Zeeland kiest behoudende koers
Politiek blijft een
vreemd bedrijf
Myra van Loon (CDA)
heeft zicht op Kamerzetel
Voorkeursactie levert
PvdA'er Bosman
maar 671 stemmen op
LPF wil ook in Hulst
en Sluis meedoen
aan verkiezingen
Verkiezingskoorts houdt nog even aan
Van Dijke haalt 2228 stemmen
Rode potlood niet meer nodig
CDA zou
Staten gaan
domineren
Eén op zes
Z-Vlamingen
stemt LPF
vrijdag 17 mei 2002
De Zeeuwse kiezers ver
langen terug naar een be
houdende koers. In ter
men van 'links' en 'rechts'
is de verschuiving onder
de kiezers erg duidelijk.
De tendens die zich bij de
gemeenteraadsverkiezin
gen van afgelopen maart
in Midden- en Noord-Zee
land al aftekende, is door
gezet.
HoorRinus Antonisse
VLISSINGEN - De partijen ter
rechterzijde - CDA, WD, SGP,
CU, LPF en LN - haalden samen
ruim 72 procent. Aan de linker
kant bleven PvdA, D66, GL en
SP steken op 27 procent. Die
percentages waren in 1998 ruim
54 en bijna 43. Zeeland maakte
een grotere ruk naar rechts dan
landelijk te zien is (66 om 33
procent).
Het politieke krachtenveld in
Zeeland is door de uitslag van
de Tweede-Kamerverkiezingen
flink omgeploegd. Het CDA
komt met 29,5 procent royaal
boven het resultaat bij het aan
treden van paars in 1994 (20,9
procent). De christen-democra
ten zijn weer bijna terug op hun
score van vóór de oppositiepe
riode (33,9 procent).
Nieuw fenomeen is de LPF, die
provinciaal met 15,6 procent
van de stemmen overigens lager
scoort dan de landelijke 17 pro
cent. Wel is de partij in het
Zeeuwse duidelijk als tweede
geëindigd, met uitschieters in
Hulst (20,4 procent) en Sas van
Gent (20,5 procent). De LPF
verwierf in Veere de minste aan
hang (10,5 procent). Gemiddeld
was de aanhang in Zeeuws-
Vlaanderen groter dan in overig
Zeeland.
Van de paarse partijen boekte de
WD nog het minst slechte re
sultaat. De liberalen zakten met
14 procent net onder hun niveau
bij de aanvang van het eerste
kabinet-Kok (14,1 procent).
D66 zat voor het paarse avon
tuur op 6,7 procent en nu op 4,1.
De PvdA kreeg de grootste
dreun en roetsjte van 22,4 pro
cent in 1994 tot 13,2 procent nu.
In Hontenisse en Hulst ver
dween tweederde van de aan
hang.
Landelijk gezien deden PvdA
(15,1 procent) en WD (15,4 pro
cent) het beter dan in de provin
cie. Het CDA daarentegen kreeg
in Zeeland 1,5 procent meer
stemmen dan landelijk (28 pro
cent). Het trouwe blok SGP-
kiezers (in Reimerswaal met
27,7 de grootste partij) doet zich
in het Zeeuwse duidelijk gelden:
8,1 procent tegen landelijk 1,7.
De SP bleef met 4,5 procent on
der het landelijk resultaat van
5,9. Bij het begin van het paarse
avontuur was de aanhang maar
0,6 procent. Net als bij het CDA
heeft de oppositie de SP geen
windeieren gelegd. In grootte is
de partij D66 voorbij gestreefd
en ook de ChristenUnie (3,7 pro
cent in Zeeland, 2,5 landelijk) is
analyse
ruim gepasseerd. De SP nadert
GroenLinks, dat ten opzichte
van de kamerverkiezingen 1998
met 0,2 procent zakte tot 5,2
procent (landelijke score 7 pro
cent). Leefbaar Nederland, de
partij waarvan de LFP zich af
splitste, behaalde in Zeeland
bijna evenveel stemmen als lan
delijk: 1,5 om 1,6 procent. In alle
17 gemeenten kwam LN boven 1
procent uit, met in Sluis-Aar-
denburg (1,1 procent) het laag
ste en buurgemeente Oostburg
(2 procent) het hoogste aantal
stemmers.
Er was in Zeeland onder de kie
zers vier jaar geleden een ruime
niet-confessionele meerderheid
van 66 procent. Die is geslonken
tot 58 procent. De drie confes
sionele partijen CDA, SGP en
CU stegen van 31 naar 41 pro
cent nu en dat is te danken aan
de winst van de christen-demo
craten. Landelijk kwamen de
niet-confessioneel gebonden
partijen uit op 67 procent.
Het opkomstpercentage lag in
Zeeland met 80 procent boven
het landelijk gemiddelde van
78,8. Door invloed van vakan-
tievierders tekende Veere 94,3
procent aan. De opkomst in een
niet-toeristische gemeente als
Kapelle was 84,7 procent; bij de
raadsverkiezingen van maart
bleef dat op 70,2 procent steken.
Sas van Gent herstelde zich van
de lage opkomst in 1998 (65,7
om 72 procent). In Schouwen-
Duiveland handhaafde de op
komst zich op 8 05 procent (voor
de raad nog 67,6 procent), in alle
andere gemeenten was er een af
getekende stijging.
De gemeente Veere, met 16
stembureaus, slaagde er in als
eerste de uitslag van de stem
busstrijd te presenteren, vrij
snel na het sluiten van de ver
kiezingslokalen. In twee ge
meenten, Axel en Schouwen-
Duiveland, werd nog handma
tig geteld. Dat was duidelijk
merkbaar. Axel (9 stembureaus)
was eerst rond middernacht in
staat de resultaten te melden en
Schouwen-Duiveland (28 stem
bureaus) kon dat pas omstreeks
half een doen.
MIDDELBURG - Het Middelburgse ChristenUnie-Kamerlid
Leen van Dijke heeft van alle Zeeuwse kandidaat-Kamerle
den de meeste voorkeurstemmen in het kiesdistrict Zeeland
gehaald. Hij wist er 2.228 te vergaren, als tweede op de lijst
van de combinatie van de voormalige christelijke partijen
RPF en GPV.
Zeer waarschijnlijk heeft Van Dijke afgelopen woensdag wel
meer voorkeurstemmen gehaald dan de 2228 uit Zeeland.
Volgende week dinsdag wordt dat duidelijk, als de landelijke
kiesraad de definitieve uitslag van de Kamerverkiezingen be
kend maakt. Op die dag zal ook duidelijk worden of het Goese
CDA-Kamerlid Siem Buijs zijn persoonlijke resultaat van
1998 evenaart. Hij vergaarde indertijd door het hele land
10.596 stemmen als hoge nieuwkomer op nummer drie op de
CD A-lijst. Buijs, die 'in' is voor een ministerspost, stond nu
tiende op de lijst en wist op die plek 1482 Zeeuwse kiezers
achter zich te krijgen.
Op de Zeeuwse WD-Kamerleden Jan te Veldhuis en Jan
Geluk zijn in Zeeland respectievelijk 648 en 858 voorkeur
stemmen uitgebracht; in 1998 waren dat er landelijk respec
tievelijk 1.052 en 2.390. Te Veldhuis zit sinds 1982 in het par
lement. Hij keert als 23e op de WD-lijst met de hakken over
de sloot terug in de Tweede Kamer. Geluk was Kamerlid sinds
1998. Hij stond 33e en is nu buiten de boot gevallen. Arie van
Duijvenbode, landelijk 49e op de Lijst Pim Fortuyn, vergaar
de in Zeeland 221 voorkeurstemmen. Hij wil volgend jaar aan
de provinciale verkiezingen meedoen voor Fortuynlijk Zee
land.
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - De verkie
zingsuitslag is keihard aange
komen bij de voorzitters van
PvdA en VVD in Zeeland,
Leen Wille en Jan Schout,
maar ze weigeren bij de pak
ken neer te zitten. „Wij moe
ten de rust bewaren", vindt
Schout, „en goed nagaan
waarom het zo fout kon
gaan." PvdA'er Wille is al van
de schrik bekomen. Hij kijkt
vooruit. „Wij hebben klop ge
kregen, maar zijn niet versla
gen."
De afstraffing van de WD
heeft Schout geraakt. Hij
noemt de verkiezingsuitslag
'bizar, ongelooflijk en onbe
grijpelijk'. „De VVD stond
drie maanden geleden nog op
zesendertig tot veertig zetels.
Hans Dijkstal was de be
trouwbaarste kandidaat voor
het premierschap. En nu dit.
Politiek blijft een vreemd be
drijf."
Verwaarloosd
Schout denkt dat de moord op
Pim Fortuyn een grote rol
heeft gespeeld, maar dat niet
alleen. „In acht jaar Paars, in
acht jaar samenwerking met
de PvdA en D66, hebben wij
de rechtervleugel van de WD
misschien wat verwaarloosd.
Veel WD'ers waren ook geen
voorstanders van Paars. On
terecht, vind ik, Paars heeft
veel bereikt, maar het is een
feit dat veel WD-kiezers
naar de Lijst Pim Fortuyn zijn
opgeschoven." Of de WD
plaats moet nemen in een
nieuwe regering met CDA en
Lijst Pim Fortuyn, weet
Schout niet. „Het land moet
bestuurd worden, maar wij
zijn de verliezers. Wat heb je
dan in zo'n kabinet in te bren
gen? En hoe stabiel is de Lijst
Pim Fortuyn?" Voor de pro
vinciale verkiezingen vreest
Schout nog niet. „Die zijn pas
over een jaar. Politiek kan er
dan al zoveel gebeurd zijn.
Dat heb je de laatste dagen
wel gezien. Na de moord op
Fortuyn is het op emotionele
gronden compleet omgesla
gen."
Zeeuws PvdA-voorzitter Wil
le, wethouder in Oostburg,
lijkt door de verkiezingsuit
slag eerder aan vechtlust te
hebben gewonnen dan verlo
ren. „Links is verketterd. Vrij
wel iedereen heeft daaraan
meegedaan, zelfs de Vara.
Door de afschuwelijke moord
op Fortuyn en wat er daarna
over links is uitgestort, is er
een laag vernis van de Neder
landse samenleving afge
haald. Als sociaal-democraat
vind ik dat nog triester dan de
uitslag van de verkiezingen."
De PvdA moet de komende
tijd gebruiken om zich te her
groeperen, vindt Wille. „On
der Wim Kok heeft de PvdA de
laatste jaren een grote bijdra
ge geleverd aan de toekomst
van Nederland. Neem alleen
de AOW, de oudedagsvoorzie
ning, die voor lange tijd is ge
waarborgd. Wij moeten onze
overtuiging, de inhoud van
onze boodschap, ook niet ver
anderen, maar vertalen naar
nu en spreken in duidelijke
taal. Dat is de les van Pim For
tuyn. Wij moeten meer aan
politiek doen en minder aan
besturen."
Jonge gezichten
Op weg paar de provinciale
verkiezingen is het, volgens
Wille, voor de PvdA noodza
kelijk op zoek te gaan naar
nieuwe gezichten, ,,'t Liefst
jonge gezichten, maar dat
hoeft niet per se." De landelij
ke PvdA moet minder een
Randstadpartij worden.
„Want waarop de Lijst Pim
Fortuyn met name scoorde,
ook in Zeeland, zijn toch voor
al Randstadproblemen. Vei
ligheid. Allochtonen. Een zu
re conclusie is dan dat veel
kiezers in de PvdA als Rand
stadpartij niet de oplosser van
die problemen hebben ge-
door Henk Boot
OSSENISSE - Zo waan je je op
een 47e plek op de CDA-kandi-
datenlijst veilig in de luwte van
de politiek en een paar maanden
later ben je als opeens serieus in
beeld als Tweede Kamerlid.
Het overkwam CDA-politica
Myra van Loon (36) uit Ossenis-
se. Met 43 zetels voor het CDA
en uitzicht op kabinetsdeelna
me kan ze namelijk het eerste
Zeeuws-Vlaamse Kamerlid
worden. „Als het CDA in het ka
binet komt, als er een paar men
sen voor mij op de lijst minister
of staatssecretaris worden en
als ik voor mezelf de knoop in
die richting doorhak."
Want kiezen voor de Haagse
politiek, betekent dat ze haar
leidinggevende baan bij de Ra
bobank in Terneuzen moet op
geven en met manlief een goede
regeling moet treffen voor de
verzorging van hun beide kin
deren. „Ja, dat zou heel ingrij
pend zijn, dus het nadenken
daarover is woensdagavond be
gonnen."
Verbazing
Myra van Loon (36) uit Ossenis-
se kan het eerste Zeeuws-
Vlaamse Kamerlid worden.
Ze zat toen gewoon thuis voor
de buis. En zag met open mond
van verbazing dat haar partij
als grootste uit de stembusslag
rolde. „Dan besef jeineens datje
binnenkort wel eens voor de
vraag kunt komen te staan of je
wel of niet bereid bent om Ka
merlid te worden."
Eigenlijk komt die vraag voor
Myra van Loon minimaal vier
jaar te vroeg. Ze had de kandi
daatstellingscommissie immers
verzocht om haar op een onver-
kiesbare plek te zetten. Nou ja,
verzocht: het was voor de doch
ter van Zeeuws-Vlaams sport
journalist Ton Koomen feitelijk
een voorwaarde om überhaupt
op de lijst te willen staan.
„Op die 49ste plek stond ik wel
goed. Dan kon ik van dichtbij
nog een aantal jaren zien hoe het
allemaal reilt en zeilt in de
Haagse politiek en zou ik wat
aan landelijke naamsbekend
heid kunnen werken."
Ze zei vorig najaar dan ook met
een gerust hart 'ja' tegen die
49ste stek op de lijst omdat het
CDA in die dagen rond de25 Ka
merzetels werd ingeschat.
„Maar goed alles is in een snel
treinvaart veranderd Met het
vertrek van Jaap de Hoop
Scheffer en nog een andere kan
didaat, stond ik al op plaats 47
en nu we na een turbulente ver
kiezingsperiode de grootste zijn
geworden, ontstaat een com
pleet andere situatie."
Mocht ze in de Tweede Ka
mer komen, dan is Myra van
Loon bestuurlijk breed inzet
baar. Ze verdiende haar be
stuurlijke strepen bij het Pro
vinciale Vrouwenberaad en
was acht jaar actief als dagelijks
bestuurslid van het CDA Zee
land.
Haar partijgenoot Siem Buijs
uit Goes maakt al langer deel uit
van de CDA-Tweede-Kamer-
fractie.
ZIERIKZEE - De rode potloden van Schouwen-Duiveland
hoeven naar alle waarschijnlijkheid niet meer geslepen te
worden. Vóór de verkiezingen voor Provinciale Staten - vol
gend jaar - wil de gemeente een besluit nemen over de aan
schaf van stemcomputers.
Wethouder J. van Felius houdt nog een slag om de arm totdat
de (financiële) voor- en nadelen van deze vernieuwing op een
rijtje staan. De bedoeling is bij de eerstvolgende verkiezingen
- voor Provinciale Staten in maart 2003 - te stemmen via de
computers. Maar voordat Schouwen-Duiveland elektronisch
zijn stem mag uitbrengen moet er volgens wethouder Van Fe
lius nog veel gewikt en gewogen worden.
Ook de bijna 6900 kiezers in de gemeente Axel hebben eergis
teren voor het laatst met het rode potlood gestemd. Bij de ge
meenteraadsverkiezingen op 20 november wordt verwacht
dat ze dan, net als elders in de streek, via de computer hun
stem uitbrengen.
SCH-DUIVELAND
34505 inw.
TK2002
TK2002
TK1998
TK1998
partij
perc.
stemmen
perc.
stemmen
Opkomst
85,9
22774
80,5
20530
PvdA
13,7
3112
27,2
5584
VVD
17,8
4050
28,2
5791
CDA
27,0
6138
15,2
3121
D66
3,5
790
6,6
1347
GrLinks
4,0
915
4,9
998
SP
4,0
902
1,6
336
SGP
7,7
1760
8,0
1638
VSP
0,3
78
0,6
129
NMP
0,0
6
0
0
PvdT
0,1
23
0
0
ChrUnie
3,3
762
5,9
1209
DuurzNed
0,0
1
0
0
LeefbNed
1,6
366
0
0
LPF
17,0
3871
0
0
Overigen
0
0
1,8
377
door Harmen van der Werf
MIDDELBURG - Gerard Bos
man uit Oosterland, kandidaat-
Kamerlid voor de PvdA, heeft in
Zeeland niet meer dan 671
stemmen vergaard.
De kans dat hij alsnog in de Ka
mer komt is met die uitslag ver
vlogen. Bosman hoopte met
voorkeursstemmen een eindje
op de lijst op te schuiven of di
rect in de Tweede Kamer te ko
men. Meer dan 16.000 stemmen
had hij dan moeten vergaren.
Het aantal van 671 stemmen in
Zeeland noemt Bosman 'teleur
stellend laag'. Met zijn score
evenaart de Oosterlander, Sta
tenlid voor de PvdA, bijna de
score van de Middelburgse oud
wethouder Gerrit Schoenma
kers die in 1998 voor de PvdA
aan de Kamerverkiezingen
meedeed. Schoenmakers ver
gaarde zonder een eigen cam
pagne te voeren door het hele
land 672 stemmen.
Condooms
Omdat hij zijn campagne voor
tijdig moest staken, blijft Bos
man met heel wat verkiezings-
materiaal zitten, zoals meer
kandidaat-Kamerleden die een
voorkeursactie voerden. Hij
heeft nog een paar duizend en
veloppen met zijn foto en een
Zeeuwse babbelaar liggen, én
vijftienhonderd condooms. Die
wilde hij afgelopen zaterdag
avond onder jongeren in de
Goese binnenstad uitdelen on
der het motto 'Stem veilig, stem
Gerard Bosman'.
„Wat ik met al die spullen aan
moet?", herhaalt Bosman de
vraag. „Geen idee. Die babbe
laars en condooms blijven in elk
geval bruikbaar voor andere ac
tiviteiten."
door Sheila van Doorsselaer
HULST - Na Terneuzen, wil de
Lijst Pim Fortuyn ook meedoen
aan de gemeenteraadsverkie
zingen in Hulst en Sluis. Ruud
Muste, coördinator Zeeuws-
-Vlaanderen van Fortuynlijk
Zeeland, is in Hulst bezig een
kieslijst samen te stellen. In
Sluis wordt naar enthousiaste
lingen gezocht. Muste rekent
voor LPF in heel Zeeuws-
Vlaanderen op 20 procent van
de stemmen.
LPF-Hulst heeft drie bestuurs
leden en Muste wordt lijsttrek
ker. Muste (60), opgegroeid in
Den Haag en via onder andere
Utrecht en Biervliet in Hulst te
recht gekomen, heeft geen poli
tieke ervaring. Wel was hij ja
renlang verbonden aan het
bestuur van de Abvakabo. In te
genstelling tot LPF-Terneuzen,
wil Muste in zijn programma
ook lokale pijnpunten aansnij
den. Zo vindt hij dat er meer ge
bouwd moet kunnen worden in
de kleine dorpen in de toekom
stige gemeente Hulst. „Wat ma
ken die tien huisjes nou uit? Be
stemmingsplannen moeten dan
maar op de schroothoop en het
moet ook niet meer mogelijk
zijn dat de geel-groen-gestreep-
te vlekpad, of weet ik veel, de
bouw van een woonwijk tegen
houdt." Ook wil Muste dat post
kantoortjes openblijven en een
eind aan de vele snelheidscon
troles. „Die agenten die in een
autootje langs de kant van de
weg de krant zitten te lezen,
kunnen beter ingezet worden."
In Terneuzen is het C. Freeke die
de kar van de LPF gaat trekken.
Hij heeft inmiddels meer dan
genoeg ondersteuningen binnen
en heeft hij al een volwaardig
bestuur. Lijsttrekker Freeke wil
de drie V's (Veiligheid, Vreem
delingen- en Verkeersbeleid) de
boventoon laten voeren in het
programma van de nieuwe ka
naalzonegemeente. Voor de
nieuwe gemeente Sluis wordt
naarstig gezocht naar enthousi
astelingen. Muste heeft naar ei
gen zeggen al potentiële kandi
daten voor LPF-Sluis ontmoet
tijdens de stille tocht in Middel-
burg.
MIDDELBURG - De coalitie
van CDA, VVD en PvdA be
houdt op basis van de verkie
zingsuitslag van woensdag haar
ruime meerderheid in het pro
vinciebestuur. De verhoudin
gen binnen de coalitie zouden
echter ingrijpend veranderen.
Het CDA wordt met veertien ze
tels de dominante partij.
CDA en WD hebben nu elk tien
Statenzetels, PvdA acht. Als de
Zeeuwse uitslag van de Kamer
verkiezingen wordt vertaald
naar Statenzetels, wint het
CDA er vier, de VVD verliest er
drie en de PvdA twee. De WD
deelt met zeven zetels de tweede
plek met de LPF alias Fortuyn
lijk Zeeland. Op basis van de
Kamerverkiezingen komt de
SGP op vier zetels uit. Het aan
tal zetels voor de rest zou zijn:
GroenLinks 2, de SP 2, Chris
tenUnie 2, D66 2, Leefbaar Ne
derland 1. De Partij voor Zee
land deed niet mee aan de Ka
merverkiezingen. De winst van
de LPF zal daarom deels zijn te
rug te voeren tot de drie zetels
die de PvZ nu bezet. De Staten
verkiezingen zijn in maart 2003.
HULST - Eén op de zes Zeeuws-
-Vlaamse kiezers heeft op de
Lijst Pim Fortuyn gestemd.
Daarmee werd de nieuwe partij
ook in deze regio de tweede par
tij achter het ineens weer onge
naakbare CDA, dat rond de 35
procent van alle stemmers in de
streek wist te bekoren. In wes
ten van Zeeuws-Vlaanderen
scoorde de LPF trouwens min
der goed dan in Hulst en Honte
nisse. Het CDA ging over de ge
hele linie met sprongen omhoog.
Geheel in lijn met de landelijke
trend kunnen PvdA, WD en
D66 vanaf vandaag ook in deze
regio hun wonden likken.
foto Wim Kooyman
te halen. „De reacties die we kregen wa
ren trouwens best leuk: in de trant van
'Wat zijn jullie er vroeg bij' aldus Vin-
ke. Hij bekent nog wel even in zijn piep
zak te hebben gezeten omdat hij zich
afvroeg of de ludieke plakactie na de
spanningen in aanloop naar de Tweede-
Kamerverkiezingen wel in de smaak zou
vallen bij vertegenwoordigers van ande
re politieke partijen.
door Henk Boot
KLOOSTERZANDE - Bij Algemeen Be
lang uit Hontenisse hebben ze de smaak
van de gemeenteraadsverkiezingen op
20 november nu al te pakken.
De stembureaus waren woensdagavond
nog maar koud dicht of twee plakploe-
gen van deze lokale partij trokken er op
uit. Alle verkiezingsborden voor de
Tweede Kamerverkiezingen binnen de
gemeentegrenzen van de toekomstige
gemeente Hulst werden bezocht.
De daarop hangende affiches werden
eerst met wit papier afgeplakt waarover
een strook met de leus 'Algemeen Belang
Uw Belang' werd geplakt. „Zie het als
een ludieke actie. Het lijkt nog ver weg
die raadsverkiezingen, maar dat valt
best mee. En op deze manier vallen we
wellicht ook een paar dagen op. De lan
delijke partijen doen dat al weken", al
dus bestuurslid J. Vinke van Algemeen
Belang.
Reacties
Over een dag of wat worden de borden
namelijk door de gemeente weer wegge
haald om ze ergens in het zicht van de
herindelingsverkiezingen weer van stal
De plakploeg van Algemeen Belang was gisteren al actief voor de gemeenteraadsverkiezingen.
