze op met ruim
kokend water waaraan wat zout is toege
voegd. Laat ze (tijd is afhankelijk van de
grootte van de blokjes en de soort aardap
pelen) 5 - 7 minuten zachtjes koken. De
aardappelblokjes dienen net gaar te zijn
en mogen beslist niet uiteen vallen. Laat
de gekookte aardappelblokjes op een zeef
uitlekken en gedeeltelijk afkoelen.
Verhit een kleine koekenpan en laat de bo
ter heet worden. Voeg de spekblokjes toe
en laat ze boven een vrij laag afgestelde
warmtebron zachtjes uitbakken tot ze
goudbruin zien en knapperig zijn. Stort al
les op een zeef en vang het spekvet op.
Houd de spekjes apart. Roer in een kom
metje azijn, een beetje zout en peper door
elkaar. Voeg de mosterd toe en blijf dan zo
lang roeren tot een vrij egaal mengsel is
Hans Belterman
verkregen. Klop het nog lauwwarme spek
vet er door. Schep in een kom de aardap
pelblokjes, uitgebakken spekjes, 1 eetle
pel dille en de helft van de bosuitjes luchtig
door elkaar. Schenk de spekvet-dressing
er over. Schep alles enkele malen om
Laat alles volkomen koud worden. Dek de
kom af met plastic folie en laat de kom ten
minste 1 uur in de koelkast staan.
Presentatie: bedek de spiegels van grote
borden met een laagje slablaadjes. Schep
de aardappelsalade in het midden er op.
Strooi de rest van de dille en de bosuitjes
er over. Schik de in stukken gesneden ha
ringfilets er rondom. Geef er sneetjes wit
brood bij en zet een schaaltje met boter
balletjes op tafel.
Tip: een glaasje ijskoude korenwijn, jonge
of oude jenever, wodka of aquavit hoort er
op de eerste dag van de Hollandse nieuwe
bij.
In het oosten van Europa en op de Balkan treffen we vandaag
flink wat regen- en onweersbuien aan. Zware regenval doet zich
in Oostenrijk voor, maar Zwitserland en de Franse Alpen blijven
buiten schot. Daar schijnt de zon flink. Het wordt tussen 13 en
18 graden, in de Franse Zee-Alpen plaatselijk 20 graden. In het
noorden van Scandinavië is het volop lente met veel zon en
temperaturen van soms meer dan 20 graden. Het is in het zui
den koeler, met 14 graden in Oslo, en dat komt door een aantal
buien. Op de Britse eilanden, in het noorden en westen van
Frankrijk, evenals België regent het ook geregeld. Het wordt niet
warmer dan 12 tot 16 graden. België haalt wel wat hogere tem
peraturen.
DOR DINSDAGMIDDAG 28 MEI 2002
WE ZIJN
WEER VER
DWAALD.
HA V
WIJ" ZIJN
''DAPPERE ONT
DEKKINGS
REIZIGERS!
EN HET WOORD
'fWWIE'?
HET WOORD 'VERDWAALD'
KOHT NIET EENS IN ONZE
WOORDENLIJST VOOR!
Het weerbeeld voor Zeeland wordt Door: Johan Reuter
de komende dagen gekenmerkt door
flinke opklaringen met zon in de ochtend en een paar buien in de
middag. Vanaf vrijdag wordt het droger en kan de temperatuur
oplopen tot 20 graden of iets daar boven. In het begin van deze
week ligt de temperatuur tussen de 17 en 18 graden, Dat is ook
de gemiddelde temperatuur berekend over de laatste 30 jaar. Ook
van de hoeveelheid zonneschijn is een gemiddelde van 30 jaar
bepaald, en deze ligt voor Vlissingen in de maand mei rond de
200 uur. Of we dat deze maand halen is nog maar de vraag, want
de maand is nog niet om. Vandaag zal de zon circa 8 uur schijnen,
waarvan het merendeel in de ochtend, 's Middags is er minder
zonneschijn, er ontstaan stapelwolken die steeds verder groeien,
Of zo'n wolk dik genoeg wordt voor een bui is afwachten.
Vooralsnog worden later op de middag in Zeeland een paar buien
verwacht. De kans op onweer lijkt daarbij klein. Wel staat er een
matige wind uit het zuiden tot zuidwesten. De temperatuur ligt
rond 18 graden. Morgen
wordt een vergelijkbare dag,
de kans op een paar buien in
de middag is groter dan van
daag. Aan de temperatuur
verandert niets, maar de
wind komt voornamelijk uit
het zuidwesten en is vrij
krachtig, kracht 5.
Donderdag wordt de dag
met de meeste kans op
buien, de bovenlucht is vrij
koud en er ligt een zwakke
storing (een trog) in de buurt
van onze regio. Vanaf vrijdag
lijkt het bij ons droog te blij
ven en wordt het met aardig
wat zon 18 graden. Zaterdag
komt de 20-gradengrens in
beeld met nog meer zon.
Mogelijk bui
