Herstart duurzaam bouwen
PZC
14
Marschall zet vuurtorens op de kaart
Elegante kunstwerken van Mink
GELICHT
Convenant
lezers schrijven
Damherten
Kiesstelsel
Politiek
kunst cultuur
vrijdag 17 mei 2002
door Emile Calon
De Zeeuwse bouwwereld, de overheden en de
Zeeuwse Milieu Federatie durven opnieuw
een convenant Duurzaam Bouwen te sluiten.
Na een eerder fiasco, proberen alle partijen nu
wel resultaten te bereiken die gunstig zijn voor
zowel het milieu, de veiligheid als de leefbaar
heid.
Deze keer beperkt het convenant zich niet alleen
tot het voornemen om duurzamer te bouwen.
Ook spreken alle partij en af dat de toegankelijk
heid en veiligheid wordt verbeterd. Het Zeeuws
Convenant Integrale Woningkwaliteit wordt op
5 juni in Domburg ondertekend door aanne
mers, architecten, projectontwikkelaars, wo
ningcorporaties, gemeenten, provincie en de mi
lieufederatie.
In 1996 ondertekenden vertegenwoordigers van
al die partijen voor de eerste maal zo'n conve
nant waarin ze beloofden voortaan bij ontwerp
en bouw van huizen zoveel mogelijk uit te gaan
van duurzaamheid. Bij een evaluatie in 2000
bleek dat er zowat niets terecht was gekomen
van al die mooie voornemens. Veel onderteke
naars waren het convenant blijkbaar vergeten,
foeterde destijds ZMF-voorzitter J. van der Doef
tijdens een ledenvergadering in Goes. „Het
wreekt zich dat er geen sancties mogelijk zijn."
Nieuw elan
Hij constateerde ook dat er een nieuw elan nodig
is om de voornemens waar te maken. Beter over
leg tussen overheid, opdrachtgevers en ontwer
pers/bouwers is noodzakelijk. Evenals meer
controle op het nakomen van afspraken, aldus
de voorzitter.
Ook de Provinciale Commissie Milieubeheer en
Waterhuishouding (PCMW) liet in een reactie
weten dat het duurzaam bouwen van woningen
en andere gebouwen in Zeeland veel sterker be
vorderd moest worden. Slechts een beperkt aan
tal huizen was de voorgaande jaren duurzaam
gebouwd. Dat moet veranderenduurzaam bou
wen hoort gemeengoed te zijnluidde dan ook de
boodschap van de PCMW. De betrokkenheid
moet worden vergroot en er moet strenger wor
den toegezien op de naleving van het convenant,
adviseerde de commissie.
C. Buijs (ZMF) hoopt en verwacht dat de partij
en het convenant nu meer zullen navolgen. Spe
ciaal op verzoek van een aantal gemeenten is het
convenant zelfs uitgebreid met wensen op het
gebied van veiligheid en leefbaarheid.
Zo horen nieuwe woningen te voldoen aan het
politiekeurmerk en moeten ze ook zo levens-
loopbestendig mogelijk gebouwd worden. Want
in zulke woningen kunnen de bewoners langer
blijven wonen, ook als ze eventueel wat gebrek
kiger zijn.
Buijs stelt dat op die manier bouwen econo
misch gezien ook voordeliger is. Een goed bevei
ligd huis is immers meer waard dan een woning
Gehoopt wordt dat na ondertekening van het nieuwe Convenant Duurzaam Bouwen er meer energiezuinige woningen zoals in de Goese wijk Overzuid
gebouwd worden. foto van Willem Mieras
waar inbrekers zo naar binnen kunnen lopen.
Dat geldt ook voor een woning waar mensen hun
hele leven in kunnen blijven wonen, ook als een
van bewoners bijvoorbeeld een rolstoel moet ge
bruiken.
Projectontwikkelaars geven grif toe dat zulke
woningen momenteel het meest gevraagd zij n en
dus ook het meeste opbrengen. Desondanks
worden nieuwbouwwoningen nog lang niet alle
maal levensloopbestendig gebouwd. Het conve
nant zal daar mogelijk verandering in brengen.
Zo staat in de voorschriften dat in een woning
een rechte steektrap moet komen, eventueel met
tussenbordessen. Zo'n trap kan immers vrij een
voudig voorzien worden van een traplift als ie
mand niet meer in staat is op eigen kracht een
trap te beklimmen of af te dalen. Ook wordt aan
geraden traptreden zonder overstekende ran
den wel te plaatsen omdat zo'n uitstekende rand
niet handig is voor iemand die wat moeilijker
trappen kan lopen.
De buitenste trapleuning moet volgens het con
venant ook twintig centimeter doorlopen voor
bij de eerste en laatste trede zodat de trap wat
makkelijker is te beklimmen of af te dalen.
Daarnaast luidt het advies geen drempels toe te
passen met uitzondering van de natte delen zo
als badkamer, toilet en bijkeuken. En handgre
pen van buitendeuren moet goed omgrijpbaar
zijn. Het woningontwerp moet ook geschikt zijn
voor het actief gebruik van zonne-energie.
En het moet mogelijk zijn om de primaire woon
vertrekken (woonkamer, slaapkamer, keuken,
badkamer, toilet) gelijkvloers te situeren zodat
iemand die over moet stappen op een rolstoel
niet moet verhuizen, aldus enkele van de bijna
tweehonderd adviezen in het convenant.
Buijs benadrukt dat alle partijen deze maal seri
eus zullen trachten om het convenant niet
opnieuw te laten floppen. Zo zal er nu daadwer
kelijk om het jaar gekeken worden wat de vorde
ringen zijn. Ze bezweert dat niet net als de voor
gaande keer er een paar j aar gewacht zal worden
met een evaluatie. Ook ligt het in de bedoeling
dat een team regelmatig op bouwplaatsen gaat
kijken of de richtlijnen uit het convenant wor
den opgevolgd.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over qe-
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Het is zover, Provinciale Staten
hebben het groene licht gegeven
om de jacht te openen op dam
herten (PZC, 10-5). Er komen er
te veel van.
Bij mij rijst de vraag: is er nu
geen andere oplossing te vinden
dan de doodstraf voor deze
mooie dieren? Is het niet moge
lijk om dieren die te veel zijn er
gens anders onder te brengen?
Als het in ons land niet kan dan
misschien in het buitenland
waar soms uitgestrekte bossen
zijn. Zo zijn er misschien nog
wel meer mogelijkheden te be
denken. Als de jacht doorgaat
zullen de wandelaars in bos en
duin niet veel kans meer hebben
om deze prachtige dieren te
zien. Ze worden dan heel schuw
en hebben een vreselijke angst
voor mensen. Waarom moet er
altijd gekozen worden voor de
goedkoopste en gemakkelijkste
manier, de kogels?
M.J. Maljaars
Koningin Emmaweg 30
Vrouwenpolder
De heer Koopman (PZC, 15-5)
constateert zoals vele anderen
de te grote, wellicht gevaarlijke,
afstand tussen politiek en bur
ger.
De schuld hiervoor wordt ook
door hem eenzijdig bij de poli
tiek gelegd. Waarom niet ook
voor een deel bij de burger zelf
Heb ik recht van klagen zolang
ik geen lid ben van een politieke
partij 'Management by
speech', in goed Nederlands
'Een grote mond', leidt niet tot
een structurele oplossing. De
beste debater hoeft niet de beste
bestuurder te zijn.
Ik raad alle 'oplossing zoekers'
en 'lessen leerders' aan in ge
dachten eens terug te gaan naar
1966. U raadt het al: De analyse
en oplossing van Democraten
66.
Het is de hoogste tijd voor een
districtenstelsel. Dat zou pas
echt een modernisering van ons
staatsbestel zijn. Zo met, zullen
de eevestiede Dolitiekp nariün.
H.A. Riermk
Kloosterweg 110
Burgh-Haamstede
Heeft men met verstand ge
zen uit de veelheid van actie
punten en beloftes die de laatste
weken zijn uitgestort? Zo ja, dan
heeft men daarmee de gekoze
nen gelijkertijd onverbloemd
opdracht verstrekt deze met
grote voortvarendheid te g
verwezenlijken! Nu goed oplet
ten of dat ook gebeurt. Termijn
stellen, deadlines stellen. De op
drachten van ons, cle kiezers, die
de door ons gekozenen op het
pluche hielpen en hun salaris
betalen, zijn voldoende duide
lijk geworden uit de verkie
zingsuitslag.
We hebben de politici iiu
huurd om onze wensen uit te
voeren en ze hebben de zetel
maar wat graag geaccepteerd,
Wijzelf hebben daar geen tijd
voor en/of geen zin in, ieder z'n
vak nietwaar! Niemand wordt
per slot gedwongen om politicus
te worden. Mocht de uitslag bij
sommigen wat tegenvallen
hoop ik niet dat men ons g
verwijten dat we ons verstand
verkeerd gebruikt hebben om
vervolgens weer in het oude
stramien te vervallen.
Heeft men soms bij geval op de
LPF gestemd? „Welnee, hoe
kom je daar nou bij, ik ben het
helemaal niet eens met de
standpunten van Fortuyn",
men in het openbaar. Hoezo dan
toch 26 zetels? Had Fortuyn in
ieder geval gelijk met zijn uit
spraak dat Nederland overvol
is. Met huichelaars bedoeldehij
Dat doen we dus niet meer.
E.J.PIzeboü
Vebenabos44
Koudekerke
Schilderes Diana Marschall is gefascineerd door vuurtorens.
foto Willem Mieras
door Ernst Jan Rozendaal
HEINKENSZAND - De Duitse
schilderes Diana Marschall is
gefascineerd door water. Dat ze
graag duikt en vooral zeilt blijkt
uit haar werk, dat te zien is in 't
Kunstuus in Iieinkenszand. Het
zijn niet traditionele zeegezich
ten die daar overheersen, maar
werken waarin Marschall de re
latie van de mens met het water
tot onderwerp heeft genomen.
De kunstenares uit Keulen, die
een groot deel van het jaar door
brengt in Colijnsplaat, heeft op
merkelijk veel vuurtorens ge
schilderd en getekend. Voor de
meeste daarvan heeft ze oude
zeekaarten als ondergrond ge
nomen. Dat het om gebruikte
kaarten gaat, blijkt uit de aan
tekeningen over lengte- en
breedtegraden die op sommige
daarvan staan geschreven. Er is
een kaart bij van de Zeeuwse ei
landen en wateren waarover
Marschall de vuurtoren van
Schouwen heeft afgebeeld.
Datzelfde procédé heeft ze toe
gepast bij de torens van IJmui-
den, Vlieland, Terschelling,
Schiermonnikoog en Bremer
haven, alsook de Zeelandbrug
en haveningang van Texel. Ze
zijn afgebeeld tegen de topogra
fie waarin ze thuishoren. Dat
zorgt voor levendige en origine
le werken in een gemengde tech
niek van schilder- en teken
kunst. Meestal overheerst het
beeld van de kaart, waaruit dan
een eenzame vuurtoren op
doemt, een enkele keer is de
kaart bijna weggewerkt omdat
naast de toren ook een zeehond,
een vrouw met zuidwester of
een viskotter is getekend of ge
schilderd.
Deze werkwijze is meer dan een
simpele vondst of voorspelbare
truc. De in verschillende ge
daanten steeds maar terugke
rende vuurtoren is in het werk
van Marschall een symbool van
de grens tussen het door mensen
ingerichte land en het water. De
vuurtoren markeert de plek van
een veilige haven, maar waar
schuwt ook voor gevaar. Veel
zeggend is het schilderij 'Au re-
voir', waarop een vrouw is
afgebeeld die zwaait naar een
vuurtoren. Ze neemt afscheid
van het land voor een - altijd on
zekere - reis overzee. Feitelijk
gaat het werk van Marschall
over de keuze die mensen heb
ben tussen een veilig bestaan of
een onzekere, maar avontuurlij
ke toekomst
Impressies
Tegelijk zijn het natuurlijk im
pressies van plekken die indruk
op haar hebben gemaakt Door
de vuurtorens op zeekaarten te
schilderen, ontstaat een serie
van samenhangende werken en
is een uitweg gevonden voor het
clichébeeld van een stormachti
ge zee, een zonsondergang of
een typisch Hollandse wolken
lucht. Als dergelijke taferelen
door Marschall toch tot onder
werp worden genomen, pro
beert ze te variëren op het door
snee beeld, kennelijk vanuit het
besef dat de gemeenplaats op de
loer ligt. Dat lukt niet in alle ge
vallen even goed. De oranjege-
kleurde lucht die gezien wordt
langs de zijkant van een zeil
schip komt erg zoet over, al ligt
het gekozen perspectief niet
voor de hand. Herkenbaar maar
door hun uitvoering toch sterk
zijn 'Waterkracht' - een weerga
ve van schuimende golven die
neigt naar abstractie - en 'Duin
gras', dat vooral opvalt door het
overdadige gebruik van verf op
paneel, waardoor een bobbe
lend reliëf is ontstaan.
Expositie: maritieme schilderij
en van Diana Marschall m 't
Kunstuus in Heinkenszand, t/m
1 juni, open woe t/m vri van 13-
18, vri ook van 19-21, za van 10-
12 en 13-16 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De kunstwerken van
een voormalig mode-ontwerpster elegant
noemen, is misschien het intrappen van
een open deur. In het geval van Renée
Mink moet dat dan maar, want elegantie
is hét kenmerk van haar beelden en schil
derijen. Ze exposeert op het ogenblik in
galerie 't Haentje te Paart in Middelburg.
Op twaalf schilderijen met de titel 'Cat
walk' heeft Mink de modewereld tot on
derwerp genomen. Ze laten lange, slanke
mannequins zien in kleurige creaties.
Toch is het de kunstenares daarom niet te
doen. Het onderwerp is aanleiding voor
een compositie in zachte kleuren. Dat
blijkt uit de manier waarop de meeste
mannequins zijn uitgebeeld. Ze snijden
het doek verticaal doormidden. De ge
zichten staan er vaak maar gedeeltelijk
op, de bovenkant valt meestal buiten het
schilderijHetzelfde geldt voor de voeten.
Dikwijls zijn de mannequins bij de enkels
afgesneden, of verdwijnen hun benen in
een abstracte wolk verf.
Mink heeft ook niet de moeite genomen de
modellen gedetailleerd uit te beelden. De
hoofden zijn eerder vlekken, neus en ogen
zijn zelden afgebeeld. Het is alsof de vrou
wen opdoemen uit een kleurige mist, of ei
genlijk andersom: Mink abstraheert haar
menselijke figuren. Het gaat haar om een
stapeling van subtiel op elkaar afgestem
de kleuren, waarbij de blik van de toe
schouwer automatisch naar het midden
van het schilderij wordt getrokken. Daar
gaan de kleuren niet zozeer een gevecht
aan. Eerder vormt zich een vlechtwerk,
omdat de kleuren in eikaars verlengde lig
gen en harmoniëren in plaats van botsen.
Beelden
De beelden van Mink sluiten goed aan bij
haar schilderijen. De schilderijen 'Appel
tje' en 'Juffertje in het groen' zijn te be
schouwen als schakels tussen de 'Cat
walks' en de sculpturen in marmer en
staal. De vrouwelijke naakten zweven op
de genoemde schilderijen temidden van
zachte kleurbanen en zwarte, ronde lij
nen. Die suggereren een woelige bewe
ging, zoals een striptekenaar dan vaak
doet als zijn figuren een buiteling maken.
Tegelijkertijd contrasteren de dunne
zwarte lijnen met de vrouwelijke licha
men.
Die tegenstelling tussen zwaarte en luch
tigheid zit ook in veel van Minks beelden.
Een heel toegankelijk voorbeeld is 'Ge
schenk'. Een zachtroze marmeren blok
met aangename rondingen heeft een sier-
strik van koper gekregen, zoals een ca
deau waarvan het pakpapier is vastgezet
met glimmend lint. Mink combineert va
ker slank glad metaal met een flinke brok
steen. Beweeglijkheid tegenover massivi
teit, soepelheid tegenover onverzettelijk
heid. Wel zorgt ze voor een mooie afwer
king van het marmer. Dat is glad, mooi
van kleur, bevat vaak openingen waar
door de steen lichter oogt en een enkele
Eenmannequin, uitgebeeld door Renée Mink. foto Ruben Oreel
keer is het steen subtiel bijgewerkt met
een smaakvol gekozen lakkleur.
Expositie: schilderijen en beelden van
Renée Mink, t/m 26 mei in galerie 't
Haentje te Paart in Middelburg. Open do,
za en zo van 14-16.30 uur. Dit is de voorlo
pig laatste expositie in 't Haentje te Paart
Na de zomer gaat de galerie weer open.
ERZICHTSKAART
■E ».sZCIDHOLLANDSP. WATEREN
1:260 000|S2'N)
oicolOr project» (Eur. co&tf. 1950)
SCMOUWIM
