- c
Soms barsten ze in tranen uit
Zeeuws landschap in de hoofdrol
Gestolde beweging
Hemeïaar
17
JcoLuni
Opvoeding
schooljeugd
centraal op
studiedag
kunst cultuur
Restaurateur Van Balen geniet pas als een meubel klaar is
lezers schrijven
Roompot
Geboortekerk
ycri.
VLISSINGEN - Opvoeders ge
noeg: ouders, leerkrachten,
gastouders, peuterleidsters...
Maar hebben kinderen daar
houvast aan? Scholen signale
ren dat steeds meer kinderen so
ciaal of emotioneel in de knel
geraken. Naarmate de welvaart
is toegenomen, zijn normen en
waarden vervaagd.
Het lijkt steeds moeilijker kin
deren te steunen bij het ontwik
kelen van karaktereigenschap
pen. Op woensdag 15 mei
krijgen de beroepsopvoeders in
het Zeeuwse een scala van tips
aangereikt om er toch nog wat
van te maken. Dat gebeurt tij
dens de Regionale Onderbouw
dag Basisscholen, een jaarlijkse
studiedag die wordt gehouden
in de Hogeschool Zeeland te
Vlissingen.
In twaalf workshops worden
evenzovele benaderingswijzen
behandeld. Er is ook een activi-
teitenmarkt. Mededirecteur
Dook Kopmels van de Zeeuwse
onderwijsbegeleidingsdienst
RPCZ leidt de workshops in met
een lezing over nieuwe manie
ren om kinderen te ondersteu
nen bij het ontplooien van hun
karakter.
Veruit favoriet bleek de work
shop over de vraag hoe je als
school kunt voorkomen dat kin
deren sociaal of emotioneel in
de kou komen te staan. Van de
eerste 260 beroepsopvoeders die
zich voor de onderbouwdag
aanmeldden, schreven er 70 op
deze workshop in. Ze krijgen te
horen hoe de Holtkampschool
in Goes probeert de
sociaal/emotionele ontwikke
ling van kinderen te stimuleren,
en ze vaardigheden mee te geven
waarmee ze zich staande kun
nen houden in de maatschappij
Daarbij komt ook aan de orde
hoe met ouders kan worden sa
mengewerkt.
De cabaretgroep Drapa van de
Pedagogische Academie zorgt
voor verstrooiing.
De studiedag is op touw gezet
door het RPCZ en de Hoge
school Zeeland. Plet programma
begint 's ochtends om negen en
duurt tot ongeveer vier uur 's
middags.
dinsdag 7 mei 2002
door Anita Hoekman
GOES - In zijn werkplaats staat
een pot beenderlijm te prutte
len. Het stinkt er. Aan de muur
hangen honderden beitels,
veilen en ander gereedschap.
Op de werkbanken staan gede
monteerde kasten. Het is een
triest gezicht. Een prachtig
kastje op de grond blijkt bij
nader inzien onder de hout
worm te zitten. Het is het wal
halla van meubelrestaurateur
Joop van Baaien uit Goes. Hier
verricht hij wonderen met mu
seumstukken.
Joop van Baaien leerde het vak
van meubelrestaurateur tien
tallen jaren geleden van een oud
baasje. Hoewel de oude man
hem veel trucjes en foefjes leer
de, nam hij de meeste geheimen
van zijn ambacht mee m zijn
graf. Daar bedankt Van Balen
voor. In de vijfendertig jaar dat
hij bezig is, heeft hij allerlei ge
heimen ontrafeld en over drie
jaar, als hij 65 jaar wordt, gaat
hij die via workshops overdra
gen aan het grote publiek.
Een huisje in Frankrijk met een
grote werkplaats is Van Baalens
grote droom. Een beetje inleg
werk doen, omdat hij dat zo
mooi vindt, en verder aan geïn
teresseerden zijn kennis over
dragen. Hij ziet het helemaal
zitten. Ze werken nu al samen,
met Van Balen die voor het hout
zorgt en zijn vrouw die de stof-
ferring van de meubelen doet,
net als de rest van het werk in
stijl: met nagemaakte stoffen uit
de tijd van het meubelstuk.
Gelukkig mens
Wie Joop van Baaien naar zijn
vak vraagt, is nog niet snel de
deur uit. Zijn werk is zijn hobby
en daar kan hij met zoveel liefde
over praten dat je meteen een
opleiding bij hem zou gaan vol
gen. ,,Ik ben een gelukkig
mens", zegt Van Balen dan ook.
„Iedereen die hier binnenstapt
vindt het prachtig. Ik krijg ge
woon betaald voor mijn hob-
by!"
Maar een hobby mag je zijn zaak
aan de Voorstad in Goes eigen
lijk niet meer noemen. Hij is een
van de weinige meubelrestaura
Joop van Balen laat op een foto zien hoe de kast op de achtergrond eruit zag voor de resauratie.
teurs in Nederland die kan poli
toeren. Door het met de hand
inwrijven van schellak, een na
tuurproduct, alcohol en puim
steenpoeder krijgt een meubel
zijn oude glorie weer terug. Het
hout blinkt zoals gewone lak het
nooit zal laten blinken. Een ka
binet politoeren kost Joop een
maand. „Maar eerst wordt de
hele kast uit elkaar gehaald. Als
elk latje en elk plankje los is ge
haald, wordt de eigenaar ge
vraagd langs te komen. Dan
kunnen ze zien wat we allemaal
doen. Ja, er zijn wel eens mensen
in tranen uitgebarsten, maar
het komt altijd weer goed. Alles
is te restaureren."
Van Balen heeft ondertussen
een goede naam opgebouwd. De
meeste klanten komen uit Den
Haag en Amsterdam. Ze bren
gen hem peperdure kasten die
soms tienduizenden euro's
waard zijn. Er zijn zelfs stukken
bij die je eigenlijk alleen nog
maar in een museum tegen
komt. „Daar ben ik soms wel
eens zenuwachtig voor. Je hebt
niet alleen te maken met iets
wat voor mensen veel emotione
le waarde heeft, maar ook nog
heel veel geld waard is, zoals een
kabinet van meer dan een ton.
Maar ik laat me niet door de
duurste kast en het grootste pro
bleem van de wijs brengen. Als
ik er 's avonds in bed aan denk,
droom ik hoe ik het op moet los
sen. Heel vreemd, maar het is me
al een paar keer overkomen.
Vraag het maar aan mijn vrouw.
Die denkt alleen dat het om be
zoekjes gaat van de oude am
bachtslieden, dat het iets spiri
tueels is."
Respect
Van Balen kan eigenlijk alles
Recht maken wat krom is ge
trokken, heel maken wat gebar
sten is. „En daar komt geen
houtplamuur aan te pas, hoor.
Ik maak het zoals de kast, tafel
of stoel vroeger is gemaakt. Het
is prachtig om met antiek te
werken. Vroeger maakten ze
tenminste nog kwaliteit." Juist
daarom zul je Van Balen niet
snel op de woonboulevard te
genkomen. „Hoe kun je nu res
pect hebben voor een stukje
MDF?" Maar ook op veilingen
kan de restaurateur niet echt
genieten. Want hij ziet alle
foto Dirk-Jan Gjeltema
slechte restauraties, alles wat er
mis is aan een meubelstuk. Ge
nieten van meubels kan hij pas
als ze klaar zijn. „De stukken
die ik restaureer zijn met liefde
gemaakt. Dat straalt er gewoon
vanaf. Sommige mensen zeggen
dat je er niets aan moet doen,
maar ja, als de kast niet meer
sluit of de la niet meer open
wil... wat dan? Bovendien kun
je de mensen nog eens versteld
laten staan door bijvoorbeeld
geheime lades te ontdekken. En
ik heb al eens een lade openge
maakt die tientallen jaren niet
open was geweest. In een oud
naaitafeltje bleek nog een bu
reaublad van leer te zitten met
de naam van de opa in bladgoud
erop gedrukt. Dat is pas genie
ten."
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Hierbij wil ik reageren opuwar-
tikel 'Roompot in drie cirkels' in
de bijlage PZC-wonen van 20
april. In het voorafgaande
weekend waren mijn vrouw en
ik op weg naar familie op Wal
cheren. Tot onze schrik werd het
anders zo verrassend mooie uit
zicht op de Oosterschelde ver
ziekt door een in dit landschap
volkomen misplaatst bouwsel.
Onze eerste reactie was verba
zing over een gemeentebestuur
dat een dergelijk ontwerp in dit
wonderschone landschap heeft
toegestaan. Vergezichten in
Zuid-Holland, zonder dat op de
achtergrond een of andere vorm
van bebouwing opdoemt aan de
horizon, zijn bijna niet meer te
vinden. In Zeeland zijn er ge
lukkig nog van die hoekjes.
Stukje bij beetje worden ook die
helaas al opgeofferd aan nood
zakelijke voorzieningen en wat
veel erger is, aan hoogmoeds
waanzin van gemeentebesturen
en architecten. De verbonden
heid met de omgeving die de fa
milie Van Oord zegt te voelen
met het westelijke deel van
Schouwen wordt naar mijn me
ning niet bevestigd door dit
bouwsel. Voor hetzelfde geld
had het toch veel mooier gekund
in Zeeuwse stijl.
A. F. J. Mook
Argentiniëstracit 69
Delft
tie Pax Christi, IKV) hun af
keuring horen uitspreken, dat
honderden gewapende moslim
terroristen met geweld de
Geboortekerk bezetten en ont
heiligden. Neen, deze partijen
zwijgen. Evenzo toen de Pales
tijnse Autoriteit het graf van Jo
zef in Sichem (Nabloes) ver
woestte en een moskee op die
plaats bouwde. Dat deden ze
ook toen de PA de Al-Shalom-
synagoge in Jericho liet ver
woesten. Het is ijzingwekkend
stil in Europa als joodse heilig
dommen worden verwoest en
geen enkel protest uit Vaticaan.
Wereldraad van Kerken en van
de SOW-kerken nadat de
oppermoefi van Saudi-Arabië,
de joden had betiteld als het uit
schot van het menselijk ras enz.
Maar ach de joden zijn het enige
volk dat er van wordt beschul
digd dat het zijn eigen land be
zet houdt. Zelfs journalisten die
de historische feiten niet ken
nen schrijven deze kletskoek. In
de dertiger jaren hebben velen
gezwegen en weer kiezen velen
de verkeerde kant. In Amster
dam wordt weer gemarcheerd
met banieren nu door onze me
delanders. Ook zullen de chris
tenen eens iets moeten gaan
doen aan de anti-Israël-politiek
van het IKV want daar zijn de
verkeerde mensen in geïnfil
treerd.
J.Sonius
Westerzicht 527
Vlissingen
Advertentie
In de PZC van 27 april kunnen
we lezen dat de Israëliërs nog
steeds de Geboortekerk belege
ren. Een hoge Wereldraad van
Kerken (WRK) delegatie bracht
onlangs een solidariteitsbezoek
aan de Palestijnen samen met
een internationale groep chris
tenen en zij gaven uitgebreide
interviews waarin zij veroorde
ling uitspraken over de omsin
geling van de Geboortekerk.
Het is onvoorspelbaar hoe hy
pocriet deze wereld is. Hebben
we de WRK, noch een andere be
langrijke christelijke organisa-
door Jan Dirk van Scheyen
MIDDELBURG - Annemieke
Alberts probeert de beweging te
vangen. De schilderijen van de
in de Zaanstreek geboren kun
stenares, die op dit moment in
de Middelburgse galerie T han
gen, zijn gestolde beweging, be
vroren intense momenten.
Alberts heeft zich gespeciali
seerd in het schilderen van dan
sers. Op grote doeken zet zij in
een paar vlotte streken met ver
ve gestalten neer die in opperste
concentratie een dans ten uit
voer brengen. „Ik probeer die
dansers te vangen op het mo
ment dat ze een aanzet maken
om hun dans weer een andere
wending te geven", legt Alberts
uit. Zij heeft de dansers - man
nen en vrouwen - geschilderd
terwijl die aan het oefenen wa
ren in een theaterschool in Am
sterdam.
De schilderijen van Annemieke
Alberts ontstaan naar haar ei
gen zeggen tijdens 'pieken',
waarin zij spontaan aan het
schilderen slaat en zich laat lei
den door haar invallen. „Ik pro
beer direct tot de essentie te ge
raken. Als dat niet in één keer
lukt, stop ik en maak ik het
schilderij over."
Wild
Haar werk oogt een tikkeltje
wild, maar getuigt ook van een
goed ontwikkeld gevoel voor
evenwicht en compositie. Voor
al het doek In Red, inderdaad
zoals de titel suggereert met
overdadig rood geschilderd, im
poneert door de combinatie van
het krachtige beeld en de trefze
kere penseelvoering.
Alberts houdt niet van 'geprie
gel' om het schilderij, als het
eenmaal gereed is, toch nog hier
en daar verder te perfectione
ren. Het is zoals het is, en daar
mee uit. Zo ontstaat werk dat, in
zijn voltooidheid, tevens de in
druk wekt - net als een dans -
een 'work in progress' te zijn.
Beelden
De creaties van Alberts, die zegt
beïnvloed te zijn door Marlène
Dumas, contrasteren scherp
met de gestileerde, gladde en
beheerst vormgegeven beelden
van Paula Withagen uit Halste
ren, die op dit moment ook in
galerie T te zien zijn. De fraai
gelijnde, gezichtsloze gestalten
van Withagen, met titels als In
tens, Spanning en On the Rock,
drukken hartstocht en intimi
teit uit. De beeldhouwwerken
'iin uitgevoerd in kobalt, opaal,.
Annemieke Alberts: In Red.
albast en serpentijn: glad en
koel materiaal dat als het ware
uitnodigt om te strelen. Soms
heeft Withagen bewust delen
van haar beelden ruw en onge
polijst gelaten. Daardoor krijgt
haar werk extra spanning. De in
albast uitgevoerde beeldjes
worden, wanneer de zon er op
schijnt, prachtig doorschij
nend.
Herhaling
In de kelder exposeert de in Ita
lië geboren Margherita Piana-
rosa etsen. Zij bedient zich van
de droge naald. Dat betekent
dat zij rechtstreeks in de plaat
etst, zonder gebruik te maken
foto Ruben Oreel
van een zuur. Net als in minimal
music - waarbij er steeds iets
herhaald wordt maar met een
subtiele, haast onmerkbare ver
schuiving - toont Pianarosa
enkele etsen die bestaan uit
reeksen op het eerste gezicht
identieke afbeeldingen (van bij
voorbeeld een judaspenning)
die elk afzonderlijk steeds een
beetje van elkaar verschillen.
Zo ontstaat een totaalbeeld dat
tevens een kijkspel is.
Mei-expositie in galerie T, Turfkaai
25-27, Middelburg. Tot en mei 25
mei. Open: donderdag, vrijdag en
zaterdag 11.00-16.00 uur en elke
eerste zondag van de maand 13.00-
17.00 uur
Advertentie
VOOR EEN PERSOONLIJK
ADVIES AAN HUIS
Bang en Olufsen, Quadral
Yamaha - Loewe
SPUISTRAAT 82 - VLISSINGEN - TEL./FAX 0118-413729
www.hemelaar.nl (ook ingang Zeemanserve)
Polder, tunnel, kroeg en boerenschuur decor voor producties Nazomer Festival
door Ernstjan Rozendaal
ZONNEMAIRE - De vier eigen
producties van het Zeeland Na
zomer Festival (ZNF) zijn let
terlijk en figuurlijk ingebed in
het Zeeuwse landschap. De
Zonnemaire-polder en de Wes-
terscheldetunnel in aanbouw
zijn niet alleen plaats van han
deling maar ook metafoor in het
toneelstuk Coupure en de opera
The lighthouse. Het muziekthe
aterstuk Zwarte vogels in de bo
men en de monoloog De biecht
spiegel worden op locatie
gespeeld in Zeeuwse kroegen en
een boerenschuur bij Goes.
„Door de keuze van de locaties
hebben we opnieuw geprobeerd
unieke producties te presente
ren", zegt artistiek leider Alex
Mallems van het ZNF. „Vooral
met The lighthouse is dat ge
lukt. Dat zal de enige theater
productie zijn die ooit plaats
vindt in de tunnel in aanbouw."
Ook als een stuk niet in Zeeland
zijn première beleeft, zoals het
geval is met Zwarte vogels in de
bomen, wijkt de opvoering af
van alle eerdere. Het muziek
theaterstuk van Eric de Volder
en Dick van der Harst gaat wel
iswaar zaterdag over een week
al in première in Brussel, toch
zal het eind augstus in een
Zeeuwse boerenschuur hele
maal nieuw zijn.
Tweede première
„Bij ons krijgt het een tweede
première, omdat het voor het
eerst niet in een theater wordt
gespeeld", betoogt Mallems.
„Een decorbouwer kan wel een
boerenschuur nabootsen, maar
de geur die daar bijvoorbeeld
bijhoort, dat is in een theater
niet te doen. Regisseur Eric de
Volder heeft de locatie mee uit
gekozen, dus het stuk is ge
schreven met de plek in Goes in
zijn hoofd. Dat maakt het
uniek."
Net als vorig jaar presenteert
het ZNF vier eigen (co-)produc-
ties. Die worden gespeeld van 27
augustus tot en met 8 september.
In diezelfde periode staan ook
allerlei activiteiten gepland
rond het festivalhart, de Abdij
in Middelburg, maar het pro
gramma daarvan wordt begin
augustus gepresenteerd, als ook
het ZNF-minizine uitkomt
Het Zeeland Nazomer Festival
opent dit jaar met Coupure, ge
speeld op locatie in de Schouw-
se Zonnemaire-polder. Het door
Boerenschuur van de Koninklijke Maatschap De Wilhelminapolder bij Goes, waar in augustus en september het muziektheaterstuk
'Zwarte vogels in de bomen' wordt opgevoerd. foto Dirk-Jan Gjeltema
Heieen Verburg geschreven stuk
gaat over een man en een vrouw
(gespeeld door Bram Kwekke-
boom en Marlies Hamelink) die
beiden worstelen met herinne
ringen aan de watersnoodramp
van 1953. Ze ontmoeten elkaar
bij een bushalte. Het publiek zit
in een tent en kijkt naar een uit
snede van het Zeeuwse land
schap, waartegen het verhaal
zich ontrolt. „Zoals je een klein
stukje ziet van het landschap
waarin de ramp zich heeft vol
trokken, zo hoor je in het per
soonlijke verhaal van de figuren
ook een deel van het grote ver
haal van de ramp", licht ZNF-
directeur Ruud van Meijel toe.
„Het landschap is een meta
foor." Mallems voegt daaraan
toe: „In het landschap zie je de
littekens niet die de ramp heeft
nagelaten, zoals je dat bij de
mensen ook niet ziet. Tegelij
kertijd contrasteert het kleine
leed van de mens met het over
weldigende van de natuur."
De opera The Lighthouse is een
echte thriller. Het publiek gaat
wandelend de Zeeuws-Vlaamse
kant van de tunnel in waar een
tribune staat opgesteld. In de
krochten van het onderzeese
bouwwerk zou een monster hui
zen dat mensen verslindt. „De
tunnel is hier een metafoor voor
het leven onderzee", aldus Mal
lems. In verband met de werk
zaamheden, die dan overigens
op die plek vrijwel zijn afge
rond, wordt de door Peter Max
well Davies geschreven en door
het Catalpa Ensemble uitge
voerde opera alleen in de week
einden gespeeld.
De Belgische schrijver Bart
Plouvier, die vorig jaar voor het
ZNF het programma 'Van de
zee' samenstelde, heeft de mo
noloog De Biechtspiegel ge
schreven. Mare Verstraete
speelt het stuk in cafés in Bigge-
kerke, Groede, Scherpenïsse,
Kamperland en Rilland-Bath.
Het gaat over een man die terug
kijkt op zijn leven, zijn misstap
pen en de oude verhalen van
vroegere stamgasten. Thema is
dat de mentaliteit van het dorp
waar het café staat kapot is ge
maakt door de stedelingen die er
zijn gaan wonen. „Het stuk is
niet speciaal op Zeeland toege
schreven", vertelt Van Meijel
„Maar het gaat natuurlijk wel
erg over Zeeland. Wat er in
dat Vlaamse dorp van Plouvier
gebeurt, is hier ook aan de
hand. Ik ben in Clinge opge
groeid. Ik herinner me nog hoe
bijzonder het was dat we een
meisje uit Den Haag in de klas
kregen."
De thematiek van Zwarte vo
gels in de bomen is vergelijk
baar. In dit stuk gaat het om de
teloorgang van het oude boe
renbedrijf onder invloed van
maatschappelijke veranderin
gen en schaalvergroting. Malle
ms benadrukt het belang van de
muziek in deze productie, die
speelt in de boerenschuur van
de Hongersdijk (Koninklijke
Maatschap De Wilhelminapol
der), de grootste boerderij van
Nederland. Van der Harst grijpt
in zijn composities terug op de
muziek van de Middeleeuwen.
Het ZNF hoopt dit jaar zo'n
25.000 bezoekers te trekken,
waarvan 9000 bij de vier loca
tieprojecten. In Zeeland begint
de kaartverkoop in de loop van
deze maand, als de theaterbro
chures verschijnen. De landelij
ke kaartverkoop begint in au
gustus, als het ZNF-minizine
uitkomt.