Bovenop een raket is gevaarlijk
PZC
Belg Frank De Winne traint voor reis naar Internationale Ruimtestation
het weer
Zeeland: Buitje?
puzzel
Tom Poes en de Waarde-ring
M
O
O
Casper Hobbes
recept
Worteltjes met gember
dinsdag 21 mei 2002
De Belgische kosmonaut Frank De Winne bereidt zich in het
Russische 'Sterrenstadje' voor op de reis van zijn leven. Nog
zes maanden 'trainen, studeren, slapen' en dan zal De Winne
in het splinternieuwe ruimteschip Sojoez TMA afreizen naar
het ruimtestation ISS. „Het uitzicht moet onbeschrijfelijk
zijn."
door Frank Hendrickx
Frank De Winne (41) wijst
even naar zijn woonplek,
een Spartaans ingerichte hal
met aan weerszijden kleine ka
mertjes. „Ge ziet het: er is niet
veel te doen in StarCity."
•De voormalige testpiloot van de
^Belgische luchtmacht woont
sinds augustus nagenoeg onaf
gebroken in het befaamde Rus
sische trainingscentrum voor
kosmonauten. In het herme
tisch afgesloten stadje, zo'n
veertig kilometer buiten Mos
kou, leerde iedere Russische
•kosmonaut - net als de eerste,
Joeri Gagarin - te overleven in
de ruimte.
•De herinneringen aan de grote
successen leven hier voort. Als
öerbetoon is het kantoortje van
Gagarin onaangeroerd geble
ven. Zelfs de klok die volgens de
legende bleef stilstaan toen de
grote Russische held in 1968
verongelukte tijdens een crash
met een straaljager, is nooit
meer aangeraakt.
.Tegenwoordig is Zvjozdni Go-
rodok ('sterrenstadje') toegan
kelijk voor ruimtevaarders van
alle nationaliteiten. De Zuid-
Afrikaanse ruimtetoerist Mark
Shuttleworth loopt er rond, de
Italiaan Roberto Vittori herstelt
van de laatste reis naar ruimte
station ISS en Frank De Winne,
de Belg die in november de
ruimte zal worden ingeschoten,
traint er.
Zuurstofgebrek
„Trainen, studeren, slapen", zo
omschrijft de ingenieur en pi
loot uit Sint Truiden zijn dage
lijkse bestaan in Rusland. Deze
ochtend heeft hij weer vier uur
doorgebracht in de simulator
van de Sojoez TMA, een dage
lijkse voorbereiding op alles
wat er mis kan gaan Een lek in
de capsule, de motor slaat niet
aan, er breekt brand uit, de com
puter valt uit, er is zuurstofge
brek, een lek in de brand
stoftank", De Winne kan de
noodsituaties inmiddels dro
men.
Het gaat erom in de moeilijkste
omstandigheden het hoofd koel
te houden. „Er kunnen twintig
lampjes tegelijk branden, maar
je moet altijd weten: wat gaat
Advertentie
20% VAN UW AFVAL KOMT TERUG
ALS COMPOST
Magie of Mensenwerk?
Ontdek 't op de
Nationale Afvaldag
laterdag 25 mei
open dag bij afvalbedrijven
kijk voor meer informatie op www.afvaldag.nl
1 23456789 10
mijn leven reden? En als je een
kleine panne hebt: wat gaat de
zending redden?"
De Winne koestert zijn verleden
als piloot in de Belgische lucht
macht, 'want het principe is het
zelfde, of je nu in een ruimte
schip zit of in vliegtuig'. Hij
maakte naam als commandant
van het Nederlands-Belgische
F-16-detachement in het Zuid-
Italiaanse Amendola, dat tij
dens de oorlog in Kosovo dage
lijks bombardementen uitvoer
de op voormalig Joegoslavië.
Aan gevaar is De Winne dus wel
gewend. „Het is moeilijk te zeg
gen wat risicovoller is. Als er
vanaf de grond op je geschoten
wordt, is dat gevaarlijk, maar
boven op een raket gaan zitten is
ook gevaarlijk." De Winne heeft
echter '100 procent vertrouwen'
in de technische expertise van
de Russen. De Europese astro
nauten van de Europese ruimte
vaartorganisatie ESA zijn dan
ook volledig afhankelijk van die
Russische kennis. Tot 2006 mo
gen de Europeanen meeliften
met de Russische Sojoez-vluch-
ten, daarna moet ESA zelf in
staat zijn raketten de ruimte in
te schieten.
Ervaring
„Je merkt gewoon dat ze hier
een enorme operationele erva
ringhebben" zegt De Winne. En
waarschijnlijk nog belangrij
ker: „De Russen hebben nog
nooit een crew verloren." De
Belg geeft hoog op van de 'ge
avanceerde schietstoel' die is
ontwikkeld. „Als er iets misgaat
bij de lancering van de raket,
dan wordt de Sojoez door rnini-
raketjes weggeschoten. Ze heb
ben het al zeker twee keer ge
bruikt, met succes."
Het instorten van een enorme
hangar, recentelijk op de lan
ceerbasis Baikonoer, herinner
de De Winne er nog eens aan dat
de Russische ruimtevaart met
grote financiële problemen
kampt. Het laatste decennium is
de overheidssteun met een fac
tor vijftien verminderd. „Na
tuurlijk er zijn financiële moei
lijkheden, maar dat .geldt ook
voor de AmerikanenDe tij d van
de onbeperkte mogelijkheden is
Frank De Winne klimt in een oefenruimtecapsule.
overal voorbij." De Winne is
daarom groot voorstander van
het ruimtetoerisme, waarin de
Russen het voortouw hebben
genomen. De commerciële uit
bating van de ruimte zal volgens
hem meer geld opleveren voor
de verdere exploratie van het
zonnestelsel. „En dat is abso
luut noodzakelijk."
Een bijdrage leveren aan de
vooruitgang is voor De Winne
de belangrijkste motivatie om
'bovenop een raket te gaan zit
ten'. „Het is misschien een
druppel in een immense zee,
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes let
ters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het
voorgaande woord plus 1, het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters
van het voorgaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen
de letters op de vet omlijnde regel een woord.
1. Part - splitsen - aankondigen; 2. bezet - specerij - spoor; 3. delfstof - mannelijk
dier - vermetel; 4. palmsoort - naaigerei - beheerder v.e. hotel; 5..verdriet - ar - op
een andere plaats; 6. huidaandoening - hardrijden - hypnotische toestand; 7. groei -
platvis - bevalligheid; 8. hoogtepunt - afschrift - gezichtspunt; 9. doctrine - voordat -
hoofdartikel in een krant; 10. waardeloos - blaasinstrument - nietig.
Horizontaal:
4. Dubbele legerplaats? (8); 6.
Goddelijke slaapplaats (8); 8.
Grootmoeder gaat tot het
uiterste (6); 9. Verdwijn met
een noot aan het hof! (4); 10.
Een rivier kan voornaam zijn
(4).
Verticaal:
1. Hier woont de boer voor
vast (4); 2. Een collega die aan
de lijn doet? (9); 3. Luchtige
luidsprekers in het stadion (8);
5. Volgens moeder een dijk
van een vrouw (5); 7. Het is
(niet) grappig om er te zitten
(3).
Oplossingen van zaterdag:
HORIZONTAAL: 1 Atlanta; 7 harp; 8. aard; 10. ara; 12. neo, 13. stift; 16. trio; 18.
oele; 20. neb; 21. ugli; 23. Isis; 26. echec; 28. aap; 30. ozo; 32. hiel; 34. prol; 35. slip
pen.
VERTICAAL: 1. Aar; 2. trasi; 3. lp; 4. na; 5. tante; 6. are; 7. halt; 9. dole; 11. zi, 14.
tonic; 15. fobie; 17 rug; 19. lui; 21. Utah; 22. lepel; 24. score; 25. stol; 27. HM; 29.
ais; 31. zon; 33. li, 34. pp.
Doorloper:
Horizontaal: 1. Telkens, gevoel; 2. edele, operette; 3. gehalte, koster; 4. elastiek,
stere; 5. narede, doseren, 6. inbraak, statig, 7. tiran, vitamine; 8. emotie, negende;
9. monogram, enten.
Verticaal: 1. Tegen, item; 2. edel, animo; 3. Lehar, bron; 4. klas, Erato; 5. eelt,
danig; 6. notie, aver; 7. speed, kina; 8. gekko, stem; 9. Eros, stage; 10. veste, amen;
11. otter, tint; 12. eter, einde; 13. leren, geen.
©JFS.NL
foto G PD
maar toch doe ik het daarvoor.
De roem is voor mij helemaal
niet belangrijk." Toch zijn er
ook meer jongensachtige drijf
veren. De Winne gaat neerkij
ken op de wereld „Het uitzicht
moet onbeschrijfelijk zijn."
GPD
Toonder Studio's
We krijgen nog een mooie dag van- Door: Johan Reuter
daag in Zeeland. Morgen volgt een
overgang naar onstabieler weer met regenbuien en kans op on
weer. Tevens komt de temperatuur dan niet meer aan de 20 gra
den. Vandaag is van die op handen zijnde onstabiliteit in eerste
instantie nog niets te merken. Er zijn flinke zonnige perioden en
de bewolking die later ontstaat zal de zon maar ten dele belemme
ren met het opwarmen van de Zeeuwse eilanden. De temperatuur
weet vanmiddag op te lopen tot 22, misschien wel 23 graden. Het
is prima weer om er een dagje op uit te trekken en omdat het nog
geen vakantie is, is het ook niet al te druk. Addertje onder het grai
zijn een paar buien die in de namiddag of avond kunnen vallen.
Daarbij is tevens kans op onweer. Er waait een matige wind uit
het zuiden, windkracht 4. Komende nacht nadert ons een fronten
neemt de bewolking toe. Hierdoor wordt het geen koude nacht,
want het kwik daalt maar tot 15 graden. Een waarde die we later
deze week overdag maar net bereiken. Morgen begint de dag met
bewolking en regen. In de
tweede helft van de middag,
of daaromtrent, wordt het
droger en komt er ruimte
voor opklaringen. De exacte
tijd is niette geven, want de
diverse computermodellen
verschillen hierover van
mening. Net als over de
neerslagduur. De tempera
tuur loopt 's middags op tot
18 of 19 graden. Vanaf don
derdag is er iedere dag kans
op buien. De wind is zuid
westelijk en soms vrij krach
tig. De middagtemperatuur
ligt dan meestentijds rond
16 graden. En dat is iets
onder de maat voor de laat
ste meidagen.
Vrij warm
Maximumtemperatuur voor vandaag
Minimumtemperatuur voor de komende nacht
Vooruitzichten
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
weer
max.
19°
18°
15°
16°
min.
15°
12°
11°
10°
wind
Z 5
ZW 4
ZW 5
ZW 5
Zon
dinsdag
onder 21.38
woensdag
op 5.44
Maan
onder 3.55
woensdag
op 16.12
Nautisch bericht
Het zicht is goed en de temperatuur van het zeewater bedraagt
12 graden. Er waait een matige zuidelijke wind, windkracht 4.
De grijsaard trok twee schijven uit zijn morsige jas: een
grote en een kleine, en hield die voor zich uit. Ze waren aan
een dun snoertje bevestigd en bengelden in het licht van de
ondergaande zon, zodat ze stralen schenen te schieten.
„Een bewijs van mijn waardering", sprak de oude monke
lend. „Waarde-ringen. Geslagen van Zazelstenen, opge
hangen aan gedraaide kaaimandarm. Jullie mogen wensen
van welke waarde-ring je de gave wilt hebben. Welke zal
het zijn, meneertje? De grote of de kleine?" „Ik hou van het
grote", zei heer Bommel peinzend. „U hebt vandaag an
ders genoeg van het grote gehad", zei Tom Poes. „Als ik u
was, zou ik..." „Begin je nu al weer?", vroeg heer Ollie. „Ik
heb je toch gezegd, dat ik daarover niets meer horen wil!
'Groot is mooi en veel is lekker', zei mijn goede vader altijd,
en daar houd ik mij aan. Daarom wil ik..." Hocus Pas liet
hem niet uitspreken. „Een heel goede keus!", riep hij met
een scheef lachje. „Groot is mooi. Ja, ja, van deze gift zult u
veel plezier beleven!"
Zo pratende drukte hij de grote schijf op heer Bommels
middenrif, en een plezierige tipteling voer deze door de
maagstreek. „Zo zal het zijn!", riep de magister uit. „Hoe
meer, hoe liever! Groot en veel!" Daarop wendde hij zich
tot Tom Poes en liet de twee schijven uitnodigend voor
zijn neus zwaaien. „En jij?", vroeg hij. „Wil je ook groot en
veel?" „Nee", zei Tom Poes. „Als ik iets moet hebben, dan
krijg ik liever klein en weinig."
Waterstanden
DINSDAG
Hoog water
Laag water
21 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
10.16
173 22.46
148
03.55
182 16.36
143
Terneuzen
10.35
197 23.05
171
04.20
19016.44
150
Cadzand
09.55
166 22.26
141
03.33
173 16.15
135
Roompot Buiten
10.21
137 22.55
108
03.45
145 16.44
107
Roompot Binnen
11.15
117 23.34
092
04.56
136 17.34
099
Zierikzee
11.30
140
05.00
155 17.45
118
Krammersl. West
11.36
148 23.55
120
04.56
15617.34
115
Hansweert
11.00
209 23.36
183
04.46
20517.16
165
Stavenisse/Yers.
11.32
141 - --
04.54
153 17.46
114
WOENSDAG
Hoog water
Laag water
22 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
11.26
189 23.51
170
05.16
188 17.56
153
Terneuzen
11.46
213
05.35
197 18.10
162
Cadzand
10.59
182 23.28
163
04.56
18017.30
146
Roompot Buiten
11.36
148
05.04
148 17.55
112
Roompot Binnen
12.40
126
06.16
14018.50
105
Zierikzee
00.00
109 12.50
150
06.10
15819.05
123
Krammersl. West
12.45
157
06.15
159 19.06
123
Hansweert
12.11
226 -----
05.55
213 18.36
178
Stavenisse/Yers.
00.00
114 12.49
151
06.15
157 19.06
121
door Bill Watterson
HALLO, PAPHET 15 NU A
DRIE UUR '5 NACHTS. OJEET J
TE WAAR IK BEN?
lichte sneeuw
msi
matige sneeuw
zware sneeuw
ff, ms
lichte regen
hagsl
matige regen
zware regen
Isobaar
Europa: Veel zon
Het gerecht, gingered carrots, is bekend
op vrijwel alle eilanden in het zuidelij
ke gedeelte van de Stille Oceaan. Op Ha
waï worden de gemberworteltjes meestal
opgediend bij eenvoudige gerechten met
rijst. Gebakken rijst met fijngesneden bos
uitjes, roereieren en een scheutje zoete so
jasaus (ketjap manis) is er een voorbeeld
van.
Bijgerecht voor 4 personen: 1 stuk (ca. 50
gram) verse gemberwortel; 500 gram jon
ge bosworteltjes, schoongemaakt; zout;
2 eetl. (zonnebloem)olie; 2 teentjes knof
look, ragfijn gehakt; 1 sjalotje, gesnip
perd; 1 kleine rode Spaanse peper, vrucht
vlees in uiterst smalle reepjes (draadjes)
gesneden; 2 1/2 dl water of bouillon; 1
eetl. rasp van sinaasappelschil; 3 kruidna
gels vastgezet op 1 stukje limoen- of ci
troenschil, 11/2 eetl. (riet)suiker; 1 eetl.
fijngesneden verse koriander.
Schil de gemberwortel en rasp het op een
grove rasp. Snijd de worteltjes in schuine
plakjes met een dikte van 1/2 cm. Zet ze op
met ruim kokend water met zout. Laat de
wortelplakjes 7 - 8 minuten koken. Stort ze
op een zeef en laat ze uitlekken.
Verhit een wok en laat de olie er even door
walsen. Voeg gemberwortel, knoflook,
sjalot en Spaanse peper toe. Laat alles, on-
dervoortdurend roeren en omscheppen 3
minuten zachtjes bakken. Schenk er water
of bouillon bij en voeg limoen- of citroen
schil met kruidnagels, sinaasappelrasp en
Hans Belterman
wortelplakjes toe. Strooi de suiker er over
en schep alles enkele malen om. Leg een
deksel op de wok en laat alles 10 minuten
zachtjes sudderen. Voeg naar eigen
smaak en inzicht eventueel nog wat zout
aan het gerecht toe. Verwijder limoen- of
citroenschil met kruidnagels.
Presentatie: dien het gerecht met het res
terende kookvocht op in een voorver
warmde schaal. Strooi koriander er over.
Tip: geef er gebakken rijst met bosuitjes
bij. Schep er vlak voor het opdienen enkele
losgeroerde eieren en een scheutje zoete
sojasaus (ketjap manis) door. Strooi se
roendeng (geroosterde kokos met pin
da's) over het gerecht.
39 Ö\33
VERWACHTING VOOR DINSDAGMIDDAG 21 MEI2C02
Het uiterste westen en oosten van Europa krijgen vandaag
buien. Elders zijn er voornamelijk perioden met zon. Zo is het
zuidoosten van Spanje zeer zonnig en de temperatuur loopt hier
op tot ruim 27 graden Op de grens met Portugal in het noord
westen valt af en toe een bui. Het is daar ook frisser met 15 tot
23 graden. Frankrijk heeft eenzelfde beeld met veel zon in het
zuidoosten en een paar buien in het noordwesten. Op de Britse
eilanden vallen diverse buien. Ook aan de zuidkant van de
Zwarte Zee komen regelmatig buien voor. In West-Turkije ook
met onweer. Het kwik schommelt hier veelal rond 20 graden,
lokaal in Oost-Turkije wordt het 30 graden bij droog en zeer zon
nig weer.
