Geen land volgt voorbeeld Kok Oude elite wacht afgang bij F ranse verkiezingen PZC PZC Ad van Baal kop van jut in doofpotaffaire Val kabinet speelt coalitie in de kaart Vrijwel alle westerse staten hebben geblunderd op de Balkan 18 april 1952 Premier Kok trad af om Srebrenica. Maar Neder land was niet het enige land dat faalde op de Bal kan. Als het aftreden van Kok gerechtvaardigd is, dan kunnen ook Schro der, Blair en Bush wel opkrassen. Hun landen hebben zich nog meer te verwijten. door Paul Koopman Integer, indrukwekkend, heroïsch zelfs. De manier waarop PvdA-premier Wim Kok dinsdag zijn eigen kabi net ten val heeft gebracht oogstte bij coalitiepartijen én oppositie alom lof. Voor voorzichtige kantteke ningen, laat staan relative rende opmerkingen, was geen plaats. Maar vieren twintig uur later zijn de eerste barsten in deze eerbiedige consensus al te zien. Een rondgang langs de cam pagnestrategen van PvdA, CDA, WD, D66 en de Lijst Pim Fortuyn leert dat de ver- leiding groot is om politieke munt te slaan uit de gebeur tenissen van de afgelopen dagen. Zelf zullen de fracties er niet snel mee beginnen, maar als een andere partij de voorzet geeft... Mat Herben van de Lijst Pim Fortuyn draait er niet om heen. „Ik hoop dat het NIOD-rapport, dat de val van de enclave Srebrenica beschrijft, geen verkiezings item wordt. Wat daar ge beurd is, is te ernstig om een nummer van te maken. Maar als Ad Melkert gaat roepen: Kok heeft een heldendaad verricht door af te treden, dan komen wij in actie. Want het is natuurlijk apenkooi. Fortuyn is dan best bereid, met het NIOD-i-apport in de hand nog eens uit te leggen hoe zwak paars is geweest in crisismanagement. Dan belooft wat, aangezien PvdA-leider Melkert inder daad nogal enthousiast het groot staatsmanschap van Kok onderstreept. En te recht, vindt campagnemede werker Jacques Monasch. „Kok is over zijn eigen scha duw heen gesprongen en zal in achting stijgen. Dat heeft effect op de PvdA. Doordat het kabinet is afgetreden wordt bovendien het argu ment dat paarse ministers nooit verantwooi'delijkheid nemen van tafel geblazen. De val van het kabinet heeft ook een louterend effect. De men sen zullen nuchterder naar Paars gaan kijken, een even wichtiger oordeel vellen." CDA'er Jack de Vries, tevens woordvoerder van lijsttrek ker Balkenende vindt dat nogal kort door de bocht. Ook hij dreigt: „Wij gaan het NIOD-rapport en de val van het kabinet niet tot onder werp van de campagne ma ken. Maar de paarse partijen moeten de kabinetscrisis niet gaan gebruiken als aflaat voor alle zonden. Wij hebben zeven jaar sorry-democratie meegemaakt, dat wordt niet in één keer ongedaan ge maakt door het aftreden van Kok en de andere bewinds lieden." Effect Het effect van de kabinets crisis en het NIOD-rapport op de kiezersgunst is voor specialisten bij alle grote fracties, uitgezonderd de PvdA, een groot vraagteken. Ook WD-Kamerlid Cle mens Cornielje, naaste advi seur van fractieleider Hans Dijkstal, zegt in het duister te tasten. „De gevolgen zijn moeilijk in te schatten, deze onderwerpen lenen zich ook niet voor een campagne." Maar als Cornielje hoort dat de PvdA denkt te profiteren van het 'dramatisch gebaar' van Kok wordt hij hels. „In derdaad: Melkert probeerde het al meteen naar zich toe te trekken. Ik word eerlijk ge zegd onpasselijk als ik hoor dat men er electoraal van denkt te profiteren." Het D66-campagneteam heeft zich gisterochtend be raden op de nieuwe situatie. „In onze strategie verandert niets, verder zeggen we niks", bezweert adviseur Mi ke Ackermans. Maar nu het paarse kabinet is gevallen zijn de verhoudingen wel scherper geworden, erkent hij. „Het is nu meer: ieder voor zich." Ook denkt hij dat het paarse kabinet met te rugwerkende kracht een iets positiever beoordeling zal krijgen. „Paars was in de beeldvor ming afgebladderd. We gaan nu een soort rouwproces in. En dan geldt: over de doden niets dan goeds." GPD donderdag 18 april 2002 door Cees van Zweeden Toen Anton Duhacek zich vo rige maand voor zijn buis had genesteld, zag hij een goede bekende op televisie: zichzelf. De camera zoomde in op zijn huis, en achter het raam zag hij de contouren van de man die hij die ochtend nog in de spiegel had gezien. Een stem sprak: „Slobodan Milosevic heeft vanmorgen gevraagd drie ge tuigen te mogen oproepen, Hans-Dietrich Genscher, Ri chard Holbrooke en Anton Duhacek." Anton D uhacek was van het trio de minst bekende. Dat was ook logisch, want anders dan Gen scher en Holbrooke opereerde hij in het geniep. Duhacek was tientallen jaren de hoogste baas van de Joegoslavische inlichtin gendienst, de Slusba Bezbed- nosti. Eerder dit jaar kwam hij met de opmei'kelijke onthulling dat Duitsland doelbewust de val van het oude Joegoslavië had gepland. Genscher, de minister van Bui tenlandse Zaken, beloofde een half jaar voor het begin van de oorlog al het Kroatische streven naar onafhankelijkheid te steu nen. In een geheime ontmoeting met Kroatische nationalisten gaf hij hun eind 1990 een slordi ge 800 miljoen mark, zei Duha cek. Daarna, in december 1991, dwong hij de Europese Gemeen schap om Kroatië als onafhan kelijk land te erkennen. Het ge volg was dat Bosnië ook niet langer bij Servië wilde blijven. In Nederland trad de regering deze week af, omdat ze zich me de verantwoordelijk achtte voor 'Srebrenica'. Het aftreden was logisch: het NIOD had in zijn langverwachte rapport de rege Demissionair premier Kok in gedachten verzonken tijdens het debat in deTweede Kamer over de val van het tweede Paarse kabinet over het NIOD-rapport. foto Robin Utrecht/ANP ring ernstige fouten aangewre ven. Maar wie op wereldschaal logica probeert te vinden, zoekt vergeefs. Waarom laat de Bondsdag geen onderzoek doen naar de kuipe rijen van Genscher? Lord Car- rington, de EG-bemiddelaar voor Joegoslavië, was furieus toen Genscher de onafhanke lijkheid doordrukte in decem ber 1991. Hij voorspelde oorlog in Bosnië, en kreeg gelijk. Canada Vrijwel alle westerse landen hebben geblunderd op de Bal kan. In Srebrenica faalde ook het Canadese bataljon, dat de enclave bewaakte tot Dutchbat kwam. De Canadezen hadden tot taak de moslimmilitie in de stad, die dood en verderf zaaide onder de Serviërs in omliggende dorpen, te ontwapenen. Maar zij lieten de militie ongemoeid, wat voor de Serviërs in 1995 een van de redenen was voor hun gruwelijke wi-aak. Had de geschiedenis er anders uitgezien, als de moslims ont wapend waren? Misschien wel. In andere moslimenclaves die door de Serviërs werden ver overd, zoals Zepa, bléven bloed baden uit. Maar niemand ver wacht dat de Canadese regering aftreedt, of zelfs maar een on derzoek laat doen. Overlevenden uit Srebrenica zeiden dat Kok al jaren geleden had moeten aftreden. Maar dan had hun eigen leider ook jaren geleden moeten opstappen. Di-ie maanden voor de val van Srebrenica had Nasir Oric, de beruchte commandant" van de moslimmilitie, het bevel gekre gen de stad te verlaten. Eenmaal weg, werd hem verboden terug te keren om de verdediging te gen de Serviërs te leiden. Waarom? Halilovic, voormalig chef-staf van het moslimleger, gaf vorig jaar het antwoord: om dat president Izetbegovic van Bosnië de enclave wilde opoffe ren. Izetbegovic zou een deal hebben gesloten met de Ameri kaanse president Clinton, die besefte dat Bosnië niet gedeeld kon worden zolang Srebrenica in handen van de moslims bleef. Clinton bombardeerde na de val van Srebrenica de Serviërs naar de onderhandelingstafel, zoals hij in 1999 hen Kosovo uit bom bardeerde. Hij steunde ook de Kroaten toen die in 1995 een kwart miljoen Seiviërs verdre ven uit de Krajina, een operatie die gepaard ging met moord, verkrachting en brandstichting op megaschaal. Hij struikelde bijna over het derde been dat hij uitstak naar Monika Lewinski, maar niet over zijn desastreuze Balkan-beleid. Koks logica volgend is het ook moeilijk te begrijpen dat Tony Blair blijft zitten, In zijn boek 'Unfinest Hour' schetst Bren dan Simms een vernietigend beeld van het beleid van Blairs voorgangerJohn Major. Dat be leid was erop gericht om Milose vic te vriend te houden en de moslims zwak. Proces van de eeuw ,Het is misselijkmakend om on ze rol te ontkennen in de wor ding van Milosevic", schreef de gerespecteerde commentator Hugo Young aan de vooravond van het 'proces van de eeuw'. Maar het bleef bij een kolom in The Guardian. Het Lagerhuis, moeder der par lementen, gelastte nimmer een onderzoek naar het Balkan-be leid. Het zou nooit bij Blair, wiens partij Major steunde, op komen om af te treden. Bij wat de Grieken op de Balkan uitspookten, is iedere fout van Kok een akkefietje. In zijn boek 'Unholy Alliance' geeft Takis Michas wat voorbeeldjes. Athe ne leverde de Serviërs in strijd met het VN-embargo olie, waarbij de premier persoonlijk de politie beval de tankwagens te escorteren. Milosevic werd toegestaan 250 bankrekeningen te hebben in Griekenland. Pa- pandreou gaf asiel aan Servi sche geheime agenten die door Interpol werden gezocht we gens moord op Kosovaren. Vraag Nederland wordt geplaagd door de vraag of Dutchbat niet tegen de Serviërs had moeten vechten. In Griekenland wordt een iets prangender vx-aag gesteld: had de Griekse regering niet moeten afzien van militaire steun aan de Bosnische Serviërs? Die vraag komt echter alleen van Takis Michas. De huidige Griekse premier peinst er niet over het antwoord te geven, laat staan af te treden. GPD van onze redactie binnenland Aan de glanzende carrière van landmachtgeneraal Ad van Baal (55) is door de doofpot affaire in de nasleep van de val van de moslimenclave Srebre nica, een onverwacht einde gekomen. Ondanks eerdere pogingen van Defensie de landmachtchef uit de vuurlinie van het NIOD-rapport te hou den, heeft Van Baal zijn functie neergelegd. Minister De Grave (Defensie) deelde het vertrek van de bevelhebber gisteren mee aan de Tweede Kamer in een brief. Volgens De Grave is Van Baal afgetreden omdat hij 'niet lan ger goed kon functioneren in het belang van de Koninklijke Landmacht'. De benoeming van Van Baal in april vorig jaar tot de hoogste baas van de landmacht deed po litiek Den Haag wel even de wenkbrauwen fronsen, vanwe ge zijn Srebrenica-verleden. Maar men nam aan dat minister De Grave vantevoren wel even bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) had geïnformeerd of Van Baal een risicofactor vorm de. Toedracht NIOD-directeur Blom sprak vo rige week tijdens de presentatie van het onderzoek van zijn in stituut naar de toedracht van de val van de enclave nog vxiende- lijke woorden over Van Baal. In dividueel was Van Baal niet veel toe te rekenen, dacht Blom. Dat nam niet weg dat het NIOD een vernietigend oordeel uitsprak over de pogingen van de toen malige militaire top van de landmacht pijnlijke informatie bewust achter te houden. Van Baal was tijdens de val van Srebrenica in 1995 de plaats vervanger van generaal Couzy, de bevelhebber van de land strijdkrachten, en hoofdrolspe ler in de doofpotaffaire. Een jaar exwoor was hij een halfjaar chef-staf van de VN-vredes- macht in Bosnië. Hij was toen de rechterhand van de Britse VN- commandant, generaal Rose. In het jaar na Srebrenica werd hij benoemd tot plaatsvervangend chef defensiestaf. Op de dag dat Srebrenica viel, 11 juli 1995, zat Van Baal met de chef-defensiestaf generaal Van den Breemen in Zagreb voor overleg met de Franse VN-gene- raal Janvier. Ze pleitten bij Janvier voor 'close air support', gerichte luchtaanvallen op Ser vische eenheden door F-16's van de NAVO. Van Baals eerste 'Srebrenica- kras' liep hij vlak voor de val van de enclave op. Van Baal kreeg een fax van Dutchbat- commandant Karremans aan zijn VN-superieuren onder ogen, waarin Karremans ervoor waarschuwde dat de Bosnische Serviërs Srebrenica wilden aanvallen. Van Baal deed niets met het document. Verklaring Vlak na de val van Srebrenica dook een verklaring op van het Bosnische Servische leger waarin stond dat het transpoi-t van de moslims uit de enclave volgens de regels was verlopen. De verklaring was ondertekend door majoor Franken, de ver vanger van luitenant-kolonel Karremans. Maar toenmalig minister Voorhoeve van Defen sie had het nooit onder ogen ge kregen. Van Baal had het als 'niet belangrijk' beoordeeld en in een la laten liggen. Een halfjaar na de val van Sre- benica keurde Van Baal de be vordering van Karremans tot kolonel goed, zonder daarin zijn baas Couzy of zijn politieke baas Voorhoeve te kennen. Voorhoeve was woedend, Kar remans was immers in de pu blieke opinie besmet geraakt door de genocide, waarvan de omvang inmiddels wel duidelijk was geworden. Risico De Grave wist dus vorig jaar april wie hij benoemde tot hoog ste baas bij de landmacht en welk risico hij daarmee zou kunnen lopen. Maar de be windsman geloofde niet dat het NIOD nog nieuwe feiten over de rol van Van Baal boven tafel zou kunnen brengen. De problemen van een aantal jaren geleden waren volgens De Grave niet te rug te voeren tot een enkele ge neraal, maar hadden meer te maken met de toen heersende cultuur bij de landmacht. „Van Baal heeft juist goed werk ver richt om in die cultuur verande ring te brengen", zei De Grave vorig jaar januari. ANP door Clemens Inqwersen Zeker eenderde van de 43,5 miljoen Franse ldezers denkt zondag bij de presi dentsverkiezingen niet te gaan stemmen. Er is voorjaarsva kantie en de leidende twee kandidaten lijken dezelfde vaagheden te beloven: minder belastingen en toch meer geld voor van alles, dankzij een economische groei die vol gens waarnemers berust op fantasierijke visies van 3 pro cent. Veel stemmers gaan uit protest tegen de al tientallen jaren be tuttelende politieke elite, 'de olifanten', in de eerste ronde op een markante figuur stem men. Maar die haalt dan de be slissende ronde op 5 mei waar schijnlijk niet. Die is volgens peilingen, on danks hun magere scores van zondag, voorbehouden aan de centrumrechtse gaullist presi dent Jacques Chirac (69) en de socialistische premier Lionel Jospin (64) die vijf jaar lang een 'linkse' regering leidde die een centrumrechtse economi sche politiek voerde. Er zijn met zestien kandidaten in de eerste ronde uitzonder- lijk veel alternatieven, bij voorbeeld een trotskistische geschiedenisleraar, een con servatief die het 'echte Frank rijk' met zijn stokbrood dra gende boeren, jagers, vissers en verzamelaars wil redden uit de klauwen van 'Brussel'. Voorts is er een door al of niet denkbeeldige samenzwerin gen belaagde extreemrechtse demagoog (Le Pen) of de vete raan-kandidate Laguiller die al een kwart eeuw meedoet en de echte revolutie ziet aanko men vanuit haar flatje in een arme voorstad in Parijs. Visie De olifanten wachten volgens alle peilingen zondag een af gang. Hun programma's ko men op veel punten overeen zoals een 'superministeide' voor de bestrijding van de schokkend uit de hand gelo pen criminaliteit. Of ze een vi sie of ideologie hebben is on bekend. President Chirac heeft herhaaldelijk beklem toond dat een verMezingspro- gramma eenvoudig een ma- De Franse premier en presidentskandiaat Lionel Jospin kreeg gisteren voor de aanvang van een verkiezingsbijeenkomst in Rennes tomatenketchup in het gezicht gespoten. foto Philippe Desmazes/EPA nier is om gekozen te worden. Zijn tegenspeler van de socia listische partij Jospin staat be kend om zijn omslachtige ant woorden. Hij lijkt telkens iets uiteen te zetten over een oplos sing die 'het ene noch het an dere' uiterste is. Hij wordt ook wel meneer 'ni-ni' genoemd. 'Voor alle duidelijkheid' heeft de socialistische voorman be zworen geen socialist te zijn, maar heel vroeger in het ge heim wel een trotskist. Gaul- listenieider Chirac rept onder tussen met geen woord meer over De Gaulle. Het politieke erfgoed van deze reus lijkt de finitief opgebrand, behalve bij de 'tot inkeer gekomen' presi dentskandidaat Jean-Pierre Chevènement. Ter linkerzijde wacht de com munistische 'olifant' Robert Hué de ondergang van wat twintig jaar terug nog de grootste partij van het land was, de Franse communisti sche partij. Hué's onverstoor bare glimlach lijkt niet te kun nen voorkomen dat radicaal links straks stemt op een ver zameling revolutionairen die met of zonder de handleiding van Trotski de onafwendbare revolutie vorm zegt te zullen geven buiten de communisti sche 'verraders' om. Grondvesten Die revolutie wordt evenwel door de meeste kiezers on waarschijnlijk geacht. Maar de komende verkiezingen kurxnen de Franse politiek op zijn grondvesten doen schud den. Chirac en Jospin halen zondag mogelijk elk maar 20 procent. Om de tweede ronde te winnen, moeten ze dan de miskende kandidaten en hun soms bizarre aanhang paaien. Vexvolgens zijn er al op 9 en 16 juni parlementsverkiezingen. Dan wordt pas duidelijk wat voor regering er kan worden gevonnd. De nieuwe px'esident, die dan met relatief weinig persoonlij ke aanhang het ambt heeft ge kregen, zal niet meer de grote politieke leider of patriarch zijn die De Gaulle of Mitter rand verbeeldden. De presi dent zal veel van zijn aanzien inboeten en, net als Chirac de afgelopen jaren tot zijn schrik vaststelde, vaak slechts een ceremoniële figuur zijn. Deze trend lijkt een histori sche ommekeer ten gunste van het Franse parlement, dat re latief weinig macht heeft in verhouding tot andere wester se democratieën. De ambtster mijn voor de nieuwe president is met vijf jaren twee jaar kor ter dan voorheen. ANP Eredoctoraat De universiteit van Michigan heeft koningin Juliana het ere-doctoraat in de rechtswe tenschappen aangeboden. De koningin, op staatsbezoek in de Verenigde Staten, zei het ere-doctoraat als een eerbe wijs te beschouwen, niet al leen aan haar zelf, maar aan het Nederlandse volk. „Ik aanvaard het met grote dank baarheid als een teken van vriendschap, die bestaat tus sen onze twee volkeren," zei ze. Pijprookkampioen De 77-jarige opa Klijzing uit Purmerend is officieus we reldkampioen pijproken ge worden door de Amerikaan Spaniola te verslaan. Over 3,3 gram tabak deed Klijzing 92 minuten en 18 seconden. Inpolderen De Zeeuwse landbouw pleit voor verdei'e inpoldering van een aantal schorrengebieden, om meer landbouwgrond te creëren. Onder meer de schor rengebieden bi j het Land van Saeftinghe, Noordersloe en de Braakman komen voor inpol dering in aanmerking, Bijkomend voordeel van de inpoldering is dat de Zeeuwse eilanden beter bereikbaar worden. België verwacht pro blemen bij het bergen van overtollig Seheldewater. Uitgever: J C Boersema Hoofdredactie: A L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlisslngen Tel. (0118) 484000 Fax (0118)470102 Ë-mall: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Fax. (0118) 470102 E-mail: redwalch@pzc nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273030 E-mail: redgoes@pzc.nl T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 ACTemeuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645742 E-mafl: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114) 372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax, (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee, Goes en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeven] Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De door u aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze (abonnementen)admimstralie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC. afdeling i, Postbus 18.4380 AA Vlissingen Behoort tot LUSQGnGf Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail. web@pzc nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden, zaterdags tot. 13.30 uur. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0118) 484000. Fax (0118) 470100. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van /,-) per maand 19,25 per kwartaal 52,- - per jaar 198,-- Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: abo@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,~ zaterdag:€ 1,50 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderafdeling Tel: 0118-484321

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 2