Neeltje Jans moet vernieuwen
PZC
Kleurobjecten van Patscheck
Hofman schildert als een dichter
Water glijbaan wacht op oordeel Veere
Meer scholen open
voor kinderen met
autistische stoornis
isiftttiy
Dubbeloptreden in Porgy Bess
Waterland heeft zichzelf volgens oud-gedeputeerde Ventevogel overleefd
Gesprekken
over omgaan
met rouw
Antiekhandel
de Pagter
kunst cultuur
Schilderij
zaterdag 20 april 2002
door Rinus Antonisse
VLISSINGEN - Hij was nauw
betrokken bij de eerste plannen
voor de invulling van het eiland
Neeltje Jans in de Oosterschel-
demonding. Jaap Ventevogel
zag het helemaal voor zich. Het
overgrote deel inrichten voor de
natuur. Rondom het Topshuis,
het bedieningsgebouw van de
stormvloedkering, een thema
park, met water als rode draad.
Architectuur van allure, een tot
de verbeelding sprekende in
richting.
Zo'n vijftien jaar geleden zette
de oud-gedeputeerde daar ook
stappen voor. Hij benaderde de
film- en plannenmaker Louis
van Gasteren, die op zijn beurt
befaamde architecten als Otto
Frey en Ove Arup in de arm
nam. Voor de inrichting van de
gebouwen dacht Ventevogel aan
het Amerikaanse bureau Harri
son Price Company, onder meer
bedenkers van het Apcott Cen
ter in Florida.
Alle ogen - en bezoekersstromen
- gericht op Neeltje Jans. Het
bleek te hoog gegrepen. „Toen
grootschalige investeringen
OOSTBURG - De stich
tingen voor welzijn in
Zeeuws-Vlaanderen be
ginnen maandag 6 mei in
samenwerking met Hu-
manitas een gespreks
groep rouwverwerking.
De groep komt acht keer
bij elkaar en is bedoeld
voor ouderen die hun
partner door overlijden
verloren hebben. Degroep
wordt begeleid door twee
vrijwilligsters van Huma-
nitas. De bijeenkomsten
vinden plaats in Oost
burg. Aanmelden voor de
gespreksgroep is mogelijk
bij de stichting Welzijn in
Axel, Hontenisse, Hulst,
Sas van Gent, Terneuzen
en Oostburg.
niet mogelijk waren, is wel ge
zegd: laat het z'n beloop maar
hebben, want de locatie is zo
uniek, dat krijgt een eigen draai.
Laat Delta Expo maar zijn gang
gaan, dan komt het na verloop
van tijd wel goed. Dat is dus niet
gelukt, vooral vanwege onvol
doende letten op de inhoud",
constateert Ventevogel. „De
oorspronkelijke tentoonstelling
was al verouderd op het moment
dat die werd geplaatst."
Hij vindt dat er op Neeltje Jans
veel te lang is doorgeklungeld
door overheidsmensen die zake-
lijk wilden opereren. „Het had
een beetje een heilige plaats
moeten worden, in de zin van:
het is een bezoekerscentrum dat
je beslist gezien moet hebben als
je in West-Europa bent. Zoiets
kost geld en dat heeft men er
niet voor over gehad. Wellicht is
het nog niet te laat en breekt het
besef door dat een goed inge
richt bezoekerscentrum met een
goede expositie hoog nodig is.
Daar mogen dan best wat speel-
voorzieningen bij horen."
Doelstelling
Volgens Ventevogel heeft Wa
terland Neeltje Jans - de voort
zetting van Delta Expo - zich
zelf overleefd. „Eén doelstelling
geldt nog: het tonen van het
technisch meesterwerk dat de
stormvloedkering is. De rest heb
ik altijd onvoldoende de moeite
waard gevonden."
Neeltje Jans zal nooit kunnen
concurreren met een Efteling of
Disneyland, maar dat hoeft ook
niet, stelt de oud-gedeputeerde.
Hij is ervan overtuigd dat het
brengen van een serieuze bood
schap (zoals het waterbeheer in
alle facetten) op een voor pu
bliek aantrekkelijke wijze kan
gebeuren. „Er zijn genoeg des
kundigen die daar leuke dingen
mee kunnen doen."
Rigoreus
Ventevogel beklemtoont dat
Neeltje Jans rigoreus moet ver
nieuwen en het huidige Water
land kan dat zijns inziens niet.
„Er moet dus iets bijzonders ge
beuren. Ik hoop dat men een
nieuwe weg durft in te slaan,
met partijen die er belang bij
hebben een boodschap door te
geven." Het waterbeheer 21e
eeuw verdient bijzondere aan
c-
Neeltje Jans had een soort heilige plek moeten worden, die je als toerist móest hebben gezien, vindt oud-gedeputeerde Jaap Ventevogel.
foto Dirk-Jan Gjeltema
dacht, zegt Ventevogel. Het zal
komende jaren nadrukkelijk
spelen en veel geld kosten. Neel
tje Jans kan daarin een rol spe
len.
Hij beschouwt Rijkswaterstaat
als partij die belang heeft bij het
goed uitdragen van een bood
schap. „Die moet zorgen voor
een goed opgezette expositie.
Doe daar het bezoekerscentrum
van het Nationaal Park Ooster-
schelde bij en een Zeeuws muse
um voor natuur en landschap.
Dat is een mooi en aansprekend
geheel en geeft ook nog kosten
besparing. Er is in elk geval een
andere organisatie-opzet nodig.
met heldere verantwoordelijk
heden en korte lijnen. Ventevo
gel onderstreept dat er geld no
dig is. „Als men dat er niet voor
overheeft, dan zal het nooit wat
worden."
door Rinus Antonisse
DOMBURG - De beslissing over
de bouw van een bijna twaalf
meter hoge waterglijbaan op
Neeltje Jans loopt vertraging
op. Het dagelijks gemeentebe
stuur van Veere moet eerst een
oordeel vellen over een nieuwe
milieuvergunning voor thema
park Waterland Neeltje Jans.
Valt dat positief uit, dan kan een
besluit worden genomen over de
bouwvergunning voor de wa
terglijbaan.
De gemeente Noord-Beveland
heeft overigens een aantal op
merkingen gemaakt over de
nieuwe milieuvergunning (een
zogenaamde 'zienswijze'). In
hoeverre die vertragend werken
op afgifte van de bouwvergun
ning voor de glijbaan, kan me
dewerker F. Leijnse van de
gemeente Veere nog niet aange
ven. Hij verwacht dat het nieu
we dagelijks gemeentebestuur
half mei beslist over de milieu
vergunning. Waterland Neeltje
Jans wil de waterglijbaan (de
zogenoemde Delta-slide) als het
even kan nog voor het komende
zomerseizoen aanleggen. De
bouw van de attractie duurt on
geveer drie maanden. Het gaat
om een op schaal nagebootste
pijler van de stormvloedkering,
die aan de Oosterscheldekant
van Neeltje Jans komt te staan.
De glijbaan, die geleverd wordt
door een Duits bedrijf, kost on-
geveer 320.000 euro. Vanaf de
hoge toren kunnen bezoekers in
een rubberbootje over een wa
terbaan naar beneden glijden.
De hoogte van het bouwwerk is
standaard veertien meter, maar
dat is in overleg met de wel
standscommissie van Veere te
ruggebracht tot elf meter. Ook is
de kleur aangepast aan de om
geving. Als de bouwvergunning
niet snel afkomt, overweegt
Waterland de aanleg uit te stel
len tot volgend jaar.
door Claudia Sondervan
VLISSINGEN - Met een rug
zakje met financiële steun kun
nen kinderen met een autisti
sche stoornis vanaf komend
schooljaar in regulier en speci
aal onderwijs terecht.
Net als gehandicapte kinderen
profiteren zij van het leerling
gebonden budget, waarmee
scholen extra hulp voor die leer
lingen kunnen inkopen.
Maar Zeeuwse scholen en
Zeeuwse ouders van kinderen
met autismevormen weten nau
welijks iets van de nieuwe mo
gelijkheden die per 1 augustus
gelden.
Dat blijkt uit een inventarisatie
onder 25 Zeeuwse scholen voor
speciaal onderwijs die vandaag
in Middelburg wordt gepresen
teerd.
Zeeland heeft een grote achter
stand in te halen, zegt Middel
burger Theo Riddersma van de
Zeeuwse afdeling van de Neder
landse Vereniging voor Autis
me. Er is geen ambulante bege
leiding voor autisten in het
reguliere onderwijs en ook het
speciale onderwijs ontbeert ge
richte hulp om autistische kin
deren te begeleiden.
De achterstand is des te nijpen
der nu de landelijke overheid
het geld voor speciaal basis- en
voortgezetonderwijs opnieuw
verdeelt. De fondsen voor de
scholen voor kinderen met leer-
en opvoedingsmoeilijkheden
gaan naar het reguliere onder
wijs.
Scholen voor zeer moeilijk le
rende kinderen en kinderen met
lichamelijke en/of verstandelij
ke handicaps moeten samen
werken in Regionale Expertise
Centra.
Ongelijkheid
Autisme kent vele verschij
ningsvormen, waardoor autisti
sche kinderen zowel in het
reguliere onderwijs als bij in
stellingen voor verstandelijk
gehandicapten of psychiatrie
terechtkomen, Per regio be
staan enorme verschillen in het
plaatsingsbeleid, weet Ridders-
ma, vader van een autistisch
kind, uit ervaring. Die ongelijk
heid wil de rijksoverheid be
strijden met een nieuwe reeks L
richtlijnen en het nieuwe finan L
cieringssy steemOm in aanmer-E
king te komen voor een budgeit
moet ieder kind elke twee jaail
geïndiceerd worden door de
nieuwe Centrale Indicatie 0r-|
ganen. „Probleem is dat die orJ
ganen nog niet zijn opgericht!
Met financiering volgens de ou
de regeling is volgend jaar ool«|
nog niemand geholpen, want,'
daar bestaan lange wachtliis-f
ten."
De erkenning dat de Zeeuwse L
hulp aan autisten tekortschiet
leidde vorig jaar tot het projecti
Ziza, het Zeeuws Integraal!
Zorgcircuit Autisme. Gesteund!
door de provincie werkt Scoop,
met gehandicaptenstichtingen!
jeugdhulp, psychiatrie, ouder!
verenigingen en de Nederlandse!)
Vereniging voor Autisme om dei
hulpverlening aan autisten te|.
coördineren en te verhelderen!
Onderwijs zat daar tot nog niet li
bij.
Voorlichting
De NVA Zeeland wil nieuwe sa
men werkingen van de grond
krijgen om onderwijsonder
steuning voor autisten beschik
baar te maken. Zaterdag 20
april houdt de NVA Zeeland eej
voorlichtingsmiddag over de
mogelijkheden daartoe.
De bijeenkomst begint om 13.00
uur in de Klimopschool aan de
Grevelingenstraat in Middel
burg.
Aan bod komen verschillend^
manieren waarop autistische
kinderen op school geholpen
kunnen worden met voorbeel
den van de Klimopschool en eeii
school uit Papendrecht.
Advertentie
Kaai 53 te Veere
is ook elke zondag
middag geopend van
12.00 tot 18.00 uur.
Tel. 0118-501854.
De werken van Sybille Patscheck in de Goese galerie Van den Berg li jken eenkleurig, maar hebben voor de aandachtige toeschouwer
veel nuances. foto Willem Mieras
door Jan Dirk van Scheyen
GOES - Trees Oude Ophuis van de Goese
galerie Van den Berge houdt niet zo van
het begrip monochroom. Ofschoon dat
woord wel van toepassingis op de schilde
rijen van Sybille Pattscheck, die tot 26
mei in de galerie hangen. Monochroom
betekent: eenkleurig. Maar wie
aandachtig kijkt naar het werk van de in
1958 in het Duitse Wesel geboren Patt
scheck ziet volgens Oude Ophuis zo veel
nuances en kleurschakeringen dat de
term eenkleurig eigenlijk niet de lading
dekt.
Misschien kun je beter stellen dat Patt
scheck een kunstenaar is die van een be
paalde grondtoon uitgaat. Haar schilde
rijen hebben zo'n grondtoon (bijvoor
beeld grijs en roze in respectievelijk de
doeken Scheldelicht en Flamingo), maar
die kleur is voor Pattscheck slechts een
startpunt van waaruit vele andere tinten
uitwaaieren over het schilderij. „Als je
deze kunst op je laat inwerken", zegt Ou
de Ophuis, „merk je pas hoe gelaagd ze is
en hoeveel diepte en kleur er in zit." Ze
wijst er ook op dat de schilderijen van
Pattscheck op een zonnige dag, wanneer
er veel licht naar binnen valt door de ra
men van de galerie, totaal anders ogen
dan wanneer het buiten sombert. De vele
kleuren die onder de oppervlakte scheme
ren, geven hun geheimen niet onder alle
omstandigheden prijs.
De in Keulen wonende Sybille Pattscheck
gebruikt een techn iek die encaustiek heet.
Zij vermengt warme vloeibare bijenwas
met kleurpigmenten. Encaustiek is een
oude techniek - in de klassieke oudheid
werd ze al toegepast - waarvan je nooit
precies van tevoren weet wat voor eind
product ze oplevert. In het geval van Patt
scheck resulteert dit procédé in elk geval
in schilderijen met een zachte glans, die
als een verstild maar krachtig statement
aan de hagelwitte muren van galerie Van
den Berge hangen.
Van de pakweg vijftien schilderijen die de
Duitse in Goes toont, zijn er drie gemaakt
op glasplaat. Door glas te gebruiken als
ondergrond versterkt zij de suggestie van
gelaagdheid en dieptewerking extra.
Door de transparantie van het glas in
combinatie met het gebruik van de sterk
lichtdoorlatende was, springen de vele
kleurnuanceringen, de geleidelijke, sub
tiele veranderingen van toon op de schil
derijen, des te nadrukkelijker in het oog.
Het is niet verwonderlijk dat de creaties
van Pattscheck ook wel kleurobjecten
zijn genoemd - kleurobjecten waarop lij
nen van de spatel of de dikke kwast zich
soms niet alleen zichtbaar maar zelfs
voelbaar aftekenen. En waarvan de ran
den bedekt zijn met druppelsporen, waar
aan je kunt zien hoeveel verschillende
kleuren verf de kunstenaar heeft gebruikt
gedurende het ontstaansproces van het
schilderij.
Van een totaal ander karakter zijn de pot
loodtekeningen van Middelburger Janpe
ter Muilwijk (1960), die op dit moment
eveneens in galerie Van den Berge te zien
zijn. De tekeningen van Muilwijk - soms
op een met aquarel ingekleurd fond - zijn
figuratief en ogen hedendaags.
Roerloos
Maar Muilwijk moet ook goed hebben ge
keken naar de schilderijen van vroege Ita
liaanse meesters zoals de Florentijnen
Andrea del Castagno en Giotto. Zijn figu
ren zijn doortrokken van een soort serene
vroomheid die hen iets onwerkelijks
geeft. Roerloos en ogenschijnlijk in zich
zelf gekeerd staren ze dromerig in het
niets.
Maar als je goed naar hun gezichtsuit
drukking kijkt, moet je onwillekeurig ook
denken aan een moderne schilder als Lé
ger, die voor Muilwijk stellig geen onbe
kende zal zijn.
De expositie van Pattscheck en Muilwijk loopt
tot en met 25 mei in galerie Van den Berge,
Wijngaardstraat 3, Goes. Open: donderdag
13.30-21.00 uur, vrijdag 13.30-17.OOuur, zater
dag 13.00-17.00 uur en op afspraak.
door Raymond de Frel
TERNEUZEN - Op vrijdag 26
april presenteert de Stichting
Blues Promotie Zeeuws-Vlaan
deren een dubbelprogramma in
Porgy Bess in Terneuzen.
Achtereenvolgens verschijnen
de Amerikaanse bands Jasper
Stone en Teddy Morgan The
Pistolas op het podium.
De website van het uit Fort
Worth Texas afkomstige Jasper
Stone toont wat er van hen kan
worden verwacht. Hinnikende
paarden, loeiende koeien, schie
tende sheriffs en oude juke
boxen vormen het interactieve
visitekaartje. Zanger/gitarist
Ed Voyles, bassist Dan Stewart
en drummer Hank Meyer staan
garant voor een show vol rauwe
countrypunk, americana en
bluegrass-muziek.
Hoewel beide bands volwaardig
zijn (beiden staan ook gepro
grammeerd op het gerenom
meerde Moulin Blues Festival, 3
en 4 mei in Ospel), is Jasper Sto
ne geboekt als voorprogramma.
Teddy Morgan The Pistolas
zijn de hoofdact.
In het begin van zijn carrière
was Teddy Morgan vooral ver
knocht aan blues en soul, maar
later kwam hij in aanraking met
muziek van onder anderen Lu-
cinda Williams en Steve Earle.
Mede daardoor schreef Morgan
steeds vaker zijn eigen num
mers. Aanvang 22.00 uur.
MIDDELBURG - Het
pointillistische schilderij
'Gezicht op Zoutelande'
van Ferdinand Hart Nib-
brig heeft op de veiling
van het Zeeuws Veiling- j'
huis in Middelburg 58.000 I
euro opgebracht. Dat is j|
ruim 20.000 euro meer
dan vooraf getaxeerd. Een
tekening die Jan Toorop j
ooit schonk aan de dichter j
P.C. Boutens bracht 3200
euro op.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Bij alle aan
dacht, vorig jaar, voor de uitrei
king van de Zeeuwse Prijs voor
Kunst en Wetenschappen aan
Vlissinger Wim Hofman is niet
vergeten dat hij beeldend kun
stenaar is, maar de nadruk lag
wel op zijn (kinder)boeken. In
galerie De Vier Gemeten in Mid
delburg is beeldend werk van
hem te zien. Toch blijkt Hofman
zich daarin ook een beetje als
schrijver te laten kennen.
Hofmans schilderijen en pren
ten zijn van een aansprekende
eenvoud, voor de meeste kun
stenaars het moeilijkste wat er
is. Niet alleen heeft hij gevoel
voor kleur en compositie, hij is
vindingrijk en origineel. In De
Vier Gemeten valt op dat hij in
veel van zijn tafereeltjes zijn ei
gen kleine universum uitbeeldt.
Een tafel en een stoel zijn voor
Hofman onderwerpen om ein
deloos op te variëren. Soms le
vert dat een bijna klassiek stille
ven op a la Cezanne. Vaker gaat
het om een dusdanige vereen
voudiging van de werkelijkheid
dat de sfeer van de stripteke
ning en de boekillustratie wordt
benaderd. Hofman schildert het
paasontbijt thuis, of zijn werk
tafel. Een gitzwarte tafel, een
opklapblad hangt nonchalant
naar beneden, een hanglamp
schijnt op een inktpotje, de let
ters springen van het behang.
Het is realistisch en toch niet.
Minstens zo treffend is de 'Dam
pende koffiepot'. Een schilde
rijtje van inderdaad een dam
pende blauwe koffiepot, een
kom gevuld met het zwarte
vocht en die twee op een rood
wit geblokt kleedje. Het is een
herinnering aan de tijd die Hof
man doorbracht op een Belgisch
seminarie. Het kan zijn dat Hof
man een sfeer of een herinnering
wil uitbeelden, maar voor het
zelfde geld gaat zijn verbeel-
Een tafel en een stoel zijn voor Wim Hofman aanleiding om eindeloos te variëren. foto Wim Hofman
ding met hem op de loop en wor
den de tafel en stoel figuren in
een sprookje, zoals in 'Zieke ta
fel krijgt bezoek van stoel'. Zijn
fabelfiguren zijn niet louter
fantasie, hij heeft ze ergens ge
zien.
Tot het universum van Hofman
behoort ook de kust van Vlissin-
gen. In De Vier Gemeten zijn
kleine schilderijtjes te zien van
een woelige branding, maar ook
het woord 'zon' - de middelste
letter rood gekleurd - boven een
bruin strand. Titel: 'Zon boven
water'. Uit een dergelijk werk,
maar bijvoorbeeld ook uit het
schilderij 'Stoomstrijkijzertje',
blijkt dat Hofman schildert als
een dichter. Het strijkijzertje
beweegt zich als een stoomboot
je over de strijkplank. Kennelijk
roept het woord alleen een voor
stelling bij hem op. Het dichter
lijkkarakter van de schilderijen
wordt vaak versterkt door op
merkelijke titels.
Expositie Wim Hofman: Variaties,
t/m 27 april in De Vier Gemeten,
open do t/m za van 12-18 uur.
