Mountainbiken in de Ardennen
Vianden lijkt Nederlands bezit
Kajakken blijft mogelijk op rivier de Lesse
W5
Luxemburg
Amtrak
Fietstaxi's
Legoland
Sauerland
New-Zealand
Djoser
Zimmer Frei
zaterdag 25 mei 2002
Veel Nederlanders ken
nen Luxemburg vanaf
de autosnelweg, op weg naar
het zonnige zuiden. Of als
het land waar je goedkoop
kunt tanken in Martelange.
Dat kan overigens nog
steeds. Benzine is een eu
rokwartje en diesel een euro
dubbeltje goedkoper dan bij
ons. Maar voorlopen, fietsen
en treinen heb je geen brand
stof nodig. Tijdens een actie
ve vakantie lijkt het kleine
Luxemburg opeens een
groot hertogdom. En dat is
het ook. Een groothertog
dom.
De plattegrond van de CFL,
zoals de Luxemburgse
spoorwegen zich afkorten, ziet
eruit als een getekend mannetje.
Twee benen, twee korte armen
en een lijf komen overeen met de
vijf toeristische regio's die het
land kent.
De benen gaan naar de Terre
Rouge in het zuidwesten en de
Moezelstreek in het zuidoosten.
De 'rode aarde' (door de ijzer
erts) was de mijnstreek in
Luxemburg. Sinds 1981 zijn de
mijnen dicht en de streek bloeit
nu weer op, letterlijk. Tussen
verroeste rails staan orchidee-
en. De laatste drie levende ijzer-
delvers leiden nu toeristen rond
in een interactief museum in
Rumelange.
Het andere been leidt naar wijn;
de Moezel biedt veel wit en een
enkele bijna-rode, de Pinot
Noir. Als de Luxemburgse wijn
bouwers niet zo'n ruzie zouden
maken - een zoveelste poging
tot eenheid mislukte dit voor
jaar - zou het product bekender
zijn.
De armpjes van het CFL-man-
netje leiden naar Klein Zwitser
land en de Luxemburgse Arden
nen. De eerste naam is voor de
streek rond Echternach, met de
fantastische zandstenen rots
formaties rond Berdorf waar je
speleologie (grotonderzoek) of
verstoppertje kunt spelen. Maar
echte steile heuvels, diepe dalen
en kronkelende ri viertjes vind je
in de Luxemburgse Ardennen.
Clervaux
Daar gaan we ook mountain
biken. In Clervaux. Dat is een
stadje in het noorden van
Luxemburg dat maar duizend
inwoners telt. Maar er is een
prachtige kerk, een klooster
(met 25 monniken die allen niet-
Luxemburgers zijn) en een wit
kasteel. In die burcht zit het ge
meentehuis, een propvol muse
um dat aan het Ardennenoffen
Buurgplaaz (558 meter). De
meeste toeristen nemen hun ei
gen bike mee, maar je kunt ze
ook huren op campings en in
fietsenzaken in de grotere dor
pen. Die zijn trouwens vaak
piepklein, de Luxemburgse Ar
dennen kennen de charme van
het dunbevolkte.
Kamperen
Ruim 450.000 Nederlanders per
jaar gaan naar Luxemburg, zegt
Jean-Claude Conter van het
Nationaal Verkeersbureau.
Vroeger gingen ze allemaal
kamperen in de heuvels, met de
aardappels en de doperwten in
de achterbak. Nog steeds zijn de
'drie weken in de zomer'-cam-
pinggasten belangrijk, maar er
is een verschuiving naar kortere
verblijven in het voor- of najaar.
Daarbij gaat een groter deel in
een hotel. Het is een trend: de
mensen besteden meer en willen
actief en avontuur gecombi
neerd met luxe en gemak.
Gelukkig kun je ook nog ge
woon met je gezinnetje fietsen,
op een gewone tweewieler over
autovrije paden. Elf routes over
in totaal 590 kilometer door
heel Luxemburg staan in het
boekje Velo Tour Luxemburg.
Veel ervan zijn vlak, langs ri
viertjes en oude spoorlijnen die
nu zijn geasfalteerd of met sin
tels belegd. De charme van dit
werk is dat iedereen het kan en
dat - zeker buiten de schoolva
kanties - stilte en rust zijn ge
waarborgd.
Trein
De derde vorm van actief bewe
gen is verbonden aan de trein.
„Onze wandeltochten voeren
van station naar station. Zo kun
je later vanuit de trein zien wat
je allemaal hebt gelopen", zegt
René Streffde hoogste baas van
de Chemins de Fer Luxembour-
geois (CFL).
Ook de gids die bij deze vorm
van vakantie-activisme hoort,
is gemakkelijk, handig en com
pleet, met afstanden, tijdsmar-
keringen en hellingspercenta
ges. De moeilijkheidsgraad is
aangegeven met symbolen: één,
twee of drie wandelschoentjes.
Echt hard fietsen doen ze ook in
Luxemburg. Zo trok de 85ste
Giro d'Italia van Groningen
door naar Luxemburg met als
finishplaatsen Esch-sur-Alzet-
te. 't Is te hopen dat ze tijdens de
Giro ook nog Italië aandoen,
want de sponsoring en de be
hoefte tot tv-bekendheid leidt
het wielrennen langzaamaan
wel tot verre omleidingsroutes.
Dat geldt zeker voor Luxem
burg.
Het land is nu al in de ban van de
Tour de France, die op zaterdag
6 juli start in de hoofdstad, met
een proloog van 7,3 kilometer
door het oude centrum. De dag
erna is er een eerste etappe van
195 puur Luxemburgse kilome
ters die onder andere door stad
jes als Vianden, Ettelbrück,
Remich, Wormeldange en Ech
ternach voert. Maandag 8 juli
verlaat de derde etappe na 54 ki
lometer het land, via Schengen.
En dat is symbolisch, want dat
kleine plaatsje is nu Europa-
wijd bekend van het akkoord
waardoor we onze paspoorten
niet meer hoeven te laten zien
aan de grens.
Herman Veenhof
Arnold Hoffmann: „Fietsen zonder helm is niet alleen dom maar ook verboden."
sief is gewijd en de ontroerende
fototentoonstelling Family Of
Man, waarin in zwart-wit de
mens is gevangen. De vijfhon
derd beroemde en onbekende
foto's - de verzameling van Ed-
vard Steichen - verhuisden in
1995 van het prestigieuze Muse
um Of Modern Art in New York
naar dit Luxemburgse plaatsje.
In Clervaux begint één van de
vijftien langere mountainbike
routes die Luxemburg kent. De
aanleg ervan is niet zo simpel
geweest, want het groothertog
dom kent nog strengere milieu
wetten dan Nederland. „We
moesten wel iets doen, want an
ders gaat toch iedereen gewoon
wildfietsen", zeggen Carlo
Kieffer en Soeraja van Riel, die
de Mountain Bike Tour ontwik
kelden. „De echte tegenstand
kwam trouwens niet van de
groene clubs, maar van de ja
gers. Die willen het vooral niet
tijdens het seizoen in het
najaar." Dat leidt tot een raad
selachtig zinnetje in het bijbe
horend losbladig handboek:
„Vermijd wegen en paden met
borden die verwijzen naar
Klopjachten".
We stappen op de fiets, onder
begeleiding van Arnold Hoff
mann, met zijn FairBikers
Luxemburgs neusje van de
bikezalm. „Nederlanders doen
nogal eens hun helm niet opDat
is niet alleen dom, het is ook ge
woon verboden." Als wij onze
lijven de smalle paden ophijsen,
glibberend over boomwortels
en bladeren, klinkt het alsof je
de skipiste afglijdt: 'Hop-op-
op-op-op!
De routes (vijftien met in totaal
ruim 330 kilometer mtb-trail)
zijn pittig, maar goed beweg-
wijzerd en niet te lang. Kruis
punten met autowegen en steile
trajecten staan goed aangege
ven op de kaartjes. Je passeert
de mooiste plekken van de Oes-
ling, zoals de Luxemburgers
hun Ardennen noemen. Ook de
hoogste top van het land, de
Luxemburg is goed te vergelijken met de provincie Drenthe. Het
groothertogdom, sinds oktober 2000 bestuurd door prins Henri
(47), meet 80 bij 60 kilometer en telt 440.000 inwoners. Een derde
daarvan woont in de hoofdstad Luxemburg. Een kwart is buiten
lander en dat heeft alles te maken met de 240 banken en Europese
instellingen die het groothertogdom kent.
De afstand Utrecht-Vianden is 330 kilometer. Per auto neem je van
af de snelweg Luik-Luxemburg de afslag Houffaiize of Bastogne.
Met de trein kun je via Brussel, maar een mooiere route loopt via
Maastricht, Luik en Clervaux.
Naast hotels in elke prijsklasse kent Luxemburg 122 campings. De
mooiste liggen in de Luxemburgse Ardennen in het noorden van het
land.
Naast vervoer per bus is er een aantrekkelijk systeem van spoorwe
gen, met tientallen kleine stationnetjes en kleine geel-grijs-witte
treintjes, die nagenoeg altijd op tijd rijden. Een aanrader is de
Luxembourg Card, die per dag 9 kost of per drie dagen met een
groep van vijf 44. Dat lijkt duur, maar is slim: gratis openbaar
vervoer en gratis entree in ruim veertig musea en attracties.
Informatie: er zijn drie uitstekende gidsen verkrijgbaar over fiet
sen, mountainbiken en de combinatie wandelen/trein. Ze hebben
uitneembare routekaartjes in plastic en goede overzichtskaarten.
Velo Tour Luxembourg kost 15Mountain Bike Tour en Train and
Tour beiden 12. Goede gratis brochures over Steden en Dorpen,
Eten en Drinken en Campings zijn te verkrijgen via 070 - 3649041 of
info@verkeersburo-luxemburg.nl. De site van het Nationaal
Luxemburgs Verkeersbureau is www.ont.lu
Op de kaart lijkt Vianden een
hele stad. Maar hier wonen
slechts 1600 mensen aan de oe
vers van de Our en het is niet
veel meer dan de gemoedelijke
middeleeuwse kern rond de
Grand Rue, die langzaam om
hoog loopt naar het majestueu
ze slot.
Op 11 mei is het Maison Victor
Hugo opengegaan, het witte
huis aan de brug. De Franse
schrijver, die dit jaar twee eeu
wen geleden geboren werd, was
banneling vanwege zijn banden
met Franse communards. Hij
beschreef het kasteel als onheil
spellend en het volk als goed
lachs. Dat lijkt niet veranderd.
Het stadje zelf lijkt wel Neder
lands bezit, zeker in de zomer.
De laatste tien jaar was er een
hotel Berg en Dal, een hotel Ora-
nienburg, een Hof van Holland,
Hotel Bingen heeft een restau
rant De Klomp en er is een bou-
cherie-charcuterie Jacobsen.
In Auberge du Chateau zetelen
Maria en Jean Nelissen-Beck-
ers. Ze komen oorspronkelijk
uit Geleen, maar wonen hier al
veertig jaar. Jean Nelissen, die
alleen in spraakzaamheid op de
wielercommentatorlijkt - ook
al passeert de Tour de France
tijdens de geheel Luxemburgse
etappe op 7 juli dit stadje - heeft
veertig kamers en haalt zijn
spullen vers.
Het mooiste uitzicht op het kas
teel is vanuit hotel Belvédère
aan de Route de Diekirch. Ook
daarin zwaait een Nederlander
de scepter. Marijke Verhagen
kocht het anderhalf jaar gele
den van Luxemburgers. Ze had
tien jaar ervaring als manager
van Le Vieux Moulin in Assel-
born, een museaal plaatsje in
het noorden van Luxemburg.
Zo'n beetje eigenhandig knapte
ze het gebouw op. De inrichting
is strak, maar warm, de keuken
nu al gerenommeerd. Ook in de
campingwereld is de Neder
landse invloed merkbaar; in de
gids van Camprilux staan tien
tallen Hollandse gezinnen te
boek die kampeerterreinen run
nen in Luxemburg, Koloniaal
willen ze geen van allen zijn.
„De grootste fout die je hier
kunt maken, is een klein land
verwarren met het kleineren
van mensen. Luxemburg is goed
georganiseerd en kent strenge
wetten." Omgekeerd kijkt de
Luxemburger met belangstel
ling naar Nederland. Met Duits
Het kasteel van Vianden.
foto's Luxembourg National Tourist Office
land hadden ze slechte ervarin
gen, over Belgen maken ook zij
grappen.
Kasteel
Maar Luxemburg-Nederland
ligt gecompliceerder dan een
vakantie laat denken. En ner
gens uit zich dat pregnanter dan
in het kasteel van Vianden. Dat
was ooit een Romeins castellum,
een Karolingisch kasteel en
daarna zetel van de graaf van
Vianden, die heel Luxemburg
regeerde.
In 1417 viel het bij erfenis toe
aan het geslacht Oranje-Nas-
sau. De Oranjes woonden er
nooit echt, maar het was wel
hier dat Willem de Zwijger in
een familieraad besloot tot ge
wapend verzet tegen Spanje,
vertelt gidsend historica Gaby
Frantzen.
Luxemburg hoorde bij Frank
rijk, Spanje en Oostenrijk, maar
viel in 1815 toe aan de Neder
landse koning Willem I. Die liet
zich er nooit zien, zette een Prui
sisch garnizoen in het land en
verkocht het kasteel in 1820 aan
een scharrelaar. De verkoop
ging letterlijk van een leien dak
je-
U it medelij den kocht Willem II -
toen nog kroonprins - de ruïne
zeven jaar later terug. Die Ne-
Uitzicht over de stad Vianden.
derlandse koning was even po
pulair in Luxemburg als zijn va
der ongeliefd was. Hij gaf het
hertogdom een grondwet en toe
gang tot de Duitse Zollverein,
de douane-unie die handel en
belastingverlichting beteken
Amerikanen lijken de trein te
hebben herontdekt, Na de
aanslagen van 11 september vo
rig jaar is het aantal passagiers
bij Amtrak met zo'n veertig pro
cent gestegen. Reden voor de
Amerikaanse spoorwegmaat
schappij om het na de Tweede
Wereldoorlog sterk uitgedunde
railnet weer uit te breiden.
Daarvoor is financiële steun
aangevraagd bij de overheid.
Bezoekers van Kopenhagen
kunnen zich deze zomer
voor het eerst laten vervoeren
door fietstaxi's. De driewielers
van Deens fabrikaat, maar ge
maakt naar Aziatisch voor
beeld, zijn volgens de initiatief
nemers goedkoper dan gewone
taxi's, maar ook sneller. Tarie
ven zijn nog niet bekend.
Meer informatie: Kebenhavn
Turistbureau, DK-1577 Keben
havn V, telefoon 0045 - 70 22 24
42 en via het internet: www.
visitcopenhagen.dk
Deze maand is in Günzburg
(Beieren) Legoland
Deutschland geopend. In het
140 hectare grote park vlak bij
de Autobahn van Ulm naar
Augsburg, zijn in totaal 50 mil
joen Legosteentjes verwerkt. De
bezoekers kunnen er - net als in
het 'moederpark' in Jutland -
niet alleen honderden op schaal
gemaakte gebouwen bewonde
ren maar ook genieten van on
der meer spectaculaire shows en
een opwindende kanotocht
door de jungle. Meer informatie:
www.bayern.by
In het bekende wintersport
oord Winterberg in Sauerland
verrees onder de naam 'Dodge
City' een compleet country-
stadje. Daarin worden muziek
feesten georganiseerd waarop
drankjes en gerechten in 'Wes
tern-stijl' worden uitgeser-
veerd. Ook is het mogelijk per
koets een wild-west rit te maken
door de omgeving. Er kan wor
den gekozen voor verschillende
arrangementen (inclusief over
nachtingen) met volpension in
een vier sterrenhotel. Prijs van
af 169 per persoon.
Meer informatie: Landhotel
Grimmeblick, Am Langen Ac
ker 5, D-59955 Winterberg-El-
keringhausen, telefoon 0049 -
29817070 en internet: www.
grimmeblick.de
Nieuw-Zeeland heeft in 2001
ruim 25.000 Nederlanders
ontvangen. Dat betekende wel
iswaar een nieuw record, maar
de stijging ten opzichte van
2000 bedroeg ruim vijf procent
en dat was minder dan ver
wacht. Tourism New Zealand
schrijft het niet halen van de
prognoses toe aan de afgenomen
reislust na de aanslagen op 11
september
de. Van Willem II staat het rui
terstandbeeld nu nog trots in de
stad Luxemburg. Maar pas an
derhalve eeuw later pakte
groothertog Jean de bouwval
aan. Nu is het slot weer bijna als
nieuw.
Bij Djoser verscheen zojuist
het zomermagazine met
daarin nu al een greep uit de va
kantietrips die de eigenzinnige
Leidse reisorganisatie de ko
mende winter organiseert.
Daaronder een 14-daags kerst-
verblijf voor gezinnen met kin
deren in Zuid-Afrika en (in de
herfst) een rondreis door Egypte
voor dezelfde doelgroep, Verder
ook veel nieuwtjes, prijsindica
ties en losse verhalen. Het zo
mermagazine kan worden aan
gevraagd bij Djoser, Breestraat
125,2311 CM Leiden, telefoon
071-512 64 00.
De grote 'klassieke' kajak
vaart op het riviertje de
Lesse in de Ardennen blijft mo
gelijk. Dit ondanks een gedeel
telijk vaarverbod van de Waalse
minister Happart. Er kan nog
steeds vanuit Houyet (21 km) of
Gendron (12 km) worden ver
trokken, zo luidt een 'nood
kreet' van het familiebedrijf
Lesse Kayaks uit Dinant.
„We worden overspoeld met
vragen", zegt de familie Pitan-
ce. „Omdat iedereen denkt dat
de gehele rivier de Lesse nu ta
boe is. Maar dat geldt alleen
voor de Boven Lesse. De klassie
ker van Houyet naar Anserem-
me wordt niet bedreigd. Er is
veel verwarring ontstaan, om
dat het gedeelte van de Lesse
tussen Han en Houyet wel dicht
is. Ons filiaal in Han hebben wij
dan ook moeten sluiten en we
hebben onze activiteiten ver
plaatst naar de Ourthe vanuit
La Roche."
Met het besluit van Happart -
waarover de twintig kayakbe-
drijven, verenigd in een federa
tie, zeer verbolgen zijn- is er nog
126 km water toegankelijk voor
de bootjes op een totaal van
2700 km. Het verbod geldt on
der meer de Ambleve, vanuit
Coo, een gedeelte van de ooster
en de wester-Ourthe en van de
Our.
„Het argument van Happart dat
de kanoër vervuilt, slaat ner
gens op aldus de familie Pitan-
ce. „We hebben een eigen
schoonmaakprogramma en zor
gen zelfs voor het onderhoud.
Als federatie hebben wij diverse
voorstellen gedaan om de rivie
ren te beschermen, maar de
Waalse regering is daar niet op
in gegaan.De familie, die sinds
1978 kanotochten organiseert,
noemt de houding van Happart
'bekrompen en radicaal'.
Gerard Chel
Informatie: Lesse Kayaks, Pla
ce de l'Église 2, 5500 Anserem-
me-Dinant, België. Tel.: 0032-
82224397,fax: 0032-82226464,
e-mail: info@lessekayaks.be.
Onlangs kwam alweer de 14e
editie uit van Zimer Frei,
wat ongeveer aangeeft in wat
voor een populariteit het boekje
zich mag verheugen. Het gidsje
biedt de gebruiker een selectie
van circa 3500 logementen in
Duitsland en Oostenrijk waar
bij het accent is gelegd op adres
sen die voor tussen de 12 en de 2 0
euro per persoon een 'nette ka
mer met een goed ontbijt' aan
bieden.
Ook geeft Zimmer Frei nog een
lijst van zo'n 700 voordelige va
kantiewoningen. Het boekje
kost 11 euro is te koop bij alle
ANWB-kantoren.
