Bolwerk van LPF is een paradijs
Stoppen dagelijkse verhoren in
zaak moord Fortuyn is wijs
Dilemma' s
Bianca Balkenende
laat achterste van
haar tong niet zien
Rotterdamse wijk Landzicht stemde in grote meerderheid op nieuwkomer
18 mei 1952
zaterdag 18 mei 2002
doorTom Tibboel
De rust is weldadig in het
dorpse Landzicht. Merk
waardig op het eerste gezicht,
want het Rotterdamse wijkje
leunt tegen Rotterdam Airport
aan en de A13 door Overschie is
op luttele honderden meters af
stand. In dit buurtje stemden
woensdag de meeste mensen op
Lijst Pim Fortuyn. Bij een op
komst van 57,06 procent van de
666 kiezers gingen 240 van 380
uitgebrachte stemmen naar
LPF. Met een aanhang van dik
63 procent is Landzicht hét bol
werk van 'Fortuyn' in Rotter
dam.
Bij de ingang van Landzicht
vanaf de Vliegveldweg geuren
fluitekruid en boterbloemen
langs wateroevers. Gul schijnt
de zon op de lage noodwonin
gen Die werden gebouwd na het
bombardement op Rotterdam
om de acute woningnood te leni
gen. Ze waren bedoeld als tijde
lijke huisvesting. Sloopplannen
zijn er menigmaal geweest,
maar Landzicht bestaat anno
2002 nog steeds. Verhuurder
WBR is zelfs bezig de huurhuis
jes te verkopen. Maar de animo
daarvoor is niet groot. Families
wonen er niet zelden van gene
ratie op generatie. De huur is
schappelijk. Weg willen ze er
voor geen goud.
Keurig
Het is een hecht wijkje. De keu
rige tuintjes hebben geknipte
heggen, de lage rijtjeswoningen
met hun typische, kleine schui
ne daken worden bekroond door
pronte schoorstenen. „Waar
schijnlijk nergens in Rotterdam
kun je je huis uit zonder de deur
op slot te moeten doen. Hier wel,
en niemand die iets pikt", zegt
Martin Visser (35), die in de
voortuin met ontbloot bovenlijf
van het zonnetje geniet. „Ik ben
hier geboren", vertelt Visser,
„en niet van plan hier ooit weg
te gaan. Dit zijn net vakantie
huizen!"
Hij had geen tijd om woensdag
te stemmen, zegt hij. Maar For
tuyn was zijn man geweest. „Hij
zorgde ervoor dat iedereen over
Bewoners uit de Schielandstraat in de Rotterdamse wijk Landzicht.
politiek praat. Ik was het niet in
alles met hem eens. Wat Pim van
islamieten vond, wijs ik af. Die
mensen hebben ook recht op een
bestaan. Maar dat de deur dicht
moet voor buitenlanders, ben ik
met hem eens. Nederland is wat
dat betreft net een fontein die
tot aan de rand is gevuld. Je kan
niet blijven proppen.
In Landzicht is het aantal al
lochtonen bijna nihil. Visser,
van beroep straatveger: „Klopt,
die wonen hier ook haast niet.
Maar het is even wat anders als
je bij 'Bas' boodschappen gaat
doen op de Burgemeester Bau-
mannlaan. In de Van Noort-
wijckstraat zitten ze allemaal
geconcentreerd. Spreiden over
de stad moet je ze, anders inte
greren ze nooit. Hier in Land
zicht? Zou ik geen bezwaar te
gen hebben."
Piet Hoogeveen (37) heeft nog
een poster van Pim Fortuyn
voor zijn deur hangen. „Die ben
ik nog in de Spaanse Polder we
zen ophalen. Ik stemde eigenlijk
nooit. Tot maart. Toen kwam
Fortuyn. Die man was gewoon
grappig. Hij maakte iets in mij
los met zijn uitstraling. We
praatten in de buurt de laatste
maanden over hem en spraken
af dat we op hem gingen stern
foto Roel Dijkstra/GPD
men." Truus (67) vande Zestien-
hovensekade kijkt er helemaal
niet van op dat Fortuyn zo veel
steun kreeg in Landzicht. „Ver
baast me niks. Landzicht is al
tijd als een achterstandswijkje
afgedaan. Nou, met de mensen
die er wonen is anders niets mis
Mijn man en ik hebben ook op
Pim gestemd. Ik vooral om For
tuyn als mens. En het is toch
waar dat we in dit land te tole
rant zijn geweest?" B. van Roest,
een zwaar besnorde man van 43
jaar, is op weg naar zijn werk.
Hij woont van jongs af aan in de
Schipholstraat, die deel uit
maakt van een nieuwer stukje
Landzicht, en is koelcelmede
werker bij Campina. Ook hij
brengt de buitenlanders ter
sprake. „Er wonen er hier in de
wijk een paar en zo hoort het
ook. Anders gaan ze maar klit
ten. Of Fortuyn dat probleem
had aangepakt, was nog maar
zeer de vraag geweest. Politici
beloven je altijd koeien met
gouden horens. Maar hij was
een man met goeie idealen. En
die 1 ij st van hem was de grootste
geworden als hij niet was ver
moord. Daar heeft het CDA van
geprofiteerd."
Weggeziekt
Gusta Baving (28) zit te zonne
baden. „Ik ga nooit stemmen,
dus waarom nu wel?" De grote
steun voor Fortuyn kan ze wel
verklaren. Met een veelbeteke
nend glimlachje: „Er wonen
hier een hoop mensen die tegen
buitenlanders zijn. Die hebben
ze gewoon weggeziekt. Een jaar
of drie geleden zijn er zelfs bij
zo'n buitenlandse familie
brandbommen naar binnen ge
gooid. Dit is een volksbuurt. De
mensen hangen aan elkaar.
Soms zijn er ook ruzies die flink
kunnen ontaarden. Verderop is
jaren terug een schietpartij ge
weest. Daarbij vielen twee do
den."
Een jonge moeder wandelt op
haar gemak met een klein kind.
Ze zegt zich verre te houden van
de gemoederen die in haar
buurtje leven. Haar buurtje is
Landzicht wel, want ze woont er
al haar leven lang. „Eerst mocht
ik niet weg van mijn ouders, nu
berust ik erin dat ik hier ben
blijven hangen," zegt ze met een
tikje spijt in de stem. „Dit is nou
niet de meest ontwikkelde om
geving van Rotterdam. De men
sen denken niet zo door. Dat
verklaart de vele Fortuyn-stem-
mers. Maar Fortuyn wilde Zes
tienhoven weer openen voor
nachtvluchten. Ik heb op de SP
gestemd, maar ben daarmee een
buitenbeentje." GPD
De ouverture tot de vorming van een kabinet
brengt een aantal dilemma's op straat. Ieder
winnaar en verliezer, heeft de zorgen voor hpt
algemeen. Sommigen zien ook de sores op het eigen erf
rap groeien. De roep om een verandering die recht zal
doen aan het verkiezingsuitslag, is groot. Die verande
ring wordt gezocht in een radicale verbetering van de
relatie burger-bestuur. De meest geëigende instrumen
ten zouden moeten liggen in 'een cultuur van openheid'
en 'een vernieuwende verjonging' van de gelederen. De
eerste koudeschrik heeft geleid tot de snelle vervanging
van enkele verliesgevende fractieleiders. Bij de PvdAis
voorts Jan Pronk na decennia geruchtmakende doch
trouwe dienst opgestapt, om plaats te maken voor wat
jeugdiger élan. In zijn kring wordt verwachtingsvol
uitgekeken naar trendvolgend gedrag van kamerleden
als De Vries en Netelenbos.
Bij de verliezers PvdA en WD wreekt zich nu deite
hooggespannen verwachting die tot een behoudende
invulling van de kieslijst heeft geleid. De coryfeeëii
staan vooraan en nemen andermaal hun plaats in. Zij
verenigen in zich de factoren ervaring, kennis en <fe
macht van het netwerk. Nieuw bloed is vooralsnog ver
kieslijk doch onverkiesbaar gebleken. Alleen het niet-
accepteren van zetels door gekozenen en de afvloeiing
naar lokkende banen, kunnen nog uitkomst bieden, Ih
die gevallen blijft het dilemma, dat geen enkele partij
graag zekerheden in zal leveren.
Bij de winnaars stellen zich, deels, andere problemen
Van de LPF wordt niet verwacht dat ze politieke erva
ring levert of inlevert. Voor het CDA ligt dat anders. De
doorstroming van kamerleden naar kabinetspostenzal
in de fractie wellicht een ongewild grote vernieuwing
teweeg brengen. In dat verband wordt luider gesproken
over de positie van Balkenende. Men wil het succes
vasthouden, de fractieleider blijvend binden aan de po
litiek en in de huidige omstandigheden beslist niet offe
ren aan een ongewis bestuur. Voor bewindslieden moet,
in die optie, gevist worden in de welvoorziene partijvij
vers.
Dat geldt ook de aanstaande premier die van 'bewezen
statuur' moet zijn: een verstandige gedachte. Opnieuw
en haast onvermijdelijk duikt de naam van SER-voor-
zitter Herman Wijffels op. Balkenende heeft er aldus
een dilemma bijHij zit al enigszins verveeld met eëh
VVD die zo min mogelijk aan regeringsdeelname.^!
denken. De verkiezingsuitslag dwingt in die kring tot
een afwachtende houding. De WD heeft samenwer
king met de LPF niet echt uitgesloten en lijkt derhalve
coalitierijp. Bij leiding noch achterban is evenwel spra
ke van gretigheid. De rede gebiedt afstand, met hetoog
op een wellicht nabije toekomst. Welig tieren de dilem
ma's.
van onze redactie binnenland
Voorzichtig doet ze de deur
open. Bianca Hoogendijk,
(41) als echtgenote van Jan Pe
ter Balkenende waarschijnlijk
de toekomstige first lady van
Nederland, is wat schichtig. Ze
moet weinig hebben van de aan
dacht die na de monsterzege van
het CDA woensdagavond rond
haar persoontje is ontstaan.
„First lady? Het is niet iets wat
ik ooit heb geambieerd."
Voor een interview is ze niet te
porren. Het gaat in deze dagen
niet om haar, vindt ze. Woens
dagavond tijdens de verkie
zingsuitslag is ze door meerdere
journalisten aangesproken.
Maar bij geen van hen liet ze het
achterste van haar tong zien.
„Als ik daadwerkelijk de first
lady word, zal ik wat meer over
mezelf vertellen."
De kans daarop is erg groot.
Meestal wordt de leider van de
grootste partij na de verkiezin
gen premier en haar man heeft
al gezegd niet weg te lopen voor
deze zware taak.
Bianca noemt de situatie onwe
zenlijk. Die 43 zetels had ze
nooit verwacht. „Mijn man ook
niet. We keken woensdagavond
in zijn kamer naar de televisie
en wisten niet wat we zagen."
Mr. dr. Bianca Hoogendijk werd
in Krimpen aan de Lek geboren
en verhuisde op vijfjarige leef
tijd met haar ouders naar Ca-
pelle aan den IJssel. Tien jaar la
ter trok het gezin naar Arnhem.
In haar studententijd keerde Bi
anca terug naar Capelle. „En ik
woon er nog steeds naar mijn
zin. Of we er nog lang blijven? Ik
"innra Hoogendijk
zou niet weten waar we zo snel
anders zouden moeten gaan wo
nen."
Vij f j aar geleden trouwde ze met
Jan Peter Balkenende die ze
leerde kennen bij het Weten
schappelijk Instituut van het
CDA. Destijds was zij mede
werkster van de kamerfractie.
Samen hebben ze een dochtertje
van 3, Amelie.
'Mevrouw Balkenende' doceert
op dit moment arbeidsrecht aan
de Erasmus Universiteit in Rot
terdam. In 1999promoveerdezij
hier op de privatisering van de
ziektewet. In haar proefschrift
('De loondoorbetalingsver
plichting gedurende het eerste
ziektejaar') concludeerde zij dat
de in maart 1996 doorgevoerde
privatisering van de Ziektewet
slordig in elkaar steekt. Ze vond
dat werkgevers te makkelijk
een uitkering konden stopzet
ten, terwijl werknemers onvol
doende worden gedwongen let
sel te vermijden. Volgens haar
zijn bij de privatisering van de
ziektewet de rechten en plichten
onredelijk verdeeld tussen
werkgevers en werknemers.
Bianca vindt dat werknemers
meer verantwoordelijkheid
moeten nemen bij riskant ge
drag. Als voorbeeld noemt ze
het rijden met een slok op, waar
door de werknemer een ongeluk
krijgt. In zo'n geval hoeft een
autoverzekeraar niet uit te be
talen, maar een werkgever wel.
Informatieplicht
Bovendien vindt ze dat de werk
nemer verplicht zou moeten
worden de aard van zijn ziekte
mee te delen aan de werkgever,
omdat bedrijven alleen op die
manier in staat zijn om te beoor
delen of ze niet in de maling
worden genomen door hun per
soneel. Dit onderdeel van haar
proefschrift ontlokte kritiek.
Bianca werd onder meer door
een collega-wetenschapper
voor de voeten geworpen dat zij
'olie op het vuur gooide' in deze
onzekere tijden voor zieke
werknemers.
Het wettelijk recht van werkge
vers om de loonbetaling te stop
pen als een werknemer zich ten
onrechte ziek meldt, is volgens
Bianca Hoogendijk in de prak
tijk een 'dode letter'. De contro
lebevoegdheden van de werkge
ver worden naar haar mening
begrensd door het recht op pri
vacy van de werknemer.'GPD
VLUCHT - Bij een poging
door een achttienjarige jon
geman om uit Oost- naar
West-Duitsland te komen, is
de man tengevolge van een
hartaanval overleden, juist
toen hij het Westduitse
grondgebied had bereikt.
BUSDIENST - De busdienst
Breskens-Knokke werd gis
teren geopend. Uit het aantal
passagiers dat in de morgen
uren werd vervoerd, bleek
dat deze dienst op mooie zo
merse dagen ongetwijfeld in
een behoefte zal voorzien.
GEMEENTEHUIS - De ge
meenteraad van Noordgou-
we heeft in een spoedeisende
vergadering besloten tot 1
stichting van een nieuw ge
meentehuis met wijkgebouw
en kleuterschool. Voor dê
bouw is ruim 60.000 guldeij
nodig. Een deel hiervan.,
wordt betaald met een bur
gerzinlening, voor het rest
bedrag wordt een aanvullen;
de lening aangegaan.
FANNY - Tijdens de jeugd-
competitiewedstrijden zon-
dagmiddag in Amsterdam!,
eindigde op de 80 meter hor
den Fanny Blankers-Koen
onbedreigd als eerste in de
prachtige tijd van 11.3 se;
conden.
Internet: www.pzc nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380AAVIissingen
E-mail web@pzc.nl
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A, L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
OostsouburgseweglO
Postbus 18
4380 AAVIissingen
Tel. (0118)484000
Fax. (0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel, (0113) 273000
Fax. (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115) 645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst'
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is eei. -ww.
aan ons verstrekte gegevens hebben wtj opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onj
(abonnementen(administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten enfn. I
ducten van de titels en de werkmaatschappij van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteW j
derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, aldömg, j
lezersservice. Postbus 18.4380 AA Vlissingen.
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m,vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13.30 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantoofut.er
zondag, van 16 00 tot 18 00 uur
Tel. (0118)484000.
Fax (0118)470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van /,--)
per maand. 19,25 i'
perkwartaal: 52.-- i, II
per jaar 198.-- f
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail: abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor1-'
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag 1.-
zaterdag.€ 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van 1
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren -
worden opgevraagd bij
de advertentieorderafdeling.
Tel'0118-484321
onderdeel van het Wegener-concem. DedocO' (j
Behoort tot LUSQSflGf
doorFerdi Schrooten
De verdachte van de moord op Pim For
tuyn wordt niet langer dagelijks ver
hoord. Een verstandig besluit van justitie in
Amsterdam, vindt verhoorexpert en rechts-
psycholoog prof. dr. Peter van Koppen.
Doorgaan met het verhoren is volgens hem
'verspilling van belastingcenten'.
Het Openbaar Ministerie (OM) in Amster
dam meldt dat de verdachte nog wel 'op ge
zette tijden' wordt ondervraagd, maar zijn
dagelijks verhoren zijn stopgezet. „Dat
heeft geen zin meer als de verdachte zo lang
blijft zwijgen," aldus woordvoerder Robert
Meulenbroek. „Bovendien bereik je op een
gegeven moment ook een punt dat het niet
meer mag. Als iemand aangeeft dat hij toch
echt niks wil zeggen, kun je hem niet meer
lastig vallen, zeg maar." Inmiddels is daar
om de afspraak gemaakt met de verdachte
en diens advocaat Britta Böhler dat de man
zelf aan kan geven of en wanneer hij een ver
klaring af zou willen leggen.
„Als hij zijn mond niet wil opendoen, kun je
als politie bij wijze van spreken maar beter
parkeerbonnen gaan uitschrijven," zegt
Van Koppen gekscherend. Hij wijst op de
ïjzersterke zaak tegen de verdachte. „Als je
de media mag geloven, hebben ze de man
vlakbij de plek van de moord aangehouden
met een 'smoking gun'. Hij had een pistool
bij zich en thuis zijn kogels gevonden van
hetzelfde kaliber als de munitie die is aan
getroffen op de plek van de moord."
Doorgaan met dagelijkse verhoren heeft
ook om andere redenen weinig zin, meent
Van Koppen. „De meeste mensen zijn uit
eindelijk tot een bekentenis te brengen.
Maar deze man zwijgt al dagen. Waarom
zou daar opeens verandering in komen? Als
je heel lang verhoort, geef je bovendien
steeds meer informatie weg. Stel dat je hem
dan uiteindelijk tot een bekentenis kunt be
wegen, dan is achteraf moeilijk na te gaan
welke informatie hij uit zichzelf op tafel
heeft gelegd. Dat doet af aan de waarde van
een eventuele bekentenis."
Schaars
Volgens Van Koppen hebben politie en jus
titie te maken met niet zomaar een verdach
te. Hij heeft, voorzover bekend, immers
alleen zijn naam gezegd. De schaarse woor
den die hij zou hebben gesproken, hebben
volgens een OM-woordvoerder steevast
niks met de moord te maken. „Het is heel
lastig om tijdens een verhoor je mond te
houden. Zeker als je zoals deze man behalve
met je advocaat met niemand anders con
tact mag hebben. In zo'n situatie verveel je
je dood. De druk om iets te vertellen is er,
daar hoef je als politie niks aan te doen. Een
verdachte moet zich wel heel goed af kun
nen schermen om in zo'n situatie niks inte
ressants te melden." De hulp van Van Kop
pen wordt vaker ingeroepen als een verhoor
van een verdachte muurvast zit. Nu is dat
niet nodig, omdat politie en justitie volgens
de hoogleraar beschikken over 'overweldi
gend bewijs' tegen de verdachte. „Ik sluit
niet uit dat de man zijn verklaring bewaart
voor de rechtszaak. Voor zover ik begrijp is
het een zeer gedreven idealist. Slechts wei
nigen horen zijn boodschap als hij tijdens
zijn verhoor de mond open doet. Maar tij
dens zijn rechtszaak kan hij rekenen op een
groot publiek." Het OM in Amsterdam be
nadrukt 'dat het stopzetten van de dagelijk
se verhoren absoluut niet betekent dat de
zaak tegen de verdachte rond is'. „We zijn
nog steeds bezig om waterdicht te bewijzen
dat het pistool dat we bij hem aantroffen
ook aan de verdachte toebehoorde en dat hij
daarmee ook geschoten heeft."
Het OM beschikt daartoe intussen over de
resultaten van het onderzoek van het Ne
derlands Forensisch Instituut (NFI) in Rijs
wijk. Dat onderzocht de in beslag genomen
munitie en het wapen. Ook is bekeken of de
verdachte een 'schiethand' had, oftewel
kruitsporen op de hand waarmee hij de
trekker zou hebben overgehaald. Het is nog
niet duidelijk of de gegevens van het NFI
een tussenrapportage betreffen. Pas als het
om definitieve conclusies gaat, zou het OM
kunnen overwegen om delen van het onder
zoek naar buiten te brengen. GPD
fotoTon Kastermans/GPD
Agenten arresteren de vermoedelijke dader van de moord op Pim Fortuyn.