Dorp drijft op zijn groepen
Textiel als statussymbool
PZC
Jef Janssens legt de ziel
van het trekpaard bloot
14
Corporaties
willen pact
voor meer
leefbaarheid
Leefbaarheid
lezers schrijven
Haat
Eerste minister
Kinderartsen
Dierentemmer
op preekstoel
Vijf acts op
bluesfestival
in Stekene
kunst cultuur
dinsdag 23 april 2002
door Emile Calon
AXEL - De Zeeuws-Vlaamse
woningbouwcorporaties willen
alle vrijwilligersorganisaties bij
elkaar brengen om samen te
zoeken naar manieren om de
leefbaarheid van de dorpen te
verhogen. Alleen al door bij el
kaar over de schutting te kijken
moet het volgens directeur C.
Reinhoudt mogelijk zijn om
meer initiatieven van de grond
te krijgen.
Volgens hem hebben veel orga
nisaties te weinig volume om
projecten tot een succes te bren
gen. Als er een beroep kan wor
den gedaan op vrijwilligers van
andere organisaties kan dat ver
anderen, zo hoopt en verwacht
de directeur. En door de kennis
te bundelen is het volgens hem
ook mogelijk meer van de grond
te krijgen.
Er zijn alleen al in Zeeuws-
Vlaanderen duizenden vrijwil
ligers actief bij tal van organisa
ties. Volgens Reinhoudt een ge
weldig potentieel aan kennis,
kracht en creativiteit dat tot nu
toe onvoldoende wordt benut.
Zeker als het kan worden ge
combineerd met de organisato
rische en financiële capaciteit
van corporaties, zorginstellin
gen en overheden moet er heel
wat meer mogelijk zijn, zo geeft
Reinhoudt aan.
De corporaties willen de organi
saties na de zomer bijeenroepen.
Ze hopen dat het vervolgens
lukt om een soort meldpunt voor
initiatieven op te richten, zodat
niet elke organisatie steeds op
nieuw het wiel moet uitvinden.
Daar kunnen ook de vrijwilli
gers worden geregistreerd, zo
dat de ene organisatie bij een te
kort aan helpende handen een
beroep kan doen op het potenti
eel van de andere verenigingen.
Alleen al in Axel zijn volgens
Reinhoudt zo'n twintig organi
saties actief met elk hun eigen
vrijwilligers. In veel gevallen
weten die clubs niet van elkaar
wat er op bijvoorbeeld het punt
van gezondsheidsondersteu-
ning allemaal wordt gedaan en
wat niet lukt door gebrek aan
capaciteit. „We hebben elkaar
nodig", benadrukt hij met klem.
„We kunnen niet afzonderlijk
het wiel proberen uit te vinden.
door Emile Calon
Sint Kruis is voor directeur C. Rein
houdt van de Regionale Zeeuwsch-
Vlaamse Woningbouwvereniging het
voorbeeld van een dorpje waar het le
ven, ondanks het ontbreken van tal van
voorzieningen, goed is. Afgezien van
twee cafés en een dorpshuis is er niets;
geen winkel, postagentschap of verzor
gingsinstelling, laat staan een bank.
Desondanks is het West-Zeeuws-
Vlaamse dorpje, op ruim twee kilome
ter van Aardenburg, 'springlevend'.
„Het bloeit als een tierelier."
Het geheim van Sint Kruis? Gemeen
schapszin, aldus Reinhoudt. Dus vrij
willigers die zich inzetten voor het
dorp, die bereid zijn de schouders er on
der te zetten. Sint Kruis is daarin niet
uniek. De directeur van de corporatie
wijst naar plaatsjes als Retranchement
en Graauw, ook van die dorpjes met een
bloeiend verenigingsleven, met een
zeer actieve dorpsraad, met feesten
waarvoor oud-inwoners jaren na hun
vertrek nog terugkomen.
In tegenstelling tot Sint Kruis hebben
die beide dorpje nog wel enkele voor
zieningen zoals, 'niet onbelangrijk',
een school. Maar zelfs zonder school is
het dus mogelijk om een dorp leefbaar
te houden, aldus de directeur en hij
wijst daarbij naar Sint Kruis.
Het geheim van Sint Kruis is niet zon
der meer te introduceren in al die
Zeeuwse dorpen die steeds meer voor
zieningen kwijtraken. Zeker voor'de
ouderen wordt het steeds moeilijker om
op het dorp te blijven wonen als die
voorzieningen verdwijnen.
Verhuizing
Ook al is de gemeenschapszin nog zo
groot, als er geen winkel meer op het
dorp is, kiezen ouderen vaak noodge
dwongen voor verhuizing naar elders.
„Vaak een persoonlijk drama", weet
Reinhoudt. Hij wijst er ook op dat een
dorpsgemeenschap de maatschappij in
het klein is. „Je kunt daarin geen enkele
groep missen." Hij vreest het moment
dat kleine dorpsscholen moeten slui
ten. Op zo'n moment kunnen ook jonge
ouders besluiten om te vertrekken.
„Dan wordt het heel moeilijk om een
dorpsgemeenschap nog in stand te hou
den."
De directeur van de corporatie is een
groot voorstander van het uitplaatsen
van bedden van gezondheidsinstellin
gen naar de verschillende dorpen, zo
dat inwonei-s in hun eigen omgeving
kunnen worden verzorgd. Tegelijker
tijd merkt hij op dat er heel wat organi
satorische en financiële problemen
Sint Kruis is een voorbeeld van hoe een dorp met weinig voorzieningen, maar met veel initiatieven van de bewoners zelf,
springlevend kan blijven. foto Charles Strijd
moeten worden overwonnen eer zoiets
lukt. „Is zeker geen gemakkelijke ope
ratie."
Daarnaast waarschuwt hij dat het uit
plaatsen feitelijk alleen mogelijk is
naar de wat grotere dorpen, want het is
te duur om een dependance op te zetten
voor maar drie of vier mensen. „Denk
alleen maar eens aan de kosten voor een
nachtzuster."
De woonzorgcomplexen van het eerste
uur, daar was destijds grote belangstel
ling voor, herinnert hij zich nog goed.
Desondanks mislukten ze omdat er te
veel mensen introkken die op dat mo
ment nog geen zorg nodig hadden. De
woningen werden gekocht door mensen
met het oog op de toekomst, niet omdat
ze op dat moment zorg nodig hadden.
Volgens de directeur moet bij nieuwe
projecten zeer zorgvuldig worden geke
ken of toekomstige bewoners wel daad
werkelijk zorg nodig hebben.
De RZVW heeft woningen in bijna alle
Zeeuws-Vlaamse dorpen. Zelfs in een
gehucht als Nummer Een, tussen
Hoofdplaat en Breskens, heeft de cor
poratie nog een paar huizen. Alleen in
Terneuzen, Hulst en een drietal kleine
re dorpen heeft de woningbouwvereni
ging geen woningen. Het populairste
bezit van de corporatie zijn de aanleun
woningen en -flats, aldus de directeur.
Die kunnen bij wijze van spreken niet
genoeg worden gebouwd in de buurt
van verzorgingsinstellingen.
Ideaal
De combinatie van zelfstandig wonen
en hulp direct om de hoek noemt hij ide
aal. Hoewel er ook allerlei andere vor
men zijn te bedenken, aldus Reinhoudt.
Hij vindt dat corporaties, hulpverle
ners, overheden en andere organisaties
meer bij elkaar over de schutting moe
ten kijken om te zien wat er samen kan
worden gedaan om dorpen leefbaar te
houden. Vaak weten we niet van elkaar
wat er wordt gedaan om de leefbaar
heid te bevorderen. Sommige van die
initiatieven strandden omdat er geen
gebruik wordt gemaakt van de kennis
en mankracht van andere organisaties,
zo weet hij.,Dat kunnen we deels voor
komen als we bij elkaar over de schut
ting kunnen kijken."
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versch I
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietvi
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worde
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ae-
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. 9e~
Tijdens de begrafenis van Rabin
wrong de heer Kok zich tussen
de koningin en president Clin
ton in. Betuigde dit van respect i
voor de draagster van de kroon I
koningin Beatrix? Dinsdag trad
Kok op persoonlijke titel af zo
dat de overige ministers niet
meer verder konden regeren
(PZC, 17-4). Elke minister
wordt echter benoemd door de
kroon en dient zijn ontslag in bij
cle kroon. Door het eenzijdig af
treden van de eerste minister,
(vaandelvlucht?) konden de
overige ministers niet verder. Ze
konden zelf, of via de eerste mi
nister, hun ontslag niet meer in
dienen. Ze werden eigenlijk,
zonder aanleiding ontslagen!
Betuigt dit van respect aan de
kroon? Over de status van de I
kroon kan men verschillend I
denken. Zolang echter ons be
stel op een democratische wijze
geregeld is, past het de minister
van alle Nederlanders niet om te
beslissen voor de andere minis-
ters. Hij heeft dan geen respect I
voor de kroon die hem benoemd
heeft.
J.W. Minderhout
Haymanstraat 7
Middelburg
J. Dispa schrijft in de PZC van
12-4 dat het slecht zaken doen
met Sharon. Hij vergeet dat Is
raël de enige democratie in een
gebied van Islamitische dicta
turen die mannen, vrouwen en
kinderen doelbewust voor ter
roristische doelen trainen. Wat
heeft Arafat gedaan met de mil
joenen guldens van de EU? Hij
heeft scholen en ziekenhuizen
gebouwd en wegen aangelegd?
Hij heeft alleen barbaarse terro
risten voortgebracht die op
beestachtige wijze onschuldige
burgers opblazen. In 2001 heeft
Israël geleden onder meer dan
8000 terroristische aanvallen
van Arafat. Duizenden zouden
afgeslacht zijn als Israël geen
veiligheidsmaatregelen en con
troleposten had ingevoerd. De
Palestijnse staat Jordanië gooi
de begin jaren 70.
Toen regeerde koning Hoessein,
ook al dat stelletje terroristen
van Arafat het land uit. Er wer
den toen heel veel Palestij nen
gedood. Nergens hoort men
hierover. Overal waar Arafat
verschijnt zaait hij dood en ver
derf en haat. Het is verbijste
rend dat Europa Arafat, makker
in het kwaad van Saddam Hoes
sein en Bin Laden de hand bo
ven het hoofd houdt
A. van Oijen
Leeghwaterstraat 99
4382 JM Vlissingen
We moeten roeien met de riemen
die we hebben. Nederland heeft
op 100.000 inwoners minder
dan de helft van het aantal spe
cialisten ten opzichte van alle
andere Europese landen (Bron:
Eurostat 1998). Dat is de oor
zaak van de wachtlijsten en de
grote fysieke inspanningen die
artsen moeten doen. Als kinder
artsen vanwege de fysieke
(on)mogelijkheden willen sa
menwerken met collega's in an
dere ziekenhuizen, dan zo zij
het. Ik vraag me wel af of sa
menwerking met de kinderart
sen van ziekenhuis Dirksland
overwogen is.
Wim Boogaart
Erling Steenstraat 14
Nieuwerkerk
TERNEUZEN - De Australi-
sche dierentemmer Casey i
Schrage preekt zondag 28 april I
tijdens een'sing inn'van het Le
ger des Heils in de Grote Kerk
van Terneuzen.
Schrage verklapt op humoristi
sche wijze hoe hij natuurkracht
en geestelijke kracht opdoet
voor zijn beroep en zijn leven i
Het j ongerenkoor Challenge on-
dersteunt hem tijdens zijn le- i
zing. Na Schrage komt de 20-ja-1
rige Terneuzenaar Stephen van j
Assche aan het woord. Van As-
sche is net terug van een zen
dingsreis naar Zambia.
De'sing inn'begint om 19.00 uur
in het voormalige godshuis aan
de Terneuzense Noordstraat.
door Raymond de Frel
TERNEUZEN - Zaterdag 4 mei
vindt in het Belgische Stekene
het jaarlijkse Rhythm Blues
Festival plaats. Op het I
marktplein geven vijf uiteenlo- I
pende bluesbands acte de pré- i
sence.
Het meest opvallende aspect
aan dit festival is de gospelmis,
waarmee het programma wordt
geopend.
Twee j aar geleden besloot de or
ganisatie uit respect alle muzi
kale activiteiten te staken tij
dens de geplande kerkdienst in
Stekene.
In overleg met de plaatselijke
pastoor werd besloten om de
mis mee te nemen in het pro
gramma. De close harmony-
groep Soul Spirit zorgde toen
voor de muzikale ondersteu
ning.
Dat bleek een succes, want ook
dit jaar verschijnt dit vijftal in
de Stekense kerk. Zij brengen
gospelliederen uit de Ameri
kaanse kerktraditie ten gehore.
Na de mis barst het gitaarge
weldlos met de viermansforma
tie Bluezilla. Zij brengen een set
met veelal covers van Eric Clap
ton, Rory Gallagher en Popa
Chubby. Naar eigen zeggen
klinkt Bluezilla als een brok
zwarte blues, overgoten met een
stevige jus van blanke rhythm
blues.
Eigen werk
Het duo Two Timers mag de
avond doormidden hakken met
louter eigen werk. Dit Engelse
tweetal, bestaand uit zangeres
Sarah James en gitarist Gordon
Russell, valt met name op door
hun alternatieve gebruik van
podiummateriaal. Zo dient de
flightcase (koffer) van een gi
taar als basedrum en fungeert
een paar lepels als di'umstok-
ken.
Daarna is het de beurt aan de
Belg Marino Noppe en zijn be
geleidingsband Maxwell Street.
Noppe heeft aangekondigd een
aantal gastmuzikanten uit te
zullen nodigen, maar hult zich
in stilzwijgen over namen van
deze artiesten.
Het festival wordt afgesloten
door The Blackbirds. De vier
bandleden verdienden eerder
hun sporen in groepen als The
Jitterbugs, Blues Jungle, The
Slime Hunters en The Belvede
res.
Hun muziek is een mengeling
van vrijwel alle aan het rootsge-
nre verwante stijlen.
door Anita Tournois
GROEDE - En de boer hij ploeg
de voort. Een van de thema's die
Jeff Janssens laat zien in werken
waarin het Brabants trekpaard
centraal staat, hun ziel gevan
gen in houtskool of in olieverf
op doek of papier. Tentoonge
steld in Gallery d'Ouwe Smisse
in Groede, waar deze dieren
vroeger werden beslagen. Naast
deze ode aan vervlogen dagen
worden sfeerlandschappen ge
ëxposeerd, die ons stil doen
staan bij de schoonheid van het
Vlaamse land.
Janssens is een gedreven kun
stenaar, geboren in Luik en ge
boren tekenaar. Zijn liefde voor
potlood en papier resulteerde in
zijn keuze voor de opleiding
technisch tekenen. Hij bracht
zijn jeugd door in Zelzate, en be
kwaamde zich in grafisch teke
nen en affiches ontwerpen,
waarna hij werkzaam was als
cartoonist. In 1965 begon Jans
sens met schilderen.
„In aanvang waren mijn kinde
ren een geliefd onderwerp", ver
telt de kunstenaar. „Toen die er
genoeg van hadden en ik eigen
lijk ook, omdat mensen een
beroep op mij gingen doen te
portretteren, verschoof mijn be
langstelling. Ik maak met regel
maat schetsen van de streek en
het landschap waar ik woon.
Het opslaan van de sfeer en het
karakter kost mij geen enkele
moeite. Ik bezoek, indien moge
lijk, de paardenkeuringen en -
markten en vlak bij mij woont
een boertje, die nog met de hand
ploegt. Als hij dan de klei in
trekt met zijn jaaarden loop ik er
achteraan met mijn schetsboek
en potlood en maak studies."
Ziel
Deze schetsen en studies vor
men veelal de basis voor zijn
schilderijen. Feilloos legt hij de
ziel van het trekpaard bloot,
haar schoonheid, haar kracht,
haar vreugde en schrik. In voor-,
zij- of achteraanzicht zet hij een
twee- of driespan neer, hard
werkend voor de ploeg, al stam
pend door de klei of in rust. We
zien de twee-eenheid van Mer
rie met veulen, het veulen rui
kend aan de moeder, wetend dat
ze bij elkaar horen. Of Tweespan
frontaal waarbij het lijkt dat het
tweespan, koppen omlaag, met
hun enorme koffer (de ribben
kast) vol kolossale kracht het
doek af komt stormen. De rea
listisch aandoende werken zijn
vrije impressies, ontstaan in het
hoofd en het hart van de kunste
naar, maar geven aan dat Jans
sens een scherp waarnemer is.
De Eloys kreek, een water bij
het gehucht Oude Burgse Sluis,
is ook vaak terug te vinden in
zijn werk; onderdeel vormend
van weidse polderlandschap
pen met fraaie wolkenluchten,
waarin koeien grazen, waden of
herkauwen. Niet alleen door de
juiste karakteristiek van het
dier, hetzij paard, koe of schaap,
maar ook door kleurstelling
wordt een typische eigen sfeer
geschapen. Polderland met
paarden wordt neergezet in
bruine of blauwachtige tinten,
donker of licht naar gelang de
sfeer. Grazige weiden met koei
en ademen intense rust door
veel zacht- en lichtgroen. Het
spelen met licht en schaduwen
zorgt voor de rest.
Tentoonstelling t/m 12 mei in Galle
ry d'Ouwe Stnisse, Molenstraat 19
in Groede. Openingstijden: do. vr.
enza. 10.3012.00 uur en 13.30 17.00
uur zo. 14.0018.00 uur.
voorbeeld in ruil voor specerij
en. Nadat aanvankelijk de Por
tugezen die handel grotendeels
hadden overgenomen, verwierf
de VOC in de zeventiende eeuw -
vaak met harde hand - het mo
nopolie.
Wuft
In ruil voor specerijen die naar
Europa werden verscheept, le
verde de VOC de inlandse bevol
king textiel. In feite ging het om
een continuering van de al eeu
wenlang bestaande ruilhandel
tussen de diverse oosterse kus
ten. Maar de doeken kregen één
nieuw kenmerk mee: een VOC-
stempel. Het grootste deel van
de VOC-doeken kwam dus niet
naar Europa. „Er waren wel
kooplieden die een veelkleurige
katoenen jas lieten maken, of
hun dames voorzagen van bonte
rokken en jasjes, maar over het
algemeen werd dat in het stren
ge Nederland toch als iets te
wuft gezien", zegt Veldhuisen.
,Wat je ook wel zag, waren bed-
despreien met familiewapens."
Meer dan in katoen uitte de dik
doenerij zich trouwens in het
gebruik van zijde, aldus direc
teur Adri van Hoegee van het
Zijdemuseum. „De VOC-han-
delaren wisten van gekkigheid
niet wat ze met hun geld moes
ten doen. Dat zie je aan de hui
zen en de buitenplaatsen die ze
bouwden. Daar werden bijvoor
beeld zijden gordijnen gehan
gen. Maar we hebben hier ook
bruidsbrieven in zijde. Van de
Zeeuwse Bibliotheek hebben
we in bruikleen een compleet
proefschrift in zijde. Dat is echt
een unicum. Zoiets is natuurlijk
wel een toppunt van poenerig
heid."
Samen laten Veldhuisen en Van
Hoegee twee kanten zien van de
VOC-bemoeienis met textiel,
Overigens draagt de Haagse
verzamelaar wel meer dan één
zijden doek bij aan de tentoon
stelling, alleen hebben die geen
VOC-stempels.
Epos
In de door Veldhuisen ingerich
te zaal met VOC-doeken kan de
museumbezoeker een idee krij
gen van de grote variëteit aan
patronen. De doeken hadden
ook diverse functies. Er zijn
schouder- en heupdoeken te
zien, maar eveneens wanddoe
ken, onder meer ter opluistering
van de zitplaats van het stam
hoofd. Op één doek is een com
pleet oud epos uit India afge
beeld.
Expositie: De zijden kant van de
VOC, t/m 26 oktober in het Zijdemu
seum in Meliskerke, open di t/m zo
van 10-17 en ma van 13-17 uur.
Naast sfeerlandschappen legt Jeff Janssens de schoonheid en kracht van trekpaarden vast in houtskool
en olieverf. foto Charles Strijd
door Ernst Jan Rozendaal
MELISKERKE - De titel De zij
den kant van de VOC, die het
Zijdemuseum in Meliskerke
heeft meegegeven aan de nieu
we expositie, dekt niet geheel de
lading. Een belangrijk deel van
de tentoonstelling komt name
lijk uit de collectie van Harmen
Veldhuisen en zijn VOC-doeken
zijn op één na allemaal van ka
toen. Mét de zijde die het muse
um zelf in bezit heeft, wordt een
beeld geschetst van de rol die
textiel speelde in de handels
praktijken van de vierhonderd
jaar geleden opgerichte Ver
enigde Oost-Indische Compag
nie.
De in Den Haag woonachtige
Rotterdammer Harmen Veld
huisen verzamelt al dertig jaar
oosters textiel. Hij is begonnen
met itaks, maar indrukwekkend
is de verzameling batiks die hij
in de loop der jaren bijeen heeft
gebracht.
„Veel oud-Indische gasten na
men doeken mee naar Neder
land toen ze hier in de jaren vijf
tig en zestig naartoe kwamen",
vertelt Veldhuisen. „Dertig jaar
geleden kwam regelmatig een
koffer op de markt met daarin
zeer hoogwaardige stoffen."
Daar zat overigens zelden een
antiek VOC-doek bijDe meeste
daarvan heeft Veldhuisen zelf in
Indonesië opgespoord.
Textiel, legt hij uit, was in het
Vérre Oosten meer dan alleen
stof voor een kledingstuk. Het
was ook een statussymbool. Wie
zich veel stoffen kon veroorlo
ven, leefde in grote welstand.
Textiel werd als bruidschat
meegegeven bij huwelijken, en
bij begafenissen lagen vaak sta
pels doeken op de kist om aan te
geven dat de overledene bij le
ven in goeden doen was.
Ruilmiddel
Zoals alle luxe goederen was
textiel een ruilmiddel. Eeuwen
voordat de VOC aan de Oosterse
kusten verscheen, werd tussen
de Indonesische eilanden. India
en China stof verhandeld, bij
Harmen Veldhuisen met een van zijn doeken die zijn te zien in het Zijdemuseum in Meliskerke. foto
Ruben Oreel
