Zeeuwse minicamping in de Médoc
Kunst over de dood
Zinnelijkheid en trillingen
15
Rustzoekers
kunst cultuur
'<ïaÉi
lezers schrijven
Fortuyn V
Fortuyn VI
Fortuyn VII
Fortuyn VIII
Fortuyn IX
Fortuyn X
YMCA houdt
open dag in
Buitencentrum
zaterdag 11 mei 2002
door Jacques Cats
Nu het campingwezen op gang
komt, wordt het ook weer wat be-
drijviger op het terrein van die Zeeu
wen die aan de Atlantische kust nabij
Bordeaux hun 'domaine de Lagu-
neaussan' exploiteren. De uitbaters
zijn Han van Oeveren, broer Laban en
diens vriend Pim Bakker.
Het landgoed is zestig hectare groot.
Het grootste deel, ruim veertig hecta
re, bestaat uit bos. Plet resterend ge
bied is weiland en park. Het temidden
van de wijngaarden van de Médoc ge
situeerde bedrijf trekt een publiek dat
zichzelf selecteert. „Wij trekken geen
pubers die een disco willen", meldt
Laban van Oeveren. „Bij ons komen
meer ouderen of mensen met jonge
kinderen."
De Van Oeverens hebben in zoverre
een agrarische achtergrond dat hun
vader een akkerbouwbedrijf had op
Noord-Beveland. Een broer nam dat
bedrijf later over. Laban werd archi
tect. Han trok naar Noord-Frankrijk
waar hij aanvankelijk werkte als ver
tegenwoordiger in landbouwmachi
nes. Zoekend naar andere middelen
van bestaan en naar een nog milder
klimaat, kwam het domein in beeld.
„Dat is daar wel een heel andere ma
nier van boeren", stelt Han van Oeve
ren. „Ik ben veel meer bosbouwer dan
landbouwer. Het landbouwgedeelte is
zelfs verwaarloosbaar klein.
Het ontvangen van vakantiegangers
wordt er bij gedaan. „Het is wat ze in
Frankrijk aanduiden als een 'cam
ping a la ferme'. In Zeeland zouden ze
dat een minicamping noemen. „Wij
noemen het een natuurcamping", legt
Laban van Oeveren uit. „Sommigen
verwarren dat met een naturisten
camping. Wij zijn niet superpreuts,
maar een echte naturistencamping
zijn we niet." Langs de bosrand zijn
wat plekjes gemaakt voor vrijetijds-
vierders die met de tent of de caravan
komen. Wie dat wil, mag ook op een
open plek in het bos gaan staan.
Dan heb je als kampeerder helemaal
het rijk alleen. Luxe voorzieningen
moet je er niet verwachten. De gasten
hebben de beschikking over een paar
simpele douches en toiletten. Er is een
aantal elektriciteitspunten, want ook
vakantiepubliek dat met een tentje
komt, wil vaak graag over stroom be
schikken, al was het alleen maar voor
een aansluiting van de koelbox. Bij el
kaar zijn er vijftien kampeerplaatsen
beschikbaar.
Omdat het een oud wijndomein be
treft, staat er, in een parkachtige en
tourage, op het terrein een landhuis,
een chartreuse. Wie liever wat com
fortabeler vakantie wil vieren, kan
daar terecht. Er zijn vijf kamers be
schikbaar, met totaal veertien bed
den. Enkele suites zijn als 'family-
room' te benutten. De combinatie van
een logies/ontbijtservice en minicam
ping op één en dezelfde locatie biedt
voordelen. Het komt voor dat ouders
geen zin hebben om in een tent te sla
pen, terwijl hun kinderen dat juist wel
graag willen. Nu kan iedereen tevre
den worden gesteld.
Ook gebeurt het dat een jong gezin
komt kamperen en opa en oma mee
brengen die dan in het landhuis loge
ren. Wie meer contact wil hebben met
de eigenaren, kan aanschuiven voor
de meestal door Laban van Oeveren
bereide warme maaltijd. Bij de ac
commodatie hoort een zwembad waar
ook de campinggasten gebruik van
kunnen maken, met uitsluiting van de
tijden dat de in het landhuis verblij
vende gasten op het terras, onder de
moerbeibomen of bij het zwembad
ontbijten of dineren.
Vakantiestek
Al heel wat Nederlanders hebben - de
accommodatie staat ook in een
ANWB-gidsje waarin kleine cam
pings staan omschreven - de weg naar
de vakantiestek weten te vinden.
Daar zijn ook veel Zeeuwen bij. „We
hebben hier zowat het hele gemeente
bestuur van Goes gehad", meldt La
ban. Hij ziet wel meer parallellen tus
sen Zeeland en het gebied waar het
bedrijf gevestigd is, nabij de rivier de
Gironde. „De Gironde is net als de
Westerschelde een estuarium. Ik zeg
altijd: als je Bordeaux vergelijkt met
Antwerpen dan is de Gironde de Wes-
De drie Zeeuwen op hun Franse minicamping in de Médoc.
terschelde en wonen wij in Oostburg.
Over het algemeen vinden Nederlan
ders die de stek aandoen het wel pret
tig te belanden op een plek waar ze in
hun eigen taal worden toegesproken.
Ook de Nederlandse degelijkheid
trekt aan. Laban: „Het vooroordeel
dat Fransen viespeuken zijn, is echt
waar. Die maken overal een reuzezooi
van. Het is bij ons zeker de bedoeling
dat iets wat kapot is, niet drie weken
kapot blijft."
Kinderen van campinggasten vinden
op het domein een levende have die
bestaat uit geiten, ezels, katten en
honden. Wie zin heeft om wat te doen,
kan een handje toesteken bij het hooi
en. Ook in het bos is er altijd wel werk
te doen. Een zware storm heeft een
paar jaar geleden genadeloos toege
slagen. De sporen daarvan zijn nog
steeds niet uitgewist, zodat er nog heel
wat te zagen en op te ruimen is. De Van
Oeverens willen terug naar de tijd van
foto familiearchief Van Oeveren
het wijndomein. Er wordt momenteel
druk gepoogd om de wijn- en plant -
rechten terug te krijgen. „We zitten
tenslotte in de Médoc, het gebied van
de meest gerenommeerde wijnen ter
wereld."
De aanvraag is ingediend. Wat wacht
is een moeilijke en waarschijnlijk ook
lange weg. Laban: „Daar heb je
vriendjespolitiek en kruiwagens voor
nodig. En wij zijn natuurlijk wel bui
tenlanders."
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - Der
tig jaar geleden brachten zij sa
men hun vakantie in Haamstede
door. Nu exposeren zij in De Be-
waerschole hun beeldende
kunst. Zij haar keramische
beelden en objecten, hij zijn
kleurrijke acrylschilderijen. In-
grid Thies en Alex Dortland uit
Gouda zijn al lange tijd samen,
maar hun werk is zelden in één
expositie verenigd. Dit keer wel
omdat De Bewaerschole daar
zo'n mooie gelegenheid toe
biedt, vinden ze.
Thies en Dortland zijn beiden
gefascineerd door Indonesië.
Dat is duidelijk in hun werk te
rug te vinden. Thies had een Ne
derlandse moeder en een Indo
nesische vader. Zij heeft hem
nooit gekend. „Toen ik nog
maar twee maanden oud was, is
hij weggegaan bij m'n moeder",
vertelt de kunstenares. Haar
zoektocht naar haar wortels
heeft veel invloed gehad op haar
werk.
Goudsmid
Aanvankelijk volgde zij een op
leiding tot goudsmid. Zij maakt
nog steeds sieraden, maar ze is
bovenal gefascineerd door ke
ramiek. Eerst vormde vooral de
zon haar grootste inspiratie
bron. Kenmerkend was daarbij
het gebruik van sprankelend
geel glazuur. „Daarna ben ik me
juist op de aarde gaan richten en
wilde ik meer met beide benen
op de grond staan. Toen ben ik
me ook veel meer gaan verdie
pen in die Indonesische cultuur
die ik lange tijd had genegeerd",
zegt Thies. In De Bewaerschole
zijn mooie voorbeelden te zien
van haar aardgerichte beelden..
Ze zijn niet geglazuurd, maar
bedekt met Terra Sigillata of
bijenwas. Ze heeft dat bewust
gedaan om de objecten 'voel
baar' te maken. Glazuur vindt
ze vaak zo ongenaakbaar. „Dat
schept zo'n afstand alsof je het
beeld absoluut niet mag aanra
ken." Juist het aanraken, het
voelen, het strelen en liefkozen
zijn belangrijke elementen ge
worden in het leven van de kun
stenares. De laatste jaren legt
zich vooral toe op zinnelijke
sensuele beelden die het verlan
gen oproepen naar aanraken,
strelen, lichamelijkheid en le
ven, Lichaamsvormen, zaden,
schelpen en vruchten zijn haar
geliefde onderwerpen om uit te
beelden. Thies combineert haar
keramiek ook graag met andere
materialen zoals stenen, koper,
hout, gips en brons. „Meestal
heb ik al een idee voor een vorm
geving in mijn hoofd en dan
vind ik bijvoorbeeld een stuk
hout met een bepaalde vorm dat
daarbij past en daar ga ik dan
mee verder werken", legt de
kunstenares uit.
Portretten
De beelden van Thies combine
ren mooi met de kleurrijke
schilderijen van haar man. Alex
Dortland is vormgever, grafisch
ontwerper, geeft les in tekenen
en schildert portretten, maar hij
heeft vooral affiniteit met het in
verf vastleggen van ongrijpbare
elementen. Kenmerkend in zijn
werk in De Bewaerschole is de
wijze waarop hij de trillingen
van muziek op het doek weet te
vangen. „Een gong bijvoorbeeld
raakt je ziel. Daar komen emo
ties aan te pas", vindt Dortland.
De trillingen die zo'n gongslag
in de atmosfeer te weeg bren
gen, weet hij in fraaie tinten met
overheersend blauw en een
zweem van rood weer te geven.
Het subtiel gebruik van blad
goud duidt op de mens die de
emoties ondergaat. Niet alleen
de gong, maar ook de kenmer
kende gamelanmuziek in Indo
nesië vormt een belangrijke
bron van inspiratie voor Dort
land.
De tentoonstelling Van Thies en
Dortland is tot en met zaterdag
25 mei geopend van dinsdag tot
en met zaterdag van 13.30 tot
16.30 uur.
door Jan Dirk van Scheyen
MIDDELBURG - De eeuwige
cyclus van macht en onder
gang is het onderwerp van de
tentoonstelling Omtrent de
dood die Tom Küsters uit
Groesbeek heeft ingericht in
de Middelburgse presentatie
ruimte Caesuur.
Het is geen tentoonstelling
waar je vrolijk van wordt, ze
ker niet nu, nog geen week na
dat Pim Fortuyn is vermoord.
Het is een bizarre samenloop
van omstandigheden, want
het Werk van Küsters in Cae
suur staat bol van de lijken.
Een opgebaarde Stalin temid
den van zijn getrouwen, het
stoffelijk overschot van Pol
Pot, de Afghaanse president
Najibullah, samen met diens
broer opgehangen door de Ta
liban, het stenen doodsbed
van revolutionair Ernesto
'Che' Guevara in Valle Gran
de, Bolivia, de vermoorde An
golese Unita-voorman Jonas
Savimbi, wiens lichaam werd
doorzeefd met kogels (niette
min ligt deze schurk er seréen
en tragisch bij), de eveneens
op gewelddadige wijze aan
zijn eind gekomen Congolese
premier Lumumba.
Macht
Wie macht heeft of wie macht
zoekt, loopt gevaar. Dat wordt
weer eens nadrukkelijk on
derstreept wanneer je kijkt
naar de schilderijen en zeef
drukken van Tom Küsters.
Küsters, een uit de Vietnam-
be weging voortgekomen link
se activist op leeftijd, wil de
wereld laten zien dat macht -
in het bijzonder macht die bij
de verkeerde mensen berust -
niet zelden eindigt in moord
en doodslag. Het werk van
Küsters is een aanklacht, een
daad van verzet en engage
ment.
In zijn eigen woorden is het
overheersende thema in zijn
werk 'de altijd doorgaande
cyclus van macht en machts
verlies die zo zichtbaar wordt
in de dood'. Het dode lichaam
van leiders en machthebbers
verandert bij Küsters in 'een
beeld van verstilde onschuld'.
Grootmeester
Tom Küsters maakte het in
Caesuur getoonde werk in de
periode van 1998 tot het voor
jaar van 2002. Hij noemt zijn
kunst 'politiek-historisch',
g^3s=zrr -
De dood in al zijn facetten is te zien op een expositie van Tom
Küsters. foto Ruben Oreel
een typering die de lading al
leszins dekt. Een grootmees
ter in de schilderkunst is hij
stellig niet, maar de manier
waarop hij zijn boodschap
duidelijk maakt en de midde
len die hij daarvoor gebruikt
zijn opmerkelijk te noemen.
Originele koppen, foto's en
berichten uit dagbladen als
De Volkskrant dienen - uiter
aard vele malen vergroot - als
basis voor de zeefdrukken die
Küsters maakt. Sommige van
zijn werken zijn een combina
tie van zeefdruktechniek en
schilderkunst. Zo heeft hij een
krantenfoto van het lijk van
de Cambodjaanse massa
moordenaar Pol Pot met olie
verf 'overgedaan'. In zwart
wit lezen we onder de foto de
gezeefdrukte Volkskrantkop
waarin de vondst van het lijk
wordt gemeld.
Ook Küsters' afbeelding van
een ontzielde Josef Stalin -
gadegeslagen door partijge
noten uit de categorie 'ijzer
vreters' - is afkomstig uit een
krant. Dankzij de thinner
druktechniek heeft hij van de
ze communistische dodenwa-
ke, met gebruikmaking van
krijt en grafiet, warempel een
bijna stemmig en sfeervol ta
fereeltje gemaakt.
Weinig opwekkend
Tom Küsters moet een weinig
opwekkende kijk op de wereld
hebben. Niettemin, zo lezen
we in het prachtig uitgevoer
de eerste deel van zijn oeuvre-
catalogus die Caesuur on
langs het licht deed zien,
slaagt hij er nog steeds in om
'als een zondagskind door dit
tranendal te fietsen'. Gezien
de felheid waarmee hij stel
ling neemt tegen corruptie,
machtsmisbruik en onder
drukking, moet hij gedreven
worden door een idealisme
dat niet makkelijk te breken
is. Maar er zitten waarschijn
lijk wel een paar barsten in.
Tom KüstersOmtrent de
dood; in presentatieruimte
Caesuur, Lange Noordstraat
67, Middelburg. Tot 20 juni.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
In zijn reactie op de moord van
Pim Fortuyn zei premier Kok:
'In Nederland mogen we eikaars
meningen bestrijden, maar met
woorden, niet met kogels'. Pim
Fortuyn sprak zichzelf tegen in
het befaamde Volkskrantinter
view: 'Ik zet nooit aan tot ge
weld. Ik gebruik het woord als
wapen. Ik veroordeel alle ge
weld'. Zijn woorden sloegen in
als een bom. Woorden hebben
soms het effect van kogels.
Vooral als ze ervaren worden als
een persoonlijke aanval. Ver
baal geweld hakt erin. Pim For
tuyn gebruikte inderdaad het
woord als wapen. En daarmee
zette hij wel degelijk aan tot ge
weld. Uitgedaagd en soms ge
tergd, gingen velen hierin mee.
Als conflictbemiddelaar zie ik
vaak hoe de woordenstrijd ver
hardt wanneer je in een patroon
komt van actie - reactie: hij
mept mij dus ik mep terug. Dis
cussies gaan dan niet meer over
belangen, maar ontaarden in
veroordelingen van personen.
Dit voortdurend veroordelen
van elkaar wekt vooral boos
heid, angst en agressie op. Want
hier geldt: wie anders is, is fout.
Wie anders is, moet maar weg.
Op maandag 6 mei ervoeren wij
de gevolgen van woorden die als
kogels werken. Tijd voor bezin
ning, lijkt mij. Bezinning over
de kracht van taal. Over de ver
antwoordelijkheid die je hebt
om je mening te uiten op een ma
nier die anderen in hun waarde
laat. Vrijheid van meningsui
ting, met zorg voor de ander.
Vrijheid van meningsuiting in
het bewustzijn van 'wat woor
den doen'.
Mariëtte Kip
Beethovenlaan 51
Goes
Eén dag na de bevrijdingsdag
die zoals ieder jaar door héél
Nederland herdacht en gevierd
werd. Deze dag (juist!) is nu be
stempeld als een 'zwarte dag',
een zwarte bladzijde in onze ge
schiedenis! Nederland, een land
waarvan je juist denkt vrij te
zijn, vrij om te denken, zeggen
en meningen te uiten waar je
achterstaat. Een man met een
grote persoonlijkheid, iemand
die in een half jaar zoveel te
weeg heeft gebracht, wat nie
mand ooit voor mogelijk hield'
Een groot man, die zoals hij zelf
zei: „Ik zeg wat velen diep in
hun hart dienken", een man die
aan de ene kant een frisse wind
bracht (opschudding!), die goed
was voor onze politieke demo
cratie, maar aan de andere kant,
juist door zijn extreme houding
en uitlatingen, een hoop bij vele
mensen losmaakte. J.F.K., zijn
grote voorbeeld, is hij nou he
laas en véél te vroeg achterna
gegaan. Hoe is dit mogelijk in
een zo'n democratisch land als
het onze: waar de vrijheid van
meningsuiting ook zo belang
rijk is en hóóg staat!
Barbera Ruth Mulder
Vlakestraat 36
Zierikzee
6 mei. Een dag na bevrijdings
dag. De dag waarop heel Neder
land voelt en viert hoe vrij ons
land is. Slechts 1 dag later wordt
een lijsttrekker gedood, Pim
Fortuyn is niet meer. Vermoord
in onze samenleving door een
gek die nota bene deel uit maakt
van deze zelfde samenleving.
Fortuyn is niet meer, Een mens.
Medemens. Nederland schudt
op zijn grondvesten. Er is een
mening vermoord. En een van
ons Nederlanders heeft dit gru
welijks op zijn geweten. Tevens
heeft dit 'beest' ons allen ge
schokt en verward en de directe
ooggetuigen opgezadeld met
een trauma voor het leven. Pim
Fortuyn, Mee eens of oneens
doet nu niet ter zake. Onterecht
afgespiegeld als 'rechtse extre
mist', 'politieke clown'. Door
het overgrote deel van de media
en door hen die hun mening heb
ben gebaseerd op onjuistheid,
onvolledigheid, vervormde in
formatie. Ook de andere lijst
trekkers zouden zichzelf voor
het hoofd mogen slaan voor het
in een gevaarlijke hoek drukken
van deze andersdenkende per
soon. De krantenkoppen: we
kennen ze uit ons kop. 'Extre
mist', 'Tweede Haider'. De
debatten: taarten, Melkerts
aantijgingen, Rosenmöller die
Fortuyn als 'clown' bestempel
de om zijn eigen show te redden.
Een schertsvertoning. Zielig en
goedkoop. Maar bovenal ge
vaarlijk. Hoe gevaarlijk blijkt
nu. Sommige Nederlanders bij
ten zich vast aan deze onvolledi
ge, vervormde informatie en
trekken daaruit gevaarlijke
conclusies. Zolang we nog ge
confronteerd worden met der
gelijke onderdrukking in sa
menleving en politiek, blijf ik
me af vragen waar het heen
moet. Laten we met zijn allen
een gruweldaad als deze veroor
delen en bestrijden. Een mening
mag nooit vermoord worden.
I. Visser
St. Jacobstraat 10
Goes
In de PZC van 8 mei wordt een
duidelijk beeld geschetst van de
verdachte op de moord van Pim
Fortuyn. Die eerst gedacht werd
een stille, wat op zichzelf staan
de man te zijn, blijkt nu een ul-
tragroene, compromisloze
doordrammer te zijn, die zijn ei
gen ideeën had en hield. Hoe
kon het ook, een milieuactivist
die een pistool koopt, is net zo
iets als een zedenpreker in een
hoerenkast. Ongerijmd. In de
optiek van sommigen gaan die
ren voor de mensen. Sommige
fanatici zouden de bewaker
doodschieten om de dieren te
'redden'. Het blijkt nu dat fana
tisme niet alleen bij religie tot
fundamentalisme kan leiden,
bij de milieubewegingen blijkt
dat ook te kunnen, al is er maar
één gek nodig. Het heeft Pim
Fortuyn het leven gekost, maar
alleen maar omdat hij de regels
voor het houden van nertsen
wilde versoepelen. Ik ben een
groot dierenliefhebber, maar
moest hij daarom dood? Of was
het tóch de politiek die hem ver
moord heeft?
WJ-. van Gilsl
Boogerdlaan 23
Kortgene
Als vrijheid een dijk is, dan is die
met de moord op Pim doorge
broken, Voor mij was het be
langrijkste punt van Pim de
strijd tegen politiek of persoon
lijk zinloos geweld. Met hem
waren we niet meer bang voor
het vege lijf. Hij streed tegen
verwaarlozing in instellingen
en tegen de bureaucratische
doofpot. Ik verwacht dat de LPF
zijn vrijheidsstrijd voortzet. Wij
moeten met man, vrouw en
macht, met kalmte en vastbera
denheid, het gat in de dijk van
de vrijheid dichten. Pim is niet
meer, hij is in de hemel, dat hij
ruste in vrede.
Wim Boogaart
Erling Steenstraat 14
Nieuwerkerk
De enige 'grote' partij waar Ne
derland na de dood van Pim
Fortuyn met goed fatsoen nog
op kan stemmen, als men besluit
om niet op LPF te stemmen is
het CDA, omdat Jan Peter Bal
kenende de enige politicus is ge
weest die Pim Fortuyn vanaf het
begin met respect behandeld
heeft en op een eerlijke manier
de discussie met hem aanging
zoals het hoort in een democra
tisch land.
Mevrouw A.B. Pilaar-de Nooy
Kreekslagweg 12
Goes
VEERE - De stichting recreatie
en innovatie YMCA Nederland
houdt 20 mei een open dag op
het Buitencentrum Veere.
YMCA Vakanties houdt sinds
1911 jeugd- en jongerenvakan
ties voor mensen tussen de zes
en vijfentwintig jaar oud.
Eén van de vakantieplekken is
Veere. Toekomstige gebruikers
van YMCA kunnen op tweede
pinksterdag zien wat het Bui
tencentrum te bieden heeft.
In het YMCA watersportcen-
trum in Veere staan activiteiten
zoals zeilen, kanoën, vlotten
bouwen op het programma. Op
de open clag is informatie over
de kampen en de reizen van YM
CA Nederland te krijgen. Het
Buitencentrum ligt aan de Wul-
penburgseweg 4 bij het Scout
centrum Veere. Een routebe
schrijving is te vinden op
www.ymca.nl.
De open dag duurt van 12.00 tot
16.00 uur.
Ingrid Thies en Alex Dortland exposeren hun beelden en schilderen in De Bewaerschole. foto Marijke
Folkertsma
