Zeeuws bataljon wijst blaam af PZC Beeldhouwers houden open huis Koorleden kunnen zich niet verstoppen Operaseizoen sluit af met Lustige Witwe lezers schrijven Imago VI NIOD-rapport Imago VII Srebrenica III Srebrenica IV Sharon III kunst cultuur Oud- Indiëstrijders donderdag 18 april 2002 Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft. Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge- weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. Met de advertentie 'Schaamte in Zeeland' geeft Communica tienet Zeeland een brevet van eigen onvermogen af en speelt daarmee het provinciebestuur aardig in de kaart. Voor het geëtaleerde 'jalousie de métier' en het tenenkrommende taalge bruik in de advertentie is schaamte inderdaad op zijn plaats. Het is een beetje dom dat Communicatienet eraan voor bijgaat dat een advertentie een 'end-of pipe'- product is van het complete en complexe commu nicatietraject. Je zou verwach ten dat dit gezelschap van wel 50 'professionals' weet waar ze het over heeft als zij bij monde van voorzitter Koopen spreekt over 'een of andere consultancy uit Brabant'. Van Sluis Consul tants is niet zomaar een of ande re consultancy en al helemaal geen reclamebureau, maar een goed bekend staand landelijk opererend communicatie-ad- viesbureau met vestigingen in Amsterdam, Den Haag en Bre da, met 65 medewerkers en een jaaromzet van bijna 6 miljoen euro. We hebben hierin Zeeland geen communicatie-adviesbu reaus die een opdracht van deze omvang aankunnen en het hele strategische traject van onder zoek, advies en uitvoering kun nen concipiëren en begeleiden. Maar helaas: tegenwoordig noemt iedere advertentie-ont werper zich een communicatie specialist. Zo ook in Zeeland en dat is rampzalig voor de goede naam van het echte adviesvak. E.E.M. van Bouwdijk Bastiaanse-Ariëns M. Smallegangehof 4 Middelburg Het paarse kabinet heeft zeven jaar uitstel gehad om een poli tieke consequentie te verbinden aan de verschrikkelijke gebeur tenissen in Srebrenica, doordat het NIOD zo lang moest onder zoeken om een rapport van zo'n 3500 bladzijden te produceren. (Zo'n anderhalve pagina per dag dus, met hoeveel man en te gen welke kosten?) Kan dit toe val zijn? De publicatie van het rapport lijkt zo lang uitgesteld te zijn dat politieke consequen ties eigenlijk alleen nog maar een gebaar zijn. Immers, vier weken voor de verkiezingen worden toch geen moeilijke be slissingen meer genomen en, daarenboven, het kabinet Kok blijft gewoon. Het is dan wel de missionair, maar wat is het ver schil? Deze hele vertoning lijkt op een goedkope hypocriete daad tegenover de buitenwe reld. C. van der Have Pluvier 13 Philippine Hierbij wilde ik reageren op het artikel in de PZC van 15 april over de campagne 'Welkom in Zeeland'. Ik ben werkzaam als senior co pywriter bij het reclamebureau TBWA\Direct Company in Am sterdam. Bovendien heb ik tot mijn achttiende gewoond in Zeeuws-Vlaanderen. Daarom voel ik me op twee manieren be trokken bij deze campagne. Ik sluit me voor een groot gedeelte aan bij de kritieken op de pro motiecampagne. De campagne is allesbehalve origineel. Hij is niet creatief, hij is niet origineel en hij lokt op geen enkele ma nier mensen naar de provincie Zeeland. Dat je van Zeeuwse re clamemakers meer commit ment krijgt, zoals Communica tienet beweert, is onzin. Het zal een klein voordeel zijn om je campagne te laten maken door mensen die het product al ken nen, maar als opdrachtgever dien je in de eerste plaats te kie zen voor het beste bureau, Als we moeten werken voor een be paald automerk, dan verdiepen we ons daar zodanig in, dat we er even later van overtuigd zijn dat dit automerk het allerbeste ter wereld is. Zo kunnen man nen succesvolle campagnes ma ken voor Always. Zo kunnen niet-rokers leuke dingen beden ken voor een sigarettenmerk. Zo kunnen overtuigd Citroën-rij- ders verbazend leuk werk ma ken voor een Nissan. En zo kun nen Noord-Hollandse creatieven fantastisch werk maken voor de provincie Zee land. Pascal Boogaert Marsstraat 111 Haarlem „Je raakt er ongemerkt steeds meer van overtuigd dat niet de Serviërs en de Bosniërs elkaar afgemaakt hebben (PZC 11-4), maar dat wij Nederlanders de schuld van alles zijn." Dat schreef R. P. Hamelink in een ingezonden brief (PZC d.d.15-4) over Srebrenica. De Serviërs en de Bosniërs hebben elkaar niet afgemaakt. Het Ser vische leger - de soldaten die protesteerden waren de eerste slachtoffers - hebben op een sys tematische manier een volke renmoord in Joegoslavië ge pleegd. Met hun angst voor de Islam hebben de Serviërs, in de naam van de vader, duizenden Bosnische moslims uitgeroeid. Om elk spoor van him bestaan te vernietigen, is hun cultuur ook bijna uitgewist. Eeuwenoude moskeeën werden opgeblazen en in hun plaats kwamen er par keerplaatsen en kerken. Eeu wenoude boeken werden tijdens de grootste boekverbranding in de geschiedenis (1992: de Natio nale Bibliotheek van Sarajevo) vernietigd. Vooral bruggen wer den opgeblazen. Kampen, Om- arska en Manjaca, waar Bosni sche slachtoffers gevangen zaten, waren een ware hel op aarde. De Serviërs waren zwaar bewa pend en beschikten over wapen- voorraden, opgebouwd tijdens de koude oorlog. De Bosniërs konden zich niet verdedigen vanwege een wapenembargo opgelegd door de VN toen het 'conflict' uitbrak. In Bosnië heeft een volkerenmoord plaatsgevonden. Net zoals tij dens de Tweede Wereldoorlog. Net zoals in Cambodja in 1975. in Rwanda in 19 9 3in Sudan tij dens de negentiger jaren. We mogen, mijns inziens, niet spre ken over Serviërs en Bosniërs die elkaar vermoord hebben. Philomene op 't Hof Korte Poststraat 6 Sirjansland De ingezonden brief van de heer Hamelink uit Terneuzen van (PZC, 15-04) is me uit het hart gegrepen. Ik lig er wakker van. Ook ik ben woedend over de massale gekte die er in politiek Den Haag en een deel van de me dia heerst. De 'Joegoslaven' hebben elkaar op leven en dood bestreden en onze jongens hebben getracht daar iets tegen te doen. En dan zou Nederland nu de schuld krijgen. Het is een grof schan daal. Ik stel voor dat we Mient- Jan Faber het land uit zetten. Er is nog een andere kant aan deze medaille: Nederland staat in de wereld bekend als het land van de humanitaire hulp. Als het om mensen helpen gaat, staan we vooraan. Ik begeleid al tien jaar Joegoslavische asielzoekers. Het is ongelooflijk hoe snel deze mensen zich hebben aangepast aan onze samenleving. Ze spre ken Nederlands, ze werken, ze zijn er trots op dat ze Nederlan der zijn geworden. Er zijn er zelfs bij die al een eigen woning hebben gekocht. Kortom, ze zijn totaal geïntegreerd in de Neder landse samenleving. Ze vallen alleen nog op door hun naam. Moet minister-president Kok, die zoveel voor ons land bete kent, nu opgeofferd worden? Moeten we Frank de Grave nu ten grave dragen? Als deze gekte nog één week doorgaat, kunnen ze me in Den Haag op mijn klompen zien aankomen, want ik trek mijn boerenpak aan en ga naar Den Haag, 'Hagepre- ken' houden. Ik hoop dat de heer Hamelink met me meegaat. Ik ben het zat. Leen Jobse Esdoornlaan 17 Middelburg Vredesactivist Dispa uit Vlis- singen vraagt onze instemming in Lezers Schrijven (12-04) om de shalom in Israël te bewerk stelligen door een onvervalst precisiebommentapijt uit te voeren op dat land, met uitzon dering van de zgn. 'bezette' ge bieden dus. Geen wandelende zelfmoordenaars, die relatief kleine aantallen joden ver moorden. Maar flink aanpak ken die klus, hoe grondiger hoe beter. Nu leert art. 13 van het handvest van Harnas ons: „Dat er geen oplossing voor de Pales tijnse kwestie is, behalve dan door de Heilige Oorlog (lees Ji had). Initiatieven, voorstellen en internationale kwesties zijn tijdverspilling en vergeefse in spanning..." Nu laat ik het wer ken aan de oplossing voor dit in tens moeilijke en dieptragische conflict graag over aan onze wijze leiders. Maar ik vraag aan J. Dispa en allen, die denken te weten waar ze het over hebben: Neem eens de moeite om je ken nis hierover te verrijken/verdie pen alvorens zulke ongenuan ceerde en simplistische taal uit te slaan. Overigens heb ik op 15 april jl. een uiterst leerzame bij eenkomst over 'toenemend anti semitisme' bezocht. Jammer dan ik na afloop, als steunbetui ging aan Israël, geen overheer- li j ke Israëlische wijn kon kopen, om de vieze smaak van uw bom en boycotoproep weg te kunnen spoelen. E. Bolle Damplein 12a Middelburg door Jacques Cats Ons Zeeuws bataljon kan het hoofd rechtop dragen en ieder frank en vrij in de ogen kijken." In de epiloog van het boek 'Van burger tot vete raan', waarin oud-Indiëmilitairen te rugblikken op de periode 1944-1948, rekent auteur Jan Kot uit Borssele af met de verhalen die later zijn opgedist over bedreven wreedheden en bloedi ge praktijken. „Wij hebben, in ge hoorzaamheid aan onze regering, on ze plicht naar beste kunnen en naar eer en geweten verricht. Daarom wen sen wij alle blaam, die soms op ons ge legd werd, radicaal af." Volgens Kot heeft het geen zin er diep op in te gaan dat het werk van de uit gezonden Nederlandse militairen destijds niet altijd even positief is ge waardeerd. In de loop van de jaren is daar veel over gepraat en geschreven, tot in de hoogste regeringsinstanties toe. Er zijn, stelt de auteur, ongetwij feld fouten gemaakt en dingen misge gaan. „Maar wij hebben slechts ge daan wat we moesten doen, omdat we meevoelden met zoveel ellende en leed, met de schrijnende nood en ont reddering bij ontelbare inheemse ge zinnen, Indo en Hollandse families en Chinese burgers. We hadden wel to taal gevoelloos moeten zijn om daar aan voorbij te gaan." Regelmatige vragen vanuit de kring van familie en bekenden hebben de broers Willem en Jan Kot ertoe ge bracht allerlei voorvallen uit de perio de 1944-1948 vast te leggen. In het be gin van de jaren negentig wasJan er al voor gaan zitten om in de uitgave 'Gods trouw in de tropen' een be schrijving van de Indië-reis gegeven. Dat werd toen een meer persoonlijk getint verhaal. Het nieuwe boek vol ervaringen van soldaten die totaal geen oorlogservaringen hadden opge daan, moest wat algemener worden; niet alleen interessant voor de naaste omgeving maar ook voor wie direct of indirect bij het bataljon 'Zeeland' be trokken is geweest. Dat is mede be werkstelligd door ook belevenissen van andere strijdmakkers in het boek te verwerken. Roemrucht De kring van geïnteresseerde lezers had met gemak nog wat groter kunnen worden als ergens voorin de uitgave wat meer informatie was verschaft over de ontstaansgeschiedenis van de militaire eenheid. Voor niet-ingewij- den mag als achtergrond dienen dat in de periode, toen het Tweede Bataljon door Ernst Jan Rozendaal AARDENBURG - Als het aan dirigente Emilia Tabatchnik-Li had gelegen, zou het Zeeuws Byzantijns Koor Sretsenije nog even hebben gewacht met de op name van een cd. „Maar zij is zo kritisch", zegt secretaris Els Kamp. De dirigente erkent dat ze hoge eisen stelt. „Het koor is goed, maar nog niet aan zijn plafond." Het album is enkele weken gele den verschenen. Het is een regi stratie van twee concerten. Na vijf jaar - zaterdag geeft het koor een lustrumconcert in Aar denburg - was de tijd rijp voor een cd, aldus Kamp. Volgens Tabatchnik geeft het al bum met Russisch-orthodoxe kerkmuziek en volksliederen uit Rusland, Oekraïne en Let land een aardig beeld van wat het koor kan. Hoewel: „Ze kun nen nog beter. Af en toe gaat de intonatie plotseling naar bene den. Dat is het grootste pro bleem." De dirigente stelt het niet mooier voor dan het is. Naar buiten toe niet, maar ook op de repetities niet. Dat wordt door de ruim zeventig koorle den gewaardeerd. „Ik heb wel eens aan iemand gevraagd: 'Waarom kom je als je de muziek niet mooi vindt?' Dat merkte ik namelijk aan de manier waarop diegene meedeed. 'Ik kom om dat ik zoveel van j e leer'was het antwoord." De koorleden kunnen zich bij Tabatchnik niet verstoppen. Het liefst zou ze elke stem indi vidueel trainen. Soms laat ze het koor in een kring staan met alle sopranen, alten, tenoren en bas sen door elkaar, zodat niemand steun heeft aan zijn buurman of Terneuzen, Scheldetheater Staatlichen Muziektheater Sofia Die lustige Witwe van Franz Lehar door Arie Karreman Franz Lehar was 35 jaar toen hij Die lustige Witwe schreef. Het libretto van Victor Léon was eigenlijk eerst be stemd voor Richard Heuberger. Maar bij het horen van een aan tal fragmenten was de librettist nogal ontgoocheld. Veel te braaf. Tot iemand voorstelde 'waarom geef je de tekst niet aan Lehar, die beheerst tenminste het Slavische accent'. Lehar was direct enthousiast en ging zes maanden aan de slag. Voorzitter B. Koole van de reüniecommissie van het bataljon 'Zeeland' kreeg het eerste exemplaar van het boek uitgereikt door de auteurs J. en W. Kot. foto Lex de Meester het koor paste zich wonder baarlijk snel aan. En dan het professionele orkest uit Tagan rog, waarmee alweer enkele ja ren geleden werd samenge werkt. Tabatchnik: „Ze verbaasden zich over onze acht stemmige harmonieën. Volgens hen waren de beroepskoren in Taganrog slechter dan wij." De cd van Sretsenije is verkrijg baar bij de Drukkerij in Middel burg en bij concerten, info: 0118-627343 of http: /members.tripodnet.nl/ ZeeuwsByzantijnsKoor. Zater dag treedt het koor op in de Sint Baafs in Aardenburg. Aanvang: 20.00 uur. door Ernstjan Rozendaal KAPELLE - De beeldhouwers- groep Het Zeeuws Beeld houdt open huis. Tot en met zondag kan het publiek dagelijks een kijkje nemen in het atelier van het kunstenaarscollectief in Kapelle en beelden van de twin tig leden bewonderen in de aan grenzende expositieruimte. Het Zeeuws Beeld bestaat ruim vier jaar. Na eerst enige tijd in Wemeldinge te hebben gewerkt, heeft de groep twee jaar geleden een deel van de voormalige con- servenfabriek Lika in Kapelle betrokken. De oprichting van het beeldhouwerscollectief had in de eerste plaats een prakti sche reden. Een beeldhouwer satelier vraagt zoveel ruimte en specifieke aanpassingen dat niet iedereen zoiets aan huis kan hebben. Vandaar het idee om gezamenlijk een geschikte ruimte - onder meer voorzien Na de eerste uitvoering in het Theater an der Wien werd het al snel een wereldberoemd werk. Dinsdag hoorden we de uitvoe ring van de de Staatsopera van Sofia. Een zeer goed gezelschap, waarbij als eerste opvalt de per fecte costumering. Het decor, bestaande uit vijf kamerscher men was wel erg eenvoudig maar door de prima belichting toch goed passend in het geheel. De eerste akte was erg statisch, veel dialogen die niet altijd goed te verstaanzijn in dit theater. De tweede en derde akte waren echter heel boeiend. Ook muzi kaal vind ik deze akten interes santer. Heel belangrijk was dat ook het koor een zeer actieve rol had in het spel met de solisten. Er zat vaart in en vooral humor. De solistische kwaliteiten wa ren verschillend. De de rollen van Baron Zeta en de weduwe Hanna Glawari werden glans rijk vertolkt met uitstekend ac teren. Met als andere uiterste de rol van Camille de Rosilon die op bijna amateuristische wijze zijn hoge noten eruit moest per sen. De rol van Njegus zorgde vooreen heel komische lijn door het hele stu kHet koor zong uit stekend. En dat kan ook gezegd worden van het orkest. Het ge heel was zeer gedisciplineerd, maar tegelijkertijd heel ont spannen met een perfekte ti ming. De dirigent had alles heel nauwkeurig onder controle. In de Parijse nachtclub Maxim eindigt de derde akte. Deze was een lust voor oog en oor. Heel uitbundig en kleurrijk sloot hiermee de operette af. En daar mee ook het rijk gevulde Ter- neuzense opera- en operettesei zoen. van een 'natte hoek' - te huren. „Maar het is ook inspirerend om samen te werken", zegt Christi- anne van Altena, lid van Het Zeeuws Beeld. Ze krijgt bijval van mede-lid Yvonne Oyevaar. „Als je thuis werkt ben je veel sneller afgeleid. De meesten hebben het zo geregeld dat ze hier per week bepaalde dagde len komen. Dat is dus serieus werken, niet flierefluiten met een kilootje klei. Omdat we hier met meerdere beeldhouwers aanwezig zijn, kunnen we idee- en uitwisselen, tips geven en el kaar assisteren." De twintig leden van Het Zeeuws Beeld - afkomstig van Walcheren en de Bevelanden - hebben allemaal opleidingen gevolgd, bijvoorbeeld aan de Academie voor Schone Kunsten in Eeklo. Een voorwaarde is na melijk dat iedereen zelfstandig kan werken. De kunstenaars zijn wel amateur. Uitgangspunt „Onze ambities verschillen", zegt Altena. „In eerste instantie maakt iedereen hier werk voor zichzelf. Er zijn erbij die expo seren en hun best doen bekend heid te krijgen, maar niet ieder een. Wat dat betreft is het heel gevarieerd. LTitgangspunt is wel dat we ons als collectief twee keer per jaar naar buiten toe presenteren. Dat doen we tijdens de kunst- en natuuiToute in Wemeldinge en tijdens deze open dagen. Dan la ten we de mensen zien waarmee we bezig zijn. Het is leuk om iets te vertellen over je werk, maar het is ook voor ons inspirerend. Vaak komen hier mensen bin nen die het een en ander weten over beeldhouwen en het kan heelstimulerendzijn. Sinds eni ge tijd hebben we hier ook een klein galerietje met een perma nente tentoonstelling." Het getoonde werk is divers. Fi guratieve en abstracte beelden wisselen elkaar af. De beeld houwers beperken zich ook niet tot een één materiaalsoort. Er wordt uit steen gehouwen, er worden beelden gemaakt in klei en was en er wordt gegoten in beton of brons. „Het is altijd weer leuk om te laten zien wat je gemaakt hebt"zegt Conny Bar- bé, lid van het eerste uur. „Soms vinden mensen het zo leuk dat ze zelf willen gaan beeldhou wen." Expositie en open dagen Het Zeeuws Beeld, vanaf vandaag t/m zondag aan de Vroonlandse- weg 2 in Kapelle, open van 11- 17 uur. van het Veertiende Regiment Infante rie (2-14 R.I.) opdracht kreeg naar In- dië te vertrekken, er bij de keuring velen uitvielen. De noodzakelijjke aanvulling kwam van het eerste ba taljon van het Veertiende Regiment, een roemrucht, voornamelijk uit het Zeeuws-Vlaamse verzet voortko mend gezelschap onder leiding van de Hulster huisarts Casparie. De aan vankelijke bestemming van het 800 man sterke bataljon Zeeland en Bra bantse en Limburgse militairen was Batavia. De nieuw gevormde Indone sische regering, het machtige leger en de aversie tegen Nederland maanden echter tot voorzichtigheid en leidden tot het besluit eerst uit te wijken naar Malakka. Het gedwongen oponthoud kwam goed uit: een mooie gelegen heid voor de onervaren 'junglefigh- ters', die amper de korte broek waren ontgroeid, om aan tropentraining te doen. Het was daar waar Jan Kot, 17 jaar oud, tijdens een oefening een ko gel in zijn gezicht kreeg en tijdens zijn drie maanden durende verpleging verschillende operaties moest onder gaan. 'Nog elke dag zijn we dankbaar dat toen, in 1945, mijn leven niet is uitgewist'. Dat is later wel gebeurd met de levens van andere strijdmakkers die rust, or de, vrijheid en recht wilden brengen waar willekeur en terreur heersten. Toen bataljon 'Zeeland' eind 1947 werd afgelost en commandant J. van Oort appél hield, werden eenentwin tig namen afgeroepen. Eenentwintig namen waarop geen antwoord kwam. Ter nagedachtenis aan die 'sobats' zijn in het boek foto's opgenomen van ere- velden en van persoonlijke graven. Na eerst op Java te zijn ingezet be landde het bataljon later op Sumatra waar taken van Brits-Indiërs werden overgenomen. Omdat Wim Kot tij dens bijna het gehele verblijf in de Oost korte aantekeningen heeft ge maakt konden, zoveel jaren later, de gebeurtenisen met een grote mate van nauwkeurigheid en in chronologische volgorde worden weergegeven. Reagerend op de verontrustende be richten die in Nederland doordrongen over het gedrag van de soldaten in Tn- dië, meldde aalmoezenier L. van de Vrande dat de Zeeuwse jongens, hoe wel levend onder moeilijke omstan digheden, zich uitstekend gedroegen en dat het thuisfront hen diende te steunen. „Het zijn geen moordenaars. Zij hebben een sterk gevoel voor recht en orde en daarvoor zijn we hier." Naast de verhalen over gevaarlijke acties is er in het boek ook ruimte voor mooie herinneringen. Zoals die aan het bedeljochie dat pleegkind van de Zeeuwen werd en aan de reis naar Su matra met de 'Ruys'. Zeeuwse jongens op een schip dat in Vlissingen was ge bouwd. Jan Kot noteert achter in het boek dat het een genoegen is te weten dat men sen mede door het optreden van het bataljon Zeeland weer in rust konden leven en dat duizenden uit de handen van moordenaars zijn gered. „Dat geeft ons vreugde en rust, ook al heb ben we alle politieke geharrewar niet altijd begrepen" -vrouw. De voor het Zeeuws By zantijns Koor vereiste zang techniek is universeel, aldus Ta batchnik, maar de toepassing wijkt af. „De taal is vreemd, de muziek is vreemd, de dirigente is vreemd", zegt de lachend. Ze legt uit waarin dat zit. „Als een Nederlands koor Russische kerkmuziek zingt, wordt dat heel rechtlijnig uitgevoerd. Maar de bedoeling is het met vi brato te zingen, zodat er warmte in de klank komt. De meeste stukken zijn ook zeven- of acht stemmig. Dat maakt het extra moeilijk. En dan is er nog de taal die juist moeten worden uitge sproken." Verbazing Al is Tabatchnik niet snel tevre den, ze moet toegeven dat het koor haar af en toe in positieve zin verbaast. Zoals onlangs, toen werd samengezongen met een jongenskoor uit Kiev. De Russische dirigent zette twee keer zo snel in als zij gewend is. 'Daar gaat de Russische uit spraak', vreesde de Tabatchnik, die zat te luisteren. Maar nee, Het Zeeuws Beeld heeft een deel van de voormalige conservenfabriek Lika in Kapelle betrokken. foto Dirk-Jan Gjeltema

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 38