Aanslag
werkt heel
lang door
Kritiek op protectie Schelde is goedkoop
PZC
PZC
Rokers komen in verzet tegen beperkingen
Oegandezen zetten
kuisheid in bij strijd
tegen HIV-virus
Zweden dicht na dood Palme
te gast
Gang Delwaide naar Straatsburg zou gewenste duidelijkheid scheppen
10 mei 1952
vrijdag 10 mei 2002
door Windy Kester
O lof Palme en Pim Fortuyn.
De een was premier, de an
der partijleider. De één was so
ciaal-democraat en geliefd in
zijn land, de ander was een con
troversiële populist. Toch be
staat er een grote overeenkomst
tussen de aanslagen op beiden:
niemand hield die voor mogelijk
in een moderne democratie.
De Zweedse sociaal-democrati
sche premier Olof Palme werd in
de nacht van 28 februari 1986
doodgeschoten terwijl hij na een
bioscoopbezoek naar huis liep.
Er ging een schok van ongeloof
door het veilige en slaperige
Zweden. „Het voelde alsof Zwe
den zijn onschuld verloor", zo
verwoordt een journalist van
Svenske Dagbladet het nu. Pal-
me had officieel wel body
guards, maar gaf ze, zoals op de
noodlottige avond, regelmatig
een avondje vrij. Sinds zijn dood
worden politici in het algemeen,
maar speciaal de premier, veel
scherper in de gaten gehouden.
Volgens de Zweedse politico
loog Stig-Björn Ljunggren
werkte Palmes dood ook als een
demper op het politieke debat.
Tegen de krant Politiken zegt hij
dat de Zweden na 1986 nooit
meer zulke heftige debatten
hebben kunnen aanschouwen
tussen politieke tegenstanders.
„Zweden kreeg een meer geslo
ten en stille samenleving."
Politicologe Marie Demker be
speurde dezelfde tendens. Voor
de Zweedse Aftonbladet webra
dio vergeleek ze de moord op
Fortuyn met die op Palme en
verklaarde dat dergelijke ge
beurtenissen een zeer negatieve
uitwerking kunnen hebben op
het democratische systeem. „In
Zweden bleek de tij d dat politici
zich openlijk kunnen bewegen
voorbij. In Nederland zal deze
moord waarschijnlijk ook lei
den tot een groeiende aandacht
voor hun veiligheid. Dat werkt
negatief omdat een democratie
juist op openheid is gebaseerd."
De man die Olof Palme dood
schoot is nooit gepakt. Even
leek het erop dat de criminele
alcoholist Christer Petterson
erachter zat, maar hij verneder
de zijn verklaringen de afgelo
pen vijftien jaar regelmatig. De
vraag of het een politiek gemo
tiveerde moord was, is nooit be
antwoord.
Volgens Ljunggren is dit hét
probleem in Zweden. Voor het
collectieve proces van verwer
king is het belangrijk dat men
een schuldige heeft en weet
waarom deze handelde. Het te
gendeel leidt volgens de politi
coloog tot. speculaties en ver
zwakt het vertrouwen in het
rechtswezen en de politie.
De Zweden geloven het liefst
dat de moord op Palme een poli
tiek complot was. „Het is be
langrijk dat de omstandigheden
zo snel mogelijk precies duide
lijk worden zodat de samenle
ving de draad weer kan oppak
ken", aldus Ljunggren.
Het Zweedse voorbeeld is niet
eenduidig en voorspellen hoe
het verder gaat met de Neder
landse politiek is daarom on
doenlijk. Zeker is wel dat de
steun voor de sociaal-democra
ten in Zweden sterk groeide na
de moord. Demker en Ljung
gren zijn het er over eens dat het
weinig uitmaakt of het slachtof
fer links of rechts is en of de da
der dronkaard of activist is: een
politieke moord in een demo
cratisch land heeft hoe dan ook
een lange schaduw. GPD
van onze redactie binnenland
De nieuwe Tabakswet heeft het territori
um van de roker verder ingeperkt. In de
openbare ruimte wordt hij langzamerhand
een verstotene. Openlijk lijkt de roker zijn
lot in lijdzaamheid te dragen. Toch is er on
dergronds verzet. Via de digitale wereld he
kelt met name Forces Nederland de helden
van de anti-rookcampagnes. De slogan die
de rokers hanteren: 'Elke dag nieuws over
de waanzin van de anti-rook gekte'.
Britney Spears is het jongste slachtoffer. 'Ze
rooktstaat er met een verwijzing naar een
Amerikaans artikel juichend op de website
forces-nl.org van Wiel Maessen, voorzitter
van Forces Nederland. Maessen zegt de hy
pocrisie van anti-rokers aan te pakken.
Daarbij steekt hij zijn mening niet onder
stoelen of banken. „Ook hier gelooft men
volop in de leugen dat reclame de jeugd aan
het roken brengt", zo hakt hij bijvoorbeeld
in op het sinds deze maand nieuwe reclame
verbod voor tabaksfabrikanten. Minister
Borst (Volksgezondheid) is dan ook een fa
voriete pispaal.
„Meeroken, waar Borst zich met haar Ta
bakswet op baseert, is nog nooit bewezen.
Kom je daaraan, dan haal je de hele angel
uit die wet", meent Maessen. „Als mensen
alleen zichzelf iets zouden aandoen, heeft
de overheid daar niets over te zeggen"Maar
ook directeur Prins van Defacto (voorheen
Stivoro) en voorzitter Nijpels van anti
rookclub CAN moeten het op de site van
Forces met regelmaat ontgelden.
Overigens is het andersom weinig anders.
Zo is bijvoorbeeld de dood van ex-Beatle
George Harrison een half jaar geleden door
beide partijen misbruikt om eikaars hek
senjacht op internet te bekritiseren.
Een andere site die het voor rokers opnam is
voortijdig 'uit de lucht gehaald'. Het Am
sterdamse ontwerpbureau Van GOG had
stickers in de aanbieding om te plakken op
sigarettenpakjes, die sinds deze maand zijn
voorzien van grote waarschuwingen. Daar
op stonden wijsheden als: 'There are more
pleasant things to do than beat up people'
(Er zijn leukere dingen te doen dan mensen
in elkaar slaan - bokser Mohammed Ali) of
'Those are my principles. If you don't like
them I have others' (Dat zijn mijn principes.
Als die je niet zinnen, heb ik andere - komiek
Groucho Marx).
„Dat vonden wij zinniger dan er iets op zet
ten wat iedereen al weet. De tabaksindu
strie kon er alleen de grap niet van inzien",
zegt partner Joost van Grinsven. „Men
vreesde ermee vereenzelvigd te worden".
Onder juridische druk is hun initiatief uit
eindelijk platgelegd. GPD
door Matthew Rosenberg
Een koninkrijk in Oegan
da wil een project begin
nen om de verspreiding van
HIV te beperken. Door
maagdelijkheid te belonen
wordt een oude traditie
nieuw leven ingeblazen.
Jongeren die tot na hun twin
tigste maagd blijven krijgen
een beloning. Voor mannen is
dat misschien een paar stuks
vee, voor vrouwen een koel
kast of een fornuis. De mo
derne draai die aan de oude
kuisheidsnorm wordt gege
ven is volgens het hof van het
koninkrijk Boeganda hoog
nodig in een land waar het
percentage HIV-besmettin-
gen rond de tien procent ligt.
Het is nog onduidelijk op
welke leef tij d de j ongeren ge
vraagd zal worden hun
maagdelijkheidsgelofte te
doen en hoelang die moet
gelden. Wel is duidelijk dat
de jongeren die beloven een
kuis leven te leiden daar ook
op nagekeken zullen worden.
Volgens de minister van
Volksgezondheid van het ko
ninkrijk zullen meisjes wor
den onderzocht. Hoewel het
fysiek testen van de maagde
lijkheid door medische ex
perts wordt afgedaan als
pseudo-wetenschappelijk en
volgens sommigen de rechten
van de vrouw aantast, is de
traditionele methode vol
gens de Boegandese minister
betrouwbaar. Bij de jongens
moet vertrouwd worden op
hun eerlijkheid.
Ter ondersteuning van het
project wordt gewerkt aan
een handboek over seks en
wordt de traditionele rol van
de 'senga's' - tantes - uitge
breid. Volgens oud gebruik
gaven de senga's hun nichten
raad over hun plichten tij
dens de trouwnacht en het
huwelijk. Nu zullen er sen
ga's worden aangewezen
voor hele dorpen, waar zij
meisjes en jongens voorlich
ten over seks en de voordelen
van het vermijden ervan.
Boeganda is niet de eerste
monarchie in Afrika die de
traditie wil gebruiken als
wapen tegen het aids-virus.,
Het idee wordt steeds popu
lairder in Afrika. In het klei
ne Zuid-Afrikaanse konink
rijk van Swaziland draaide
de terugkeer tot oude tradi
ties uit op een vijfjarig ver
bod op seks voor jonge vrou
wen. Sinds september vorig
jaar moeten cle meisjes veren
om hun nek dragen - een
Swazisch gebruik dat op
maagdelijkheid duidt - en
mogen mannen de jonge
vrouwen onder geen beding
aanraken. Ook zijn broeken
er voor de meisjes uit den bo
ze. Overtreders van de veror
deningen van koning Mswati
de Derde van Swaziland
kunnen op flinke boetes re
kenen.
Soapseries
In het Boegandese plan zijn
de oude tradities zoveel mo
gelijk aangepast aan de hui
dige normen en waarden.
Toch is het de vraag of de tra
ditie aan zal slaan in een land
waar de invloed van de wes
terse cultuur toeneemt en
seksueel beladen soapseries
uit Amerika gretig worden
bekeken. De organisatie van
de Boegandese campagne is
er in ieder geval van over
tuigd dat de campagne suc
ces heeft bij de onderdanen
van het koninkrijk, die circa
17 procent van de bevolking
van Oeganda uitmaken.
De meningen bij de jeugd zijn
verdeeld. Een 16-jarige scho
liere die de gelofte wil doen,
zegt dat het bewaren van
haar maagdelijkheid een te
ken van respect voor haar
cultuur is en dat het haar be
schermt tegen ziektes. Een
groepje jongens dat bij haar
op het schoolplein staat,
moet lachen. „Je moet wach
ten tot je ouder bent, seks is
niet goed voor je", zegt een
van hen sarcastisch. Een an
dere: „Ik ga niet wachten met
seksD at is meer iets voor ou
de mensen." AP
door Vincent Klap
De Antwerpse havensche
pen Delwaide betoogde in
de Staatscourant (09/04) dat
Nederland de Westerschelde
louter de beschermde status
van Vogel- en Habitatricht-
lijngebied (VHR-gebied) ver
leende om verdere verdieping
te traineren. De wethouder
suggereert daarmee dat zo'n
aanwijzing een tamelijk wille
keurige aangelegenheid is. On
getwijfeld weel hij wel beter,
namelijk dat een gebied aan tal
van meetbare kwaliteiten moet
voldoen om de VIIR-status te
verkrijgen. Een leuk park of
een aantrekkelijk landbouw
gebied komen daarom niet in
aanmerking.
Overigens slaat Delwaide ook
anderszins de plank mis, want
juist vanwege de VHR-status
van de Westerschelde heeft Ne
derland een slepend conflict
met de Europese Commissie
over de vraag of de natuurcom
pensatie gekoppeld aan de
laatste verdieping (1997-2000)
al dan niet naar behoren is uit
gevoerd. Zo profijtelijk is de
beschermingsstatus dus niet
voor Nederland.
Soms schieten deskundigen de
Antwerpse havenbestuurders
te hulp, zoals twee weken gele
den Eric van Hooydonk, uni
versitair docent internationaal
zeerecht. Hij hield een open
baar college over de juridische
aspecten van de dossiers over
de Westerschelde en de IJzeren
Rijn. Zijn boodschap haalde de
PZC (24/04 en 04/05). Net als
zijn voorgangers hekelt van
Hooydonk de wijze waarop
Nederland invulling geeft aan
het begrip 'goed nabuurschap'.
Ook al eerder gehoord en gele
zen was zijn oproep om de Ne
derlandse tegenwerking maar
eens voor te leggen aan het Hof
van Justitie van de Europese
Unie in Straatsburg. Met het
Scheidingsverdrag van 1839
in de hand is de zaak naar zijn
mening zo klaar als een klont
je.
Nattigheid
Na alle dreigementen zou je
wensen dat Vlaanderen werke
lijk een keer de stap naar
Straatsburg zet. Laat het maar
een keer duidelijk worden.
Wellicht echter voelt men in
Antwerpen toch nattigheid.
Vorig jaar concludeerden on
derzoekers van de Universiteit
van Amsterdam nog dat het
niet aannemelijk is dat een
rechter de bodem van een rivier
als een obstakel zal beschou
wen, zoals van Hooydonk c.s
menen. Bovendien is het wat al
te simplistisch om verdragen
tussen landen in elk geval te la
ten primeren boven Europese
richtlijnen. De Tilburgse pro
fessor Milieurecht J.M. Ver-
schuuren meent zelfs dat de
laatste verdieping in feite ille
gaal was.
Los van de juridische kant van
de zaak is het interessant om de
argumenten van de klagers
eens nader te beschouwen. Van
Hooydonk schampert dat de
uitdieping neerkomt op het 'af
toppen van enkele zanddrem-
pels'. Met de voorlopig door
Vlaanderen gewenste aftop
ping van enkele zanddrempels
met 1.4 meter is echter wel 15
miljoen kuub sediment ge
moeid. Dat is meer dan er nu
jaarlijks gebaggerd wordt om
de vaargeul te onderhouden.
Het betreft dus wel degelijk
een forse ingreep.
Overstromingskans
Een andere klacht is dat Ne
derland moeilijk doet over vei
ligheid tegen overstromingen.
In dit geval staat de havenlob
by echter ook tegenover de
Vlaamse overheid, die verant
woordelijk is voor de veiligheid
van de bevolking. Met een
overstromingskans die voor
Antwerpen en omgeving 60
maal hoger is dan voor Zeeland
is de zorg van de Vlaamse be
stuurders begrijpelijk. Logisch
dan ook dat men druk uitoe
fent om de Oosterschelde en
Westerschelde met elkaar te
verbinden en zo de overstro
mingskans in Vlaanderen te
verlagen.
Het 'slecht nabuurschap' dan.
De vraag is hoe vaak een land
een proeve van bekwaamheid
dient af te leggen. In elk geval
is Nederland in 1997 nog cum
laude geslaagd toen het met
een Noodwet de wettelijk
voorgeschreven, maar tijdro
vende milieueffectenrapporta
ge omzeilde, en aldus Vlaan
deren ter wille was bij de voor
genomen 'verruiming' van de
vaargeul in de Westerschelde.
De inkt van de Noodwet was
nauwelijks droog of de heer
Delwaide foeterde al weer op
de trage procedures rond de
noodzakelijke volgende ver
dieping.
Ook interessant is de beschul
diging dat Nederland de Wes
terschelde niet wil verdiepen
om de concurrentiepositie van
de Rotterdamse haven te be
schermen. Het is een beschul
digingdie lastig valt te bevech
ten. Hoe kun je bewijzen dat
een besluit ten doel heeft de
veiligheid te dienen of de na
tuur te beschermen als de toe
gankelijkheid van de Ant
werpse haven er ook door
wordt beperkt? Toch valt de
verdenking moeilijk te rijmen
met het feit dat de Antwerpse
haven de afgelopen jaren het
hardst groeide van alle grote
havens in Noordwest Europa.
Met de concurrentiepositie van
de Antwerpse haven lijkt dus
niks mis.
Wellicht zit de winst deels in de
hoge kwaliteit (overslag effici
ëntie) van de haven, hoewel
ook de lage loodstarieven zul
len bijdragen aan de populari
teit. De Nederlandse Nationale
Havenraad ziet echter nog een
andere reden: de hoge milieu-
en veiligheidseisen in ons land
(PZC, 04/05). Bovendien wor
den de aanleg- en onderhouds
kosten van infrastructuur hier
meer doorgerekend aan ge
bruikers, zoals het in principe
ook hoort te zijn. Qua protec
tionisme van de havenbe-
langen lijkt Vlaanderen der
halve superieur aan Neder
land.
Grote schepen
Lange tijd is de diep landin
waartse ligging van Antwer
pen bijzonder profijtelijk ge
weest, maar door de enorme
groei van containerschepen
schieten de ontvangstmoge
lijkheden van Ant werpen voor
de nieuwste generatie schepen
tekort. Echt dramatisch lijkt
dat overigens niet, want het
aantal te grote schepen zal be
perkt in aantal blijven en bo
vendien zijn weinig andere ha
vens wel in staat de nieuwe
schepen direct te ontvangen.
De Antwerpse havenlobby zou
daarom beter zijn energie kun
nen steken in een politiek of
fensief om landen er toe te be
wegen geen aanpassingen aan
hun havens uit te voeren om en
kele keren per jaar dergelijke
zeereuzen te kunnen ontvan
gen. Dat zou trouwens ook bij
dragen aan goede bilaterale
betrekkingen...
Vincent Klap is Coördinator
Werkgroep Schelde-estuarium
(een cluster van Vlaamse en
Nederlandse natuur- en mi
lieuorganisaties)
VEERTARIEF - Minister
Wemmers van Verkeer heeft
zijn werkbezoek aan Zeeland
afgesloten met de mededeling
dat de regering weer een volle
dig tarief voor de veren wil in
voeren. Daarmee wordt de toe
stand van vóór 1945 hersteld.
Het exploitatietekort van 2,5
miljoen gulden noopt de rege
ring tot deze maatregel.
RATTENPLAAG - Het eiland
Marion is in nood. Op het ei
land waar slechts enkele men
sen wonen, hebben ratten de
overhand. Ze vallen de bewo
ners aan en de vijftien katten
die het eiland rijk is hebben
zich verstopt.De eilandbewo
ners hebben Zuid-Afrika ge
vraagd de grootste katten te i
sturen die ze daar kunnen vin- J
den.
KLEUTERTANDARTS
Oostburg gaat een tandheel
kundige dienst voor de kleu
terscholen opzetten. Het ini
tiatief is een primeur en een j
px-oefvoorhetheleland.Dege- j
meente heeft er 500 gulden
subsidie voor gekregen.
PARKEREN OP KADE - De
gemeenteraad van Veere heeft
besloten geen parkeerverbod
in te stellen voor auto's en bus
sen op de Kade in Veere. De
VW had hierom gevraagd.
Uitgever:
J. C. Boersema
Internet: a
w.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc nl
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen'
Tel. (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail; redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)273000
Fax. (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115) 645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111) 454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dafwordt gebruikt-
(abonnemenlen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13.30 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tijdens kantooruren
zondag: van 16 00 tot 18.00 uur
Tel. (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van /,--)
per maand' 19,25
per kwartaal: 52,--
perjaar: 198
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail: abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag 1,~
zaterdag:€ 1,50
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65 597
Postbank 35 93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen,
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd bij
de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484321
in onderdeel van hel Wegener-concern. De dooru
Behoort tot LUGQGflGr
foto Peter Nicolai
Bij het Verdronken land van Saef tinge reikt de natuur de haven van Antwerpen de hand.