Wil
Als een Afrikaanse hut
li
Sfc
Met modern keramiek kun je alle kanten op
Stro woningen
zaterdag 11 mei 2002
:t$. v
'V.V5«\
t vT
V;Cx
r im 'iii' >r'
De muren
worden
opgetrokken
uit strobalen.
De strowoning verovert
Nederland. Zeeland
heeft wat dat betreft onbe
doeld een voortrekkersrol,
want in Ouwerkerk op
Schouwen-Duiveland staat
al een paar jaar een uit
strobalen opgetrokken wo
ning. In Hierden werd een
experiment sucesvol afge
sloten. Nu lijkt de markt
klaar voor dit type woning.
Het idee is overgewaaid uit
Amerika, waar begin 1900
complete dorpen van stro
verrezen.
Nee, het was niet het eerste
waar het echtpaar Coljé uit
Amsterdam aan dacht, toen het
in 1998 besloot de vakantiewo
ning in Hierden op te knappen.
Het idee om de bestaande wo
ning af te breken en een nieuwe
met strobalen op te bouwen,
kwam van een bevriend archi
tect.
De Coljés houden van het expe
riment. Zij wonen in Amster
dam. Zij is kunstenares, hij oud-
econoom. Na een uitgebreide
voorlichting van architect
C.Perrier uit Hilversum, beslo
ten zij de gok te wagen. Nu, vier
jaar later, hoeven ze niet meer
zo nodig terug naar een houten
of stenen huis.
„Met stro bouwen is goedkoper
dan steen en net iets duurder
dan met hout. Na het opzetten
van een houten geraamte, het
stellen van de profielen, werden
van strobalen wanden gesta
peld. Het stro zit dicht op elkaar
geperst en voelt stevig. Van bin
nen is een paar centimeter dikke
leemlaag aangebracht, buiten
zit er een kalklaag op", vertelt
C.Coljé.
Het hele proces hebben zij ge
volgd. „Ik heb zelf twee linker
handen, maar was reuze be
nieuwd hoe zoiets wordt ge
bouwd. Tijdens die periode
kwam een man naar ons toe met
een aansteker. Gekscherend zei
hijIk ga het huis in brand ste
ken! Sommige mensen vonden
het idee echt vreemd."
Zijn partner vertelt: „Wij zijn in
1980 in Hierden terecht geko
men door kennissen. Die had
den hier ook een huisje. Wij
logeerden daar wel eens. We
hebben hier in de omgeving ook
veel gekampeerd. Het is de na
tuur die ons aanspreekt, zo'n
aaneengesloten bos waarin je
geen mens tegen komt. En als je
ze al tegenkomt, dan zijn ze
vaak de weg kwijt."
Het model van de strowoning is
bijzonder. Het huis heeft een
stervorm. Het zijn twee vier
kanten die over elkaar zijn ge
legd. De woning kent binnen al
lemaal hoekjes die sfeer geven.
En ook de dikke muren vallen in
de smaak. Ze hebben een door
snede van 55 centimeter. „Wij
kunnen nog zeggen dat we echte
vensterbanken hebben." In het
raam bij het eetgedeelte van de
Het strohuis nu.
kamer is in de wand een bank
gemaakt. De buitenmuren lenen
zich daar ook voor. De hoeken
zijn afgerond en tonen daardoor
vriendelijk. „Mensen die wel
eens in Afrika zijn geweest, ver
gelijken ons huis vaak met een
Afrikaanse hut", vertelt Coljé.
Middenin het plafond bevindt
zich een dakraam. Hierdoor valt
licht naar binnen, zowel in de
woonkamer als in het achterlig-
foto's Pieter Honhoff
gende halletje naar de slaapka
mer, logeerkamer en badkamer
Aan de achterkant van het acht
hoekige huis bevindt zich een
berging, met een deur naar bui
ten.
„Het kan wat muf ruiken als je
na lange tijd weer binnenkomt.
Maar als je een paar ramen open
zet, trekt die geur wel weer
weg."
Haar echtgenoot bemerkt veel
voordelen: „Het stro isoleert
goed. 's Zomers lekker koel, 's
winters lekker warm. Er is een
goede luchtbeheersing. Het
vocht trekt in de isolatie. Het
schijnt dat het ook goed is voor
astma-patiënten. Die kunnen in
een strowoning van hun kwaal
afraken."
Angst voor brand hebben ze
geen van beiden. „Het is niet
brandgevaarlijk. Sterker nog:
naar verhouding betalen we nu
de helft minder aan premie voor
de brandverzekering, dan in het
oude huisje. Het heeft te maken
met de isolatie. Het is hittebe
stendig."
De woning spreekt sommigen in
het bijzonder aan: „Ik heb ge
merkt dat veel mensen maar om
zich heen blijven kijken als ze
eenmaal binnen zijn Vooral
mensen die iets met wiskunde
hebben. Dat komt waarschijn-
lijk door de vormen"suggereert
de oud-econoom.
De woning is ook bedoeld om
Bouwen met stro is ontstaan in de staat Nebraska, in
Midden-Ainerika. Daar heet het straw bale con
struction. Stro is op het platteland van Amerika in over
vloed voor handen. Het materiaal is een restproduct uit
de landbouw en zeer goedkoop. Ook Nederland, dat
jaarlijks zo'n 437 miljoen ton stro produceert, heeft de
balen nu ontdekt als bouwmateriaal. Daarnaast is het
licht materiaal, zodat een zware fundering niet nodig is.
De strak geperste strobalen komen rechtstreeks bij de
boer vandaan. Ze zijn meestal 47 centimeter breed. Met
houten profielen wordt een raamwerk van muren opge
zet. En daarna rest slechts het in steensverband opsta
pelen van de muren. Als met blokjes uit een blokken
doos.
Een nadeel is dat stro tijdens de verwerking gevoelig is
voor regen en vuur. Vochtig of nat geregende strobalen
mogen eigenlijk niet worden verwerkt. De oplossing is:
voordat de bouw begint een tijdelijk dak maken dat be
schermd tegen regen en vocht.
De binnenkant van de muren wordt afgewerkt met
leemstuc en de buitenkant met kalkpleister. Hierdoor
ontstaat een muur met een doorsnede van 55 centime
ter. Overigens zijn alleen de muren van stro. De rest van
bet huis is gemaakt van de gebruikelijk bouwmateria
len.
Het is lekker 'onaangepast wonen', zoals het heet. Dik
ke muren waar soms nog het reliëf van de balen in te her
kennen is. De balen geven een natuurlijke ventilatie
waardoor geen sprake is condensvorming binnenshuis,
's Zomers is het koel, 's winters is het warm. Bij verwar
men of koelen is niet nodig. Het geeft een energiebespa
ring van vijftig procent. In Hierden staat de oudste maar
niet de eerste strowoning van Nederland. De eerste
strowoning stond in Brabant. Een architect bouwde dit
huis in de jaren veertig en ging er zelf in wonen. Later
twijfelde hij of zijn woning bij verkoop wel voldoende
geld zou opleveren. Voordat de architect verhuisde brak
hij de muren af en trok hij deze op in steen.
Inmiddels staan strowoningen in Ouwerkerk, Koudum,
Vreeland en Lier (bij Antwerpen) en bouwt de ontwer
per van de Hierdense woning, de Hilversumse architect
C. Perrier, een woning op een recreatiepark in het Be-
tuwse Ingen. De nieuwe trend is ook te bewonderen op
de onlangs geopende Floriade. Een bekende bankin
stelling heeft opdracht gegeven een prototype te bou
wen en ten toon te stellen.
Informatie via internet: Amerikaanse site over stro-
bouw: www.moxvox.com/straw.htmI.
Internetsite Stichting Strobouw Nederland:
www.rened.cistron.nl/sbn.html
een paar dagen tot rust te ko
men, merkt zijn echtgenote op.
„De atmosfeer staat mij aan. Als
we in Amsterdam thuis komen,
zeggen we vaak tegen elkaar dat
de lucht zo droog is in huis. Hier
hebben we dat niet."
„We verblijven hier zo'n drie
maanden per jaar. Met Pasen,
Pinksteren of zo maar een week
end, net wanneer het ons uit
komt. In de zomer zijn we hier in
juli en augustus. We lopen veel
in het bos. De route langs de
Hierdense beek bijvoorbeeld. Je
treft prachtige natuur aan langs
de beek. We weten inmiddels
ook waar de wilde zwijnen zich
ophouden."
De woning is van binnen vrij
rustig aangekleed. De binnen
muren zijn van blank gelakt
hout. „Dat houdt de woning na
turel. Hetzelfde geldt voor de
keuken. Ik wilde daar niet een
standaard aanrechtblok, maar
een soort veldkeuken met rieten
manden op schappen."
Strandhuisje
De buitenmuren zijn opgeschil
derd met terra cotta-kleurige
verf. De vloer in het huis bestaat
uit houten, blauw-groen ge
kleurde plankdelen. Door de ve
le ramen, het licht dat naar bin
nen schijnt en dat zachte blauw,
heeft de woning iets van een
strandhuisje.
Rondom het huis staan dennen
bomen in een klein stukje bos,
dat wild is begroeid, maar wel
onderhouden. „Ik doe niet alles
zelf. Soms krijg ik hulp. Vorig
jaar met die zware ijzel is een
boom ernstig beschadigd. Die
moest om. Wel jammer hoor."
„We zijn zeer tevreden. De wo
ning heeft eigenlijk geen beper
kingen We zouden hier, mits het
iets groter zou zijn, permanent
kunnen wonen. Dan moeten we
alleen een verdieping extra heb
ben."
Marco van den Berg
Keramiekontwerpers schur
ken hoe langer hoe meer
aan tegen de interieurbranche.
Niet alleen keramiekproducent
Cor Unum presenteerde nieuw
werk op de Internatinale Meu
belbeurs in Milaan, ook de kera
mische objecten die tien ont
werpers maakten in opdracht
van het Europees Keramisch
Werkcentrum (EKWC) beleef
den hun primeur in MilaanBei
de collecties zijn in Nederland
te zien.
De expositie Wet Design van het
EKWC begon 29 april in galerie
Binnen, Keizersgracht 82 in
Amsterdam.
De ontwerpen zijn van de hand
van zeven Nederlandse en drie
buitenlandse ontwerpers,
waarvan een deel nooit eerder
werkte met keramiek. Dat is ook
de achterliggende gedachte van
het Europees Keramisch Werk
centrum, dat gevestigd is in Den
Bosch: het biedt kunstenaars en
vormgevers faciliteiten en on
dersteuning om te leren werken
met keramiek.
De belangrijkste reden daar
voor is volgens goördinator
'Cuplate' van Richard Hutten voor Cor Unum. Beker en bord vor
men uitvergroot een vaas en fruitschaal.
Matthias Keller van het EKWC
dat de aandacht voor keramiek
de afgelopen decennia verslapt
is. „Terwijl keramisch servies
goed nog lang geen uitontwik
keld product is."
Dat blijkt uit de collectie waar
aan onder anderen Simone van
Bakel, Stephane Choquet
(Frankrijk), Dick van Hoff, Lor
na Lee Leslie (Engeland) en
Wieki Somers bijdragen lever
den.
De tentoonstelling, samenge
steld door EKWC-directeur
Koos de Jong, is vooral bijzon
der omdat de ontwerpers op
zoek zijn gegaan naar nieuwe
toepassing van keramiek. Het
ontwerp van de momenteel po
pulaire ontwerper Satyendra
Pakhalé maakt dat goed duide
lijk: zijn keramische stoel oogt
modern, maar bevat traditione
le elementen. Pakhalé duikt ook
op in de nieuwe collectie van
Cor Unum, waarvoor hij een
schaal ontwierp die omgekeerd
dienst kan doen als vaas Ook in
het ontwerp Kalpa zijn traditio
nele en eigentijdse invloeden
verwerkt De expositie Clay and
Beyond is samengesteld door
Yvonne Joris, directeur van mu
seum Het Kruithuis, Hekellaan
2 in Den Bosch. Daar is de expo
sitie vanaf 23 mei voor het eerst
te zien.
Joris benaderde een aantal ont
werpers uit binnen- en buiten
land, waaronder Gijs Bakker
(Droog Design), Richard Hut
ten, Alberto Meda en Ross Love-
grove. „Ontwerpers met een
duidelijke visie en een architec
tonisch oog", stelt Joris in het
voorwoord van de catalogus.
„Het speciale karakter van hun
objecten is voor deze ontwer
pers bijna belangrijker dan de
vorm."
Dat is met name af te lezen aan
de ontwerpen van Lovegrove en
Hutten. In het organisch ge
vormde vaasje van Lovegrove
past maar één bloem. Het ont
werp van Hutten oogt als beker
en bord, maar uitvergroot vor
men ze vaas en fruitschaal; uit
een stuk. „Een ogenschijnlijk
simpel ontwerp", aldus De
Haan, „maar het moeilijkst om
te produceren."
Paul Geerts
Wet Design, Het Europees Ke
ramisch Werkcentrum, t/m 15
juni, Galerie Binnen Amster
dam.
Clay and Beyond, Cor Unum, 23
mei t/m 23 juni, Het Kruithuis
Den Bosch.
Ross Lovegrove ontwierp voor Clay and Beyond een organische ge
vormde vaas waar slechts één bloem in kan.
