Aanslag CIA op Afghaanse leider
Saoedi-Arabië op het
matje voor martelen
PZC
Rebellen Nepal willen bestand
Amerikaanse Fed
meldt ontvangst van
brieven met anthrax
7
Ex-premier Hekmatyar overleeft op hem afgevuurde raket
Rel Japan
en China
Zes doden bij
bankoverval
in Hongarije Bom richt bloedbad aan in parade Dagestan
ETA plande aanslagen aan kust
Euro krijgt Karelsprijs
Liberianen op de vlucht
Steeds meer piraterij
Noodweer vernielt stranden Spanje
Joegoslavië-T ribunaal
doet onderzoek naar
misdaden in Macedonië
Arrestatiegolf
onder militanten
in Pakistan
vrijdag 10 mei 2002
j van onze redactie buitenland
NEW YORK - De Amerikaanse
'inlichtingendienst CIA heeft
maandag een raket afgevuurd
op de voormalige Afghaanse
premier Gulbuddin Hekmatyar.
Hij heeft de moordaanslag over
leefd. Amerikaanse functionar-
sissen hebben dit gezegd, aldus
The New York Times gisteren.
Hekmatyar werd in de buurt
van de hoofdstad Kaboel onder
vuur genomen door een onbe
mand toestel. Het is voor zover
bekend de eerste keer dat de
Amerikanen in de strijd in Af
ghanistan iemand op de korrel
nemen die geen banden heeft
met de Taliban of Osama bin
Ladens netwerk Al Qaeda.
Het beoogde slachtoffer is leider
van een radicaal partijtje van de
Pathaanse bevolkingsgrgoep,
de Hezb-i-Islami. Hij is een fel
tegenstander van de huidige
overgangsregering en van de
aanwezigheid van buitenlandse
troepen in Afghanistan. Volgens
Washington beraamden leden
van zijn partij aanslagen op de
huidige leider van de over
gangsregering Ha mid Karzai en
de recent teruggekeerde ex-ko
ning Zahir Shah.
Hekmatyar kwam zelf in de af
gelopen weken terug uit ball-
lingschap in Iran. Karzai is vol
gens Hekmatyar 'een marionet'
van buitenlandse bezetters.
Hekmatyar verkiest naar eigen
zeggen 'binnenlandse strijd bo
ven buitenlandse bezetting'.
Hekmatyar pakte ook al de wa
pens op tegen zijn landgenoten
nadat de Russen uit het land wa
ren verdreven.
Rampzalig
Zijn bloedige pogingen om an
dere anti-Russische strijders uit
te schakelen en zo alleen aan de
macht komen, waren destijds
rampzalig. Zeker 20.000 bur
gers kwamen om het leven en
een groot deel van Kaboel werd
verwoest.
De door Hekmatyar aangewak
kerde onderlinge strijd effende
het pad voor de opmars van de
Taliban.
Die maakten zich meester van
het land kort nadat Hekmatyar
in 1996 premier was geworden.
Hij vluchtte vervolgens naar
Iran. ANP
TOKIO - Japan en China zijn
sinds gisteren verwikkeld in een
diplomatieke rel die tot een ern
stig conflict dreigt te escaleren.
Oorzaak van het geschil is het
optreden van de Chinese politie
in Shenyang, in het noordoosten
van het land, die woensdag pro-
Ibeerde te voorkomen dat vijf
_Noord-Koreaanse asielzoekers
hun toevlucht zochten in het Ja-
ü'panse consulaat.
Ij! Twee Koreanen werden door de
politie met geweld tegengehou
den. Agenten drongen daarbij
het terrein van het consulaat
binnen, dat Japans grondgebied
is. Het incident komt op een mo
ment dat China en Japan probe-
ren hun al sinds tientallen jaren
broze relatie te verbeteren
De Chinese ambassadeur werd
gisteren in Tokio op het matje
geroepen. De Japanse regering
protesteerde tegen het politie-
optreden en eiste dat de twee
asielzoekers alsnog tot het con
sulaat worden toegelaten. Ja
pan neemt de zaak hoog op en
zal voet bij stuk houden
Een woordvoerder van de Chi
nese regering verklaarde giste
ren in Peking dat de politie in
Shenyang juist gehandeld
heeft. China beschouwt pogin
gen van Noord-Koreanen om
via buitenlandse diplomatieke
vertegenwoordigingen naar
Zuid-Korea te ontsnappen als
'terrorisme'. Asielzoekers die
bij hun poging gepakt worden,
worden uitgeleverd aan het sta
linistische bewind in Noord-
Korea. GPD
y
v ',eW "v~ -
..i. o .-.a.-.;, ...b
Onderzoekers halen de verbogen muziekinstrumenten weg na de aanslag op de parade in Kaspiisk.
foto Sergei Svetlov/AP
MOR - Een bankoverval in Hon
garije heeft gisteren het leven
gekost aan zes mensen. De over
val op een filiaal van de Oosten
rijkse Erste Bank in Mor, 65 ki
lometer ten zuidwesten van de
hoofdstad Boedapest, was de
ergste misdaad in de recente ge
schiedenis van Hongarije.
De politie opende onmiddellijk
een klopjacht op de twee over
vallers. Honderden wegen wer
den afgesloten en helikopters
cirkelden boven het gebied. Bij
de grensovergangen vormden
zich lange rijen, nadat de doua
ne de controle op auto's had ver
scherpt. GPD
door Frank Hendrickx
KASPIISK - Een bloedbad in de Russi
sche republiek Dagestan heeft gisteren
de belangrijkste nationale feestdag van
Rusland op traumatische wijze ver
stoord. In de stad Kaspiisk kwamen ze
ker 34 mensen om het leven toen een van
afstand bediende bom ontplofte midden
in een optocht ter ere van de Russische
overwinning in de Tweede Wereldoorlog.
Een onthutste president Poetin noemde
de daders 'tuig, voor wie niets heilig is'.
De mijn explodeerde toen een militair or
kest naar het graf van de Onbekende Sol
daat marcheerde. Zeker vijftien militai
ren kwamen om het leven, twaalf kinde
ren die op de stoep meeliepen, stierven
ter plekke. Ook onder de oorlogsvetera
nen die deelnamen aan de jaarlijkse pa
rade ter ere van de 'dag van de overwin
ning', vielen vele doden. De straat in
Kasphsk lag bezaaid met lichaamsdelen
Het bloed liep door de goot. Ruim 130
mensen raakten gewond, een aanzienlijk
deel daarvan is in ernstige toestand in het
ziekenhuis opgenomenDe bom was ver
stopt in struiken langs de weg.
Rusland is er van overtuigd dat terroris
ten uit de buurrepubliek Tsjetsjenië ach
ter de aanslag zitten. President Poetin
hield onmiddellijk crisisberaad in het
Kremlin. „We hebben alle recht deze
mensen als nazi's te behandelen. Ze
willen alleen dood en verderf zaaien."
Poetin bezwoer 'dit probleem' op te los
sen'. „Hoe moeilijk het ook mag lijken."
De aanslag in Kaspiisk kwam extra hard
aan omdat 9 mei, 'de dag van de overwin
ning', de belangrijkste feestdag van Rus
land is.
Het bloedbad in Dagestan viel exact sa
men met een toespraak van Poetin op het
Rode Plein, waar eveneens een parade
plaatsvond. De president verklaarde dat
terrorisme een 'even grote bedreiging'
kan worden als het nazisme. Onlangs
werd de jaarlijkse 'troonrede' van Poetin
verstoord door aanslagen in de Tsje
tsjeense hoofdstad Grozny. Uit angst
door Bob Kroon
GENEVE - Saoedi-Arabië is
een van de 129 landen die de
Conventie tegen Martelingen
hebben getekend, maar de VN-
conunissie die toeziet op de na
leving verdenkt het land er van
de regels te overtreden. Een
Saoedische regeringsdelegatie
is daarom aan een kritisch
kruisverhoor onderworpen.
De Commissie tegen Martelin
gen. bestaande uit onafhanke
lijke juristen, wilde weten hoe
veelvuldige rapporten over 'ge
selingen. amputatie van han
den, steniging van 'immorele'
wouwen en onbeperkt en onge
controleerd voorarrest' zijn te
I rijmen met de verdragsbepalin-
j gen, die Saoedi-Arabië beweert
nauwgezet na te leven.
De regering van Koning Fahd,
kennelijk op het ergste voorbe
reid. had een delegatie van maar
liefst elf topambtenaren van de
ministeries van Justitie, Open
bare Veiligheid, Volksgezond
heid en van het Openbaar Mi
nisterie naar Genève gestuurd.
Die legden uit dat de sjaria uit
de koran de basis vormt van het
islamistische rechtssysteem in
hetohekoninkrijken dat 'iedere
poging daaraan te tornen on
aanvaardbaar is'
Delegatieleider Abdul Wahab
Abdulsalam Attar betoogde dat
zijn land 'zich verplicht acht' op
te treden tegen mensenrechten
schendingen en 'iedere vorm
van foltering'. Saoedi-Arabië
respecteert de bepalingen van
de Conventie, aldus Attar,
'voorzover die overeenstemmen
met de voorschriften van de soe
vereine sjaria'. Er bestond zelfs
een officieel klachtenbureau
waar men met 'gegronde grie
ven' terecht kan en wetsovertre
ders werden in voorkomende
gevallen in Saoedi-Arabië ge
straft.
Definitie
De Canadese commissievoor
zitter Peter Bums had hier ken
nelijk moeite mee. „Het lijkt wel
of we niet dezelfde taal spre
ken", bitste hij.
„Volgens de sjaria is martelen
verboden, maar de sjaria geeft
geen enkele definitie van marte
lingen. De commissie heeft be
trouwbare rapportages over uw
politie, met name de religieuze
politie, die mensen arresteert op
basis van vermoedens, in plaats
van redelijke verdenking."
Waarom mag deze politie ge
weld gebruiken tegen vrouwen
die niet behoorlijk zouden zijn
gekleed, vroeg hij.Hoe kunnen
arrestanten in afzondering wor
den gehouden zonder bezoek
van familie, medici of zelfs ad
vocaten? Klopt het dat bij on
dervraging bekentenissen wor
den afgedwongen, omdat uw
rechtssysteem blijkbaar is ge
baseerd op bekentenissen7
Kunnen onder slaag verkregen
bekentenissen door een rechter
worden teruggedraaid? Hoe on
afhankelijk zijn Uw rechters?",
wilde hij weten.
Idi Amin
Een Russisch commissielid,
Aleksandr Yakovlev, wilde we
ten, waarom Saoedi-Arabië nog
steeds asielrecht verleent aan
Idi Amin, de bloeddorstige des
poot die in de jaren zeventig Oe
ganda terroriseerde en hem on
welgevallige ministers aan de
krokodillen voerde. „Oeganda
vraagt sinds jaar en dag zijn uit
levering", aldus Yakovlev. Maar
de inmiddels bejaarde Oegan-
dese krachtpatser blijkt een ge
lovig moslim te zijn geworden,
hetgeen uitlevering bemoei
lijkt.
De Commissie tegen Martelin
gen heeft geen sanctierecht,
maar toont zich tot dusverre
aanmerkelijk geloofwaardiger
dan de VN Commissie voor de
Mensenrechten. Die wordt zo
danig door de politiek beheerst,
dat op de jaarzitting van vorige
maand landen als Saoedi-Ara
bië en Zimbabwe alle veroorde
lende resoluties wisten te ontlo
pen.
Saoedi-Arabië moet vandaag
antwoord geven op het spervuur
van pijnlijke vragen. GPD
van onze redactie buitenland
KATHMANDU - Maoïstische
rebellen in Nepal hebben de re
gering een eenzijdig bestand
aangeboden. Het aanbod kwam
nadat ze bij gevechten zware
verliezen hadden geleden. De
bedoeling is dat het bestand vol
gende week woensdag van
kracht wordt, maar als de rebel
len toch worden aangevallen
pakken ze de wapens weer op.
Het voorstel tot een staakt-het-
vuren stond in een fax die de re
bellen gisteren in de publiciteit
brachten. De regering heeft het
bestandsvoorstel afgewezen.
Eerder had ze laten weten dat er
pas kan worden gepraat als de
rebellen zich overgeven.
De regering deelde mee dat bij
een groot offensief honderden
rebellen zijn gedood. Afgelopen
week werden de acties opge
voerd in een poging een einde te
maken aan de gewapende strijd
die de rebellen zes jaar geleden
begonnen. De opstand heeft ze
ker 4000 mensenlevens geëist.
Dinsdag vielen rebellen een ka
zerne in het dorp Gam in het
westen van Nepal aan De radio
meldde op gezag van de Nepale-
se veiligheidsdienst dat bij de
gevechten 104 militairen en on
geveer 250 maoïsten omkwa
men. Volgens de veiligheids
dienst gebruikten de rebellen
bewoners van Gam als mense
lijk schild. Over het lot van deze
burgers is niets bekend.
Gam ligt 30 kilometer van Lisne
Lekh, waar regeringstroepen
vorige week dagenlang tegen
maoïstische opstandelingen
vochten. Media in Nepal meld
den maandag dat bij die gevech
ten 650 rebellen de dood von
den. Hoe groot de verliezen van
het regeringsleger waren, is niet
bekendgemaakt. ANP/DPA
o
MADRID - Aanhangers van de Baskische afscheidingsbewe
ging ETA wilden komende zomer aanslagen aan de Spaanse
kust plegen. Dat hebben Spaanse kranten gisteren op gezag
van het ministerie van Binnenlandse Zaken gemeld.
De Spaanse politie heeft informatie over het plegen van aan
slagen gevonden tijdens het onderzoek naar de vijf mensen
die deze week in Frankrijk zijn aangehouden op verdenking
van het lidmaatschap van de ETA.
De ETA-leden hadden in Benidorm al onder een valse naam
een woning gehuurd van waaruit ze de aanslagen wilden co-
ordineren. ANP
AKEN - De president van de Europese Centrale Bank, Wim
Duisenberg, heeft gisteren in het stadhuis van Aken de Ka
relsprijs ontvangen, die dit jaar is toegekend aan de euro.
De stad Aken kent de Karelsprijs elk jaar toe aan een persoon
of instelling die zich heeft ingezet voor Europa of de Europese
eenwording. Het was voor het eerst dat een voorwerp de prijs
kreeg. Eerder kregen onder anderen de Tsjechische president
Vaclav Havel, de Spaanse koning Juan Carlos. Winston Chur
chill en de ministers van Buitenlandse Zaken van de Verenig
de Staten Henry Kissinger en George Marshall de prijs. Onder
de duizend mensen die de uitreiking bijwoonden, bevond zich
ook koningin Beatrix. AP
GBARNGA - Duizenden Liberianen zijn gisteren bij Gbarn-
ga in het noorden van Liberia op de vlucht geslagen voor ge
vechten tussen rebellen en het leger.
De opstandelingen zetten gisterochtend een grootscheepse
aanval in op Gbarnga, een van de bolwerken van de regering.
Bij de gevechten zijn volgens ooggetuigen tientallen burger
slachtoffers gevallen. Bij Gbarnga is een opvangkamp van de
Verenigde Naties, maar ook veel bewoners daarvan zouden op
de vlucht zijn geslagen.
Sinds 1999 komt het in het noorden van het land regelmatig
tot confrontaties tussen rebellen en het regeringsleger. AP
KUALA LUMPUR - De internationale zeevaart krijgt steeds
vaker te maken met piraterij. Dat blijkt uit cijfers van het In
ternational Maritime Bureau (1MB), een internationale toe
zichthouder op de zeevaart.
De eerste drie maanden van dit jaar zijn er 87 gewapende aan
vallen op schepen in internationale wateren gedaan, ruim een
kwart meer dan in dezelfde periode vorig jaar, aldus het 1MB
Bij de aanvallen kwamen twee bemanningsleden om en raak
ten er vijf gewond. Er worden nog 21 mensen vermist. AP
BARCELONA - Tientallen stranden aan de Spaanse kust zijn
helemaal of gedeeltelijk verdwenen als gevolg van het slechte
weer van de afgelopen dagen. Slagregens en harde wind van
uit zee hebben grote delen van de kust weggeslagen. Een 40-
jarige man kwam om toen hij met zijn auio in een bevloeiings-
kanaal terechtkwam. In de haven van Barcelona spoelde een
walvis aan.
Het zwaarst getroffen zijn de Costa Bra va en de Costa Daura-
da. Daar brengen veel Nederlanders hun voorjaarsvakantie
door. Zij zien hun geplande weekje zon letterlijk in het water
vallen. GPD
voor meer aanslagen waren gisteren ook
in Moskou strenge veiligheidsmaatrege
len van kracht
Dagestan is vaker het toneel van extreem
geweld. In 1996 vielen in Kaspiisk 68 do
den bij een vergelijkbare aanslag. In de
bij de Kaspische Zee gelegen stad is een
garnizoen van het Russische leger geves-
tigd.
Een invasie van Tsjetsjeense rebellen in
1999 in Dagestan was mede aanleiding
voor de Tweede Tsjetsjeense Oorlog.
Rusland heeft meerdere keren verklaard
dat de 'militaire fase' van het conflict
voorbij is, maar iedere dag sterven nog
Russische militairen in de opstandige re
publiek. GPD
van onze redactie buitenland
WASHINGTON - In poststuk
ken die bestemd waren voor het
stelsel van Amerikaanse centra
le banken Fed zijn sporen ge
vonden van anthrax, de ver
wekker van de ziekte miltvuur.
De aanwezigheid van de bacte
rie kwam deze week bij routine
controles aan het licht, zo
maakte de Fed gisteren bekend.
De ongeveer twintig brieven
hadden geen bijzondere uiter
lijke kenmerken. Enkele waren
bestemd voor de president van
de Fed. Alan Greenspan. Aan de
instelling was al eerder post met
anthrax gestuurd. Een Ameri
kaanse functionaris die ano
niem wenste te blijven, zette
vraagtekens bij de melding van
de Fed. Hij acht dat de kans
groot dat het een vals alarm be
treft. Ook sluit hij niet uit dat
een eerdere negatieve uitslag
van een test nu ten onrechte als
positief wordt aangemerkt.
Na de aanslagen van 11 septem
ber werden de VS opgeschrikt
door een reeks 'poederbrieven'
met de bacterie. Vijf Amerika
nen zijn toen aan miltvuur
gestorven.
Wie de brieven verstuurde, is
nog niet opgehelderd. ANP/R-
TR
door Cees van Zweeden
SKOPJE - Het Haagse oorlogs
tribunaal onderzoekt in Mace
donië vijf misdrijven. Dit heeft
hoofdaanklaagster Del Ponte
van het tribunaal, woensdag ge
zegd bij een bezoek aan de Ma
cedonische hoofdstad Skopje.
Een van de oorlogsmisdaden
betreft de moord op tien etni
sche Albanezen door politiere-
servisten in Ljuboten, vorig jaar
augustus. Maar ook de Albanese
rebellen zijn onderwerp van een
onderzoek Ze zouden bij Teto
vo etnische Macedoniërs heb
ben ontvoerd en gemarteld. Del
Ponte zei niet welke de andere
misdrijven waren.
Bij het conflict tussen Albanese
rebellen en de Macedonische re
gering vielen vorig jaar enkele
honderden doden. De rebellen
legden uiteindelijk de wapens
neer, nadat de Skopje de Alba
nese minderheid meer rechten
had beloofd. Het akkoord tus
sen beide partijen kwam onder
grote druk van de NAVO tot
stand.
Sindsdien is de spanning in het
zuidelijke Balkanland sterk
verminderd, maar er zijn nog
steeds Albanese dorpen waar de
Macedonische politie wordt ge
weerd. Bij een van die dorpen
reed woensdag een NAVO-voer-
tuig op een mijn, waarbij een
Italiaanse militair werd gedood
en een Duitser, gewond raakte.
De rebellen leverden vorig jaar
vierduizend wapens in bij de
NAVO, maar dat was maar een
fractie van wat zij bezaten. De
afgelopen maanden zijn bij
schietpartijen tussen Albane
zen tientallen mensen gewond
geraakt of gedood. Sommige re
bellen zeggen dat zij de wapens
te vroeg hebben neergelegd en
hebben het nu gemunt op meer
gematigde voormalige kompa
nen. Maar veel van de schietpar
tijen zijn ook afrekeningen tus
sen criminelen. GPD
KARACHI - In Pakistan zijn
gisteren honderden leden van
verboden militante moslim
groepen opgepakt in verband
met een zelfmoordaanslag op
een bus met Franse technici die
voor het Sheraton-hotel stond.
Daardoor verloren in de haven
stad Karachi veertien mensen
het leven, onder wie elf Fransen
De Franse regering is ervan
overtuigd dat de aanslag werd
gepleegd om een westers land te
treffen dat deel uitmaakt van de
antiterreurcoalitie. AP
