Bomterrorist wordt effectiever
PZC
PZC
Nederlandse YN-militairen in
Afghanistan regenen tenten uit
J9
Oude fractieleiders
zouden na 15 mei
moeten opstappen
Weinig verdachten
blijven zwijgen
Internet verschaft extremisten gemakkelijk dodelijke informatie
15 mei 1952
woensdag 15 mei 2002
door Calvin Woodward
Nieuwe krachtige explosie
ven, geavanceerde elektro
nica en tips op het internet
geven terroristen en andere ex
tremisten steeds meer middelen
om dodelijk toe te slaan, vrezen
experts. Een week van aansla
gen wereldwijd lijkt hun ver
moedens te bevestigen. Bij zwa
re bomaanslagen in Rusland,
Pakistan en Israël verloren 64
mensen het leven.
Betere explosieven en simpel
materiaal zoals paperclips,
kerstboomlampjes, spijkers en
glasscherven gedoopt in ratten-
gif, vormen een dodelijke com
binatie, vooral als de dader ook
nog bereid is zijn leven te offe
ren. „Sterkere explosieven stel
len een individu in staat meer
mensen te doden dan voor
heen", zegt Steven Aftergood
van de Federatie van Ameri
kaanse Wetenschappers.
De door terroristen gebruikte
bommen kunnen variëren van
eenvoudige kunstmestexem-
plaren zoals Timothy McVeigh
heeft gebruikt in Oklahoma Ci
ty, tot krachtige chemische ex
plosieven uit legervoorraden en
geavanceerde zelfgemaakte
bommen. Minder gevaarlijk zijn
staafbommen, waarvan er de
afgelopen weken in het midden
westen van de Verenigde Staten
enkele in brievenbussen ont
ploften. Dit type bommen is
vaak gevaarlijker voor de ma
ker dan voor de beoogde slacht
offers. Ze worden in de VS
steeds vaker gebruikt omdat
handleidingen voor het maken
ervan eenvoudig zijn te vinden
op het Internet, zegt de politie.
Bij de recente reeks staaf bom
aanslagen raakten zes mensen
gewond, voordat de 21-jarige
vermoedelijke dader door de
politie werd gepakt.
Semtex
Militaire explosieven zoals het
oude TNT en de modernere m id-
delen C4 en semtex, zijn kneed
baar en daardoor gemakkelijk
te verstoppen in andere produc
ten. Semtex is een Tsjechisch
licht materiaal dat onder meer
-ii*
jeden van veiligheidsdiensten staan op de plek in Kaspiisk, in de Russische republiek Dagestan, waar vorige week donderdag tientallen
mensen omkwamen als gevolg van een terroristische bomaanslag. Die werd gepleegd toen een op tocht voorbijtrok ter ere van de Russische
overwinning op de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Tol de slachtoffers behoorden behalve een groot aantal kinderen ook leden van een
muziekkorps.
werd gebruikt om PanAm-
vlucht 103 boven Lockerbie op
te blazen en vaak door het Ierse
Republikeinse Leger (IRA) is in
gezet. Het communistische
Tsjecho-Slowakije verkocht
naar schatting zo'n 900.000 kilo
semtex aan Libië, dat het verder
verdeelde onder terreurgroe
pen. Semtex is de' droom van
terroristen die vliegtuigen wil
len opblazen, want bewakings
personeel is vaak niet in staat
het te herkennen. De dichtheid
ervan maakt de opsporing wel
mogelijk, maar niet alle rönt
genapparatuur- op vliegvelden
kan het verschil waarnemen
tussen
semtex en Britse kerstpuddin
gen. „Bommenmakers worden
alleen beperkt door hun fanta
sie en de materialen die zij tot
hun beschikking hebben", zegt
Ralph Way. Hij is voorzitter van
de Internationale Vereniging
van Bomtechnici en Onderzoe
kers (IABTI). Volgens Way pro
fiteren terroristen net als gewo
ne consumenten over de gehele
foto Marina Pavlenko/RTR
wereld van de vooruitgang in
technologie. Dat geldt ook voor
het beschikbaar komen op de
markt van apparatuur die voor
heen alleen voor bedrijven of
overheden betaalbaar of toe
gankelijk was. Zo zijn mechani
sche klokken tegenwoordig niet
meer nodig in tijdbommen om
dat geavanceerde digitale elek
tronica overal te koop is. De
strijd tussen de Palestijnen en
Israël escaleert steeds verder en
ook op het terrein van bomont-
werpen zitten de partijen niet
stil. Zo verborgen Palestijnen
bommen in watermeloenen en
gebruikten ze in rattengif ge
doopte glassplinters. De Israëli
sche geheime dienst heeft naar
verluidt extremisten omge
bracht door bommen te plaat
sen in mobiele telefoons, een te
lefooncel en de hoofdsteun van
een auto.
Na recente aanslagen, zoals bij
de zware aanslag in een restau
rant in Haifa in maart, ontdekte
de Israëlische politie sporen van
hoogwaardige explosieven,
waaronder C4. Naar verluidt
werken Palestijnse extremisten
aan krachtiger bommen, die
worden gemaakt van legerex-
plosieven en aangevuld met
spijkers en schroeven.
Professioneler
Zelfmoordaanslagen van de Pa
lestijnse terreurbeweging Ha
rnas worden steeds professione
ler en de gebruikte bommen zijn
steeds beter. „Daarin zit het ver
schil tussen een amateur en een
beroeps", zegt Aftergood. „Veel
zelfmoordaanslagen zijn geen
wanhoopsdaden. De daders
moeten zijn uitgerust door men
sen met verstand van zaken die
bovendien toegang hebben tot
explosieven van hoge kwali
teit." De staafbommen die de
21-jarige, verwarde Amerikaan
Lucas Helder fabriceerde en in
het middenwesten verstopte,
vallen eerder in de categorie
'simpel'.
Hij komt lang niet in de buurt
van de technische expertise van
een andere dader die zich tegen
de overheid keerde, de zoge
naamde Unabomber, Ted Kac-
zynski. Die wilde de wereld
redden van de moderne techno
logie. Hij bracht drie mensen om
met briefbommen die zeer inge
nieus geconstrueerd waren uit
afval.
De Amerikaan stuurde meer
dan twintig van dergelijke bom
men voordat hij in 1998 werd
gepakt en levenslang kreeg. AP
door Paul Koopman
Als vanavond de stemmen
zijn geteld, dan begint het
echte werk pas. Den Haag,
zwaar aangeslagen door de felle
aanvallen van Fortuyn op de
'gevestigde politiek' en vervol
gens knock-out geslagen door
de moord op deze lijsttrekker,
moet zijn gezag zien te hei-win
nen. En dat is niet eenvoudig.
Bij verkiezingen verschaffen
politieke leiders zich in normale
omstandigheden het mandaat
om voor vier jaar te mogen rege
ren danwel de macht te contro
leren. Winst of verlies is bepa
lend voor het gezag - soms het
politiek overleven - van de lijst
trekkers. Deze wetten gelden
vandaag niet of nauwelijks. Het
land is dan al anderhalve week
in rouw gedompeld. Nieuws en
straatbeeld worden beheerst
door een lijsttrekker op wie nog
wel gestemd kan worden, maar
die niet meer in leven is. LPF
probeert de schuld daarvoor in
linkse schoenen te schuiven en
tracht verdriet en woede over
Fortuyns dood schaamteloos te
exploiteren. Terwijl de nage
dachtenis aan Fortuyn Messi
aanse proporties aanneemt, zijn
de overige politieke leiders vrij
wel onzichtbaar geworden: zij
voeren 'uit piëteit' nauwelijks
meer campagne.
Draagvlak
Wat zegt het stembusresultaat
in deze bizarre situatie dan nog
over het draagvlak van politie
ke voorlieden onder de bevol
king? Mogen zij winst of verlies
bij de verkiezingen, gezien het
wegvallen van de belangrijkste
rivaal, nog wel op het eigen con
to schrijven? Hetzelfde geldt
ook de zo goed als onbekende
kandidaten van de LPF, die
straks wellicht in de Tweede
Kamer komen omdat een deel
van de bevolking het stembiljet
als condoleanceregister ge
bruikt.
Maar in het belang van de de
mocratie móet de verkiezings
uitslag serieus worden geno
men, een alternatief is er
eenvoudigweg niet. Zodoende
komt Nederland na 15 mei me
teen in een spagaat terecht: de
normaliteit moet zo snel moge
lijk worden hersteld omdat an
ders het land in chaos gedom
peld blijft. Maar tegelijkertijd
mag politiek Den Haag niet
overgaan tot. de orde van de dag.
De vele honderdduizenden bur
gers die de afgelopen maanden
hun heil bij Fortuyn hebben ge
zocht, zouden dan immers in de
steek worden gelaten.
Politiek Den Haag móet iets
doen met de erfenis van For
tuyn, of men het nu leuk vindt of
niet. En deze neopoliticus he
kelde met. veel succes het feit dat
het paarse kabinet de trekken
had van een in zichzelf gekeerd
regentenbolwerk. De aanslui
ting met de gevoelens en ang
sten van het 'gewone volk' was
verloren gegaan. Juist omdat
het politieke voorlieden zo
schrijnend aan visie en moed
ontbrak, slaagde hij erin het de
bat en zelfs de gehele campagne
te domineren.
Geesten
Met charisma en 'management
by speech' kan een enkele politi
cus heel wat geesten in bewe
ging brengen, heeft Fortuyn ge
demonstreerd. Deze nieuwe stijl
van politiek leiderschap past in
de huidige mediacratie beter
dan wat de huidige generatie
politici ons presenteert: een bij
na ambtelijke en regenteske
wijze van besturen. Dat op zich
zelf is al hoopgevend.
„Den Haag is een oester, die ge
opend moet worden", stelde
PvdA'er Ad Melkert zondag
vast. Het is de vraag of de huidi
ge lijsttrekkers na het mandaat
dat zij vandaag van de kiezers
krijgen, die klus wel kunnen
klaren. Zo lang Fortuyn nog op
het netvlies van het electoraat
staat, zullen zij daar sowieso ei-g
bleek bij blijven afsteken.
Er is veel te zeggen voor een wis
seling van de wacht, voor zover
die niet al door een deplorabel
verkiezingsresultaat wordt af
gedwongen. Om honderddui
zenden niet voorgoed politiek
dakloos te maken, moet een
nieuw kabinet in het teken
staan van verandering. Die kan
het best worden belichaamd
door anderen dan Ad Melkert
(PvdA), Hans Dijkstal (VVD) en
Thom de Graaf (D66). Zij zou
den een verregaande democra
tisering op zich moeten nemen,
het openstellen van bestuurlijke
functies voor niet-partijleden
en - wellicht - een veel scherper
vreemdelingenbeleid. Het is nog
niet te laat voor een modernise
ring van ons staatsbestel. GPD
Compagniecommandant majoor Harm Quax (rechts) speelt schaak met majoor Jan Swillens, commandant van de Korps Commando Troe
pen. foto Harold Doornbos/GPD
door Harald Doornbos
Drie maanden alweer zitten Nederlandse
militairen in Afghanistan. Na Bosnië,
Kosovo, Eritrea en Cambodja klonk het
voorstel om Nederlandse troepen naar Af
ghanistan te sturen aanvankelijk vreemd.
„Nee, daar had echt niemand aan gedacht",
zegt een soldaat terwijl hij met drie kamera
den een potje risk zit te spelen in de soos, een
grote tent met bar, tafels, stoelen en een kof
fiezetapparaat.
„Maar tot nu toe bevalt het me hier uitste
kend", vervolgt de soldaat, „De bevolking is
heel aardig, iedereen wil dat we blijven om
de vrede te bewaren."
Nog maar kort geleden was alles totaal an
ders. Afghanistan onder de Taliban was 'no
go'- gebied voor niet-moslims, laat staan
dat. dit regime van Amerika-haters Wester
se troepen had toegelaten. Maar zoals op
wel. meer plekken ter wereld veranderde 11
september alles. De oorlog tegen terrorisme
leidde al spoedig tot de val van de Taliban.
De nieuwe Afghaanse leiders smeekten
zelfs om buitenlandse troepen, om vrede te
creëren en het land weer op te bouwen.
„Het was hier zo'n puinhoop dat het weken
duurde voordat we enige orde hadden ge
schapen en het tentenkamp konden opzet
ten," aldus een Nederlandse militair die er
vanaf het begin in januari bij is geweest. Het
resultaat is een degelijk tentenkamp waarin
de ruim 220 Nedexdanders samen werken en
wonen met onder meer Duitse, Deense en
Portugese troepen. Het is zo groot als een
paar voetbalvelden, omgeven met hekken
en prikkeldraad. De Nederlanders hebben
hun eigen gedeelte. Daar hangt de rood-
wit-blauwe vlag en staan tientallen groene
legertenten en voertuigen van de Nederlan
ders. Met de jeeps en vrachtwagens worden
dagelijkse patrouilles uitgevoerd in en
rondom Kaboel, Dit is de belangrijkste taak
van de Nederlanders.
De Nederlanders hebben hun eigen com
mandostructuur, maar uiteindelijk bepalen
de Duitsers - die met veel meer soldaten en
materieel naar Afghanistan kwamen - wat
er gebeurt. Om misverstanden te voorko-
men: de Nederlandse en Duitse troepen zijn
ondei'deel van Isaf, de door de VN gesanc
tioneerde vredesmacht. Ze hebben niets te
maken met Amerikaanse en Britse com
mando's die in de bergen van zuid en oost-
Afghanistan vechten tegen vemieende le
den van de Taliban en Al Qaeda.
„Dit is dus Afghaans grind", zegt majoor
Harm Quax, hoofd van de infantexie com
pagnie, tei*wijlhij over een paadje loopt tus
sen de tenten en op de grond wijst. Het grind
lijkt op een verzameling enorme keien,
waarover je gemakkelijk je nek breekt.
„Ander spul hadden ze niet," vervolgt hij,
„We hebben het hier neex-gelegd om een
blubberzooi te voorkomen. Ons was verteld
dat Afghanistan al jaren wordt getroffen
door droogte, maar sinds wij hier zijn, re
gent het bijna aan een stuk door. We drijven
zo ongeveer onze tenten uit."
Gewelddadig
Afghanistan mag dan een van de geweldda
digste landen ter wereld zijn, de ruim 230
Nederlandse militairen hebben daar weinig
van gemei'kt. Ze zijn nog nooit beschoten of
bedreigd door de Afghanen. Het enige ern
stige incident was een raket die 's nachts
vanaf tien kilometer door onbekenden werd
afgevuurd en een paar hondei'd meter naast
het kamp explodeerde. „Zo'n raket is dode
lijk binnen een straal van ongeveer 18 me
ter," vertelt kapitein Henk Asma.
„Er is hier altijd een dreiging, maar ik voel
me nooit bedi'eigd"meent contingentscom
mandant, overste Ton Hovex-. Majoor Quax:
Osama bin Laden en andere fanatici zijn er
natuurlijk op tegen dat wij hier orde op za
ken proberen te stellen. De kans op terroris
me blijft daarom aanwezig."
De commandant hoopt dat de VN-troepen
in de toekomst niet zullen toegeven aan lo
kale of buitenlandse strijders die het land
weer in de chaos van de afgelopen 23 jaar
willen storten. „We moeten ons niet laten
intimideren en onze aanwezigheid juist ver
hogen als het ergens spannend wordt. Laten
zien wie hier de baas is." GPD
door Martin Gommers
De 32-jarige verdachte uit
Harderwijk die al ruim
een week vastzit voor de
moord op Pim Fortuyn,
zwijgt nog altijd tegen de po
litie. Veel meer dan zijn naam
heeft hij niet gezegd. Dat
recht heeft hij. Maar hoe lang
houdt iemand, wie ongetwij
feld het vuur na aan de sche
nen wordt gelegd, hel conse
quente zwijgen vol?
„Ik ben er maar weinig te
gengekomen die het volhou
den om maandenlang te
zwijgen", zegt de Nijmeegse
strafrechtadvocaat Ronald
Teekens. „De politie komt
vaak'met zo veel bewijs dat
iemand vanzelf wel een keer
gaat praten. En de politie
mag tijdens een verhoor vrij
veel."
Een verdachte mag zwijgen.
Niemand in Nederland is
verplicht aan. zijn eigen ver
oordeling mee te werken.
Stei'ker nog: vei-horende po
litiemannen moeten de ver
dachte voorafgaand aan ie
der vei-hoor meedelen dat hij
of zij niet tot antwoorden
verplicht is. Dat geldt ook
voor de rechter-commissaris
en de rechtbank. Toch beroe-
pen zich weinig verdachten
op hun zwijgrecht. Uit een
steekproef die het Weten
schappelijk Ondei-zoeks- en
Documentatiecenti-um van
het ministerie van Justitie in
1999 hield, bleek dat van de
704 verdachten slechts vier
bleven zwijgen. Velen doen
vroeg of laat hun mond open,
omdat ze hun hart willen
luchten en soms omdat ze be
zwijken onder de verhoor
methoden en het aangedra
gen bewijs.
Zaanse methode
Minister Sorgdrager van
Justitie verbood in 1996 de
'Zaanse verhooi'methode'.
Die was erop gei'icht de ver
dachte zijn delict te laten
herbeleven. Zo werden bloe
dige foto's van het slachtof
fer in het verhoorkamertje
neergelegd. Hiertegen be
stond veel bezwaar. Ook al
omdat je iemand die alleen
verdachte is moeilijk een de
lict kunt laten herbeleven.
„Maar verbalisanten mogen
toch behoorlijk veel", meent
sti-afrechtadvocaat Teekens,
„Naarmate het feit ernstiger
is, mag iemand meer onder
druk worden gezet. Agenten
mogen met de vuist op tafel
slaan, schreeuwen, pal tegen
de verdachte aan gaan zitten
en iemand tien tot twaalf uur
lang verhoren. Wat niet mag
is foto's van overledenen
neer-leggen of tegen de ver
dachte liegen, bijvoorbeeld
door te zeggen dat een mede
dader bekend heeft of te be
loven dat de betrokkene naar
huis mag als hij bekent."
Video
Het lijkt zeker dat de advoca
ten van de Harderwijker de
verhoormethoden kritisch
zullen bezien. Volgens Teek
ens is het verstandig als de
verhoren op video worden
opgenomen. „Daar komen
anders geheid problemen
over." Wat wel en niet mag
om verdachten te laten be-
kennen geeft al vele jaren
stof tot discussie. Is het ge-
ooiioofd om buiten cle offici
ële verhoren om uitlatingen
in een dossier te stoppen?
Ja, zegt de Hoge Raad meest
al.
Zo komt het voor dat een
zwijgende vei-dachte zijn
hart lucht als een recher
cheur na het verhoor zijn lap
topje dicht klapt. Menig re-
chei'cheur zal vervolgens in
een ander kamertje de tekst
van de verdachte intypen en
als 'pi-oces-ver-baal van be
vindingen' insturen. Ook is
het voorgekomen dat par
ketpolitie tijdens arrestan
tenvervoer gesprekken af-
luisterde en later verbaal op
maakte. Ook een door een
ai-restantenbewaarder afge
luisterd telefoongesprek,
mocht nog onlangs van de
Hoge Raad als bewijs worden
gebruikt. De undercovera
gent die later uit zijn geheu
gen een verbaal tikt, is ook
geaccepteei'd. GPD
LEEUWEN - De 55-jarige
Franse leeuwentemster Ma
rie Rancy toonde zich dins
dag hevig verontwaardigd,
toen een rechtbank in Parijs
haar een boete gaf van zes
duizend francs voor het hou
den van een leeuw en leeuwin
in haar woning. Een buur
man had geklaagd over stank
en het bi-ullen dat hem 's
nachts wakker hield.
De dompteuse zei dat haar
familie al meer dan honderd
jaar leeuwen in huis heelt en
dat er nooit eerder klachten
zijn gekomen.
LICHT - IJzendlijke heeft
nieuwe straatverlichting.
Aan de Markt, de Oranje-
straat en de Landpoortstraat
werden zes grote lichtmasten
geplaatst. Toen het donker
werd, baadden, deze straten
in licht.
De lampen zijn kwiklampen.
Omdat het geschil met de
PZEM nog niet geheel is op
gelost, werden de lichtpun
ten vanuit de dichtst bijzijn-
de woningen gevoed.
GILDE - Drie leden van het
zakken rollersgilde, die
woensdag voor de Amster
damse rechtbank terecht
stonden, hoorden zware
straffen tegen zich eisen, na
melijk ieder drie jaar.
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Fax- (0118)470102
E-mail: redactie@pzc nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Fax. (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax (0115)645741
E-mail- redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax (0114)372771
E-mail; redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail. redzzee@pzc nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 lot 17.00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst:
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uiigeveri| Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener concern. De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze
(abonnementen)administratle en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pto-
ducten van de titels en de werkmaatschapplien van Wegener ol door ons zorgvuldig geseteflW™?
derdon. Als u op deze inlormalie geen prijs stelt dan kunt u dit schriltelijk melden bij: PZC. afdeling
—3, Postbus 18,4380 AA Vlissingen.
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13.30 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vri|dag: tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van /,--)
per maand1 19,25
per kwartaal: 52.--
per jaar. 198,--
Voor toezending per post geldt
een toeslag,
E-mail: abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag: /.--
zaterdag: 1,50 I
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 359300
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd bij
de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484321
Behoort tot LUGQEflGr
