Roompot in
drie cirkels
Ome Jan richt
in
Unieke woning aan boorden Oosterschelde
zaterdag 20 april 2002
Ooit stond er aan de rand van de Westerschouwsche In
laag nabij Westerschouweneen dijkwerkershuisje. Vijf
endertig jaar geleden kocht de Utrechtse familie Van Oord
het en benaderde de jonge architect J. Lengkeekmet de vraag
het te verbouwen tot recreatiewoning. Nu is die architect uit
Bosch en Duin, inmiddels al vijf j aar gepensioneerd, weer re
gelmatig te vinden aan de boorden van de Oosterschelde.
Want daar, op de plaats waar tot vorig jaar dat huisje stond,
wordt zijn 'Roompot' gebouwd, een wel heel bijzondere cir
kelvormige woning. Zo bijzonder dat passerende fietsers en
automobilisten regelmatig halt houden om even te kijken.
De bouwvakkers spreken nu
al met een zekere heimwee
over de bouw van de 'Roompot'.
Want nimmer werkten ze aan
zo'n speciale klus en ze ver
wachten niet dat ze ooit nog
eens zoiets meemaken. Al hun
vakmanschap kunnen ze tonen.
M. Otte uit Oosterlandis al 25
jaar timmerman en glundert als
hij spreekt over de doorlopende
eivormige noklijn van de
'Roompot'. „Kijk, alles is rond."
Zijn collega F. Tanis uit Wissen-
kerke, een kwart eeuw metse
laar, moet de bouwtekeningen
bij wijze van spreken constant
in zijn hand houden omdat de
maatvoeringen zo bijzonder
zijn. En met een zichtbaar ge
noegen vertelt hij dat er geen
uitvoerder is die hem opjaagt.
Deze keer dus geen strekkende
meters maken maar topkwali
teit leveren. Wel moppert hij op
de stenen die hij moet metselen:
betonsteen. „Is moeilijk te ver
werken." Bovendien nemen ze
nog geen druppel vocht op zodat
zelfs bij een beginnend buitje
direct gestopt moet worden.
Vooral afgelopen winter moest
hij vaak het werk stil leggen.
„Er waren dagen bij dat we nau
welijks konden metselen."
Ook intern overheerst de cirkel.
Tanis en zijn collega R. Goud
zwaard uit Nieuwerkerk metse
len wel eens een boogje of een
rond muurtje. Een bijna com
pleet rond huis is echter geheel
nieuw voor hen. Niet alleen de
buitenkant is bijna geheel rond.
Ook intern overheerst de cirkel.
De woning is opgebouwd uit
drie cirkelvormen, die vanuit
twee verschillende middelpun
ten zijn getekend. Het trappen
huis, natuurlijk ook rond, vormt
het middelpunt van de grootste
cirkel. Rondom de ronde
schoorsteen bevinden zich
straks de woonkamer, slaapka
mer, hal, keuken, bijkeuken,
badkamer en trappenhuis. Op
de eerste verdieping komen drie
Alles is rond. fotografie Lex de Meester
slaapkamers plus een fiks ter
ras. En in de nok van het dak is
een vliering ingetekend. De ra
men op de eerste verdieping zijn
rond of half rond. Die op de be
gane grond hebben een afwij
kende vorm: vierkant of recht
hoekig.
D. van Oord kwam als kleine
jongen met grote regelmaat
naar het westelijk deel van
Schouwen. Daar liggen dan ook
heel wat jeugdherinneringen.
Zo weet hij nog goed dat tijdens
koude kerstvakanties het water
bevroor in het glas naast zijn
bed. En vanaf de boot van zijn
vader zag hij het storten van de
eerste stenen voor de Ooster-
scheldekering. Hij vertelt hoe
zijn vader, die als baggeraar be
trokken was bij de bouw van die
kering, op een koude oudejaars
avond oliebollen en warme cho-
comelk bracht naar de eenzame
nachtwaker die vlakbij hun
huisje toezicht hield bij de
werkbrug naar Neeltje Jans.
„Zo was hijzegt hij met warm
te in zijn stem. Na een korte stil
te zegt hij dat de familie zich
verbonden voelt met het weste
lijk deel van Schouwen. „Hier
liggen heel veel herinneringen."
Gehecht
De familie Van Oord is zeer ge
hecht aan het plekje bij Wester-
schouwen. Toen duidelijk werd
dat het huisje na jaren intensief
gebruik door de complete fami
lie, 'ruim negentig mensen', to
taal op was stond van meet af
aan vast dat er niet elders iets
nieuws gekocht zou worden. De
oude architect, inmiddels al ja
ren met pensioen, werd opge
spoord en gevraagd iets nieuws
te ontwerpen. „Want als kind
waren wij al onder de indruk
van hoe hij het huisje had ver
bouwd", aldus Van Oord.
Lengkeek was zeer verguld met
het verzoek van de familie, geeft
hij ruimhartig toe in de werk-
keet bij de 'Roompot'. Daar ver
telt hij ook dat de klus niet een
voudig was omdat de gemeente
eiste dat het vloeroppervlak van
120 vierkante meter niet over
schreden mocht worden. Tege
lijkertijd wilde de familie veel
leefruimte. Om die reden kwam
hij uit op de cirkelvorm omdat
de ruimte dan optimaal benut
kan worden. Met behulp van een
computerprogramma toog hij
vervolgens aan de slag. Het re
sultaat stemde zowel de familie
als de gemeente zeer tevreden.
De daadwerkelijke uitvoering
zorgde nog wel voor een pro
bleempje, want de aannemer
kon aan de hand van de bouwte
keningen niet precies bepalen
hoe de dakconstructie uitge
voerd moest worden. Het dak
bestaat uit een kegelvorm met
een grondvlak dat wordt ge
vormd door verschillende
cirkels. Om problemen te voor
komen werd de stalen dakcon
structie dan ook eerst één op één
gebouwd in een loods. Toen
bleek dat alles klopte werd de
constructie ter plaatse gede
monteerd, vervoerd naar Wes-
terschouwen en daar in elkaar
gezet. „Dat was echt passen en
meten", lacht timmerman Otte.
„Een echte uitdaging", zegt hij
terwijl hij tevreden kijkt naar de
'Roompot'.
Emile Calon
De bouwvakkers kunnen al hun vakmanschap tonen.
Vergis u niet. Tot een jaar
of vijf geleden zag het er
overal zo uit. Het publiek
grinnikt voorzichtig bij de
herkenning. Jan des Bouvrie
heeft zojuist een tekening
van hun huis gemaakt. Of
anders wel van dat van de
buren. Trap, wc, eethoek, al
les heeft een vaste plaats.
Dat moet anders kunnen. En
daarom zijn ze met honder
den naar het Scheldetheater
in Terneuzen gekomen. Op
school bij ome Jan, de huise-
lijkste visionair van Neder
land.
Het kan ook allemaal anders.
Hij gooit de buitendeuren
open, schuift met een kookblok,
breekt een muur af, verplaatst
de zithoek. „Zo creëer je een we
reld 'zitten' en een wereld eet-
keuken", wijst hij de verschil
lende elementen aan. Openheid
is geen bezwaar. „Heerlijk om
de bloemkool te ruiken", ver
bindt hij beide werelden aan el
kaar, om de lijn vervolgens door
te trekken naar de tuin. Met
snelle halen zet hij een pergola
neer. „Wij proberen altijd een
luifel te creëren, 's Avonds heb je
vaak neerslaand vocht. Dan kun
je daar toch lekker onder zit
ten."
Het valt op dat hij steeds over
'wij' spreekt. Maar Jan is dan
ook geen persoon, hij is een
team. Zijn vaste medewerksters
Refka en Ann el i es maken straks
tekeningen voor enkele uitver
koren f amiliesMaar eerst is Jan
zelf aan de beurt en het publiek
luistert ademloos toe. Met hui
zen inrichten is het een beetje
hetzelfde als met snoeien. Een
kwestie van durf. Dus gooit hij
tekenmatig de hele boel door el
kaar. Bovendien moet de keu
ken moet leeg. „We hebben veel
te veel spullen. Weg met al die
potten en pannen. Het is net als
met garages. Ik heb de afgelo
pen jaren vijfhonderd huizen in
Nederland gezien. En al die ga
rages lagen vol met troepAl
weer die herkenning, lacht het
publiek. Maar het is onmiddel
lijk terug bij de les als Jan over
flexiplekken, thuiswerken en
communicatie begint. Daar is
de garage goed voor, vindt hijof
anders de zolder. Nu met in
spraak voor alle huisgenoten:
„,Toen ik pas begon kwamen er
allemaal vrouwen in de zaak.
Meneer kwam op zaterdag om
over de rekening te praten. Te
genwoordig komen ze leuk sa
men."
Dan een praatje over Living Co
lours, een verflijn waaraan hij
zijn naam heeft verbonden.
„Oppassen met kleuren, vaak
zijn die te trendmatig. Kun je
over een paar j aar weer opnieuw
beginnen." Hoe het allemaal
moet, kun je in het boek zien dat
over zijn werk is gemaakt,
Dutch View van Barbara en Re-
né Stoeltie geeft een overzicht
van de prestaties van de man die
ze 'onze eigen designgoeroe'
noemen. Toch is hij niet wars
van trends. Afstandsbedienin
gen, lichtplan, losse badkame
relementen hebben volgens hem
de toekomst, maar dat hebben
ze eigenlijk al een tijdje.
Twee gelukkigen uit het publiek
mogen een verbouwingsplan
aan hem voorleggen. Ma
rie-Louise Dolk uit Westdorp
heeft haar eigen tekening mee
gebracht. „Dit is uw keuken. En
hier is uw deur gepland? Moet u
niet doen", oordeelt Jan. In een
mum van tijd tekent hij een
nieuw plan en ze krijgt de origi
nele Des Bouvrie mee.
De familie Dieleman heeft weer
een heel ander probleem. Ze wil
een gastenverblijf maken op de
boerderij. Jan tekent de huidige
situatie na. „En waar komt u het
gebouw in?", waagt hij om een
nadere toelichting. „Door de
deur" zegt Dieleman droogjes.
„Met u moet ik oppassen", lacht
Jan met het publiek mee. Hij te
kent een 'natte cel', een kook
blok, een slaapbank, tuindeu
ren. „En u raadt het al", tekent
hij er vlug een luifel bijAls hij
klaar is met zijn ontwerp, wil
Dieleman er zelf wel in wonen.
Maar hij heeft goed opgelet.
„Waar is de open haard?" Geen
probleem. Tekent hij die er toch
even in, met meteen een barbe
cue aan de buitenkant.
Het zit erop. Jan heeft zijn werk
gedaan. „Ik hoop dat u wat ge
leerd heeft over wonen", zegt
hij. „Ook al woont u in Zee
land...", maakt hij zijn volgende
zin niet af, maar vertelt in een
bijzin dat woeger alles eerst in 't
Gooi en Amsterdam gebeurde.
„Nu gebeurt het overal. En als
het morgen mooi weer is, alles
buiten zetten en opnieuw in
richten! is zijn laatste advies.
Ronald Verstraten
Jan des Bouvrie: „Als het morgen mooi weer is, alles buiten zetten en opnieuw inrichten!
foto Peter Nicolai
